Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā

    [౫౧౦] ౧౪. అయోఘరజాతకవణ్ణనా

    [510] 14. Ayogharajātakavaṇṇanā

    యమేకరత్తిం పఠమన్తి ఇదం సత్థా జేతవనే విహరన్తో మహాభినిక్ఖమనఞ్ఞేవ ఆరబ్భ కథేసి. తదాపి హి సో ‘‘న, భిక్ఖవే, ఇదానేవ, పుబ్బేపి తథాగతో మహాభినిక్ఖమనం నిక్ఖన్తోయేవా’’తి వత్వా అతీతం ఆహరి.

    Yamekarattiṃ paṭhamanti idaṃ satthā jetavane viharanto mahābhinikkhamanaññeva ārabbha kathesi. Tadāpi hi so ‘‘na, bhikkhave, idāneva, pubbepi tathāgato mahābhinikkhamanaṃ nikkhantoyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    అతీతే బారాణసియం బ్రహ్మదత్తే రజ్జం కారేన్తే బ్రహ్మదత్తస్స రఞ్ఞో అగ్గమహేసీ గబ్భం పటిలభిత్వా లద్ధగబ్భపరిహారా పరిణతగబ్భా పచ్చూససమనన్తరే పుత్తం విజాయి. తస్సా పురిమత్తభావే ఏకా సపత్తికా ‘‘తవ జాతం జాతం పజం ఖాదితుం లభిస్సామీ’’తి పత్థనం పట్ఠపేసి. సా కిర సయం వఞ్ఝా హుత్వా పుత్తమాతుకోధేన తం పత్థనం కత్వా యక్ఖయోనియం నిబ్బత్తి. ఇతరా రఞ్ఞో అగ్గమహేసీ హుత్వా ఇమం పుత్తం విజాయి. సా యక్ఖినీ తదా ఓకాసం లభిత్వా దేవియా పస్సన్తియావ బీభచ్ఛరూపా హుత్వా ఆగన్త్వా తం దారకం గహేత్వా పలాయి. దేవీ ‘‘యక్ఖినీ మే పుత్తం గహేత్వా పలాయీ’’తి మహాసద్దేన విరవి. ఇతరాపి దారకం మూలకన్దం వియ మురుం మురుం కరోన్తీ ఖాదిత్వా దేవియా హత్థవికారాదీహి భేరవం పకాసేత్వా తజ్జేత్వా పక్కామి. రాజా తం వచనం సుత్వా ‘‘కిం సక్కా యక్ఖినియా కాతు’’న్తి తుణ్హీ అహోసి. పున దేవియా విజాయనకాలే దళ్హం ఆరక్ఖమకాసి. దేవీ పుత్తం పున విజాయి. యక్ఖినీ ఆగన్త్వా తమ్పి ఖాదిత్వా గతా. తతియవారే తస్సా కుచ్ఛియం మహాసత్తో పటిసన్ధిం గణ్హి. రాజా మహాజనం సన్నిపాతేత్వా ‘‘దేవియా జాతం జాతం పజం ఏకా యక్ఖినీ ఖాదతి , కిం ను ఖో కాతబ్బ’’న్తి పుచ్ఛి. అథేకో ‘‘యక్ఖా నామ తాలపణ్ణస్స భాయన్తి, దేవియా హత్థపాదేసు తాలపణ్ణం బన్ధితుం వట్టతీ’’తి ఆహ. అథేకో ‘‘అయోఘరస్స భాయన్తి, అయోఘరం కాతుం వట్టతీ’’తి ఆహ. రాజా ‘‘సాధూ’’తి అత్తనో విజితే కమ్మారే సన్నిపాతేత్వా ‘‘అయోఘరం కరోథా’’తి ఆణాపేత్వా ఆయుత్తకే అదాసి. అన్తోనగరేయేవ రమణీయే భూమిభాగే గేహం పట్ఠపేసుం, థమ్భే ఆదిం కత్వా సబ్బగేహసమ్భారా అయోమయావ అహేసుం, నవహి మాసేహి అయోమయం మహన్తం చతురస్ససాలం నిట్ఠానం అగమాసి. తం నిచ్చం పజ్జలితపదీపమేవ హోతి.

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente brahmadattassa rañño aggamahesī gabbhaṃ paṭilabhitvā laddhagabbhaparihārā pariṇatagabbhā paccūsasamanantare puttaṃ vijāyi. Tassā purimattabhāve ekā sapattikā ‘‘tava jātaṃ jātaṃ pajaṃ khādituṃ labhissāmī’’ti patthanaṃ paṭṭhapesi. Sā kira sayaṃ vañjhā hutvā puttamātukodhena taṃ patthanaṃ katvā yakkhayoniyaṃ nibbatti. Itarā rañño aggamahesī hutvā imaṃ puttaṃ vijāyi. Sā yakkhinī tadā okāsaṃ labhitvā deviyā passantiyāva bībhaccharūpā hutvā āgantvā taṃ dārakaṃ gahetvā palāyi. Devī ‘‘yakkhinī me puttaṃ gahetvā palāyī’’ti mahāsaddena viravi. Itarāpi dārakaṃ mūlakandaṃ viya muruṃ muruṃ karontī khāditvā deviyā hatthavikārādīhi bheravaṃ pakāsetvā tajjetvā pakkāmi. Rājā taṃ vacanaṃ sutvā ‘‘kiṃ sakkā yakkhiniyā kātu’’nti tuṇhī ahosi. Puna deviyā vijāyanakāle daḷhaṃ ārakkhamakāsi. Devī puttaṃ puna vijāyi. Yakkhinī āgantvā tampi khāditvā gatā. Tatiyavāre tassā kucchiyaṃ mahāsatto paṭisandhiṃ gaṇhi. Rājā mahājanaṃ sannipātetvā ‘‘deviyā jātaṃ jātaṃ pajaṃ ekā yakkhinī khādati , kiṃ nu kho kātabba’’nti pucchi. Atheko ‘‘yakkhā nāma tālapaṇṇassa bhāyanti, deviyā hatthapādesu tālapaṇṇaṃ bandhituṃ vaṭṭatī’’ti āha. Atheko ‘‘ayogharassa bhāyanti, ayogharaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti āha. Rājā ‘‘sādhū’’ti attano vijite kammāre sannipātetvā ‘‘ayogharaṃ karothā’’ti āṇāpetvā āyuttake adāsi. Antonagareyeva ramaṇīye bhūmibhāge gehaṃ paṭṭhapesuṃ, thambhe ādiṃ katvā sabbagehasambhārā ayomayāva ahesuṃ, navahi māsehi ayomayaṃ mahantaṃ caturassasālaṃ niṭṭhānaṃ agamāsi. Taṃ niccaṃ pajjalitapadīpameva hoti.

    రాజా దేవియా గబ్భపరిపాకం ఞత్వా అయోఘరం అలఙ్కారాపేత్వా తం ఆదాయ అయోఘరం పావిసి. సా తత్థ ధఞ్ఞపుఞ్ఞలక్ఖణసమ్పన్నం పుత్తం విజాయి, ‘‘అయోఘరకుమారో’’త్వేవస్స నామం కరింసు. తం ధాతీనం దత్వా మహన్తం ఆరక్ఖం సంవిదహిత్వా రాజా దేవిం ఆదాయ నగరం పదక్ఖిణం కత్వా అలఙ్కతపాసాదతలమేవ అభిరుహి. యక్ఖినీపి ఉదకవారం గన్త్వా వేస్సవణస్స ఉదకం వహన్తీ జీవితక్ఖయం పత్తా. మహాసత్తో అయోఘరేయేవ వడ్ఢిత్వా విఞ్ఞుతం పత్తో తత్థేవ సబ్బసిప్పాని ఉగ్గణ్హి. రాజా ‘‘కో మే పుత్తస్స వయప్పదేసో’’తి అమచ్చే పుచ్ఛిత్వా ‘‘సోళసవస్సో, దేవ, సూరో థామసమ్పన్నో యక్ఖసహస్సమ్పి పటిబాహితుం సమత్థో’’తి సుత్వా ‘‘రజ్జమస్స దస్సామి, సకలనగరం అలఙ్కరిత్వా అయోఘరతో తం నీహరిత్వా ఆనేథా’’తి ఆహ. అమచ్చా ‘‘సాధు, దేవా’’తి ద్వాదసయోజనికం బారాణసిం అలఙ్కరిత్వా సబ్బాలఙ్కారవిభూసితం మఙ్గలవారణం ఆదాయ తత్థ గన్త్వా కుమారం అలఙ్కారాపేత్వా హత్థిక్ఖన్ధే నిసీదాపేత్వా ‘‘దేవ, కులసన్తకం అలఙ్కతనగరం పదక్ఖిణం కత్వా పితరం కాసిరాజానం వన్దథ, అజ్జేవ సేతచ్ఛత్తం లభిస్సథా’’తి ఆహంసు.

    Rājā deviyā gabbhaparipākaṃ ñatvā ayogharaṃ alaṅkārāpetvā taṃ ādāya ayogharaṃ pāvisi. Sā tattha dhaññapuññalakkhaṇasampannaṃ puttaṃ vijāyi, ‘‘ayogharakumāro’’tvevassa nāmaṃ kariṃsu. Taṃ dhātīnaṃ datvā mahantaṃ ārakkhaṃ saṃvidahitvā rājā deviṃ ādāya nagaraṃ padakkhiṇaṃ katvā alaṅkatapāsādatalameva abhiruhi. Yakkhinīpi udakavāraṃ gantvā vessavaṇassa udakaṃ vahantī jīvitakkhayaṃ pattā. Mahāsatto ayoghareyeva vaḍḍhitvā viññutaṃ patto tattheva sabbasippāni uggaṇhi. Rājā ‘‘ko me puttassa vayappadeso’’ti amacce pucchitvā ‘‘soḷasavasso, deva, sūro thāmasampanno yakkhasahassampi paṭibāhituṃ samattho’’ti sutvā ‘‘rajjamassa dassāmi, sakalanagaraṃ alaṅkaritvā ayogharato taṃ nīharitvā ānethā’’ti āha. Amaccā ‘‘sādhu, devā’’ti dvādasayojanikaṃ bārāṇasiṃ alaṅkaritvā sabbālaṅkāravibhūsitaṃ maṅgalavāraṇaṃ ādāya tattha gantvā kumāraṃ alaṅkārāpetvā hatthikkhandhe nisīdāpetvā ‘‘deva, kulasantakaṃ alaṅkatanagaraṃ padakkhiṇaṃ katvā pitaraṃ kāsirājānaṃ vandatha, ajjeva setacchattaṃ labhissathā’’ti āhaṃsu.

    మహాసత్తో నగరం పదక్ఖిణం కరోన్తో ఆరామరామణేయ్యకవనపోక్ఖరణిభూమిరామణేయ్యకపాసాదరామణేయ్యకాదీని దిస్వా చిన్తేసి ‘‘మమ పితా మం ఏత్తకం కాలం బన్ధనాగారే వసాపేసి. ఏవరూపం అలఙ్కతనగరం దట్ఠుం నాదాసి, కో ను ఖో మయ్హం దోసో’’తి అమచ్చే పుచ్ఛి. ‘‘దేవ, నత్థి తుమ్హాకం దోసో, తుమ్హాకం పన ద్వేభాతికే ఏకా యక్ఖినీ ఖాది, తేన వో పితా అయోఘరే వసాపేసి, అయోఘరేన జీవితం తుమ్హాకం లద్ధ’’న్తి. సో తేసం వచనం సుత్వా చిన్తేసి ‘‘అహం దస మాసే లోహకుమ్భినిరయే వియ చ గూథనిరయే వియ చ మాతుకుచ్ఛిమ్హి వసిత్వా మాతుకుచ్ఛితో నిక్ఖన్తకాలతో పట్ఠాయ సోళస వస్సాని ఏతస్మిం బన్ధనాగారే వసిం, బహి ఓలోకేతుమ్పి న లభిం, ఉస్సదనిరయే ఖిత్తో వియ అహోసిం, యక్ఖినియా హత్థతో ముత్తోపి పనాహం నేవ అజరో, న అమరో హోమి, కిం మే రజ్జేన, రజ్జే ఠితకాలతో పట్ఠాయ దున్నిక్ఖమనం హోతి, అజ్జేవ మమ పితరం పబ్బజ్జం అనుజానాపేత్వా హిమవన్తం పవిసిత్వా పబ్బజిస్సామీ’’తి. సో నగరం పదక్ఖిణం కత్వా రాజకులం పవిసిత్వా రాజానం వన్దిత్వా అట్ఠాసి.

    Mahāsatto nagaraṃ padakkhiṇaṃ karonto ārāmarāmaṇeyyakavanapokkharaṇibhūmirāmaṇeyyakapāsādarāmaṇeyyakādīni disvā cintesi ‘‘mama pitā maṃ ettakaṃ kālaṃ bandhanāgāre vasāpesi. Evarūpaṃ alaṅkatanagaraṃ daṭṭhuṃ nādāsi, ko nu kho mayhaṃ doso’’ti amacce pucchi. ‘‘Deva, natthi tumhākaṃ doso, tumhākaṃ pana dvebhātike ekā yakkhinī khādi, tena vo pitā ayoghare vasāpesi, ayogharena jīvitaṃ tumhākaṃ laddha’’nti. So tesaṃ vacanaṃ sutvā cintesi ‘‘ahaṃ dasa māse lohakumbhiniraye viya ca gūthaniraye viya ca mātukucchimhi vasitvā mātukucchito nikkhantakālato paṭṭhāya soḷasa vassāni etasmiṃ bandhanāgāre vasiṃ, bahi oloketumpi na labhiṃ, ussadaniraye khitto viya ahosiṃ, yakkhiniyā hatthato muttopi panāhaṃ neva ajaro, na amaro homi, kiṃ me rajjena, rajje ṭhitakālato paṭṭhāya dunnikkhamanaṃ hoti, ajjeva mama pitaraṃ pabbajjaṃ anujānāpetvā himavantaṃ pavisitvā pabbajissāmī’’ti. So nagaraṃ padakkhiṇaṃ katvā rājakulaṃ pavisitvā rājānaṃ vanditvā aṭṭhāsi.

    రాజా తస్స సరీరసోభం ఓలోకేత్వా బలవసినేహేన అమచ్చే ఓలోకేసి. తే ‘‘కిం కరోమ, దేవా’’తి వదింసు. పుత్తం మే రతనరాసిమ్హి ఠపేత్వా తీహి సఙ్ఖేహి అభిసిఞ్చిత్వా కఞ్చనమాలం సేతచ్ఛత్తం ఉస్సాపేథాతి. మహాసత్తో పితరం వన్దిత్వా ‘‘న మయ్హం రజ్జేనత్థో, అహం పబ్బజిస్సామి, పబ్బజ్జం మే అనుజానాథా’’తి ఆహ. తాత రజ్జం పటిక్ఖిపిత్వా కింకారణా పబ్బజిస్ససీతి. ‘‘దేవ అహం మాతుకుచ్ఛిమ్హి దస మాసే గూథనిరయే వియ వసిత్వా మాతుకుచ్ఛితో నిక్ఖన్తో యక్ఖినిభయేన సోళస వస్సాని బన్ధనాగారే వసన్తో బహి ఓలోకేతుమ్పి న అలభిం, ఉస్సదనిరయే ఖిత్తో వియ అహోసిం, యక్ఖినియా హత్థతో ముత్తోమ్హీతిపి అజరో అమరో న హోమి. మచ్చు నామేస న సక్కా కేనచి జినితుం, భవే ఉక్కణ్ఠితోమ్హి, యావ మే బ్యాధిజరామరణాని నాగచ్ఛన్తి, తావదేవ పబ్బజిత్వా ధమ్మం చరిస్సామి, అలం మే రజ్జేన, అనుజానాథ మం, దేవా’’తి వత్వా పితు ధమ్మం దేసేన్తో ఆహ –

    Rājā tassa sarīrasobhaṃ oloketvā balavasinehena amacce olokesi. Te ‘‘kiṃ karoma, devā’’ti vadiṃsu. Puttaṃ me ratanarāsimhi ṭhapetvā tīhi saṅkhehi abhisiñcitvā kañcanamālaṃ setacchattaṃ ussāpethāti. Mahāsatto pitaraṃ vanditvā ‘‘na mayhaṃ rajjenattho, ahaṃ pabbajissāmi, pabbajjaṃ me anujānāthā’’ti āha. Tāta rajjaṃ paṭikkhipitvā kiṃkāraṇā pabbajissasīti. ‘‘Deva ahaṃ mātukucchimhi dasa māse gūthaniraye viya vasitvā mātukucchito nikkhanto yakkhinibhayena soḷasa vassāni bandhanāgāre vasanto bahi oloketumpi na alabhiṃ, ussadaniraye khitto viya ahosiṃ, yakkhiniyā hatthato muttomhītipi ajaro amaro na homi. Maccu nāmesa na sakkā kenaci jinituṃ, bhave ukkaṇṭhitomhi, yāva me byādhijarāmaraṇāni nāgacchanti, tāvadeva pabbajitvā dhammaṃ carissāmi, alaṃ me rajjena, anujānātha maṃ, devā’’ti vatvā pitu dhammaṃ desento āha –

    ౩౬౩.

    363.

    ‘‘యమేకరత్తిం పఠమం, గబ్భే వసతి మాణవో;

    ‘‘Yamekarattiṃ paṭhamaṃ, gabbhe vasati māṇavo;

    అబ్భుట్ఠితోవ సో యాతి, స గచ్ఛం న నివత్తతి.

    Abbhuṭṭhitova so yāti, sa gacchaṃ na nivattati.

    ౩౬౪.

    364.

    ‘‘న యుజ్ఝమానా న బలేనవస్సితా, నరా న జీరన్తి న చాపి మీయరే;

    ‘‘Na yujjhamānā na balenavassitā, narā na jīranti na cāpi mīyare;

    సబ్బం హిదం జాతిజరాయుపద్దుతం, తం మే మతీ హోతి చరామి ధమ్మం.

    Sabbaṃ hidaṃ jātijarāyupaddutaṃ, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.

    ౩౬౫.

    365.

    ‘‘చతురఙ్గినిం సేనం సుభింసరూపం, జయన్తి రట్ఠాధిపతీ పసయ్హ;

    ‘‘Caturaṅginiṃ senaṃ subhiṃsarūpaṃ, jayanti raṭṭhādhipatī pasayha;

    న మచ్చునో జయితుముస్సహన్తి, తం మే మతీ హోతి చరామి ధమ్మం.

    Na maccuno jayitumussahanti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.

    ౩౬౬.

    366.

    ‘‘హత్థీహి అస్సేహి రథేహి పత్తిభి, పరివారితా ముచ్చరే ఏకచ్చేయ్యా;

    ‘‘Hatthīhi assehi rathehi pattibhi, parivāritā muccare ekacceyyā;

    న మచ్చునో ముచ్చితుముస్సహన్తి, తం మే మతీ హోతి చరామి ధమ్మం.

    Na maccuno muccitumussahanti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.

    ౩౬౭.

    367.

    ‘‘హత్థీహి అస్సేహి రథేహి పత్తిభి, సూరా పభఞ్జన్తి పధంసయన్తి;

    ‘‘Hatthīhi assehi rathehi pattibhi, sūrā pabhañjanti padhaṃsayanti;

    న మచ్చునో భఞ్జితుముస్సహన్తి, తం మే మతీ హోతి చరామి ధమ్మం.

    Na maccuno bhañjitumussahanti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.

    ౩౬౮.

    368.

    ‘‘మత్తా గజా భిన్నగళా పభిన్నా, నగరాని మద్దన్తి జనం హనన్తి;

    ‘‘Mattā gajā bhinnagaḷā pabhinnā, nagarāni maddanti janaṃ hananti;

    న మచ్చునో మద్దితుముస్సహన్తి, తం మే మతీ హోతి చరామి ధమ్మం.

    Na maccuno madditumussahanti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.

    ౩౬౯.

    369.

    ‘‘ఇస్సాసినో కతహత్థాపి వీరా, దూరేపాతీ అక్ఖణవేధినోపి;

    ‘‘Issāsino katahatthāpi vīrā, dūrepātī akkhaṇavedhinopi;

    న మచ్చునో విజ్ఝితుముస్సహన్తి, తం మే మతీ హోతి చరామి ధమ్మం.

    Na maccuno vijjhitumussahanti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.

    ౩౭౦.

    370.

    ‘‘సరాని ఖీయన్తి ససేలకాననా, సబ్బం హిదం ఖీయతి దీఘమన్తరం;

    ‘‘Sarāni khīyanti saselakānanā, sabbaṃ hidaṃ khīyati dīghamantaraṃ;

    సబ్బం హిదం భఞ్జరే కాలపరియాయం, తం మే మతీ హోతి చరామి ధమ్మం.

    Sabbaṃ hidaṃ bhañjare kālapariyāyaṃ, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.

    ౩౭౧.

    371.

    ‘‘సబ్బేసమేవఞ్హి నరాన నారినం, చలాచలం పాణభునోధ జీవితం;

    ‘‘Sabbesamevañhi narāna nārinaṃ, calācalaṃ pāṇabhunodha jīvitaṃ;

    పటోవ ధుత్తస్స, దుమోవ కూలజో, తం మే మతీ హోతి చరామి ధమ్మం.

    Paṭova dhuttassa, dumova kūlajo, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.

    ౩౭౨.

    372.

    ‘‘దుమప్ఫలానేవ పతన్తి మాణవా, దహరా చ వుద్ధా చ సరీరభేదా;

    ‘‘Dumapphalāneva patanti māṇavā, daharā ca vuddhā ca sarīrabhedā;

    నారియో నరా మజ్ఝిమపోరిసా చ, తం మే మతీ హోతి చరామి ధమ్మం.

    Nāriyo narā majjhimaporisā ca, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.

    ౩౭౩.

    373.

    ‘‘నాయం వయో తారకరాజసన్నిభో, యదబ్భతీతం గతమేవ దాని తం;

    ‘‘Nāyaṃ vayo tārakarājasannibho, yadabbhatītaṃ gatameva dāni taṃ;

    జిణ్ణస్స హీ నత్థి రతీ కుతో సుఖం, తం మే మతీ హోతి చరామి ధమ్మం.

    Jiṇṇassa hī natthi ratī kuto sukhaṃ, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.

    ౩౭౪.

    374.

    ‘‘యక్ఖా పిసాచా అథవాపి పేతా, కుపితా తే అస్ససన్తి మనుస్సే;

    ‘‘Yakkhā pisācā athavāpi petā, kupitā te assasanti manusse;

    న మచ్చునో అస్ససితుస్సహన్తి, తం మే మతీ హోతి చరామి ధమ్మం.

    Na maccuno assasitussahanti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.

    ౩౭౫.

    375.

    ‘‘యక్ఖే పిసాచే అథవాపి పేతే, కుపితేపి తే నిజ్ఝపనం కరోన్తి;

    ‘‘Yakkhe pisāce athavāpi pete, kupitepi te nijjhapanaṃ karonti;

    న మచ్చునో నిజ్ఝపనం కరోన్తి, తం మే మతీ హోతి చరామి ధమ్మం.

    Na maccuno nijjhapanaṃ karonti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.

    ౩౭౬.

    376.

    ‘‘అపరాధకే దూసకే హేఠకే చ, రాజానో దణ్డేన్తి విదిత్వాన దోసం;

    ‘‘Aparādhake dūsake heṭhake ca, rājāno daṇḍenti viditvāna dosaṃ;

    న మచ్చునో దణ్డయితుస్సహన్తి, తం మే మతీ హోతి చరామి ధమ్మం.

    Na maccuno daṇḍayitussahanti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.

    ౩౭౭.

    377.

    ‘‘అపరాధకా దూసకా హేఠకా చ, లభన్తి తే రాజినో నిజ్ఝపేతుం;

    ‘‘Aparādhakā dūsakā heṭhakā ca, labhanti te rājino nijjhapetuṃ;

    న మచ్చునో నిజ్ఝపనం కరోన్తి, తం మే మతీ హోతి చరామి ధమ్మం.

    Na maccuno nijjhapanaṃ karonti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.

    ౩౭౮.

    378.

    ‘‘న ఖత్తియోతి న చ బ్రాహ్మణోతి, న అడ్ఢకా బలవా తేజవాపి;

    ‘‘Na khattiyoti na ca brāhmaṇoti, na aḍḍhakā balavā tejavāpi;

    న మచ్చురాజస్స అపేక్ఖమత్థి, తం మే మతీ హోతి చరామి ధమ్మం.

    Na maccurājassa apekkhamatthi, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.

    ౩౭౯.

    379.

    ‘‘సీహా చ బ్యగ్ఘా చ అథోపి దీపియో, పసయ్హ ఖాదన్తి విప్ఫన్దమానం;

    ‘‘Sīhā ca byagghā ca athopi dīpiyo, pasayha khādanti vipphandamānaṃ;

    న మచ్చునో ఖాదితుముస్సహన్తి, తం మే మతీ హోతి చరామి ధమ్మం.

    Na maccuno khāditumussahanti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.

    ౩౮౦.

    380.

    ‘‘మాయాకారా రఙ్గమజ్ఝే కరోన్తా, మోహేన్తి చక్ఖూని జనస్స తావదే;

    ‘‘Māyākārā raṅgamajjhe karontā, mohenti cakkhūni janassa tāvade;

    న మచ్చునో మోహయితుస్సహన్తి, తం మే మతీ హోతి చరామి ధమ్మం.

    Na maccuno mohayitussahanti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.

    ౩౮౧.

    381.

    ‘‘ఆసీవిసా కుపితా ఉగ్గతేజా, డంసన్తి మారేన్తిపి తే మనుస్సే;

    ‘‘Āsīvisā kupitā uggatejā, ḍaṃsanti mārentipi te manusse;

    న మచ్చునో డంసితుముస్సహన్తి, తం మే మతీ హోతి చరామి ధమ్మం.

    Na maccuno ḍaṃsitumussahanti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.

    ౩౮౨.

    382.

    ‘‘ఆసీవిసా కుపితా యం డంసన్తి, తికిచ్ఛకా తేస విసం హనన్తి;

    ‘‘Āsīvisā kupitā yaṃ ḍaṃsanti, tikicchakā tesa visaṃ hananti;

    న మచ్చునో దట్ఠవిసం హనన్తి, తం మే మతీ హోతి చరామి ధమ్మం.

    Na maccuno daṭṭhavisaṃ hananti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.

    ౩౮౩.

    383.

    ‘‘ధమ్మన్తరీ వేత్తరణీ చ భోజో, విసాని హన్త్వాన భుజఙ్గమానం;

    ‘‘Dhammantarī vettaraṇī ca bhojo, visāni hantvāna bhujaṅgamānaṃ;

    సుయ్యన్తి తే కాలకతా తథేవ, తం మే మతీ హోతి చరామి ధమ్మం.

    Suyyanti te kālakatā tatheva, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.

    ౩౮౪.

    384.

    ‘‘విజ్జాధరా ఘోరమధీయమానా, అదస్సనం ఓసధేహి వజన్తి;

    ‘‘Vijjādharā ghoramadhīyamānā, adassanaṃ osadhehi vajanti;

    న మచ్చురాజస్స వజన్తదస్సనం, తం మే మతీ హోతి చరామి ధమ్మం.

    Na maccurājassa vajantadassanaṃ, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.

    ౩౮౫.

    385.

    ‘‘ధమ్మో హవే రక్ఖతి ధమ్మచారిం, ధమ్మో సుచిణ్ణో సుఖమావహాతి;

    ‘‘Dhammo have rakkhati dhammacāriṃ, dhammo suciṇṇo sukhamāvahāti;

    ఏసానిసంసో ధమ్మే సుచిణ్ణే, న దుగ్గతిం గచ్ఛతి ధమ్మచారీ.

    Esānisaṃso dhamme suciṇṇe, na duggatiṃ gacchati dhammacārī.

    ౩౮౬.

    386.

    ‘‘న హి ధమ్మో అధమ్మో చ, ఉభో సమవిపాకినో;

    ‘‘Na hi dhammo adhammo ca, ubho samavipākino;

    అధమ్మో నిరయం నేతి, ధమ్మో పాపేతి సుగ్గతి’’న్తి.

    Adhammo nirayaṃ neti, dhammo pāpeti suggati’’nti.

    తత్థ యమేకరత్తిన్తి యేభుయ్యేన సత్తా మాతుకుచ్ఛిమ్హి పటిసన్ధిం గణ్హన్తా రత్తియంయేవ గణ్హన్తి, తస్మా ఏవమాహ. అయం పనేత్థ అత్థో – యం ఏకరత్తిం వా దివా వా పఠమమేవ పటిసన్ధిం గణ్హిత్వా మాతుకుచ్ఛిసఙ్ఖాతే గబ్భే వసతి. మాణవోతి సత్తో కలలభావేన పతిట్ఠాతి. అబ్భుట్ఠితోవ సో యాతీతి సో మాణవో యథా నామ వలాహకసఙ్ఖాతో అబ్భో ఉట్ఠితో నిబ్బత్తో వాయువేగాహతో పటిగచ్ఛతి, తథేవ –

    Tattha yamekarattinti yebhuyyena sattā mātukucchimhi paṭisandhiṃ gaṇhantā rattiyaṃyeva gaṇhanti, tasmā evamāha. Ayaṃ panettha attho – yaṃ ekarattiṃ vā divā vā paṭhamameva paṭisandhiṃ gaṇhitvā mātukucchisaṅkhāte gabbhe vasati. Māṇavoti satto kalalabhāvena patiṭṭhāti. Abbhuṭṭhitova so yātīti so māṇavo yathā nāma valāhakasaṅkhāto abbho uṭṭhito nibbatto vāyuvegāhato paṭigacchati, tatheva –

    ‘‘పఠమం కలలం హోతి, కలలా హోతి అబ్బుదం;

    ‘‘Paṭhamaṃ kalalaṃ hoti, kalalā hoti abbudaṃ;

    అబ్బుదా జాయతే పేసి, పేసి నిబ్బత్తతీ ఘనో;

    Abbudā jāyate pesi, pesi nibbattatī ghano;

    ఘనా పసాఖా జాయన్తి, కేసా లోమా నఖాపి చ.

    Ghanā pasākhā jāyanti, kesā lomā nakhāpi ca.

    ‘‘యఞ్చస్స భుఞ్జతీ మాతా, అన్నం పానఞ్చ భోజనం;

    ‘‘Yañcassa bhuñjatī mātā, annaṃ pānañca bhojanaṃ;

    తేన సో తత్థ యాపేతి, మాతుకుచ్ఛిగతో నరోతి. (సం॰ ని॰ ౧.౨౩౫);

    Tena so tattha yāpeti, mātukucchigato naroti. (saṃ. ni. 1.235);

    ఇమం మాతుకుచ్ఛియం కలలాదిభావం, మాతుకుచ్ఛితో చ నిక్ఖన్తో మన్దదసకాదిభావం ఆపజ్జమానో సతతం సమితం గచ్ఛతి. స గచ్ఛం న నివత్తతీతి సచాయం ఏవం గచ్ఛన్తో పున అబ్బుదతో కలలభావం, పేసిఆదితో వా అబ్బుదాదిభావం, ఖిడ్డాదసకతో మన్దదసకభావం, వణ్ణదసకాదితో వా ఖిడ్డాదసకాదిభావం పాపుణితుం న నివత్తతి. యథా పన సో వలాహకో వాతవేగేన సంచుణ్ణియమానో ‘‘అహం అసుకట్ఠానే నామ ఉట్ఠితో పున నివత్తిత్వా తత్థేవ గన్త్వా పకతిభావేన ఠస్సామీ’’తి న లభతి, యం దిసం గతం, తం గతమేవ, యం అన్తరహితం, తం అన్తరహితమేవ హోతి, తథా సోపి కలలాదిభావేన గచ్ఛమానో గచ్ఛతేవ, తస్మిం తస్మిం కోట్ఠాసే సఙ్ఖారా పురిమానం పురిమానం పచ్చయా హుత్వా పచ్ఛతో అనివత్తిత్వా తత్థ తత్థేవ భిజ్జన్తి, జరాకాలే సఙ్ఖారా ‘‘అమ్హేహి ఏస పుబ్బే యువా థామసమ్పన్నో కతో, పున నం నివత్తిత్వా తత్థేవ కరిస్సామా’’తి న లభన్తి, తత్థ తత్థేవ అన్తరధాయన్తీతి దస్సేతి.

    Imaṃ mātukucchiyaṃ kalalādibhāvaṃ, mātukucchito ca nikkhanto mandadasakādibhāvaṃ āpajjamāno satataṃ samitaṃ gacchati. Sa gacchaṃ na nivattatīti sacāyaṃ evaṃ gacchanto puna abbudato kalalabhāvaṃ, pesiādito vā abbudādibhāvaṃ, khiḍḍādasakato mandadasakabhāvaṃ, vaṇṇadasakādito vā khiḍḍādasakādibhāvaṃ pāpuṇituṃ na nivattati. Yathā pana so valāhako vātavegena saṃcuṇṇiyamāno ‘‘ahaṃ asukaṭṭhāne nāma uṭṭhito puna nivattitvā tattheva gantvā pakatibhāvena ṭhassāmī’’ti na labhati, yaṃ disaṃ gataṃ, taṃ gatameva, yaṃ antarahitaṃ, taṃ antarahitameva hoti, tathā sopi kalalādibhāvena gacchamāno gacchateva, tasmiṃ tasmiṃ koṭṭhāse saṅkhārā purimānaṃ purimānaṃ paccayā hutvā pacchato anivattitvā tattha tattheva bhijjanti, jarākāle saṅkhārā ‘‘amhehi esa pubbe yuvā thāmasampanno kato, puna naṃ nivattitvā tattheva karissāmā’’ti na labhanti, tattha tattheva antaradhāyantīti dasseti.

    యుజ్ఝమానాతి ఉభతో బ్యూళ్హే సఙ్గామే యుజ్ఝన్తా. న బలేనవస్సితాతి న కాయబలేన వా యోధబలేన వా ఉపగతా సమన్నాగతా. న జీరన్తీతి పురిమ-న-కారం ఆహరిత్వా ఏవరూపాపి నరా న జీరన్తి న చాపి న మీయరేతి అత్థో వేదితబ్బో. సబ్బం హిదన్తి మహారాజ, సబ్బమేవ ఇదం పాణమణ్డలం మహాయన్తేన పీళియమానా ఉచ్ఛుఘటికా వియ జాతియా చ జరాయ చ ఉపద్దుతం నిచ్చం పీళితం. తం మే మతీ హోతీతి తేన కారణేన మమ ‘‘పబ్బజిత్వా ధమ్మం చరామీ’’తి మతి హోతి చిత్తం ఉప్పజ్జతి.

    Nayujjhamānāti ubhato byūḷhe saṅgāme yujjhantā. Na balenavassitāti na kāyabalena vā yodhabalena vā upagatā samannāgatā. Na jīrantīti purima-na-kāraṃ āharitvā evarūpāpi narā na jīranti na cāpi na mīyareti attho veditabbo. Sabbaṃ hidanti mahārāja, sabbameva idaṃ pāṇamaṇḍalaṃ mahāyantena pīḷiyamānā ucchughaṭikā viya jātiyā ca jarāya ca upaddutaṃ niccaṃ pīḷitaṃ. Taṃ me matī hotīti tena kāraṇena mama ‘‘pabbajitvā dhammaṃ carāmī’’ti mati hoti cittaṃ uppajjati.

    చతురఙ్గినిన్తి హత్థిఆదీహి చతురఙ్గేహి సమన్నాగతం. సేనం సుభింసరూపన్తి సుట్ఠు భింసనకజాతికం సేనం. జయన్తీతి కదాచి ఏకచ్చే రాజానో అత్తనో సేనాయ జయన్తి. న మచ్చునోతి తేపి రాజానో మహాసేనస్స మచ్చునో సేనం జయితుం న ఉస్సహన్తి, న బ్యాధిజరామరణాని మద్దితుం సక్కోన్తి. ముచ్చరే ఏకచ్చేయ్యాతి ఏతేహి హత్థిఆదీహి పరివారితా ఏకచ్చే పచ్చామిత్తానం హత్థతో ముచ్చన్తి, మచ్చునో పన సన్తికా ముచ్చితుం న సక్కోన్తి. పభఞ్జన్తీతి ఏతేహి హత్థిఆదీహి పచ్చత్థికరాజూనం నగరాని పభఞ్జన్తి. పధంసయన్తీతి మహాజనం ధంసేన్తా పధంసేన్తా జీవితక్ఖయం పాపేన్తి. న మచ్చునోతి తేపి మరణకాలే పత్తే మచ్చునో భఞ్జితుం న సక్కోన్తి.

    Caturaṅgininti hatthiādīhi caturaṅgehi samannāgataṃ. Senaṃ subhiṃsarūpanti suṭṭhu bhiṃsanakajātikaṃ senaṃ. Jayantīti kadāci ekacce rājāno attano senāya jayanti. Na maccunoti tepi rājāno mahāsenassa maccuno senaṃ jayituṃ na ussahanti, na byādhijarāmaraṇāni maddituṃ sakkonti. Muccare ekacceyyāti etehi hatthiādīhi parivāritā ekacce paccāmittānaṃ hatthato muccanti, maccuno pana santikā muccituṃ na sakkonti. Pabhañjantīti etehi hatthiādīhi paccatthikarājūnaṃ nagarāni pabhañjanti. Padhaṃsayantīti mahājanaṃ dhaṃsentā padhaṃsentā jīvitakkhayaṃ pāpenti. Na maccunoti tepi maraṇakāle patte maccuno bhañjituṃ na sakkonti.

    భిన్నగళా పభిన్నాతి తీసు ఠానేసు పభిన్నా హుత్వా మదం గళన్తా, పగ్ఘరితమదాతి అత్థో. న మచ్చునోతి తేపి మహామచ్చుం మద్దితుం న సక్కోన్తి. ఇస్సాసినోతి ఇస్సాసా ధనుగ్గహా. కతహత్థాతి సుసిక్ఖితా. దూరేపాతీతి సరం దూరే పాతేతుం సమత్థా. అక్ఖణవేధినోతి అవిరద్ధవేధినో, విజ్జుఆలోకేన విజ్ఝనసమత్థా వా. సరానీతి అనోతత్తాదీని మహాసరాని ఖీయన్తియేవ. ససేలకాననాతి సపబ్బతవనసణ్డా మహాపథవీపి ఖీయతి. సబ్బం హిదన్తి సబ్బమిదం సఙ్ఖారగతం దీఘమన్తరం ఠత్వా ఖీయతేవ. కప్పుట్ఠానగ్గిం పత్వా మహాసినేరుపి అగ్గిముఖే మధుసిత్థకం వియ విలీయతేవ, అణుమత్తోపి సఙ్ఖారో ఠాతుం న సక్కోతి. కాలపరియాయన్తి కాలపరియాయం నస్సనకాలవారం పత్వా సబ్బం భఞ్జరే, సబ్బం సఙ్ఖారగతం భిజ్జతేవ. తస్స పకాసనత్థం సత్తసూరియసుత్తం (అ॰ ని॰ ౭.౬౬) ఆహరితబ్బం.

    Bhinnagaḷā pabhinnāti tīsu ṭhānesu pabhinnā hutvā madaṃ gaḷantā, paggharitamadāti attho. Na maccunoti tepi mahāmaccuṃ maddituṃ na sakkonti. Issāsinoti issāsā dhanuggahā. Katahatthāti susikkhitā. Dūrepātīti saraṃ dūre pātetuṃ samatthā. Akkhaṇavedhinoti aviraddhavedhino, vijjuālokena vijjhanasamatthā vā. Sarānīti anotattādīni mahāsarāni khīyantiyeva. Saselakānanāti sapabbatavanasaṇḍā mahāpathavīpi khīyati. Sabbaṃ hidanti sabbamidaṃ saṅkhāragataṃ dīghamantaraṃ ṭhatvā khīyateva. Kappuṭṭhānaggiṃ patvā mahāsinerupi aggimukhe madhusitthakaṃ viya vilīyateva, aṇumattopi saṅkhāro ṭhātuṃ na sakkoti. Kālapariyāyanti kālapariyāyaṃ nassanakālavāraṃ patvā sabbaṃ bhañjare, sabbaṃ saṅkhāragataṃ bhijjateva. Tassa pakāsanatthaṃ sattasūriyasuttaṃ (a. ni. 7.66) āharitabbaṃ.

    చలాచలన్తి చఞ్చలం సకభావేన ఠాతుం అసమత్థం నానాభావవినాభావసభావమేవ. పాణభునోధ జీవితన్తి ఇధ లోకే ఇమేసం పాణభూతానం జీవితం . పటోవ ధుత్తస్స, దుమోవ కూలజోతి సురధుత్తో హి సురం దిస్వావ ఉదరే బద్ధం సాటకం దత్వా పివతేవ, నదీకూలే జాతదుమోవ కూలే లుజ్జమానే లుజ్జతి, యథా ఏస పటో చ దుమో చ చఞ్చలో, ఏవం సత్తానం జీవితం, దేవాతి. దుమప్ఫలానేవాతి యథా పక్కాని ఫలాని వాతాహతాని దుమగ్గతో భూమియం పతన్తి, తథేవిమే మాణవా జరావాతాహతా జీవితా గళిత్వా మరణపథవియం పతన్తి. దహరాతి అన్తమసో కలలభావే ఠితాపి. మజ్ఝిమపోరిసాతి నారీనరానం మజ్ఝే ఠితా ఉభతోబ్యఞ్జనకనపుంసకా.

    Calācalanti cañcalaṃ sakabhāvena ṭhātuṃ asamatthaṃ nānābhāvavinābhāvasabhāvameva. Pāṇabhunodhajīvitanti idha loke imesaṃ pāṇabhūtānaṃ jīvitaṃ . Paṭova dhuttassa, dumova kūlajoti suradhutto hi suraṃ disvāva udare baddhaṃ sāṭakaṃ datvā pivateva, nadīkūle jātadumova kūle lujjamāne lujjati, yathā esa paṭo ca dumo ca cañcalo, evaṃ sattānaṃ jīvitaṃ, devāti. Dumapphalānevāti yathā pakkāni phalāni vātāhatāni dumaggato bhūmiyaṃ patanti, tathevime māṇavā jarāvātāhatā jīvitā gaḷitvā maraṇapathaviyaṃ patanti. Daharāti antamaso kalalabhāve ṭhitāpi. Majjhimaporisāti nārīnarānaṃ majjhe ṭhitā ubhatobyañjanakanapuṃsakā.

    తారకరాజసన్నిభోతి యథా తారకరాజా కాళపక్ఖే ఖీణో, పున జుణ్హపక్ఖే పూరతి, న ఏవం సత్తానం వయో. సత్తానఞ్హి యం అబ్భతీతం, గతమేవ దాని తం, న తస్స పునాగమనం అత్థి. కుతో సుఖన్తి జరాజిణ్ణస్స కామగుణేసు రతిపి నత్థి, తే పటిచ్చ ఉప్పజ్జనకసుఖం కుతోయేవ. యక్ఖాతి మహిద్ధికా యక్ఖా. పిసాచాతి పంసుపిసాచకా. పేతాతి పేత్తివిసయికా. అస్ససన్తీతి అస్సాసవాతేన ఉపహనన్తి, ఆవిసన్తీతి వా అత్థో. న మచ్చునోతి మచ్చుం పన తేపి అస్సాసేన ఉపహనితుం వా ఆవిసితుం వా న సక్కోన్తి. నిజ్ఝపనం కరోన్తీతి బలికమ్మవసేన ఖమాపేన్తి పసాదేన్తి. అపరాధకేతి రాజాపరాధకారకే. దూసకేతి రజ్జదూసకే. హేఠకేతి సన్ధిచ్ఛేదాదీహి లోకవిహేఠకే. రాజానోతి రాజానో. విదిత్వాన దోసన్తి దోసం జానిత్వా యథానురూపేన దణ్డేన దణ్డేన్తీతి అత్థో. న మచ్చునోతి తేపి మచ్చుం దణ్డయితుం న సక్కోన్తి.

    Tārakarājasannibhoti yathā tārakarājā kāḷapakkhe khīṇo, puna juṇhapakkhe pūrati, na evaṃ sattānaṃ vayo. Sattānañhi yaṃ abbhatītaṃ, gatameva dāni taṃ, na tassa punāgamanaṃ atthi. Kuto sukhanti jarājiṇṇassa kāmaguṇesu ratipi natthi, te paṭicca uppajjanakasukhaṃ kutoyeva. Yakkhāti mahiddhikā yakkhā. Pisācāti paṃsupisācakā. Petāti pettivisayikā. Assasantīti assāsavātena upahananti, āvisantīti vā attho. Na maccunoti maccuṃ pana tepi assāsena upahanituṃ vā āvisituṃ vā na sakkonti. Nijjhapanaṃ karontīti balikammavasena khamāpenti pasādenti. Aparādhaketi rājāparādhakārake. Dūsaketi rajjadūsake. Heṭhaketi sandhicchedādīhi lokaviheṭhake. Rājānoti rājāno. Viditvāna dosanti dosaṃ jānitvā yathānurūpena daṇḍena daṇḍentīti attho. Na maccunoti tepi maccuṃ daṇḍayituṃ na sakkonti.

    నిజ్ఝపేతున్తి సక్ఖీహి అత్తనో నిరపరాధభావం పకాసేత్వా పసాదేతుం. న అడ్ఢకా బలవా తేజవాపీతి ‘‘ఇమే అడ్ఢా, అయం కాయబలఞాణబలాదీహి బలవా, అయం తేజవా’’తి ఏవమ్పి న పచ్చురాజస్స అపేక్ఖం అత్థి, ఏకస్మిమ్పి సత్తే అపేక్ఖం పేమం సినేహో నత్థి, సబ్బమేవ అభిమద్దతీతి దస్సేతి. పసయ్హాతి బలక్కారేన అభిభవిత్వా. న మచ్చునోతి తేపి మచ్చుం ఖాదితుం న సక్కోన్తి. కరోన్తాతి మాయం కరోన్తా. మోహేన్తీతి అభూతం భూతం కత్వా దస్సేన్తా మోహేన్తి. ఉగ్గతేజాతి ఉగ్గతేన విసతేజేన సమన్నాగతా. తికిచ్ఛకాతి విసవేజ్జా. ధమ్మన్తరీ వేత్తరణీ చ భోజోతి ఏతే ఏవంనామకా వేజ్జా. ఘోరమధీయమానాతి ఘోరం నామ విజ్జం అధీయన్తా. ఓసధేహీతి ఘోరం వా గన్ధారిం వా విజ్జం సావేత్వా ఓసధం ఆదాయ తేహి ఓసధేహి పచ్చత్థికానం అదస్సనం వజన్తి.

    Nijjhapetunti sakkhīhi attano niraparādhabhāvaṃ pakāsetvā pasādetuṃ. Na aḍḍhakā balavā tejavāpīti ‘‘ime aḍḍhā, ayaṃ kāyabalañāṇabalādīhi balavā, ayaṃ tejavā’’ti evampi na paccurājassa apekkhaṃ atthi, ekasmimpi satte apekkhaṃ pemaṃ sineho natthi, sabbameva abhimaddatīti dasseti. Pasayhāti balakkārena abhibhavitvā. Na maccunoti tepi maccuṃ khādituṃ na sakkonti. Karontāti māyaṃ karontā. Mohentīti abhūtaṃ bhūtaṃ katvā dassentā mohenti. Uggatejāti uggatena visatejena samannāgatā. Tikicchakāti visavejjā. Dhammantarī vettaraṇī ca bhojoti ete evaṃnāmakā vejjā. Ghoramadhīyamānāti ghoraṃ nāma vijjaṃ adhīyantā. Osadhehīti ghoraṃ vā gandhāriṃ vā vijjaṃ sāvetvā osadhaṃ ādāya tehi osadhehi paccatthikānaṃ adassanaṃ vajanti.

    ధమ్మోతి సుచరితధమ్మో. రక్ఖతీతి యేన రక్ఖితో, తం పటిరక్ఖతి. సుఖన్తి ఛసు కామసగ్గేసు సుఖం ఆవహతి. పాపేతీతి పటిసన్ధివసేన ఉపనేతి.

    Dhammoti sucaritadhammo. Rakkhatīti yena rakkhito, taṃ paṭirakkhati. Sukhanti chasu kāmasaggesu sukhaṃ āvahati. Pāpetīti paṭisandhivasena upaneti.

    ఏవం మహాసత్తో చతువీసతియా గాథాహి పితు ధమ్మం దేసేత్వా ‘‘మహారాజ, తుమ్హాకం రజ్జం తుమ్హాకమేవ హోతు, న మయ్హం ఇమినా అత్థో, తుమ్హేహి పన సద్ధిం కథేన్తమేవ మం బ్యాధిజరామరణాని ఉపగచ్ఛన్తి, తిట్ఠథ, తుమ్హే’’తి వత్వా అయదామం ఛిన్దిత్వా మత్తహత్థీ వియ కఞ్చనపఞ్జరం ఛిన్దిత్వా సీహపోతకో వియ కామే పహాయ మాతాపితరో వన్దిత్వా నిక్ఖమి. అథస్స పితా ‘‘మమపి రజ్జేనత్థో నత్థీ’’తి రజ్జం పహాయ తేన సద్ధిఞ్ఞేవ నిక్ఖమి, తస్మిం నిక్ఖన్తే దేవీపి అమచ్చాపి బ్రాహ్మణగహపతికాదయోపీతి సకలనగరవాసినో గేహాని ఛడ్డేత్వా నిక్ఖమింసు. సమాగమో మహా అహోసి, పరిసా ద్వాదసయోజనికా జాతా. తం ఆదాయ మహాసత్తో హిమవన్తం పావిసి. సక్కో తస్స నిక్ఖన్తభావం ఞత్వా విస్సకమ్మం పేసేత్వా ద్వాదసయోజనాయామం సత్తయోజనవిత్థారం అస్సమపదం కారేసి. సబ్బే పబ్బజితపరిక్ఖారే పటియాదాపేసి. ఇతో పరం మహాసత్తస్స పబ్బజ్జా చ ఓవాదదానఞ్చ బ్రహ్మలోకపరాయణతా చ పరిసాయ అనపాయగమనీయతా చ సబ్బా హేట్ఠా వుత్తనయేనేవ వేదితబ్బా.

    Evaṃ mahāsatto catuvīsatiyā gāthāhi pitu dhammaṃ desetvā ‘‘mahārāja, tumhākaṃ rajjaṃ tumhākameva hotu, na mayhaṃ iminā attho, tumhehi pana saddhiṃ kathentameva maṃ byādhijarāmaraṇāni upagacchanti, tiṭṭhatha, tumhe’’ti vatvā ayadāmaṃ chinditvā mattahatthī viya kañcanapañjaraṃ chinditvā sīhapotako viya kāme pahāya mātāpitaro vanditvā nikkhami. Athassa pitā ‘‘mamapi rajjenattho natthī’’ti rajjaṃ pahāya tena saddhiññeva nikkhami, tasmiṃ nikkhante devīpi amaccāpi brāhmaṇagahapatikādayopīti sakalanagaravāsino gehāni chaḍḍetvā nikkhamiṃsu. Samāgamo mahā ahosi, parisā dvādasayojanikā jātā. Taṃ ādāya mahāsatto himavantaṃ pāvisi. Sakko tassa nikkhantabhāvaṃ ñatvā vissakammaṃ pesetvā dvādasayojanāyāmaṃ sattayojanavitthāraṃ assamapadaṃ kāresi. Sabbe pabbajitaparikkhāre paṭiyādāpesi. Ito paraṃ mahāsattassa pabbajjā ca ovādadānañca brahmalokaparāyaṇatā ca parisāya anapāyagamanīyatā ca sabbā heṭṭhā vuttanayeneva veditabbā.

    సత్థా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా ‘‘ఏవం, భిక్ఖవే, పుబ్బేపి తథాగతో మహాభినిక్ఖమనం నిక్ఖన్తోయేవా’’తి వత్వా జాతకం సమోధానేసి – ‘‘తదా మాతాపితరో మహారాజకులాని అహేసుం, సేసపరిసా బుద్ధపరిసా, అయోఘరపణ్డితో పన అహమేవ అహోసి’’న్తి.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā ‘‘evaṃ, bhikkhave, pubbepi tathāgato mahābhinikkhamanaṃ nikkhantoyevā’’ti vatvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā mātāpitaro mahārājakulāni ahesuṃ, sesaparisā buddhaparisā, ayogharapaṇḍito pana ahameva ahosi’’nti.

    అయోఘరజాతకవణ్ణనా చుద్దసమా.

    Ayogharajātakavaṇṇanā cuddasamā.

    జాతకుద్దానం –

    Jātakuddānaṃ –

    మాతఙ్గో చిత్తసమ్భూతో, సివి సిరీ చ రోహణం;

    Mātaṅgo cittasambhūto, sivi sirī ca rohaṇaṃ;

    హంసో సత్తిగుమ్బో భల్లా, సోమనస్సం చమ్పేయ్యకం.

    Haṃso sattigumbo bhallā, somanassaṃ campeyyakaṃ.

    పలోభం పఞ్చపణ్డితం, హత్థిపాలం అయోఘరం;

    Palobhaṃ pañcapaṇḍitaṃ, hatthipālaṃ ayogharaṃ;

    వీసతియమ్హి జాతకా, చతుద్దసేవ సఙ్గితా.

    Vīsatiyamhi jātakā, catuddaseva saṅgitā.

    వీసతినిపాతవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Vīsatinipātavaṇṇanā niṭṭhitā.

    (చతుత్థో భాగో నిట్ఠితో)

    (Catuttho bhāgo niṭṭhito)

    నమో తస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స

    Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa

    ఖుద్దకనికాయే

    Khuddakanikāye

    జాతక-అట్ఠకథా

    Jātaka-aṭṭhakathā







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౫౧౦. అయోఘరజాతకం • 510. Ayogharajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact