Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
೫. ಅಯೋನಿಸೋಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
5. Ayonisosuttavaṇṇanā
೫. ಪಞ್ಚಮೇ ಅಯೋನಿಸೋ ಪಞ್ಹಂ ಕತ್ತಾ ಹೋತೀತಿ ‘‘ಕತಿ ನು ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಅನುಸ್ಸತಿಟ್ಠಾನಾನೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸೋ ಅನುಸ್ಸತಿಟ್ಠಾನಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಲಾಳುದಾಯಿತ್ಥೇರೋ ವಿಯ ಅನುಪಾಯಚಿನ್ತಾಯ ಅಪಞ್ಹಮೇವ ಪಞ್ಹನ್ತಿ ಕತ್ತಾ ಹೋತಿ। ಅಯೋನಿಸೋ ಪಞ್ಹಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಾ ಹೋತೀತಿ ಏವಂ ಚಿನ್ತಿತಂ ಪನ ಪಞ್ಹಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋಪಿ ‘‘ಇಧ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ, ಏಕಮ್ಪಿ ಜಾತಿ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಸೋಯೇವ ಥೇರೋ ವಿಯ ಅಯೋನಿಸೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಾ ಹೋತಿ, ಅಪಞ್ಹಮೇವ ಪಞ್ಹನ್ತಿ ಕಥೇತಿ। ಪರಿಮಣ್ಡಲೇಹಿ ಪದಬ್ಯಞ್ಜನೇಹೀತಿ ಏತ್ಥ ಪದಮೇವ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಬ್ಯಞ್ಜನತೋ ಪದಬ್ಯಞ್ಜನಂ। ತಂ ಅಕ್ಖರಪಾರಿಪೂರಿಂ ಕತ್ವಾ ದಸವಿಧಂ ಬ್ಯಞ್ಜನಬುದ್ಧಿಂ ಅಪರಿಹಾಪೇತ್ವಾ ವುತ್ತಂ ಪರಿಮಣ್ಡಲಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಏವರೂಪೇಹಿ ಪದಬ್ಯಞ್ಜನೇಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಿಲಿಟ್ಠೇಹೀತಿ ಪದಸಿಲಿಟ್ಠತಾಯ ಸಿಲಿಟ್ಠೇಹಿ। ಉಪಗತೇಹೀತಿ ಅತ್ಥಞ್ಚ ಕಾರಣಞ್ಚ ಉಪಗತೇಹಿ। ನಾಬ್ಭನುಮೋದಿತಾತಿ ಏವಂ ಯೋನಿಸೋ ಸಬ್ಬಂ ಕಾರಣಸಮ್ಪನ್ನಂ ಕತ್ವಾಪಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಂ ಪರಸ್ಸ ಪಞ್ಹಂ ನಾಭಿನುಮೋದತಿ ನಾಭಿನನ್ದತಿ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಪಞ್ಹಂ ಲಾಳುದಾಯಿತ್ಥೇರೋ ವಿಯ। ಯಥಾಹ –
5. Pañcame ayoniso pañhaṃ kattā hotīti ‘‘kati nu kho, udāyi, anussatiṭṭhānānī’’ti vutte ‘‘pubbenivāso anussatiṭṭhānaṃ bhavissatī’’ti cintetvā lāḷudāyitthero viya anupāyacintāya apañhameva pañhanti kattā hoti. Ayoniso pañhaṃ vissajjetā hotīti evaṃ cintitaṃ pana pañhaṃ vissajjentopi ‘‘idha, bhante, bhikkhu anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathidaṃ, ekampi jāti’’ntiādinā nayena soyeva thero viya ayoniso vissajjetā hoti, apañhameva pañhanti katheti. Parimaṇḍalehi padabyañjanehīti ettha padameva atthassa byañjanato padabyañjanaṃ. Taṃ akkharapāripūriṃ katvā dasavidhaṃ byañjanabuddhiṃ aparihāpetvā vuttaṃ parimaṇḍalaṃ nāma hoti, evarūpehi padabyañjanehīti attho. Siliṭṭhehīti padasiliṭṭhatāya siliṭṭhehi. Upagatehīti atthañca kāraṇañca upagatehi. Nābbhanumoditāti evaṃ yoniso sabbaṃ kāraṇasampannaṃ katvāpi vissajjitaṃ parassa pañhaṃ nābhinumodati nābhinandati sāriputtattherassa pañhaṃ lāḷudāyitthero viya. Yathāha –
‘‘ಅಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಏತಂ, ಆವುಸೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಅನವಕಾಸೋ, ಯಂ ಸೋ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ಕಬಳೀಕಾರಾಹಾರಭಕ್ಖಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಮನೋಮಯಂ ಕಾಯಂ ಉಪಪನ್ನೋ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಸಮಾಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾಪಿ ವುಟ್ಠಹೇಯ್ಯಾಪಿ, ನತ್ಥೇತಂ ಠಾನ’’ನ್ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೫.೧೬೬)।
‘‘Aṭṭhānaṃ kho etaṃ, āvuso sāriputta, anavakāso, yaṃ so atikkammeva kabaḷīkārāhārabhakkhānaṃ devānaṃ sahabyataṃ aññataraṃ manomayaṃ kāyaṃ upapanno saññāvedayitanirodhaṃ samāpajjeyyāpi vuṭṭhaheyyāpi, natthetaṃ ṭhāna’’nti (a. ni. 5.166).
ಯೋನಿಸೋ ಪಞ್ಹಂ ಕತ್ತಾತಿಆದೀಸು ಆನನ್ದತ್ಥೇರೋ ವಿಯ ಯೋನಿಸೋವ ಪಞ್ಹಂ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಯೋನಿಸೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಾ ಹೋತಿ। ಥೇರೋ ಹಿ ‘‘ಕತಿ ನು ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಅನುಸ್ಸತಿಟ್ಠಾನಾನೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತೋ ‘‘ಅಯಂ ಪಞ್ಹೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಯೋನಿಸೋ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಯೋನಿಸೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋ ಆಹ – ‘‘ಇಧ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ…ಪೇ॰… ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಇದಂ, ಭನ್ತೇ, ಅನುಸ್ಸತಿಟ್ಠಾನಂ ಏವಂಭಾವಿತಂ ಏವಂಬಹುಲೀಕತಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಾಯ ಸಂವತ್ತತೀ’’ತಿ। ಅಬ್ಭನುಮೋದಿತಾ ಹೋತೀತಿ ತಥಾಗತೋ ವಿಯ ಯೋನಿಸೋ ಅಬ್ಭನುಮೋದಿತಾ ಹೋತಿ। ತಥಾಗತೋ ಹಿ ಆನನ್ದತ್ಥೇರೇನ ಪಞ್ಹೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತೇ ‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ಆನನ್ದ, ತೇನ ಹಿ ತ್ವಂ, ಆನನ್ದ, ಇಮಮ್ಪಿ ಛಟ್ಠಂ ಅನುಸ್ಸತಿಟ್ಠಾನಂ ಧಾರೇಹಿ। ಇಧಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಸತೋವ ಅಭಿಕ್ಕಮತಿ ಸತೋವ ಪಟಿಕ್ಕಮತೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಛಟ್ಠಾದೀನಿ ಉತ್ತಾನತ್ಥಾನೇವ।
Yoniso pañhaṃ kattātiādīsu ānandatthero viya yonisova pañhaṃ cintetvā yoniso vissajjitā hoti. Thero hi ‘‘kati nu kho, ānanda, anussatiṭṭhānānī’’ti pucchito ‘‘ayaṃ pañho bhavissatī’’ti yoniso cintetvā yoniso vissajjento āha – ‘‘idha, bhante, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… catutthajjhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānaṃ evaṃbhāvitaṃ evaṃbahulīkataṃ diṭṭhadhammasukhavihārāya saṃvattatī’’ti. Abbhanumoditā hotīti tathāgato viya yoniso abbhanumoditā hoti. Tathāgato hi ānandattherena pañhe vissajjite ‘‘sādhu sādhu, ānanda, tena hi tvaṃ, ānanda, imampi chaṭṭhaṃ anussatiṭṭhānaṃ dhārehi. Idhānanda, bhikkhu satova abhikkamati satova paṭikkamatī’’tiādimāha. Chaṭṭhādīni uttānatthāneva.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೫. ಅಯೋನಿಸೋಸುತ್ತಂ • 5. Ayonisosuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೫-೧೦. ಅಯೋನಿಸೋಸುತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ • 5-10. Ayonisosuttādivaṇṇanā