Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ఉదాన-అట్ఠకథా • Udāna-aṭṭhakathā |
౬. జచ్చన్ధవగ్గో
6. Jaccandhavaggo
౧. ఆయుసఙ్ఖారోస్సజ్జనసుత్తవణ్ణనా
1. Āyusaṅkhārossajjanasuttavaṇṇanā
౫౧. జచ్చన్ధవగ్గస్స పఠమే వేసాలియన్తిఆది హేట్ఠా వుత్తత్థమేవ. వేసాలిం పిణ్డాయ పావిసీతి కదా పావిసి? ఉక్కాచేలతో నిక్ఖమిత్వా వేసాలిం గతకాలే. భగవా హి వేళువగామకే వస్సం వసిత్వా తతో నిక్ఖమిత్వా అనుపుబ్బేన సావత్థిం పత్వా జేతవనే విహాసి. తస్మిం కాలే ధమ్మసేనాపతి అత్తనో ఆయుసఙ్ఖారం ఓలోకేత్వా ‘‘సత్తాహమేవ పవత్తిస్సతీ’’తి ఞత్వా భగవన్తం అనుజానాపేత్వా నాళకగామం గన్త్వా తత్థ మాతరం సోతాపత్తిఫలే పతిట్ఠాపేత్వా పరినిబ్బాయి. సత్థా చున్దేన ఆభతా తస్స ధాతుయో గహేత్వా ధాతుచేతియం కారాపేత్వా మహాభిక్ఖుసఙ్ఘపరివుతో రాజగహం అగమాసి. తత్థ గతకాలే ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో పరినిబ్బాయి. భగవా తస్సపి ధాతుయో గహేత్వా చేతియం కారాపేత్వా రాజగహతో నిక్ఖమిత్వా అనుపుబ్బేన ఉక్కాచేలం అగమాసి. తత్థ గఙ్గాతీరే భిక్ఖుసఙ్ఘపరివుతో నిసీదిత్వా అగ్గసావకానం పరినిబ్బానప్పటిసంయుత్తం ధమ్మం దేసేత్వా ఉక్కాచేలతో నిక్ఖమిత్వా వేసాలిం అగమాసి. ఏవం గతో భగవా ‘‘పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ వేసాలిం పిణ్డాయ పావిసీ’’తి వుచ్చతి. తేన వుత్తం – ‘‘ఉక్కాచేలతో నిక్ఖమిత్వా వేసాలిం గతకాలే’’తి.
51. Jaccandhavaggassa paṭhame vesāliyantiādi heṭṭhā vuttatthameva. Vesāliṃ piṇḍāya pāvisīti kadā pāvisi? Ukkācelato nikkhamitvā vesāliṃ gatakāle. Bhagavā hi veḷuvagāmake vassaṃ vasitvā tato nikkhamitvā anupubbena sāvatthiṃ patvā jetavane vihāsi. Tasmiṃ kāle dhammasenāpati attano āyusaṅkhāraṃ oloketvā ‘‘sattāhameva pavattissatī’’ti ñatvā bhagavantaṃ anujānāpetvā nāḷakagāmaṃ gantvā tattha mātaraṃ sotāpattiphale patiṭṭhāpetvā parinibbāyi. Satthā cundena ābhatā tassa dhātuyo gahetvā dhātucetiyaṃ kārāpetvā mahābhikkhusaṅghaparivuto rājagahaṃ agamāsi. Tattha gatakāle āyasmā mahāmoggallāno parinibbāyi. Bhagavā tassapi dhātuyo gahetvā cetiyaṃ kārāpetvā rājagahato nikkhamitvā anupubbena ukkācelaṃ agamāsi. Tattha gaṅgātīre bhikkhusaṅghaparivuto nisīditvā aggasāvakānaṃ parinibbānappaṭisaṃyuttaṃ dhammaṃ desetvā ukkācelato nikkhamitvā vesāliṃ agamāsi. Evaṃ gato bhagavā ‘‘pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya vesāliṃ piṇḍāya pāvisī’’ti vuccati. Tena vuttaṃ – ‘‘ukkācelato nikkhamitvā vesāliṃ gatakāle’’ti.
నిసీదనన్తి ఇధ చమ్మక్ఖణ్డం అధిప్పేతం. చాపాలం చేతియన్తి పుబ్బే చాపాలస్స నామ యక్ఖస్స వసితట్ఠానం ‘‘చాపాలచేతియ’’న్తి పఞ్ఞాయిత్థ. తత్థ భగవతో కతవిహారోపి తాయ రుళ్హియా ‘‘చాపాలచేతియ’’న్తి వుచ్చతి. ఉదేనం చేతియన్తి ఏవమాదీసుపి ఏసేవ నయో. సత్తమ్బన్తి కికిస్స కిర కాసిరఞ్ఞో ధీతరో సత్త కుమారియో సంవేగజాతా రాజగేహతో నిక్ఖమిత్వా యత్థ పధానం పదహింసు, తం ఠానం ‘‘సత్తమ్బం చేతియ’’న్తి వదన్తి. బహుపుత్తన్తి బహుపారోహో ఏకో నిగ్రోధరుక్ఖో, తస్మిం అధివత్థం దేవతం బహూ మనుస్సా పుత్తే పత్థేన్తి, తదుపాదాయ తం ఠానం ‘‘బహుపుత్తం చేతియ’’న్తి పఞ్ఞాయిత్థ. సారన్దదన్తి సారన్దదస్స నామ యక్ఖస్స వసితట్ఠానం. ఇతి సబ్బానేవ తాని బుద్ధుప్పాదతో పుబ్బే దేవతాపరిగ్గహితత్తా చేతియవోహారేన వోహరితాని , భగవతో విహారే కతేపి చ తథేవ పఞ్ఞాయన్తి. రమణీయాతి ఏత్థ వేసాలియా తావ భూమిభాగసమ్పత్తియా పుగ్గలసమ్పత్తియా సులభపచ్చయతాయ చ రమణీయభావో వేదితబ్బో. విహారానం పన నగరతో నాతిదూరతాయ నాచ్చాసన్నతాయ గమనాగమనసమ్పత్తియా అనాకిణ్ణవిహారట్ఠానతాయ ఛాయూదకసమ్పత్తియా పవివేకపతిరూపతాయ చ రమణీయతా దట్ఠబ్బా. చత్తారో ఇద్ధిపాదాతి ఏత్థ ఇద్ధిపాదపదస్స అత్థో హేట్ఠా వుత్తోయేవ. భావితాతి వడ్ఢితా. బహులీకతాతి పునప్పునం కతా. యానీకతాతి యుత్తయానం వియ కతా. వత్థుకతాతి పతిట్ఠట్ఠేన వత్థు వియ కతా. అనుట్ఠితాతి అధిట్ఠితా. పరిచితాతి సమన్తతో చితా సువడ్ఢితా. సుసమారద్ధాతి సుట్ఠు సమారద్ధా, అతివియ సమ్మా నిప్ఫాదితాతి.
Nisīdananti idha cammakkhaṇḍaṃ adhippetaṃ. Cāpālaṃ cetiyanti pubbe cāpālassa nāma yakkhassa vasitaṭṭhānaṃ ‘‘cāpālacetiya’’nti paññāyittha. Tattha bhagavato katavihāropi tāya ruḷhiyā ‘‘cāpālacetiya’’nti vuccati. Udenaṃ cetiyanti evamādīsupi eseva nayo. Sattambanti kikissa kira kāsirañño dhītaro satta kumāriyo saṃvegajātā rājagehato nikkhamitvā yattha padhānaṃ padahiṃsu, taṃ ṭhānaṃ ‘‘sattambaṃ cetiya’’nti vadanti. Bahuputtanti bahupāroho eko nigrodharukkho, tasmiṃ adhivatthaṃ devataṃ bahū manussā putte patthenti, tadupādāya taṃ ṭhānaṃ ‘‘bahuputtaṃ cetiya’’nti paññāyittha. Sārandadanti sārandadassa nāma yakkhassa vasitaṭṭhānaṃ. Iti sabbāneva tāni buddhuppādato pubbe devatāpariggahitattā cetiyavohārena voharitāni , bhagavato vihāre katepi ca tatheva paññāyanti. Ramaṇīyāti ettha vesāliyā tāva bhūmibhāgasampattiyā puggalasampattiyā sulabhapaccayatāya ca ramaṇīyabhāvo veditabbo. Vihārānaṃ pana nagarato nātidūratāya nāccāsannatāya gamanāgamanasampattiyā anākiṇṇavihāraṭṭhānatāya chāyūdakasampattiyā pavivekapatirūpatāya ca ramaṇīyatā daṭṭhabbā. Cattāro iddhipādāti ettha iddhipādapadassa attho heṭṭhā vuttoyeva. Bhāvitāti vaḍḍhitā. Bahulīkatāti punappunaṃ katā. Yānīkatāti yuttayānaṃ viya katā. Vatthukatāti patiṭṭhaṭṭhena vatthu viya katā. Anuṭṭhitāti adhiṭṭhitā. Paricitāti samantato citā suvaḍḍhitā. Susamāraddhāti suṭṭhu samāraddhā, ativiya sammā nipphāditāti.
ఏవం అనియమేన కథేత్వా పున నియమేత్వా దస్సేతుం, ‘‘తథాగతస్స ఖో’’తిఆదిమాహ. ఏత్థ చ కప్పన్తి ఆయుకప్పం. తిట్ఠేయ్యాతి తస్మిం తస్మిం కాలే యం మనుస్సానం ఆయుప్పమాణం, తం పరిపుణ్ణం కత్వా తిట్ఠేయ్య ధరేయ్య. కప్పావసేసం వాతి ‘‘అప్పం వా భియ్యో వా’’తి (దీ॰ ని॰ ౨.౭; అ॰ ని॰ ౭.౭౪) వుత్తం వస్ససతతో అతిరేకం వా. మహాసీవత్థేరో పనాహ – ‘‘బుద్ధానం అట్ఠానే గజ్జితం నామ నత్థి. యథేవ హి వేళువగామకే ఉప్పన్నం మారణన్తికం వేదనం దస మాసే విక్ఖమ్భేసి, ఏవం పునప్పునం తం సమాపత్తిం సమాపజ్జిత్వా విక్ఖమ్భేన్తో ఇమం భద్దకప్పమేవ తిట్ఠేయ్యా’’తి. కస్మా పన న ఠితోతి? ఉపాదిన్నకసరీరం నామ ఖణ్డిచ్చాదీహి అభిభుయ్యతి, బుద్ధా చ పన ఖణ్డిచ్చాదిభావం అప్పత్వా పఞ్చమే ఆయుకోట్ఠాసే బహుజనస్స పియమనాపకాలేయేవ పరినిబ్బాయన్తి. బుద్ధానుబుద్ధేసు అగ్గసావకమహాసావకేసు పరినిబ్బుతేసు అపరివారేన ఏకకేనేవ ఠాతబ్బం హోతి, దహరసామణేరపరివారేన వా. తతో ‘‘అహో బుద్ధానం పరిసా’’తి హీళేతబ్బతం ఆపజ్జేయ్య, తస్మా న ఠితోతి. ఏవం వుత్తేపి సో పన న రుచ్చతి, ‘‘ఆయుకప్పో’’తి ఇదమేవ అట్ఠకథాయ నియమితం.
Evaṃ aniyamena kathetvā puna niyametvā dassetuṃ, ‘‘tathāgatassa kho’’tiādimāha. Ettha ca kappanti āyukappaṃ. Tiṭṭheyyāti tasmiṃ tasmiṃ kāle yaṃ manussānaṃ āyuppamāṇaṃ, taṃ paripuṇṇaṃ katvā tiṭṭheyya dhareyya. Kappāvasesaṃ vāti ‘‘appaṃ vā bhiyyo vā’’ti (dī. ni. 2.7; a. ni. 7.74) vuttaṃ vassasatato atirekaṃ vā. Mahāsīvatthero panāha – ‘‘buddhānaṃ aṭṭhāne gajjitaṃ nāma natthi. Yatheva hi veḷuvagāmake uppannaṃ māraṇantikaṃ vedanaṃ dasa māse vikkhambhesi, evaṃ punappunaṃ taṃ samāpattiṃ samāpajjitvā vikkhambhento imaṃ bhaddakappameva tiṭṭheyyā’’ti. Kasmā pana na ṭhitoti? Upādinnakasarīraṃ nāma khaṇḍiccādīhi abhibhuyyati, buddhā ca pana khaṇḍiccādibhāvaṃ appatvā pañcame āyukoṭṭhāse bahujanassa piyamanāpakāleyeva parinibbāyanti. Buddhānubuddhesu aggasāvakamahāsāvakesu parinibbutesu aparivārena ekakeneva ṭhātabbaṃ hoti, daharasāmaṇeraparivārena vā. Tato ‘‘aho buddhānaṃ parisā’’ti hīḷetabbataṃ āpajjeyya, tasmā na ṭhitoti. Evaṃ vuttepi so pana na ruccati, ‘‘āyukappo’’ti idameva aṭṭhakathāya niyamitaṃ.
ఓళారికే నిమిత్తేతి థూలే సఞ్ఞుప్పాదనే. థూలసఞ్ఞుప్పాదనఞ్హేతం, ‘‘తిట్ఠతు భగవా కప్ప’’న్తి సకలకప్పం అవట్ఠానయాచనాయ యదిదం ‘‘యస్స కస్సచి, ఆనన్ద, చత్తారో ఇద్ధిపాదా భావితా’’తిఆదినా అఞ్ఞాపదేసేన అత్తనో చతురిద్ధిపాదభావనానుభావేన కప్పం అవట్ఠానసమత్థతావిభావనం. ఓభాసేతి పాకటవచనే. పాకటఞ్చేతం వచనం పరియాయం ముఞ్చిత్వా ఉజుకమేవ అత్తనో అధిప్పాయవిభావనం.
Oḷārikenimitteti thūle saññuppādane. Thūlasaññuppādanañhetaṃ, ‘‘tiṭṭhatu bhagavā kappa’’nti sakalakappaṃ avaṭṭhānayācanāya yadidaṃ ‘‘yassa kassaci, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā’’tiādinā aññāpadesena attano caturiddhipādabhāvanānubhāvena kappaṃ avaṭṭhānasamatthatāvibhāvanaṃ. Obhāseti pākaṭavacane. Pākaṭañcetaṃ vacanaṃ pariyāyaṃ muñcitvā ujukameva attano adhippāyavibhāvanaṃ.
బహుజనహితాయాతి మహాజనస్స హితత్థాయ. బహుజనసుఖాయాతి మహాజనస్స సుఖత్థాయ. లోకానుకమ్పాయాతి సత్తలోకస్స అనుకమ్పం పటిచ్చ. కతరస్స సత్తలోకస్స? యో భగవతో ధమ్మదేసనం సుత్వా పటివిజ్ఝతి, అమతపానం పివతి, తస్స. భగవతో హి ధమ్మచక్కప్పవత్తనసుత్తదేసనాయ అఞ్ఞాతకోణ్డఞ్ఞప్పముఖా అట్ఠారస బ్రహ్మకోటియో ధమ్మం పటివిజ్ఝింసు. ఏవం యావ సుభద్దపరిబ్బాజకవినయనా ధమ్మపటివిద్ధసత్తానం గణనా నత్థి, మహాసమయసుత్తం మఙ్గలసుత్తం చూళరాహులోవాదసుత్తం సమచిత్తసుత్తన్తి ఇమేసం చతున్నం సుత్తానం దేసనాకాలే అభిసమయప్పత్తసత్తానం పరిచ్ఛేదో నత్థి, ఏతస్స అపరిమాణస్స సత్తలోకస్స అనుకమ్పాయ భగవతో ఠానం జాతం. ఏవం అనాగతేపి భవిస్సతీతి అధిప్పాయేన వదతి. దేవమనుస్సానన్తి న కేవలం దేవమనుస్సానంయేవ, అవసేసానం నాగసుపణ్ణాదీనమ్పి అత్థాయ హితాయ సుఖాయ భగవతో ఠానం హోతి. సహేతుకపటిసన్ధికే పన మగ్గఫలసచ్ఛికిరియాయ భబ్బపుగ్గలే దస్సేతుం ఏవం వుత్తం, తస్మా అఞ్ఞేసమ్పి అత్థత్థాయ హితత్థాయ సుఖత్థాయ భగవా తిట్ఠతూతి అత్థో. తత్థ అత్థాయాతి ఇధలోకసమ్పత్తిఅత్థాయ . హితాయాతి పరలోకసమ్పత్తిహేతుభూతహితత్థాయ. సుఖాయాతి నిబ్బానధాతుసుఖత్థాయ. పురిమం పన హితసుఖగ్గహణం సబ్బసాధారణవసేన వేదితబ్బం.
Bahujanahitāyāti mahājanassa hitatthāya. Bahujanasukhāyāti mahājanassa sukhatthāya. Lokānukampāyāti sattalokassa anukampaṃ paṭicca. Katarassa sattalokassa? Yo bhagavato dhammadesanaṃ sutvā paṭivijjhati, amatapānaṃ pivati, tassa. Bhagavato hi dhammacakkappavattanasuttadesanāya aññātakoṇḍaññappamukhā aṭṭhārasa brahmakoṭiyo dhammaṃ paṭivijjhiṃsu. Evaṃ yāva subhaddaparibbājakavinayanā dhammapaṭividdhasattānaṃ gaṇanā natthi, mahāsamayasuttaṃ maṅgalasuttaṃ cūḷarāhulovādasuttaṃ samacittasuttanti imesaṃ catunnaṃ suttānaṃ desanākāle abhisamayappattasattānaṃ paricchedo natthi, etassa aparimāṇassa sattalokassa anukampāya bhagavato ṭhānaṃ jātaṃ. Evaṃ anāgatepi bhavissatīti adhippāyena vadati. Devamanussānanti na kevalaṃ devamanussānaṃyeva, avasesānaṃ nāgasupaṇṇādīnampi atthāya hitāya sukhāya bhagavato ṭhānaṃ hoti. Sahetukapaṭisandhike pana maggaphalasacchikiriyāya bhabbapuggale dassetuṃ evaṃ vuttaṃ, tasmā aññesampi atthatthāya hitatthāya sukhatthāya bhagavā tiṭṭhatūti attho. Tattha atthāyāti idhalokasampattiatthāya . Hitāyāti paralokasampattihetubhūtahitatthāya. Sukhāyāti nibbānadhātusukhatthāya. Purimaṃ pana hitasukhaggahaṇaṃ sabbasādhāraṇavasena veditabbaṃ.
యథా తం మారేన పరియుట్ఠితచిత్తోతి ఏత్థ న్తి నిపాతమత్తం, యథా మారేన పరియుట్ఠితచిత్తో అజ్ఝోత్థటచిత్తో అఞ్ఞోపి కోచి పుథుజ్జనో పటివిజ్ఝితుం న సక్కుణేయ్య, ఏవమేవ నాసక్ఖి పటివిజ్ఝితున్తి అత్థో. మారో హి యస్స కేచి విపల్లాసా అప్పహీనా, తస్స చిత్తం పరియుట్ఠాతి. యస్స పన సబ్బేన సబ్బం ద్వాదస విపల్లాసా అప్పహీనా, తస్స వత్తబ్బమేవ నత్థి, థేరస్స చ చత్తారో విపల్లాసా అప్పహీనా, తేనస్స చిత్తం పరియుట్ఠాసి. సో పన చిత్తపరియుట్ఠానం కరోన్తో కిం కరోతీతి? భేరవం రూపారమ్మణం వా దస్సేతి, సద్దారమ్మణం వా సావేతి, తతో సత్తా తం దిస్వా వా సుత్వా వా సతిం విస్సజ్జేత్వా వివటముఖా హోన్తి. తేసం ముఖేన హత్థం పవేసేత్వా హదయం మద్దతి, తతో విసఞ్ఞినో హుత్వా తిట్ఠన్తి. థేరస్స పనేస ముఖేన హత్థం పవేసేతుం కిం సక్ఖిస్సతి, భేరవారమ్మణం పన దస్సేతి. తం దిస్వా థేరో నిమిత్తోభాసం న పటివిజ్ఝి. జానన్తోయేవ భగవా కిమత్థం యావతతియం ఆమన్తేసి? పరతో ‘‘తిట్ఠతు, భన్తే భగవా’’తి యాచితే ‘‘తుయ్హేవేతం దుక్కటం, తుయ్హేవేతం అపరద్ధ’’న్తి దోసారోపనేన సోకతనుకరణత్థం. పస్సతి హి భగవా ‘‘అయం మయి అతివియ సినిద్ధహదయో, సో పరతో భూమిచాలకారణఞ్చ ఆయుసఙ్ఖారోస్సజ్జనఞ్చ సుత్వా మమ చిరట్ఠానం యాచిస్సతి, అథాహం ‘కిస్స త్వం పురేతరం న యాచసీ’తి తస్సేవ సీసే దోసం పాతేస్సామి, సత్తా చ అత్తనో అపరాధేన న తథా విహఞ్ఞన్తి, తేనస్స సోకో తనుకో భవిస్సతీ’’తి.
Yathā taṃ mārena pariyuṭṭhitacittoti ettha nti nipātamattaṃ, yathā mārena pariyuṭṭhitacitto ajjhotthaṭacitto aññopi koci puthujjano paṭivijjhituṃ na sakkuṇeyya, evameva nāsakkhi paṭivijjhitunti attho. Māro hi yassa keci vipallāsā appahīnā, tassa cittaṃ pariyuṭṭhāti. Yassa pana sabbena sabbaṃ dvādasa vipallāsā appahīnā, tassa vattabbameva natthi, therassa ca cattāro vipallāsā appahīnā, tenassa cittaṃ pariyuṭṭhāsi. So pana cittapariyuṭṭhānaṃ karonto kiṃ karotīti? Bheravaṃ rūpārammaṇaṃ vā dasseti, saddārammaṇaṃ vā sāveti, tato sattā taṃ disvā vā sutvā vā satiṃ vissajjetvā vivaṭamukhā honti. Tesaṃ mukhena hatthaṃ pavesetvā hadayaṃ maddati, tato visaññino hutvā tiṭṭhanti. Therassa panesa mukhena hatthaṃ pavesetuṃ kiṃ sakkhissati, bheravārammaṇaṃ pana dasseti. Taṃ disvā thero nimittobhāsaṃ na paṭivijjhi. Jānantoyeva bhagavā kimatthaṃ yāvatatiyaṃ āmantesi? Parato ‘‘tiṭṭhatu, bhante bhagavā’’ti yācite ‘‘tuyhevetaṃ dukkaṭaṃ, tuyhevetaṃ aparaddha’’nti dosāropanena sokatanukaraṇatthaṃ. Passati hi bhagavā ‘‘ayaṃ mayi ativiya siniddhahadayo, so parato bhūmicālakāraṇañca āyusaṅkhārossajjanañca sutvā mama ciraṭṭhānaṃ yācissati, athāhaṃ ‘kissa tvaṃ puretaraṃ na yācasī’ti tasseva sīse dosaṃ pātessāmi, sattā ca attano aparādhena na tathā vihaññanti, tenassa soko tanuko bhavissatī’’ti.
గచ్ఛ త్వం, ఆనన్దాతి యస్మా దివావిహారత్థాయ ఇధాగతో, తస్మా, ఆనన్ద, గచ్ఛ త్వం యథారుచితం ఠానం దివావిహారాయ. తేనేవాహ – ‘‘యస్స దాని కాలం మఞ్ఞసీ’’తి.
Gaccha tvaṃ, ānandāti yasmā divāvihāratthāya idhāgato, tasmā, ānanda, gaccha tvaṃ yathārucitaṃ ṭhānaṃ divāvihārāya. Tenevāha – ‘‘yassa dāni kālaṃ maññasī’’ti.
మారో పాపిమాతి ఏత్థ సత్తే అనత్థే నియోజేన్తో మారేతీతి మారో. పాపిమాతి తస్సేవ వేవచనం. సో హి పాపధమ్మేన సమన్నాగతత్తా ‘పాపిమా’తి వుచ్చతి. భాసితా ఖో పనేసాతి అయఞ్హి భగవతి బోధిమణ్డే సత్త సత్తాహే అతిక్కమిత్వా అజపాలనిగ్రోధే విహరన్తే అత్తనో ధీతాసు ఆగన్త్వా ఇచ్ఛావిఘాతం పత్వా గతాసు అయం ‘‘అత్థేసో ఉపాయో’’తి చిన్తేన్తో ఆగన్త్వా ‘‘భగవా యదత్థం తుమ్హేహి పారమియో పూరితా, సో వో అత్థో అనుప్పత్తో, పటివిద్ధం సబ్బఞ్ఞుతఞ్ఞాణం, కిం తే లోకవిచరణేనా’’తి వత్వా యథా అజ్జ ఏవమేవ ‘‘పరినిబ్బాతు దాని, భన్తే భగవా’’తి యాచి. భగవా చస్స ‘‘న తావాహ’’న్తిఆదీని వత్వా పటిక్ఖిపి. తం సన్ధాయ ఇదాని ‘‘భాసితా ఖో పనేసా’’తిఆదిమాహ.
Māropāpimāti ettha satte anatthe niyojento māretīti māro. Pāpimāti tasseva vevacanaṃ. So hi pāpadhammena samannāgatattā ‘pāpimā’ti vuccati. Bhāsitā kho panesāti ayañhi bhagavati bodhimaṇḍe satta sattāhe atikkamitvā ajapālanigrodhe viharante attano dhītāsu āgantvā icchāvighātaṃ patvā gatāsu ayaṃ ‘‘attheso upāyo’’ti cintento āgantvā ‘‘bhagavā yadatthaṃ tumhehi pāramiyo pūritā, so vo attho anuppatto, paṭividdhaṃ sabbaññutaññāṇaṃ, kiṃ te lokavicaraṇenā’’ti vatvā yathā ajja evameva ‘‘parinibbātu dāni, bhante bhagavā’’ti yāci. Bhagavā cassa ‘‘na tāvāha’’ntiādīni vatvā paṭikkhipi. Taṃ sandhāya idāni ‘‘bhāsitā kho panesā’’tiādimāha.
తత్థ వియత్తాతి అరియమగ్గాధిగమవసేన బ్యత్తా. వినీతాతి తథేవ కిలేసవినయనేన వినీతా. విసారదాతి సారజ్జకరానం దిట్ఠివిచికిచ్ఛాదీనం పహానేన విసారదభావం పత్తా. బహుస్సుతాతి తేపిటకవసేన బహు సుతమేతేసన్తి బహుస్సుతా. తమేవ ధమ్మం ధారేన్తీతి ధమ్మధరా. అథ వా బహుస్సుతాతి పరియత్తిబహుస్సుతా చేవ పటివేధబహుస్సుతా చ. ధమ్మధరాతి పరియత్తిధమ్మానం చేవ పటివేధధమ్మానఞ్చ ధారణతో ధమ్మధరాతి ఏవమ్పేత్థ అత్థో వేదితబ్బో . ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నాతి అరియధమ్మస్స అనుధమ్మభూతం విపస్సనాధమ్మం పటిపన్నా. సామీచిప్పటిపన్నాతి ఞాణదస్సనవిసుద్ధియా అనుచ్ఛవికం విసుద్ధిపరమ్పరాపటిపదం పటిపన్నా. అనుధమ్మచారినోతి సల్లేఖికం తస్సా పటిపదాయ అనురూపం అప్పిచ్ఛతాదిధమ్మం చరణసీలా. సకం ఆచరియకన్తి అత్తనో ఆచరియవాదం. ఆచిక్ఖిస్సన్తీతి ఆదితో కథేస్సన్తి, అత్తనా ఉగ్గహితనియామేన పరే ఉగ్గణ్హాపేస్సన్తీతి అత్థో. దేసేస్సన్తీతి వాచేస్సన్తి, పాళిం సమ్మా వాచేస్సన్తీతి అత్థో. పఞ్ఞపేస్సన్తీతి పజానాపేస్సన్తి, పకాసేస్సన్తీతి అత్థో. పట్ఠపేస్సన్తీతి పకారేన ఠపేస్సన్తి. వివరిస్సన్తీతి వివటం కరిస్సన్తి. విభజిస్సన్తీతి విభత్తం కరిస్సన్తి. ఉత్తానీకరిస్సన్తీతి అనుత్తానం గమ్భీరం ఉత్తానం పాకటం కరిస్సన్తి. సహధమ్మేనాతి సహేతుకేన సకారణేన వచనేన. సప్పాటిహారియన్తి యావనియ్యానికం కత్వా. ధమ్మం దేసేస్సన్తీతి నవవిధలోకుత్తరధమ్మం పబోధేస్సన్తి, పకాసేస్సన్తీతి అత్థో.
Tattha viyattāti ariyamaggādhigamavasena byattā. Vinītāti tatheva kilesavinayanena vinītā. Visāradāti sārajjakarānaṃ diṭṭhivicikicchādīnaṃ pahānena visāradabhāvaṃ pattā. Bahussutāti tepiṭakavasena bahu sutametesanti bahussutā. Tameva dhammaṃ dhārentīti dhammadharā. Atha vā bahussutāti pariyattibahussutā ceva paṭivedhabahussutā ca. Dhammadharāti pariyattidhammānaṃ ceva paṭivedhadhammānañca dhāraṇato dhammadharāti evampettha attho veditabbo . Dhammānudhammappaṭipannāti ariyadhammassa anudhammabhūtaṃ vipassanādhammaṃ paṭipannā. Sāmīcippaṭipannāti ñāṇadassanavisuddhiyā anucchavikaṃ visuddhiparamparāpaṭipadaṃ paṭipannā. Anudhammacārinoti sallekhikaṃ tassā paṭipadāya anurūpaṃ appicchatādidhammaṃ caraṇasīlā. Sakaṃ ācariyakanti attano ācariyavādaṃ. Ācikkhissantīti ādito kathessanti, attanā uggahitaniyāmena pare uggaṇhāpessantīti attho. Desessantīti vācessanti, pāḷiṃ sammā vācessantīti attho. Paññapessantīti pajānāpessanti, pakāsessantīti attho. Paṭṭhapessantīti pakārena ṭhapessanti. Vivarissantīti vivaṭaṃ karissanti. Vibhajissantīti vibhattaṃ karissanti. Uttānīkarissantīti anuttānaṃ gambhīraṃ uttānaṃ pākaṭaṃ karissanti. Sahadhammenāti sahetukena sakāraṇena vacanena. Sappāṭihāriyanti yāvaniyyānikaṃ katvā. Dhammaṃ desessantīti navavidhalokuttaradhammaṃ pabodhessanti, pakāsessantīti attho.
ఏత్థ చ ‘‘పఞ్ఞపేస్సన్తీ’’తిఆదీహి ఛహి పదేహి ఛ అత్థపదాని దస్సితాని, ఆదితో పన ద్వీహి పదేహి ఛ బ్యఞ్జనపదానీతి. ఏత్తావతా తేపిటకం బుద్ధవచనం సంవణ్ణనానయేన సఙ్గహేత్వా దస్సితం హోతి. వుత్తఞ్హేతం నేత్తియం ‘‘ద్వాదసపదాని సుత్తం, తం సబ్బం బ్యఞ్జనఞ్చ అత్థో చా’’తి (నేత్తి॰ సఙ్గహవార).
Ettha ca ‘‘paññapessantī’’tiādīhi chahi padehi cha atthapadāni dassitāni, ādito pana dvīhi padehi cha byañjanapadānīti. Ettāvatā tepiṭakaṃ buddhavacanaṃ saṃvaṇṇanānayena saṅgahetvā dassitaṃ hoti. Vuttañhetaṃ nettiyaṃ ‘‘dvādasapadāni suttaṃ, taṃ sabbaṃ byañjanañca attho cā’’ti (netti. saṅgahavāra).
బ్రహ్మచరియన్తి సిక్ఖత్తయసఙ్గహితం సకలం సాసనబ్రహ్మచరియం. ఇద్ధన్తి సమిద్ధం ఝానుప్పాదవసేన. ఫీతన్తి వుద్ధిప్పత్తం సబ్బఫాలిఫుల్లం అభిఞ్ఞాసమ్పత్తివసేన. విత్థారికన్తి విత్థతం తస్మిం తస్మిం దిసాభాగే పతిట్ఠహనవసేన. బాహుజఞ్ఞన్తి బహూహి ఞాతం పటివిద్ధం బహుజనాభిసమయవసేన. పుథుభూతన్తి సబ్బాకారవసేన పుథులభావప్పత్తం. కథం? యావ దేవమనుస్సేహి సుప్పకాసితన్తి యత్తకా విఞ్ఞుజాతికా దేవా మనుస్సా చ అత్థి, తేహి సబ్బేహి సుట్ఠు పకాసితన్తి అత్థో.
Brahmacariyanti sikkhattayasaṅgahitaṃ sakalaṃ sāsanabrahmacariyaṃ. Iddhanti samiddhaṃ jhānuppādavasena. Phītanti vuddhippattaṃ sabbaphāliphullaṃ abhiññāsampattivasena. Vitthārikanti vitthataṃ tasmiṃ tasmiṃ disābhāge patiṭṭhahanavasena. Bāhujaññanti bahūhi ñātaṃ paṭividdhaṃ bahujanābhisamayavasena. Puthubhūtanti sabbākāravasena puthulabhāvappattaṃ. Kathaṃ? Yāva devamanussehi suppakāsitanti yattakā viññujātikā devā manussā ca atthi, tehi sabbehi suṭṭhu pakāsitanti attho.
అప్పోస్సుక్కోతి నిరుస్సుక్కో లీనవీరియో. ‘‘త్వఞ్హి, పాపిమ, సత్తసత్తాహాతిక్కమనతో పట్ఠాయ ‘పరినిబ్బాతు దాని, భన్తే భగవా, పరినిబ్బాతు సుగతో’తి విరవన్తో ఆహిణ్డిత్థ, అజ్జ దాని పట్ఠాయ విగతుస్సాహో హోహి, మా మయ్హం పరినిబ్బానత్థాయ వాయామం కరోహీ’’తి వదతి. సతో సమ్పజానో ఆయుసఙ్ఖారం ఓస్సజీతి సతిం సూపట్ఠితం కత్వా ఞాణేన పరిచ్ఛిన్దిత్వా ఆయుసఙ్ఖారం విస్సజి పజహి. తత్థ న భగవా హత్థేన లేడ్డుం వియ ఆయుసఙ్ఖారం ఓస్సజి, తేమాసమత్తమేవ పన సమాపత్తిం సమాపజ్జిత్వా తతో పరం న సమాపజ్జిస్సామీతి చిత్తం ఉప్పాదేసి. తం సన్ధాయ వుత్తం – ‘‘ఓస్సజీ’’తి, ‘‘వోస్సజ్జీ’’తిపి పాఠో.
Appossukkoti nirussukko līnavīriyo. ‘‘Tvañhi, pāpima, sattasattāhātikkamanato paṭṭhāya ‘parinibbātu dāni, bhante bhagavā, parinibbātu sugato’ti viravanto āhiṇḍittha, ajja dāni paṭṭhāya vigatussāho hohi, mā mayhaṃ parinibbānatthāya vāyāmaṃ karohī’’ti vadati. Sato sampajāno āyusaṅkhāraṃ ossajīti satiṃ sūpaṭṭhitaṃ katvā ñāṇena paricchinditvā āyusaṅkhāraṃ vissaji pajahi. Tattha na bhagavā hatthena leḍḍuṃ viya āyusaṅkhāraṃ ossaji, temāsamattameva pana samāpattiṃ samāpajjitvā tato paraṃ na samāpajjissāmīti cittaṃ uppādesi. Taṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘ossajī’’ti, ‘‘vossajjī’’tipi pāṭho.
కస్మా పన భగవా కప్పం వా కప్పావసేసం వా ఠాతుం సమత్థో తత్తకం కాలం అట్ఠత్వా పరినిబ్బాయితుం మారస్స యాచనాయ ఆయుసఙ్ఖారం ఓస్సజి? న భగవా మారస్స యాచనాయ ఆయుసఙ్ఖారం ఓస్సజి, నాపి థేరస్స ఆయాచనాయ న ఓస్సజిస్సతి, తేమాసతో పన పరం బుద్ధవేనేయ్యానం అభావతో ఆయుసఙ్ఖారం ఓస్సజి . ఠానఞ్హి నామ బుద్ధానం భగవన్తానం యావదేవ వేనేయ్యవినయనత్థం, తే అసతి వినేయ్యజనే కేన నామ కారణేన ఠస్సన్తి. యది చ మారస్స యాచనాయ పరినిబ్బాయేయ్య, పురేతరంయేవ పరినిబ్బాయేయ్య. బోధిమణ్డేపి హి మారేన యాచితం, నిమిత్తోభాసకరణమ్పి థేరస్స సోకతనుకరణత్థన్తి వుత్తోవాయమత్థో. అపిచ బుద్ధబలదీపనత్థం నిమిత్తోభాసకరణం. ఏవం మహానుభావా బుద్ధా భగవన్తోయేవ తిట్ఠన్తాపి అత్తనో రుచియావ తిట్ఠన్తి, పరినిబ్బాయన్తాపి అత్తనో రుచియావ పరినిబ్బాయన్తీతి.
Kasmā pana bhagavā kappaṃ vā kappāvasesaṃ vā ṭhātuṃ samattho tattakaṃ kālaṃ aṭṭhatvā parinibbāyituṃ mārassa yācanāya āyusaṅkhāraṃ ossaji? Na bhagavā mārassa yācanāya āyusaṅkhāraṃ ossaji, nāpi therassa āyācanāya na ossajissati, temāsato pana paraṃ buddhaveneyyānaṃ abhāvato āyusaṅkhāraṃ ossaji . Ṭhānañhi nāma buddhānaṃ bhagavantānaṃ yāvadeva veneyyavinayanatthaṃ, te asati vineyyajane kena nāma kāraṇena ṭhassanti. Yadi ca mārassa yācanāya parinibbāyeyya, puretaraṃyeva parinibbāyeyya. Bodhimaṇḍepi hi mārena yācitaṃ, nimittobhāsakaraṇampi therassa sokatanukaraṇatthanti vuttovāyamattho. Apica buddhabaladīpanatthaṃ nimittobhāsakaraṇaṃ. Evaṃ mahānubhāvā buddhā bhagavantoyeva tiṭṭhantāpi attano ruciyāva tiṭṭhanti, parinibbāyantāpi attano ruciyāva parinibbāyantīti.
మహాభూమిచాలోతి మహన్తో పథవీకమ్పో. తదా కిర దససహస్సిలోకధాతు అకమ్పిత్థ. భింసనకోతి భయజనకో. దేవదున్దుభియో చ ఫలింసూతి దేవభేరియో నదింసు, దేవో సుక్ఖగజ్జితం గజ్జి, అకాలవిజ్జులతా నిచ్ఛరింసు, ఖణికవస్సం వస్సీతి వుత్తం హోతి.
Mahābhūmicāloti mahanto pathavīkampo. Tadā kira dasasahassilokadhātu akampittha. Bhiṃsanakoti bhayajanako. Devadundubhiyo ca phaliṃsūti devabheriyo nadiṃsu, devo sukkhagajjitaṃ gajji, akālavijjulatā nicchariṃsu, khaṇikavassaṃ vassīti vuttaṃ hoti.
ఏతమత్థం విదిత్వాతి ఏతం సఙ్ఖారవిసఙ్ఖారానం విసేససఙ్ఖాతం అత్థం సబ్బాకారతో విదిత్వా. ఇమం ఉదానన్తి అనవసేససఙ్ఖారే విస్సజ్జేత్వా అత్తనో విసఙ్ఖారగమనదీపకం ఉదానం ఉదానేసి. కస్మా ఉదానేసి? కోచి నామ వదేయ్య ‘‘మారేన పచ్ఛతో పచ్ఛతో అనుబన్ధిత్వా ‘పరినిబ్బాతు, భన్తే’తి ఉపద్దుతో భయేన భగవా ఆయుసఙ్ఖారం ఓస్సజీ’’తి. ‘‘తస్సోకాసో మా హోతు, భీతస్స ఉదానం నామ నత్థీ’’తి ఏతస్స దీపనత్థం పీతివేగవిస్సట్ఠం ఉదానం ఉదానేసీతి అట్ఠకథాసు వుత్తం. తతో తేమాసమత్తేనేవ చ పన బుద్ధకిచ్చస్స నిప్ఫజ్జనతో ఏవం దీఘరత్తం మయా పరిహటోయం దుక్ఖభారో న చిరస్సేవ నిక్ఖిపియతీతి పస్సతో పరినిబ్బానగుణపచ్చవేక్ఖణే తస్స ఉళారం పీతిసోమనస్సం ఉప్పజ్జి, తేన పీతివేగేన ఉదానేసీతి యుత్తం వియ. ఏకన్తేన హి విసఙ్ఖారనిన్నో నిబ్బానజ్ఝాసయో సత్థా మహాకరుణాయ బలక్కారేన వియ సత్తహితత్థం లోకే సుచిరం ఠితో. తథా హి దేవసికం చతువీసతికోటిసతసహస్ససఙ్ఖా సమాపత్తియో వళఞ్జేతి, సోదాని మహాకరుణాధికారస్స నిప్ఫన్నత్తా నిబ్బానాభిముఖో అనప్పకం పీతిసోమనస్సం పటిసంవేదేసి. తేనేవ హి భగవతో కిలేసపరినిబ్బానదివసే వియ ఖన్ధపరినిబ్బానదివసేపి సరీరాభా విసేసతో విప్పసన్నా పరిసుద్ధా పభస్సరా అహోసీతి.
Etamatthaṃ viditvāti etaṃ saṅkhāravisaṅkhārānaṃ visesasaṅkhātaṃ atthaṃ sabbākārato viditvā. Imaṃudānanti anavasesasaṅkhāre vissajjetvā attano visaṅkhāragamanadīpakaṃ udānaṃ udānesi. Kasmā udānesi? Koci nāma vadeyya ‘‘mārena pacchato pacchato anubandhitvā ‘parinibbātu, bhante’ti upadduto bhayena bhagavā āyusaṅkhāraṃ ossajī’’ti. ‘‘Tassokāso mā hotu, bhītassa udānaṃ nāma natthī’’ti etassa dīpanatthaṃ pītivegavissaṭṭhaṃ udānaṃ udānesīti aṭṭhakathāsu vuttaṃ. Tato temāsamatteneva ca pana buddhakiccassa nipphajjanato evaṃ dīgharattaṃ mayā parihaṭoyaṃ dukkhabhāro na cirasseva nikkhipiyatīti passato parinibbānaguṇapaccavekkhaṇe tassa uḷāraṃ pītisomanassaṃ uppajji, tena pītivegena udānesīti yuttaṃ viya. Ekantena hi visaṅkhāraninno nibbānajjhāsayo satthā mahākaruṇāya balakkārena viya sattahitatthaṃ loke suciraṃ ṭhito. Tathā hi devasikaṃ catuvīsatikoṭisatasahassasaṅkhā samāpattiyo vaḷañjeti, sodāni mahākaruṇādhikārassa nipphannattā nibbānābhimukho anappakaṃ pītisomanassaṃ paṭisaṃvedesi. Teneva hi bhagavato kilesaparinibbānadivase viya khandhaparinibbānadivasepi sarīrābhā visesato vippasannā parisuddhā pabhassarā ahosīti.
గాథాయ సోణసిఙ్గాలాదీనమ్పి పచ్చక్ఖభావతో తులితం పరిచ్ఛిన్నన్తి తులం, కామావచరకమ్మం. న తులం అతులం, తులం వా సదిసమస్స అఞ్ఞం లోకియకమ్మం నత్థీతి అతులం, మహగ్గతకమ్మం. కామావచరం రూపావచరం వా తులం, అరూపావచరం అతులం. అప్పవిపాకం వా తులం, బహువిపాకం అతులం. సమ్భవన్తి సమ్భవస్స హేతుభూతం, ఉపపత్తిజనకన్తి అత్థో. భవసఙ్ఖారన్తి పునబ్భవసఙ్ఖారణకం. అవస్సజీతి విస్సజ్జేసి. మునీతి బుద్ధముని. అజ్ఝత్తరతోతి నియకజ్ఝత్తరతో. సమాహితోతి ఉపచారప్పనాసమాధివసేన సమాహితో. అభిన్ది కవచమివాతి కవచం వియ అభిన్ది. అత్తసమ్భవన్తి అత్తని సఞ్జాతం కిలేసం. ఇదం వుత్తం హోతి ‘‘సవిపాకట్ఠేన సమ్భవం, భవాభవాభిసఙ్ఖరణట్ఠేన భవసఙ్ఖారన్తి చ లద్ధనామం తులాతులసఙ్ఖాతం లోకియకమ్మఞ్చ ఓస్సజి, సఙ్గామసీసే మహాయోధో కవచం వియ అత్తసమ్భవం కిలేసఞ్చ అజ్ఝత్తరతో సమాహితో హుత్వా అభిన్దీ’’తి.
Gāthāya soṇasiṅgālādīnampi paccakkhabhāvato tulitaṃ paricchinnanti tulaṃ, kāmāvacarakammaṃ. Na tulaṃ atulaṃ, tulaṃ vā sadisamassa aññaṃ lokiyakammaṃ natthīti atulaṃ, mahaggatakammaṃ. Kāmāvacaraṃ rūpāvacaraṃ vā tulaṃ, arūpāvacaraṃ atulaṃ. Appavipākaṃ vā tulaṃ, bahuvipākaṃ atulaṃ. Sambhavanti sambhavassa hetubhūtaṃ, upapattijanakanti attho. Bhavasaṅkhāranti punabbhavasaṅkhāraṇakaṃ. Avassajīti vissajjesi. Munīti buddhamuni. Ajjhattaratoti niyakajjhattarato. Samāhitoti upacārappanāsamādhivasena samāhito. Abhindi kavacamivāti kavacaṃ viya abhindi. Attasambhavanti attani sañjātaṃ kilesaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti ‘‘savipākaṭṭhena sambhavaṃ, bhavābhavābhisaṅkharaṇaṭṭhena bhavasaṅkhāranti ca laddhanāmaṃ tulātulasaṅkhātaṃ lokiyakammañca ossaji, saṅgāmasīse mahāyodho kavacaṃ viya attasambhavaṃ kilesañca ajjhattarato samāhito hutvā abhindī’’ti.
అథ వా తులన్తి తులేన్తో తీరేన్తో. అతులఞ్చ సమ్భవన్తి నిబ్బానఞ్చేవ భవఞ్చ. భవసఙ్ఖారన్తి భవగామికం కమ్మం. అవస్సజి మునీతి ‘‘పఞ్చక్ఖన్ధా అనిచ్చా, పఞ్చన్నం ఖన్ధానం నిరోధో నిబ్బానం నిచ్చ’’న్తిఆదినా నయేన తులేన్తో బుద్ధముని భవే ఆదీనవం, నిబ్బానే చ ఆనిసంసం దిస్వా తం ఖన్ధానం మూలభూతం భవసఙ్ఖారకమ్మం ‘‘కమ్మక్ఖయాయ సంవత్తతీ’’తి (మ॰ ని॰ ౨.౮౧; అ॰ ని॰ ౪.౨౩౩) ఏవం వుత్తేన కమ్మక్ఖయకరేన అరియమగ్గేన అవస్సజి . కథం అజ్ఝత్తరతో సమాహితో, అభిన్ది కవచమివత్తసమ్భవం. సో హి విపస్సనావసేన అజ్ఝత్తరతో, సమథవసేన సమాహితోతి ఏవం పుబ్బభాగతో పట్ఠాయ సమథవిపస్సనాబలేన కవచం వియ అత్తభావం పరియోనన్ధిత్వా ఠితం, అత్తని సమ్భవత్తా ‘‘అత్తసమ్భవ’’న్తి లద్ధనామం సబ్బం కిలేసజాలం అభిన్ది, కిలేసాభావేనేవ కమ్మం అప్పటిసన్ధికత్తా అవస్సట్ఠం నామ హోతీతి ఏవం కిలేసప్పహానేన కమ్మం పజహి. ఇతి బోధిమూలేయేవ అవస్సట్ఠభవసఙ్ఖారో భగవా వేఖమిస్సకేన వియ జరసకటం సమాపత్తివేఖమిస్సకేన అత్తభావం యాపేన్తోపి ‘‘ఇతో తేమాసతో ఉద్ధం సమాపత్తివేఖమస్స న దస్సామీ’’తి చిత్తుప్పాదనేన ఆయుసఙ్ఖారం ఓస్సజీతి.
Atha vā tulanti tulento tīrento. Atulañca sambhavanti nibbānañceva bhavañca. Bhavasaṅkhāranti bhavagāmikaṃ kammaṃ. Avassaji munīti ‘‘pañcakkhandhā aniccā, pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho nibbānaṃ nicca’’ntiādinā nayena tulento buddhamuni bhave ādīnavaṃ, nibbāne ca ānisaṃsaṃ disvā taṃ khandhānaṃ mūlabhūtaṃ bhavasaṅkhārakammaṃ ‘‘kammakkhayāya saṃvattatī’’ti (ma. ni. 2.81; a. ni. 4.233) evaṃ vuttena kammakkhayakarena ariyamaggena avassaji . Kathaṃ ajjhattarato samāhito, abhindi kavacamivattasambhavaṃ. So hi vipassanāvasena ajjhattarato, samathavasena samāhitoti evaṃ pubbabhāgato paṭṭhāya samathavipassanābalena kavacaṃ viya attabhāvaṃ pariyonandhitvā ṭhitaṃ, attani sambhavattā ‘‘attasambhava’’nti laddhanāmaṃ sabbaṃ kilesajālaṃ abhindi, kilesābhāveneva kammaṃ appaṭisandhikattā avassaṭṭhaṃ nāma hotīti evaṃ kilesappahānena kammaṃ pajahi. Iti bodhimūleyeva avassaṭṭhabhavasaṅkhāro bhagavā vekhamissakena viya jarasakaṭaṃ samāpattivekhamissakena attabhāvaṃ yāpentopi ‘‘ito temāsato uddhaṃ samāpattivekhamassa na dassāmī’’ti cittuppādanena āyusaṅkhāraṃ ossajīti.
పఠమసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Paṭhamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / ఉదానపాళి • Udānapāḷi / ౧. ఆయుసఙ్ఖారోస్సజ్జనసుత్తం • 1. Āyusaṅkhārossajjanasuttaṃ