Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
။ နမော တသ္သ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသ္သ။
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
ဝိနယပိဋကေ
Vinayapiṭake
ပာရာဇိကကဏ္ဍ-အဋ္ဌကထာ (ပဌမော ဘာဂော)
Pārājikakaṇḍa-aṭṭhakathā (paṭhamo bhāgo)
ဂန္ထာရမ္ဘကထာ
Ganthārambhakathā
ယော ကပ္ပကောဋီဟိပိ အပ္ပမေယ္ယံ။
Yo kappakoṭīhipi appameyyaṃ;
ကာလံ ကရောန္တော အတိဒုက္ကရာနိ။
Kālaṃ karonto atidukkarāni;
ခေဒံ ဂတော လောကဟိတာယ နာထော။
Khedaṃ gato lokahitāya nātho;
နမော မဟာကာရုဏိကသ္သ တသ္သ။
Namo mahākāruṇikassa tassa.
အသမ္ဗုဓံ ဗုဒ္ဓနိသေဝိတံ ယံ။
Asambudhaṃ buddhanisevitaṃ yaṃ;
ဘဝာဘဝံ ဂစ္ဆတိ ဇီဝလောကော။
Bhavābhavaṃ gacchati jīvaloko;
နမော အဝိဇ္ဇာဒိကိလေသဇာလ-
Namo avijjādikilesajāla-
ဝိဒ္ဓံသိနော ဓမ္မဝရသ္သ တသ္သ။
Viddhaṃsino dhammavarassa tassa.
ဂုဏေဟိ ယော သီလသမာဓိပညာ-
Guṇehi yo sīlasamādhipaññā-
ဝိမုတ္တိဉာဏပ္ပဘုတီဟိ ယုတ္တော။
Vimuttiñāṇappabhutīhi yutto;
ခေတ္တံ ဇနာနံ ကုသလတ္ထိကာနံ။
Khettaṃ janānaṃ kusalatthikānaṃ;
တမရိယသင္ဃံ သိရသာ နမာမိ။
Tamariyasaṅghaṃ sirasā namāmi.
ဣစ္စေဝမစ္စန္တနမသ္သနေယ္ယံ။
Iccevamaccantanamassaneyyaṃ;
နမသ္သမာနော ရတနတ္တယံ ယံ။
Namassamāno ratanattayaṃ yaṃ;
ပုညာဘိသန္ဒံ ဝိပုလံ အလတ္ထံ။
Puññābhisandaṃ vipulaṃ alatthaṃ;
တသ္သာနုဘာဝေန ဟတန္တရာယော။
Tassānubhāvena hatantarāyo.
ယသ္မိံ ဌိတေ သာသနမဋ္ဌိတသ္သ။
Yasmiṃ ṭhite sāsanamaṭṭhitassa;
ပတိဋ္ဌိတံ ဟောတိ သုသဏ္ဌိတသ္သ။
Patiṭṭhitaṃ hoti susaṇṭhitassa;
တံ ဝဏ္ဏယိသ္သံ ဝိနယံ အမိသ္သံ။
Taṃ vaṇṇayissaṃ vinayaṃ amissaṃ;
နိသ္သာယ ပုဗ္ဗာစရိယာနုဘာဝံ။
Nissāya pubbācariyānubhāvaṃ.
ကာမဉ္စ ပုဗ္ဗာစရိယာသဘေဟိ။
Kāmañca pubbācariyāsabhehi;
ဉာဏမ္ဗုနိဒ္ဓောတမလာသဝေဟိ။
Ñāṇambuniddhotamalāsavehi;
ဝိသုဒ္ဓဝိဇ္ဇာပဋိသမ္ဘိဒေဟိ ။
Visuddhavijjāpaṭisambhidehi ;
သဒ္ဓမ္မသံဝဏ္ဏနကောဝိဒေဟိ။
Saddhammasaṃvaṇṇanakovidehi.
သလ္လေခိယေ နောသုလဘူပမေဟိ။
Sallekhiye nosulabhūpamehi;
မဟာဝိဟာရသ္သ ဓဇူပမေဟိ။
Mahāvihārassa dhajūpamehi;
သံဝဏ္ဏိတောယံ ဝိနယော နယေဟိ။
Saṃvaṇṇitoyaṃ vinayo nayehi;
စိတ္တေဟိ သမ္ဗုဒ္ဓဝရန္ဝယေဟိ။
Cittehi sambuddhavaranvayehi.
သံဝဏ္ဏနာ သီဟဠဒီပကေန။
Saṃvaṇṇanā sīhaḷadīpakena;
ဝာက္ယေန ဧသာ ပန သင္ခတတ္တာ။
Vākyena esā pana saṅkhatattā;
န ကိဉ္စိ အတ္ထံ အဘိသမ္ဘုဏာတိ။
Na kiñci atthaṃ abhisambhuṇāti;
ဒီပန္တရေ ဘိက္ခုဇနသ္သ ယသ္မာ။
Dīpantare bhikkhujanassa yasmā.
တသ္မာ ဣမံ ပာဠိနယာနုရူပံ။
Tasmā imaṃ pāḷinayānurūpaṃ;
သံဝဏ္ဏနံ ဒာနိ သမာရဘိသ္သံ။
Saṃvaṇṇanaṃ dāni samārabhissaṃ;
အဇ္ဈေသနံ ဗုဒ္ဓသိရိဝ္ဟယသ္သ။
Ajjhesanaṃ buddhasirivhayassa;
ထေရသ္သ သမ္မာ သမနုသ္သရန္တော။
Therassa sammā samanussaranto.
သံဝဏ္ဏနံ တဉ္စ သမာရဘန္တော။
Saṃvaṇṇanaṃ tañca samārabhanto;
တသ္သာ မဟာအဋ္ဌကထံ သရီရံ။
Tassā mahāaṭṭhakathaṃ sarīraṃ;
ကတ္ဝာ မဟာပစ္စရိယံ တထေဝ။
Katvā mahāpaccariyaṃ tatheva;
ကုရုန္ဒိနာမာဒိသု ဝိသ္သုတာသု။
Kurundināmādisu vissutāsu.
ဝိနိစ္ဆယော အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တော။
Vinicchayo aṭṭhakathāsu vutto;
ယော ယုတ္တမတ္ထံ အပရိစ္စဇန္တော။
Yo yuttamatthaṃ apariccajanto;
တတောပိ အန္တောဂဓထေရဝာဒံ။
Tatopi antogadhatheravādaṃ;
သံဝဏ္ဏနံ သမ္မ သမာရဘိသ္သံ။
Saṃvaṇṇanaṃ samma samārabhissaṃ.
တံ မေ နိသာမေန္တု ပသန္နစိတ္တာ။
Taṃ me nisāmentu pasannacittā;
ထေရာ စ ဘိက္ခူ နဝမဇ္ဈိမာ စ။
Therā ca bhikkhū navamajjhimā ca;
ဓမ္မပ္ပဒီပသ္သ တထာဂတသ္သ။
Dhammappadīpassa tathāgatassa;
သက္ကစ္စ ဓမ္မံ ပတိမာနယန္တာ။
Sakkacca dhammaṃ patimānayantā.
ဗုဒ္ဓေန ဓမ္မော ဝိနယော စ ဝုတ္တော။
Buddhena dhammo vinayo ca vutto;
ယော တသ္သ ပုတ္တေဟိ တထေဝ ဉာတော။
Yo tassa puttehi tatheva ñāto;
သော ယေဟိ တေသံ မတိမစ္စဇန္တာ။
So yehi tesaṃ matimaccajantā;
ယသ္မာ ပုရေ အဋ္ဌကထာ အကံသု။
Yasmā pure aṭṭhakathā akaṃsu.
တသ္မာ ဟိ ယံ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တံ။
Tasmā hi yaṃ aṭṭhakathāsu vuttaṃ;
တံ ဝဇ္ဇယိတ္ဝာန ပမာဒလေခံ။
Taṃ vajjayitvāna pamādalekhaṃ;
သဗ္ဗမ္ပိ သိက္ခာသု သဂာရဝာနံ။
Sabbampi sikkhāsu sagāravānaṃ;
ယသ္မာ ပမာဏံ ဣဓ ပဏ္ဍိတာနံ။
Yasmā pamāṇaṃ idha paṇḍitānaṃ.
တတော စ ဘာသန္တရမေဝ ဟိတ္ဝာ။
Tato ca bhāsantarameva hitvā;
ဝိတ္ထာရမဂ္ဂဉ္စ သမာသယိတ္ဝာ။
Vitthāramaggañca samāsayitvā;
ဝိနိစ္ဆယံ သဗ္ဗမသေသယိတ္ဝာ။
Vinicchayaṃ sabbamasesayitvā;
တန္တိက္ကမံ ကိဉ္စိ အဝောက္ကမိတ္ဝာ။
Tantikkamaṃ kiñci avokkamitvā.
သုတ္တန္တိကာနံ ဝစနာနမတ္ထံ။
Suttantikānaṃ vacanānamatthaṃ;
သုတ္တာနုရူပံ ပရိဒီပယန္တီ။
Suttānurūpaṃ paridīpayantī;
ယသ္မာ အယံ ဟေသ္သတိ ဝဏ္ဏနာပိ။
Yasmā ayaṃ hessati vaṇṇanāpi;
သက္ကစ္စ တသ္မာ အနုသိက္ခိတဗ္ဗာတိ။
Sakkacca tasmā anusikkhitabbāti.
ဗာဟိရနိဒာနကထာ
Bāhiranidānakathā
တတ္ထ တံ ဝဏ္ဏယိသ္သံ ဝိနယန္တိ ဝုတ္တတ္တာ ဝိနယော တာဝ ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗော။ တေနေတံ ဝုစ္စတိ – ‘‘ဝိနယော နာမ ဣဓ သကလံ ဝိနယပိဋကံ အဓိပ္ပေတ’’န္တိ။ သံဝဏ္ဏနတ္ထံ ပနသ္သ အယံ မာတိကာ –
Tattha taṃ vaṇṇayissaṃ vinayanti vuttattā vinayo tāva vavatthapetabbo. Tenetaṃ vuccati – ‘‘vinayo nāma idha sakalaṃ vinayapiṭakaṃ adhippeta’’nti. Saṃvaṇṇanatthaṃ panassa ayaṃ mātikā –
ဝုတ္တံ ယေန ယဒာ ယသ္မာ၊ ဓာရိတံ ယေန စာဘတံ။
Vuttaṃ yena yadā yasmā, dhāritaṃ yena cābhataṃ;
ယတ္ထပ္ပတိဋ္ဌိတစေတမေတံ ဝတ္ဝာ ဝိဓိံ တတော။
Yatthappatiṭṭhitacetametaṃ vatvā vidhiṃ tato.
တေနာတိအာဒိပာဌသ္သ၊ အတ္ထံ နာနပ္ပကာရတော။
Tenātiādipāṭhassa, atthaṃ nānappakārato;
ဒသ္သယန္တော ကရိသ္သာမိ၊ ဝိနယသ္သတ္ထဝဏ္ဏနန္တိ။
Dassayanto karissāmi, vinayassatthavaṇṇananti.
တတ္ထ ဝုတ္တံ ယေန ယဒာ ယသ္မာတိ ဣဒံ တာဝ ဝစနံ ‘‘တေန သမယေန ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ ဝေရဉ္ဇာယံ ဝိဟရတီ’’တိ ဧဝမာဒိဝစနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဣဒဉ္ဟိ ဗုဒ္ဓသ္သ ဘဂဝတော အတ္တပစ္စက္ခဝစနံ န ဟောတိ, တသ္မာ ဝတ္တဗ္ဗမေတံ ‘‘ဣဒံ ဝစနံ ကေန ဝုတ္တံ, ကဒာ ဝုတ္တံ, ကသ္မာ စ ဝုတ္တ’’န္တိ? အာယသ္မတာ ဥပာလိတ္ထေရေန ဝုတ္တံ, တဉ္စ ပန ပဌမမဟာသင္ဂီတိကာလေ။
Tattha vuttaṃ yena yadā yasmāti idaṃ tāva vacanaṃ ‘‘tena samayena buddho bhagavā verañjāyaṃ viharatī’’ti evamādivacanaṃ sandhāya vuttaṃ. Idañhi buddhassa bhagavato attapaccakkhavacanaṃ na hoti, tasmā vattabbametaṃ ‘‘idaṃ vacanaṃ kena vuttaṃ, kadā vuttaṃ, kasmā ca vutta’’nti? Āyasmatā upālittherena vuttaṃ, tañca pana paṭhamamahāsaṅgītikāle.