Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
നമോ തസ്സ ഭഗവതോ അരഹതോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
വിനയപിടകേ
Vinayapiṭake
പാരാജികകണ്ഡ-അട്ഠകഥാ (പഠമോ ഭാഗോ)
Pārājikakaṇḍa-aṭṭhakathā (paṭhamo bhāgo)
ഗന്ഥാരമ്ഭകഥാ
Ganthārambhakathā
യോ കപ്പകോടീഹിപി അപ്പമേയ്യം;
Yo kappakoṭīhipi appameyyaṃ;
കാലം കരോന്തോ അതിദുക്കരാനി;
Kālaṃ karonto atidukkarāni;
ഖേദം ഗതോ ലോകഹിതായ നാഥോ;
Khedaṃ gato lokahitāya nātho;
നമോ മഹാകാരുണികസ്സ തസ്സ.
Namo mahākāruṇikassa tassa.
അസമ്ബുധം ബുദ്ധനിസേവിതം യം;
Asambudhaṃ buddhanisevitaṃ yaṃ;
ഭവാഭവം ഗച്ഛതി ജീവലോകോ;
Bhavābhavaṃ gacchati jīvaloko;
നമോ അവിജ്ജാദികിലേസജാല-
Namo avijjādikilesajāla-
വിദ്ധംസിനോ ധമ്മവരസ്സ തസ്സ.
Viddhaṃsino dhammavarassa tassa.
ഗുണേഹി യോ സീലസമാധിപഞ്ഞാ-
Guṇehi yo sīlasamādhipaññā-
വിമുത്തിഞാണപ്പഭുതീഹി യുത്തോ;
Vimuttiñāṇappabhutīhi yutto;
ഖേത്തം ജനാനം കുസലത്ഥികാനം;
Khettaṃ janānaṃ kusalatthikānaṃ;
തമരിയസങ്ഘം സിരസാ നമാമി.
Tamariyasaṅghaṃ sirasā namāmi.
ഇച്ചേവമച്ചന്തനമസ്സനേയ്യം;
Iccevamaccantanamassaneyyaṃ;
നമസ്സമാനോ രതനത്തയം യം;
Namassamāno ratanattayaṃ yaṃ;
പുഞ്ഞാഭിസന്ദം വിപുലം അലത്ഥം;
Puññābhisandaṃ vipulaṃ alatthaṃ;
തസ്സാനുഭാവേന ഹതന്തരായോ.
Tassānubhāvena hatantarāyo.
യസ്മിം ഠിതേ സാസനമട്ഠിതസ്സ;
Yasmiṃ ṭhite sāsanamaṭṭhitassa;
പതിട്ഠിതം ഹോതി സുസണ്ഠിതസ്സ;
Patiṭṭhitaṃ hoti susaṇṭhitassa;
തം വണ്ണയിസ്സം വിനയം അമിസ്സം;
Taṃ vaṇṇayissaṃ vinayaṃ amissaṃ;
നിസ്സായ പുബ്ബാചരിയാനുഭാവം.
Nissāya pubbācariyānubhāvaṃ.
കാമഞ്ച പുബ്ബാചരിയാസഭേഹി;
Kāmañca pubbācariyāsabhehi;
ഞാണമ്ബുനിദ്ധോതമലാസവേഹി;
Ñāṇambuniddhotamalāsavehi;
വിസുദ്ധവിജ്ജാപടിസമ്ഭിദേഹി ;
Visuddhavijjāpaṭisambhidehi ;
സദ്ധമ്മസംവണ്ണനകോവിദേഹി.
Saddhammasaṃvaṇṇanakovidehi.
സല്ലേഖിയേ നോസുലഭൂപമേഹി;
Sallekhiye nosulabhūpamehi;
മഹാവിഹാരസ്സ ധജൂപമേഹി;
Mahāvihārassa dhajūpamehi;
സംവണ്ണിതോയം വിനയോ നയേഹി;
Saṃvaṇṇitoyaṃ vinayo nayehi;
ചിത്തേഹി സമ്ബുദ്ധവരന്വയേഹി.
Cittehi sambuddhavaranvayehi.
സംവണ്ണനാ സീഹളദീപകേന;
Saṃvaṇṇanā sīhaḷadīpakena;
വാക്യേന ഏസാ പന സങ്ഖതത്താ;
Vākyena esā pana saṅkhatattā;
ന കിഞ്ചി അത്ഥം അഭിസമ്ഭുണാതി;
Na kiñci atthaṃ abhisambhuṇāti;
ദീപന്തരേ ഭിക്ഖുജനസ്സ യസ്മാ.
Dīpantare bhikkhujanassa yasmā.
തസ്മാ ഇമം പാളിനയാനുരൂപം;
Tasmā imaṃ pāḷinayānurūpaṃ;
സംവണ്ണനം ദാനി സമാരഭിസ്സം;
Saṃvaṇṇanaṃ dāni samārabhissaṃ;
അജ്ഝേസനം ബുദ്ധസിരിവ്ഹയസ്സ;
Ajjhesanaṃ buddhasirivhayassa;
ഥേരസ്സ സമ്മാ സമനുസ്സരന്തോ.
Therassa sammā samanussaranto.
സംവണ്ണനം തഞ്ച സമാരഭന്തോ;
Saṃvaṇṇanaṃ tañca samārabhanto;
തസ്സാ മഹാഅട്ഠകഥം സരീരം;
Tassā mahāaṭṭhakathaṃ sarīraṃ;
കത്വാ മഹാപച്ചരിയം തഥേവ;
Katvā mahāpaccariyaṃ tatheva;
കുരുന്ദിനാമാദിസു വിസ്സുതാസു.
Kurundināmādisu vissutāsu.
വിനിച്ഛയോ അട്ഠകഥാസു വുത്തോ;
Vinicchayo aṭṭhakathāsu vutto;
യോ യുത്തമത്ഥം അപരിച്ചജന്തോ;
Yo yuttamatthaṃ apariccajanto;
തതോപി അന്തോഗധഥേരവാദം;
Tatopi antogadhatheravādaṃ;
സംവണ്ണനം സമ്മ സമാരഭിസ്സം.
Saṃvaṇṇanaṃ samma samārabhissaṃ.
തം മേ നിസാമേന്തു പസന്നചിത്താ;
Taṃ me nisāmentu pasannacittā;
ഥേരാ ച ഭിക്ഖൂ നവമജ്ഝിമാ ച;
Therā ca bhikkhū navamajjhimā ca;
ധമ്മപ്പദീപസ്സ തഥാഗതസ്സ;
Dhammappadīpassa tathāgatassa;
സക്കച്ച ധമ്മം പതിമാനയന്താ.
Sakkacca dhammaṃ patimānayantā.
ബുദ്ധേന ധമ്മോ വിനയോ ച വുത്തോ;
Buddhena dhammo vinayo ca vutto;
യോ തസ്സ പുത്തേഹി തഥേവ ഞാതോ;
Yo tassa puttehi tatheva ñāto;
സോ യേഹി തേസം മതിമച്ചജന്താ;
So yehi tesaṃ matimaccajantā;
യസ്മാ പുരേ അട്ഠകഥാ അകംസു.
Yasmā pure aṭṭhakathā akaṃsu.
തസ്മാ ഹി യം അട്ഠകഥാസു വുത്തം;
Tasmā hi yaṃ aṭṭhakathāsu vuttaṃ;
തം വജ്ജയിത്വാന പമാദലേഖം;
Taṃ vajjayitvāna pamādalekhaṃ;
സബ്ബമ്പി സിക്ഖാസു സഗാരവാനം;
Sabbampi sikkhāsu sagāravānaṃ;
യസ്മാ പമാണം ഇധ പണ്ഡിതാനം.
Yasmā pamāṇaṃ idha paṇḍitānaṃ.
തതോ ച ഭാസന്തരമേവ ഹിത്വാ;
Tato ca bhāsantarameva hitvā;
വിത്ഥാരമഗ്ഗഞ്ച സമാസയിത്വാ;
Vitthāramaggañca samāsayitvā;
വിനിച്ഛയം സബ്ബമസേസയിത്വാ;
Vinicchayaṃ sabbamasesayitvā;
തന്തിക്കമം കിഞ്ചി അവോക്കമിത്വാ.
Tantikkamaṃ kiñci avokkamitvā.
സുത്തന്തികാനം വചനാനമത്ഥം;
Suttantikānaṃ vacanānamatthaṃ;
സുത്താനുരൂപം പരിദീപയന്തീ;
Suttānurūpaṃ paridīpayantī;
യസ്മാ അയം ഹേസ്സതി വണ്ണനാപി;
Yasmā ayaṃ hessati vaṇṇanāpi;
സക്കച്ച തസ്മാ അനുസിക്ഖിതബ്ബാതി.
Sakkacca tasmā anusikkhitabbāti.
ബാഹിരനിദാനകഥാ
Bāhiranidānakathā
തത്ഥ തം വണ്ണയിസ്സം വിനയന്തി വുത്തത്താ വിനയോ താവ വവത്ഥപേതബ്ബോ. തേനേതം വുച്ചതി – ‘‘വിനയോ നാമ ഇധ സകലം വിനയപിടകം അധിപ്പേത’’ന്തി. സംവണ്ണനത്ഥം പനസ്സ അയം മാതികാ –
Tattha taṃ vaṇṇayissaṃ vinayanti vuttattā vinayo tāva vavatthapetabbo. Tenetaṃ vuccati – ‘‘vinayo nāma idha sakalaṃ vinayapiṭakaṃ adhippeta’’nti. Saṃvaṇṇanatthaṃ panassa ayaṃ mātikā –
വുത്തം യേന യദാ യസ്മാ, ധാരിതം യേന ചാഭതം;
Vuttaṃ yena yadā yasmā, dhāritaṃ yena cābhataṃ;
യത്ഥപ്പതിട്ഠിതചേതമേതം വത്വാ വിധിം തതോ.
Yatthappatiṭṭhitacetametaṃ vatvā vidhiṃ tato.
തേനാതിആദിപാഠസ്സ, അത്ഥം നാനപ്പകാരതോ;
Tenātiādipāṭhassa, atthaṃ nānappakārato;
ദസ്സയന്തോ കരിസ്സാമി, വിനയസ്സത്ഥവണ്ണനന്തി.
Dassayanto karissāmi, vinayassatthavaṇṇananti.
തത്ഥ വുത്തം യേന യദാ യസ്മാതി ഇദം താവ വചനം ‘‘തേന സമയേന ബുദ്ധോ ഭഗവാ വേരഞ്ജായം വിഹരതീ’’തി ഏവമാദിവചനം സന്ധായ വുത്തം. ഇദഞ്ഹി ബുദ്ധസ്സ ഭഗവതോ അത്തപച്ചക്ഖവചനം ന ഹോതി, തസ്മാ വത്തബ്ബമേതം ‘‘ഇദം വചനം കേന വുത്തം, കദാ വുത്തം, കസ്മാ ച വുത്ത’’ന്തി? ആയസ്മതാ ഉപാലിത്ഥേരേന വുത്തം, തഞ്ച പന പഠമമഹാസങ്ഗീതികാലേ.
Tattha vuttaṃ yena yadā yasmāti idaṃ tāva vacanaṃ ‘‘tena samayena buddho bhagavā verañjāyaṃ viharatī’’ti evamādivacanaṃ sandhāya vuttaṃ. Idañhi buddhassa bhagavato attapaccakkhavacanaṃ na hoti, tasmā vattabbametaṃ ‘‘idaṃ vacanaṃ kena vuttaṃ, kadā vuttaṃ, kasmā ca vutta’’nti? Āyasmatā upālittherena vuttaṃ, tañca pana paṭhamamahāsaṅgītikāle.