Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā |
బాహిరనిదానకథావణ్ణనా
Bāhiranidānakathāvaṇṇanā
తదఙ్గవినయాదిభేదేన వినయస్సబహుత్తా వినయో తావ వవత్థపేతబ్బో. ‘‘బుద్ధేన ధమ్మో వినయో చ వుత్తో’’తి పుబ్బే వుత్తత్తా ఇదాని ‘‘వుత్తం యేనా’’తి న వత్తబ్బన్తి చే? తస్స ఏవమాదివచనం సన్ధాయ వుత్తన్తి సమ్బన్ధో. ధారితం యేన చాభతం. యత్థప్పతిట్ఠితఞ్చేతన్తి వచనం సకలమ్పి వినయపిటకం సన్ధాయ వుత్తం. అత్తపచ్చక్ఖవచనం న హోతీతి ఆహచ్చ భాసితం న హోతీతి అధిప్పాయో. న హి భగవతో అతీతాదీసు అప్పచ్చక్ఖం కిఞ్చి అత్థి. యది అత్తపచ్చక్ఖవచనం న హోతి, పదసోధమ్మాపత్తిం న జనేయ్యాతి చే? న, సావకభాసితస్సపి పదసోధమ్మాపత్తిజననతో. నియమాభావా అతిప్పసఙ్గోతి చే? న, పదసోధమ్మసిక్ఖాపదట్ఠకథాయం ‘‘సఙ్గీతిత్తయం ఆరుళ్హో’’తి విసేసితత్తా. తథా అట్ఠకథాయమ్పి సఙ్గీతిం ఆరుళ్హత్తా ‘‘ఖన్ధానఞ్చ పటిపాటి…పే॰… సంసారోతి పవుచ్చతీ’’తి (ధ॰ స॰ అట్ఠ॰ నిదానకథా; విభ॰ అట్ఠ॰ ౨౨౬ సఙ్ఖారపదనిద్దేస) ఏవమాదివచనం, యఞ్చ సఙ్గీతిఆరుళ్హక్కమానుగతం, తం పదసోధమ్మాపత్తిం జనేతీతి ఆయస్మా ఉపతిస్సో.
Tadaṅgavinayādibhedena vinayassabahuttā vinayo tāva vavatthapetabbo. ‘‘Buddhena dhammo vinayo ca vutto’’ti pubbe vuttattā idāni ‘‘vuttaṃ yenā’’ti na vattabbanti ce? Tassa evamādivacanaṃ sandhāya vuttanti sambandho. Dhāritaṃ yena cābhataṃ. Yatthappatiṭṭhitañcetanti vacanaṃ sakalampi vinayapiṭakaṃ sandhāya vuttaṃ. Attapaccakkhavacanaṃ na hotīti āhacca bhāsitaṃ na hotīti adhippāyo. Na hi bhagavato atītādīsu appaccakkhaṃ kiñci atthi. Yadi attapaccakkhavacanaṃ na hoti, padasodhammāpattiṃ na janeyyāti ce? Na, sāvakabhāsitassapi padasodhammāpattijananato. Niyamābhāvā atippasaṅgoti ce? Na, padasodhammasikkhāpadaṭṭhakathāyaṃ ‘‘saṅgītittayaṃ āruḷho’’ti visesitattā. Tathā aṭṭhakathāyampi saṅgītiṃ āruḷhattā ‘‘khandhānañca paṭipāṭi…pe… saṃsāroti pavuccatī’’ti (dha. sa. aṭṭha. nidānakathā; vibha. aṭṭha. 226 saṅkhārapadaniddesa) evamādivacanaṃ, yañca saṅgītiāruḷhakkamānugataṃ, taṃ padasodhammāpattiṃ janetīti āyasmā upatisso.