| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā |
බාහිරනිදානකථාවණ්‌ණනා
Bāhiranidānakathāvaṇṇanā
තදඞ්‌ගවිනයාදිභෙදෙන විනයස්‌සබහුත්‌තා විනයො තාව වවත්‌ථපෙතබ්‌බො. ‘‘බුද්‌ධෙන ධම්‌මො විනයො ච වුත්‌තො’’ති පුබ්‌බෙ වුත්‌තත්‌තා ඉදානි ‘‘වුත්‌තං යෙනා’’ති න වත්‌තබ්‌බන්‌ති චෙ? තස්‌ස එවමාදිවචනං සන්‌ධාය වුත්‌තන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. ධාරිතං යෙන චාභතං. යත්‌ථප්‌පතිට්‌ඨිතඤ්‌චෙතන්‌ති වචනං සකලම්‌පි විනයපිටකං සන්‌ධාය වුත්‌තං. අත්‌තපච්‌චක්‌ඛවචනං න හොතීති ආහච්‌ච භාසිතං න හොතීති අධිප්‌පායො. න හි භගවතො අතීතාදීසු අප්‌පච්‌චක්‌ඛං කිඤ්‌චි අත්‌ථි. යදි අත්‌තපච්‌චක්‌ඛවචනං න හොති, පදසොධම්‌මාපත්‌තිං න ජනෙය්‍යාති චෙ? න, සාවකභාසිතස්‌සපි පදසොධම්‌මාපත්‌තිජනනතො. නියමාභාවා අතිප්‌පසඞ්‌ගොති චෙ? න, පදසොධම්‌මසික්‌ඛාපදට්‌ඨකථායං ‘‘සඞ්‌ගීතිත්‌තයං ආරුළ්‌හො’’ති විසෙසිතත්‌තා. තථා අට්‌ඨකථායම්‌පි සඞ්‌ගීතිං ආරුළ්‌හත්‌තා ‘‘ඛන්‌ධානඤ්‌ච පටිපාටි…පෙ.… සංසාරොති පවුච්‌චතී’’ති (ධ. ස. අට්‌ඨ. නිදානකථා; විභ. අට්‌ඨ. 226 සඞ්‌ඛාරපදනිද්‌දෙස) එවමාදිවචනං, යඤ්‌ච සඞ්‌ගීතිආරුළ්‌හක්‌කමානුගතං, තං පදසොධම්‌මාපත්‌තිං ජනෙතීති ආයස්‌මා උපතිස්‌සො.
Tadaṅgavinayādibhedena vinayassabahuttā vinayo tāva vavatthapetabbo. ‘‘Buddhena dhammo vinayo ca vutto’’ti pubbe vuttattā idāni ‘‘vuttaṃ yenā’’ti na vattabbanti ce? Tassa evamādivacanaṃ sandhāya vuttanti sambandho. Dhāritaṃ yena cābhataṃ. Yatthappatiṭṭhitañcetanti vacanaṃ sakalampi vinayapiṭakaṃ sandhāya vuttaṃ. Attapaccakkhavacanaṃ na hotīti āhacca bhāsitaṃ na hotīti adhippāyo. Na hi bhagavato atītādīsu appaccakkhaṃ kiñci atthi. Yadi attapaccakkhavacanaṃ na hoti, padasodhammāpattiṃ na janeyyāti ce? Na, sāvakabhāsitassapi padasodhammāpattijananato. Niyamābhāvā atippasaṅgoti ce? Na, padasodhammasikkhāpadaṭṭhakathāyaṃ ‘‘saṅgītittayaṃ āruḷho’’ti visesitattā. Tathā aṭṭhakathāyampi saṅgītiṃ āruḷhattā ‘‘khandhānañca paṭipāṭi…pe… saṃsāroti pavuccatī’’ti (dha. sa. aṭṭha. nidānakathā; vibha. aṭṭha. 226 saṅkhārapadaniddesa) evamādivacanaṃ, yañca saṅgītiāruḷhakkamānugataṃ, taṃ padasodhammāpattiṃ janetīti āyasmā upatisso.
