| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
ਬਾਹਿਰਨਿਦਾਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Bāhiranidānakathāvaṇṇanā
ਤਦਙ੍ਗવਿਨਯਾਦਿਭੇਦੇਨ વਿਨਯਸ੍ਸਬਹੁਤ੍ਤਾ વਿਨਯੋ ਤਾવ વવਤ੍ਥਪੇਤਬ੍ਬੋ। ‘‘ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਧਮ੍ਮੋ વਿਨਯੋ ਚ વੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਦਾਨਿ ‘‘વੁਤ੍ਤਂ ਯੇਨਾ’’ਤਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਤਸ੍ਸ ਏવਮਾਦਿવਚਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਧਾਰਿਤਂ ਯੇਨ ਚਾਭਤਂ। ਯਤ੍ਥਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਞ੍ਚੇਤਨ੍ਤਿ વਚਨਂ ਸਕਲਮ੍ਪਿ વਿਨਯਪਿਟਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖવਚਨਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹਚ੍ਚ ਭਾਸਿਤਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਨ ਹਿ ਭਗવਤੋ ਅਤੀਤਾਦੀਸੁ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥਿ। ਯਦਿ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖવਚਨਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਪਦਸੋਧਮ੍ਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨ ਜਨੇਯ੍ਯਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਸਾવਕਭਾਸਿਤਸ੍ਸਪਿ ਪਦਸੋਧਮ੍ਮਾਪਤ੍ਤਿਜਨਨਤੋ। ਨਿਯਮਾਭਾવਾ ਅਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਪਦਸੋਧਮ੍ਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਸਙ੍ਗੀਤਿਤ੍ਤਯਂ ਆਰੁਲ਼੍ਹੋ’’ਤਿ વਿਸੇਸਿਤਤ੍ਤਾ। ਤਥਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗੀਤਿਂ ਆਰੁਲ਼੍ਹਤ੍ਤਾ ‘‘ਖਨ੍ਧਾਨਞ੍ਚ ਪਟਿਪਾਟਿ…ਪੇ॰… ਸਂਸਾਰੋਤਿ ਪવੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਧ॰ ਸ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ਨਿਦਾਨਕਥਾ; વਿਭ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨੨੬ ਸਙ੍ਖਾਰਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸ) ਏવਮਾਦਿવਚਨਂ, ਯਞ੍ਚ ਸਙ੍ਗੀਤਿਆਰੁਲ਼੍ਹਕ੍ਕਮਾਨੁਗਤਂ, ਤਂ ਪਦਸੋਧਮ੍ਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਜਨੇਤੀਤਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਪਤਿਸ੍ਸੋ।
Tadaṅgavinayādibhedena vinayassabahuttā vinayo tāva vavatthapetabbo. ‘‘Buddhena dhammo vinayo ca vutto’’ti pubbe vuttattā idāni ‘‘vuttaṃ yenā’’ti na vattabbanti ce? Tassa evamādivacanaṃ sandhāya vuttanti sambandho. Dhāritaṃ yena cābhataṃ. Yatthappatiṭṭhitañcetanti vacanaṃ sakalampi vinayapiṭakaṃ sandhāya vuttaṃ. Attapaccakkhavacanaṃ na hotīti āhacca bhāsitaṃ na hotīti adhippāyo. Na hi bhagavato atītādīsu appaccakkhaṃ kiñci atthi. Yadi attapaccakkhavacanaṃ na hoti, padasodhammāpattiṃ na janeyyāti ce? Na, sāvakabhāsitassapi padasodhammāpattijananato. Niyamābhāvā atippasaṅgoti ce? Na, padasodhammasikkhāpadaṭṭhakathāyaṃ ‘‘saṅgītittayaṃ āruḷho’’ti visesitattā. Tathā aṭṭhakathāyampi saṅgītiṃ āruḷhattā ‘‘khandhānañca paṭipāṭi…pe… saṃsāroti pavuccatī’’ti (dha. sa. aṭṭha. nidānakathā; vibha. aṭṭha. 226 saṅkhārapadaniddesa) evamādivacanaṃ, yañca saṅgītiāruḷhakkamānugataṃ, taṃ padasodhammāpattiṃ janetīti āyasmā upatisso.
