| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៩. ពាហិរផស្សនានត្តសុត្តាទិវណ្ណនា
9. Bāhiraphassanānattasuttādivaṇṇanā
៩៣-៩៤. នវមេ ឧប្បជ្ជតិ រូបសញ្ញាតិ វុត្តប្បការេ អារម្មណេ ឧប្បជ្ជតិ សញ្ញា។ រូបសង្កប្បោតិ តស្មិំយេវ អារម្មណេ តីហិ ចិត្តេហិ សម្បយុត្តសង្កប្បោ។ រូបសម្ផស្សោតិ តទេវារម្មណំ ផុសមានោ ផស្សោ។ វេទនាតិ តទេវ អារម្មណំ អនុភវមានា វេទនា។ ឆន្ទាទយោ វុត្តនយាវ។ រូបលាភោតិ បរិយេសិត្វា លទ្ធំ សហ តណ្ហាយ អារម្មណំ ‘‘រូបលាភោ’’តិ វុត្តំ។ អយំ តាវ សព្ពសង្គាហិកនយោ ឯកស្មិំ យេវារម្មណេ សព្ពធម្មានំ ឧប្បត្តិវសេន វុត្តោ។ អបរោ អាគន្តុការម្មណមិស្សកោ ហោតិ – រូបសញ្ញា រូបសង្កប្បោ ផស្សោ វេទនាតិ ឥមេ តាវ ចត្តារោ ធម្មា ធុវបរិភោគេ និពទ្ធារម្មណេ ហោន្តិ។ និពទ្ធារម្មណញ្ហិ ឥដ្ឋំ កន្តំ មនាបំ បិយំ យំកិញ្ចិ វិយ ឧបដ្ឋាតិ, អាគន្តុការម្មណំ បន យំកិញ្ចិ សមានម្បិ ខោភេត្វា តិដ្ឋតិ។
93-94. Navame uppajjati rūpasaññāti vuttappakāre ārammaṇe uppajjati saññā. Rūpasaṅkappoti tasmiṃyeva ārammaṇe tīhi cittehi sampayuttasaṅkappo. Rūpasamphassoti tadevārammaṇaṃ phusamāno phasso. Vedanāti tadeva ārammaṇaṃ anubhavamānā vedanā. Chandādayo vuttanayāva. Rūpalābhoti pariyesitvā laddhaṃ saha taṇhāya ārammaṇaṃ ‘‘rūpalābho’’ti vuttaṃ. Ayaṃ tāva sabbasaṅgāhikanayo ekasmiṃ yevārammaṇe sabbadhammānaṃ uppattivasena vutto. Aparo āgantukārammaṇamissako hoti – rūpasaññā rūpasaṅkappo phasso vedanāti ime tāva cattāro dhammā dhuvaparibhoge nibaddhārammaṇe honti. Nibaddhārammaṇañhi iṭṭhaṃ kantaṃ manāpaṃ piyaṃ yaṃkiñci viya upaṭṭhāti, āgantukārammaṇaṃ pana yaṃkiñci samānampi khobhetvā tiṭṭhati.
តត្រិទំ វត្ថុ – ឯកោ កិរ អមច្ចបុត្តោ គាមិយេហិ បរិវារិតោ គាមមជ្ឈេ ឋត្វា កម្មំ ករោតិ។ តស្មិញ្ចស្ស សមយេ ឧបាសិកា នទិំ គន្ត្វា ន្ហត្វា អលង្កតបដិយត្តា ធាតិគណបរិវុតា គេហំ គច្ឆតិ។ សោ ទូរតោ ទិស្វា ‘‘អាគន្តុកមាតុគាមោ ភវិស្សតី’’តិ សញ្ញំ ឧប្បាទេត្វា ‘‘គច្ឆ, ភណេ ជានាហិ, កា ឯសា’’តិ បុរិសំ បេសេសិ។ សោ គន្ត្វា តំ ទិស្វា បច្ចាគតោ, ‘‘កា ឯសា’’តិ បុដ្ឋោ យថាសភាវំ អារោចេសិ។ ឯវំ អាគន្តុការម្មណំ ខោភេតិ ។ តស្មិំ ឧប្បន្នោ ឆន្ទោ រូបឆន្ទោ នាម, តទេវ អារម្មណំ កត្វា ឧប្បន្នោ បរិឡាហោ រូបបរិឡាហោ នាម, សហាយេ គណ្ហិត្វា តស្ស បរិយេសនំ រូបបរិយេសនា នាម, បរិយេសិត្វា លទ្ធំ សហ តណ្ហាយ អារម្មណំ រូបលាភោ នាម។
Tatridaṃ vatthu – eko kira amaccaputto gāmiyehi parivārito gāmamajjhe ṭhatvā kammaṃ karoti. Tasmiñcassa samaye upāsikā nadiṃ gantvā nhatvā alaṅkatapaṭiyattā dhātigaṇaparivutā gehaṃ gacchati. So dūrato disvā ‘‘āgantukamātugāmo bhavissatī’’ti saññaṃ uppādetvā ‘‘gaccha, bhaṇe jānāhi, kā esā’’ti purisaṃ pesesi. So gantvā taṃ disvā paccāgato, ‘‘kā esā’’ti puṭṭho yathāsabhāvaṃ ārocesi. Evaṃ āgantukārammaṇaṃ khobheti . Tasmiṃ uppanno chando rūpachando nāma, tadeva ārammaṇaṃ katvā uppanno pariḷāho rūpapariḷāho nāma, sahāye gaṇhitvā tassa pariyesanaṃ rūpapariyesanā nāma, pariyesitvā laddhaṃ saha taṇhāya ārammaṇaṃ rūpalābho nāma.
ឧរុវល្លិយវាសី ចូឡតិស្សត្ថេរោ បនាហ – ‘‘កិញ្ចាបិ ភគវតា ផស្សវេទនា បាឡិយា មជ្ឈេ គហិតា, បាឡិំ បន បរិវដ្ដេត្វា វុត្តប្បការេ អារម្មណេ ឧប្បន្នា សញ្ញា រូបសញ្ញា, តស្មិំយេវ សង្កប្បោ រូបសង្កប្បោ តស្មិំ ឆន្ទោ រូបច្ឆន្ទោ, តស្មិំ បរិឡាហោ រូបបរិឡាហោ, តស្មិំ បរិយេសនា រូបបរិយេសនា, បរិយេសិត្វា លទ្ធំ សហ តណ្ហាយ អារម្មណំ រូបលាភោ។ ឯវំ លទ្ធារម្មណេ បន ផុសនំ ផស្សោ, អនុភវនំ វេទនា។ រូបសម្ផស្សោ រូបសម្ផស្សជា វេទនាតិ ឥទំ ទ្វយំ លព្ភតី’’តិ។ អបរម្បិ អវិភូតវារំ នាម គណ្ហន្តិ។ អារម្មណញ្ហិ សាណិបាការេហិ វា បរិក្ខិត្តំ តិណបណ្ណាទីហិ វា បដិច្ឆន្នំ ហោតិ, តំ ‘‘ឧបឌ្ឍំ ទិដ្ឋំ មេ អារម្មណំ, សុដ្ឋុ នំ បស្សិស្សាមី’’តិ ឱលោកយតោ តស្មិំ អារម្មណេ ឧប្បន្នា សញ្ញា រូបសញ្ញា នាម។ តស្មិំយេវ ឧប្បន្នា សង្កប្បាទយោ រូបសង្កប្បាទយោ នាមាតិ វេទិតព្ពា។ ឯត្ថាបិ ច សញ្ញាសង្កប្បផស្សវេទនាឆន្ទា ឯកជវនវារេបិ នានាជវនវារេបិ លព្ភន្តិ, បរិឡាហបរិយេសនាលាភា នានាជវនវារេយេវាតិ។ ទសមំ ឧត្តានមេវាតិ។ នវមទសមានិ។
Uruvalliyavāsī cūḷatissatthero panāha – ‘‘kiñcāpi bhagavatā phassavedanā pāḷiyā majjhe gahitā, pāḷiṃ pana parivaṭṭetvā vuttappakāre ārammaṇe uppannā saññā rūpasaññā, tasmiṃyeva saṅkappo rūpasaṅkappo tasmiṃ chando rūpacchando, tasmiṃ pariḷāho rūpapariḷāho, tasmiṃ pariyesanā rūpapariyesanā, pariyesitvā laddhaṃ saha taṇhāya ārammaṇaṃ rūpalābho. Evaṃ laddhārammaṇe pana phusanaṃ phasso, anubhavanaṃ vedanā. Rūpasamphasso rūpasamphassajā vedanāti idaṃ dvayaṃ labbhatī’’ti. Aparampi avibhūtavāraṃ nāma gaṇhanti. Ārammaṇañhi sāṇipākārehi vā parikkhittaṃ tiṇapaṇṇādīhi vā paṭicchannaṃ hoti, taṃ ‘‘upaḍḍhaṃ diṭṭhaṃ me ārammaṇaṃ, suṭṭhu naṃ passissāmī’’ti olokayato tasmiṃ ārammaṇe uppannā saññā rūpasaññā nāma. Tasmiṃyeva uppannā saṅkappādayo rūpasaṅkappādayo nāmāti veditabbā. Etthāpi ca saññāsaṅkappaphassavedanāchandā ekajavanavārepi nānājavanavārepi labbhanti, pariḷāhapariyesanālābhā nānājavanavāreyevāti. Dasamaṃ uttānamevāti. Navamadasamāni.
នានត្តវគ្គោ បឋមោ។
Nānattavaggo paṭhamo.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya
៩. ពាហិរផស្សនានត្តសុត្តំ • 9. Bāhiraphassanānattasuttaṃ
១០. ទុតិយពាហិរផស្សនានត្តសុត្តំ • 10. Dutiyabāhiraphassanānattasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៩. ពាហិរផស្សនានត្តសុត្តាទិវណ្ណនា • 9. Bāhiraphassanānattasuttādivaṇṇanā
