| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / मज्झिमनिकाय (अट्ठकथा) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
८. बाहितिकसुत्तवण्णना
8. Bāhitikasuttavaṇṇanā
३५८. एवं मे सुतन्ति बाहितिकसुत्तं। तत्थ एकपुण्डरीकं नागन्ति एवंनामकं हत्थिं। तस्स किर फासुकानं उपरि तालफलमत्तं पण्डरट्ठानं अत्थि , तेनस्स एकपुण्डरीकोति नामं अकंसु। सिरिवड्ढं महामत्तन्ति पच्चेकहत्थिं अभिरुहित्वा कथाफासुकत्थं सद्धिं गच्छन्तं एवंनामकं महामत्तं। आयस्मानोति एत्थ नोति पुच्छाय निपातो। महामत्तो थेरस्स सङ्घाटिपत्तधारणाकारं सल्लक्खेत्वा ‘‘एवं, महाराजा’’ति आह।
358.Evaṃme sutanti bāhitikasuttaṃ. Tattha ekapuṇḍarīkaṃ nāganti evaṃnāmakaṃ hatthiṃ. Tassa kira phāsukānaṃ upari tālaphalamattaṃ paṇḍaraṭṭhānaṃ atthi , tenassa ekapuṇḍarīkoti nāmaṃ akaṃsu. Sirivaḍḍhaṃ mahāmattanti paccekahatthiṃ abhiruhitvā kathāphāsukatthaṃ saddhiṃ gacchantaṃ evaṃnāmakaṃ mahāmattaṃ. Āyasmānoti ettha noti pucchāya nipāto. Mahāmatto therassa saṅghāṭipattadhāraṇākāraṃ sallakkhetvā ‘‘evaṃ, mahārājā’’ti āha.
३५९. ओपारम्भोति उपारम्भं दोसं आरोपनारहो। किं पुच्छामीति राजा पुच्छति। सुन्दरिवत्थुस्मिं उप्पन्नमिदं सुत्तं, तं पुच्छामीति पुच्छति। यञ्हि मयं, भन्तेति, भन्ते, यं मयं विञ्ञूहीति इदं पदं गहेत्वा पञ्हेन परिपूरेतुं नासक्खिम्हा, तं कारणं आयस्मता एवं वदन्तेन परिपूरितं।
359.Opārambhoti upārambhaṃ dosaṃ āropanāraho. Kiṃ pucchāmīti rājā pucchati. Sundarivatthusmiṃ uppannamidaṃ suttaṃ, taṃ pucchāmīti pucchati. Yañhi mayaṃ, bhanteti, bhante, yaṃ mayaṃ viññūhīti idaṃ padaṃ gahetvā pañhena paripūretuṃ nāsakkhimhā, taṃ kāraṇaṃ āyasmatā evaṃ vadantena paripūritaṃ.
३६०. अकुसलोति अकोसल्लसम्भूतो। सावज्जोति सदोसो। सब्याबज्झोति सदुक्खो। दुक्खविपाकोति इध निस्सन्दविपाको कथितो। तस्साति तस्स एवं अत्तब्याबाधादीनं अत्थाय पवत्तकायसमाचारस्स।
360.Akusaloti akosallasambhūto. Sāvajjoti sadoso. Sabyābajjhoti sadukkho. Dukkhavipākoti idha nissandavipāko kathito. Tassāti tassa evaṃ attabyābādhādīnaṃ atthāya pavattakāyasamācārassa.
सब्बाकुसलधम्मपहीनो खो, महाराज, तथागतो कुसलधम्मसमन्नागतोति एत्थ सब्बेसंयेव अकुसलानं धम्मानं पहानं वण्णेतीति। आम वण्णेतीति वुत्ते यथा पुच्छा, तथा अत्थो वुत्तो भवेय्य। एवं ब्याकरणं पन न भारियं। अप्पहीनअकुसलोपि हि पहानं वण्णेय्य, भगवा पन पहीनाकुसलताय यथाकारी तथावादीति दस्सेतुं एवं ब्याकासि। सुक्कपक्खेपि एसेव नयो।
Sabbākusaladhammapahīno kho, mahārāja, tathāgato kusaladhammasamannāgatoti ettha sabbesaṃyeva akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ vaṇṇetīti. Āma vaṇṇetīti vutte yathā pucchā, tathā attho vutto bhaveyya. Evaṃ byākaraṇaṃ pana na bhāriyaṃ. Appahīnaakusalopi hi pahānaṃ vaṇṇeyya, bhagavā pana pahīnākusalatāya yathākārī tathāvādīti dassetuṃ evaṃ byākāsi. Sukkapakkhepi eseva nayo.
३६२. बाहितिकाति बाहितिरट्ठे उट्ठितवत्थस्सेतं नामं। सोळससमा आयामेनाति आयामेन समसोळसहत्था। अट्ठसमा वित्थारेनाति वित्थारेन समअट्ठहत्था।
362.Bāhitikāti bāhitiraṭṭhe uṭṭhitavatthassetaṃ nāmaṃ. Soḷasasamā āyāmenāti āyāmena samasoḷasahatthā. Aṭṭhasamā vitthārenāti vitthārena samaaṭṭhahatthā.
३६३. भगवतो पादासीति भगवतो निय्यातेसि। दत्वा च पन गन्धकुटियं वितानं कत्वा बन्धि। ततो पट्ठाय गन्धकुटि भिय्योसोमत्ताय सोभि। सेसं सब्बत्थ उत्तानमेव। नेय्यपुग्गलस्स पन वसेन अयं देसना निट्ठिताति।
363.Bhagavatopādāsīti bhagavato niyyātesi. Datvā ca pana gandhakuṭiyaṃ vitānaṃ katvā bandhi. Tato paṭṭhāya gandhakuṭi bhiyyosomattāya sobhi. Sesaṃ sabbattha uttānameva. Neyyapuggalassa pana vasena ayaṃ desanā niṭṭhitāti.
पपञ्चसूदनिया मज्झिमनिकायट्ठकथाय
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
बाहितिकसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Bāhitikasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / मज्झिमनिकाय • Majjhimanikāya / ८. बाहितिकसुत्तं • 8. Bāhitikasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / मज्झिमनिकाय (टीका) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ८. बाहितिकसुत्तवण्णना • 8. Bāhitikasuttavaṇṇanā
