| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มชฺฌิมนิกาย (อฎฺฐกถา) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
๘. พาหิติกสุตฺตวณฺณนา
8. Bāhitikasuttavaṇṇanā
๓๕๘. เอวํ เม สุตนฺติ พาหิติกสุตฺตํฯ ตตฺถ เอกปุณฺฑรีกํ นาคนฺติ เอวํนามกํ หตฺถิํฯ ตสฺส กิร ผาสุกานํ อุปริ ตาลผลมตฺตํ ปณฺฑรฎฺฐานํ อตฺถิ , เตนสฺส เอกปุณฺฑรีโกติ นามํ อกํสุฯ สิริวฑฺฒํ มหามตฺตนฺติ ปเจฺจกหตฺถิํ อภิรุหิตฺวา กถาผาสุกตฺถํ สทฺธิํ คจฺฉนฺตํ เอวํนามกํ มหามตฺตํฯ อายสฺมาโนติ เอตฺถ โนติ ปุจฺฉาย นิปาโตฯ มหามโตฺต เถรสฺส สงฺฆาฎิปตฺตธารณาการํ สลฺลเกฺขตฺวา ‘‘เอวํ, มหาราชา’’ติ อาหฯ
358.Evaṃme sutanti bāhitikasuttaṃ. Tattha ekapuṇḍarīkaṃ nāganti evaṃnāmakaṃ hatthiṃ. Tassa kira phāsukānaṃ upari tālaphalamattaṃ paṇḍaraṭṭhānaṃ atthi , tenassa ekapuṇḍarīkoti nāmaṃ akaṃsu. Sirivaḍḍhaṃ mahāmattanti paccekahatthiṃ abhiruhitvā kathāphāsukatthaṃ saddhiṃ gacchantaṃ evaṃnāmakaṃ mahāmattaṃ. Āyasmānoti ettha noti pucchāya nipāto. Mahāmatto therassa saṅghāṭipattadhāraṇākāraṃ sallakkhetvā ‘‘evaṃ, mahārājā’’ti āha.
๓๕๙. โอปารโมฺภติ อุปารมฺภํ โทสํ อาโรปนารโหฯ กิํ ปุจฺฉามีติ ราชา ปุจฺฉติฯ สุนฺทริวตฺถุสฺมิํ อุปฺปนฺนมิทํ สุตฺตํ, ตํ ปุจฺฉามีติ ปุจฺฉติฯ ยญฺหิ มยํ, ภเนฺตติ, ภเนฺต, ยํ มยํ วิญฺญูหีติ อิทํ ปทํ คเหตฺวา ปเญฺหน ปริปูเรตุํ นาสกฺขิมฺหา, ตํ การณํ อายสฺมตา เอวํ วทเนฺตน ปริปูริตํฯ
359.Opārambhoti upārambhaṃ dosaṃ āropanāraho. Kiṃ pucchāmīti rājā pucchati. Sundarivatthusmiṃ uppannamidaṃ suttaṃ, taṃ pucchāmīti pucchati. Yañhi mayaṃ, bhanteti, bhante, yaṃ mayaṃ viññūhīti idaṃ padaṃ gahetvā pañhena paripūretuṃ nāsakkhimhā, taṃ kāraṇaṃ āyasmatā evaṃ vadantena paripūritaṃ.
๓๖๐. อกุสโลติ อโกสลฺลสมฺภูโตฯ สาวโชฺชติ สโทโสฯ สพฺยาพโชฺฌติ สทุโกฺขฯ ทุกฺขวิปาโกติ อิธ นิสฺสนฺทวิปาโก กถิโตฯ ตสฺสาติ ตสฺส เอวํ อตฺตพฺยาพาธาทีนํ อตฺถาย ปวตฺตกายสมาจารสฺสฯ
360.Akusaloti akosallasambhūto. Sāvajjoti sadoso. Sabyābajjhoti sadukkho. Dukkhavipākoti idha nissandavipāko kathito. Tassāti tassa evaṃ attabyābādhādīnaṃ atthāya pavattakāyasamācārassa.
สพฺพากุสลธมฺมปหีโน โข, มหาราช, ตถาคโต กุสลธมฺมสมนฺนาคโตติ เอตฺถ สเพฺพสํเยว อกุสลานํ ธมฺมานํ ปหานํ วเณฺณตีติฯ อาม วเณฺณตีติ วุเตฺต ยถา ปุจฺฉา, ตถา อโตฺถ วุโตฺต ภเวยฺยฯ เอวํ พฺยากรณํ ปน น ภาริยํฯ อปฺปหีนอกุสโลปิ หิ ปหานํ วเณฺณยฺย, ภควา ปน ปหีนากุสลตาย ยถาการี ตถาวาทีติ ทเสฺสตุํ เอวํ พฺยากาสิฯ สุกฺกปเกฺขปิ เอเสว นโยฯ
Sabbākusaladhammapahīno kho, mahārāja, tathāgato kusaladhammasamannāgatoti ettha sabbesaṃyeva akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ vaṇṇetīti. Āma vaṇṇetīti vutte yathā pucchā, tathā attho vutto bhaveyya. Evaṃ byākaraṇaṃ pana na bhāriyaṃ. Appahīnaakusalopi hi pahānaṃ vaṇṇeyya, bhagavā pana pahīnākusalatāya yathākārī tathāvādīti dassetuṃ evaṃ byākāsi. Sukkapakkhepi eseva nayo.
๓๖๒. พาหิติกาติ พาหิติรเฎฺฐ อุฎฺฐิตวตฺถเสฺสตํ นามํฯ โสฬสสมา อายาเมนาติ อายาเมน สมโสฬสหตฺถาฯ อฎฺฐสมา วิตฺถาเรนาติ วิตฺถาเรน สมอฎฺฐหตฺถาฯ
362.Bāhitikāti bāhitiraṭṭhe uṭṭhitavatthassetaṃ nāmaṃ. Soḷasasamā āyāmenāti āyāmena samasoḷasahatthā. Aṭṭhasamā vitthārenāti vitthārena samaaṭṭhahatthā.
๓๖๓. ภควโต ปาทาสีติ ภควโต นิยฺยาเตสิฯ ทตฺวา จ ปน คนฺธกุฎิยํ วิตานํ กตฺวา พนฺธิฯ ตโต ปฎฺฐาย คนฺธกุฎิ ภิโยฺยโสมตฺตาย โสภิฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวฯ เนยฺยปุคฺคลสฺส ปน วเสน อยํ เทสนา นิฎฺฐิตาติฯ
363.Bhagavatopādāsīti bhagavato niyyātesi. Datvā ca pana gandhakuṭiyaṃ vitānaṃ katvā bandhi. Tato paṭṭhāya gandhakuṭi bhiyyosomattāya sobhi. Sesaṃ sabbattha uttānameva. Neyyapuggalassa pana vasena ayaṃ desanā niṭṭhitāti.
ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฎฺฐกถาย
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
พาหิติกสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Bāhitikasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / มชฺฌิมนิกาย • Majjhimanikāya / ๘. พาหิติกสุตฺตํ • 8. Bāhitikasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / มชฺฌิมนิกาย (ฎีกา) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ๘. พาหิติกสุตฺตวณฺณนา • 8. Bāhitikasuttavaṇṇanā
