Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അപദാനപാളി • Apadānapāḷi |
൬. ബാഹിയത്ഥേരഅപദാനം
6. Bāhiyattheraapadānaṃ
൧൭൮.
178.
‘‘ഇതോ സതസഹസ്സമ്ഹി, കപ്പേ ഉപ്പജ്ജി നായകോ;
‘‘Ito satasahassamhi, kappe uppajji nāyako;
മഹപ്പഭോ തിലോകഗ്ഗോ, നാമേന പദുമുത്തരോ.
Mahappabho tilokaggo, nāmena padumuttaro.
൧൭൯.
179.
‘‘ഖിപ്പാഭിഞ്ഞസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ, ഗുണം കിത്തയതോ മുനേ;
‘‘Khippābhiññassa bhikkhussa, guṇaṃ kittayato mune;
സുത്വാ ഉദഗ്ഗചിത്തോഹം, കാരം കത്വാ മഹേസിനോ.
Sutvā udaggacittohaṃ, kāraṃ katvā mahesino.
൧൮൦.
180.
‘‘ദത്വാ സത്താഹികം ദാനം, സസിസ്സസ്സ മുനേ അഹം;
‘‘Datvā sattāhikaṃ dānaṃ, sasissassa mune ahaṃ;
അഭിവാദിയ സമ്ബുദ്ധം, തം ഠാനം പത്ഥയിം തദാ.
Abhivādiya sambuddhaṃ, taṃ ṭhānaṃ patthayiṃ tadā.
൧൮൧.
181.
‘‘തതോ മം ബ്യാകരി ബുദ്ധോ, ‘ഏതം പസ്സഥ ബ്രാഹ്മണം;
‘‘Tato maṃ byākari buddho, ‘etaṃ passatha brāhmaṇaṃ;
൧൮൨.
182.
‘‘‘ഹേമയഞ്ഞോപചിതങ്ഗം , അവദാതതനുത്തചം;
‘‘‘Hemayaññopacitaṅgaṃ , avadātatanuttacaṃ;
പലമ്ബബിമ്ബതമ്ബോട്ഠം, സേതതിണ്ഹസമം ദിജം.
Palambabimbatamboṭṭhaṃ, setatiṇhasamaṃ dijaṃ.
൧൮൩.
183.
‘‘‘ഗുണഥാമബഹുതരം, സമുഗ്ഗതതനൂരുഹം;
‘‘‘Guṇathāmabahutaraṃ, samuggatatanūruhaṃ;
ഗുണോഘായതനീഭൂതം, പീതിസമ്ഫുല്ലിതാനനം.
Guṇoghāyatanībhūtaṃ, pītisamphullitānanaṃ.
൧൮൪.
184.
‘‘‘ഏസോ പത്ഥയതേ ഠാനം, ഖിപ്പാഭിഞ്ഞസ്സ ഭിക്ഖുനോ;
‘‘‘Eso patthayate ṭhānaṃ, khippābhiññassa bhikkhuno;
അനാഗതേ മഹാവീരോ, ഗോതമോ നാമ ഹേസ്സതി.
Anāgate mahāvīro, gotamo nāma hessati.
൧൮൫.
185.
‘‘‘തസ്സ ധമ്മേസു ദായാദോ, ഓരസോ ധമ്മനിമ്മിതോ;
‘‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;
ബാഹിയോ നാമ നാമേന, ഹേസ്സതി സത്ഥു സാവകോ’.
Bāhiyo nāma nāmena, hessati satthu sāvako’.
൧൮൬.
186.
‘‘തദാ ഹി തുട്ഠോ വുട്ഠായ, യാവജീവം മഹാമുനേ;
‘‘Tadā hi tuṭṭho vuṭṭhāya, yāvajīvaṃ mahāmune;
കാരം കത്വാ ചുതോ സഗ്ഗം, അഗം സഭവനം യഥാ.
Kāraṃ katvā cuto saggaṃ, agaṃ sabhavanaṃ yathā.
൧൮൭.
187.
‘‘ദേവഭൂതോ മനുസ്സോ വാ, സുഖിതോ തസ്സ കമ്മുനോ;
‘‘Devabhūto manusso vā, sukhito tassa kammuno;
വാഹസാ സംസരിത്വാന, സമ്പത്തിമനുഭോമഹം.
Vāhasā saṃsaritvāna, sampattimanubhomahaṃ.
൧൮൮.
188.
ആരുയ്ഹ സേലസിഖരം, യുഞ്ജിത്വാ ജിനസാസനം.
Āruyha selasikharaṃ, yuñjitvā jinasāsanaṃ.
൧൮൯.
189.
‘‘വിസുദ്ധസീലോ സപ്പഞ്ഞോ, ജിനസാസനകാരകോ;
‘‘Visuddhasīlo sappañño, jinasāsanakārako;
തതോ ചുതാ പഞ്ച ജനാ, ദേവലോകം അഗമ്ഹസേ.
Tato cutā pañca janā, devalokaṃ agamhase.
൧൯൦.
190.
‘‘തതോഹം ബാഹിയോ ജാതോ, ഭാരുകച്ഛേ പുരുത്തമേ;
‘‘Tatohaṃ bāhiyo jāto, bhārukacche puruttame;
൧൯൧.
191.
‘‘തതോ നാവാ അഭിജ്ജിത്ഥ, ഗന്ത്വാന കതിപാഹകം;
‘‘Tato nāvā abhijjittha, gantvāna katipāhakaṃ;
തദാ ഭീസനകേ ഘോരേ, പതിതോ മകരാകരേ.
Tadā bhīsanake ghore, patito makarākare.
൧൯൨.
192.
‘‘തദാഹം വായമിത്വാന, സന്തരിത്വാ മഹോദധിം;
‘‘Tadāhaṃ vāyamitvāna, santaritvā mahodadhiṃ;
൧൯൩.
193.
‘‘ദാരുചീരം നിവാസേത്വാ, ഗാമം പിണ്ഡായ പാവിസിം;
‘‘Dārucīraṃ nivāsetvā, gāmaṃ piṇḍāya pāvisiṃ;
തദാഹ സോ ജനോ തുട്ഠോ, അരഹായമിധാഗതോ.
Tadāha so jano tuṭṭho, arahāyamidhāgato.
൧൯൪.
194.
‘‘ഇമം അന്നേന പാനേന, വത്ഥേന സയനേന ച;
‘‘Imaṃ annena pānena, vatthena sayanena ca;
ഭേസജ്ജേന ച സക്കത്വാ, ഹേസ്സാമ സുഖിതാ മയം.
Bhesajjena ca sakkatvā, hessāma sukhitā mayaṃ.
൧൯൫.
195.
‘‘പച്ചയാനം തദാ ലാഭീ, തേഹി സക്കതപൂജിതോ;
‘‘Paccayānaṃ tadā lābhī, tehi sakkatapūjito;
അരഹാഹന്തി സങ്കപ്പം, ഉപ്പാദേസിം അയോനിസോ.
Arahāhanti saṅkappaṃ, uppādesiṃ ayoniso.
൧൯൬.
196.
‘‘തതോ മേ ചിത്തമഞ്ഞായ, ചോദയീ പുബ്ബദേവതാ;
‘‘Tato me cittamaññāya, codayī pubbadevatā;
‘ന ത്വം ഉപായമഗ്ഗഞ്ഞൂ, കുതോ ത്വം അരഹാ ഭവേ’.
‘Na tvaṃ upāyamaggaññū, kuto tvaṃ arahā bhave’.
൧൯൭.
197.
‘‘ചോദിതോ തായ സംവിഗ്ഗോ, തദാഹം പരിപുച്ഛി തം;
‘‘Codito tāya saṃviggo, tadāhaṃ paripucchi taṃ;
‘കേ വാ ഏതേ കുഹിം ലോകേ, അരഹന്തോ നരുത്തമാ.
‘Ke vā ete kuhiṃ loke, arahanto naruttamā.
൧൯൮.
198.
‘‘‘സാവത്ഥിയം കോസലമന്ദിരേ ജിനോ, പഹൂതപഞ്ഞോ വരഭൂരിമേധസോ;
‘‘‘Sāvatthiyaṃ kosalamandire jino, pahūtapañño varabhūrimedhaso;
സോ സക്യപുത്തോ അരഹാ അനാസവോ, ദേസേതി ധമ്മം അരഹത്തപത്തിയാ.
So sakyaputto arahā anāsavo, deseti dhammaṃ arahattapattiyā.
൧൯൯.
199.
‘‘‘തദസ്സ സുത്വാ വചനം സുപീണിതോ 13, നിധിംവ ലദ്ധാ കപണോതി വിമ്ഹിതോ;
‘‘‘Tadassa sutvā vacanaṃ supīṇito 14, nidhiṃva laddhā kapaṇoti vimhito;
ഉദഗ്ഗചിത്തോ അരഹത്തമുത്തമം, സുദസ്സനം ദട്ഠുമനന്തഗോചരം.
Udaggacitto arahattamuttamaṃ, sudassanaṃ daṭṭhumanantagocaraṃ.
൨൦൦.
200.
ഉപേച്ച രമ്മം വിജിതവ്ഹയം വനം, ദിജേ അപുച്ഛിം കുഹിം ലോകനന്ദനോ.
Upecca rammaṃ vijitavhayaṃ vanaṃ, dije apucchiṃ kuhiṃ lokanandano.
൨൦൧.
201.
‘‘‘തതോ അവോചും നരദേവവന്ദിതോ, പുരം പവിട്ഠോ അസനേസനായ സോ;
‘‘‘Tato avocuṃ naradevavandito, puraṃ paviṭṭho asanesanāya so;
സസോവ 19 ഖിപ്പം മുനിദസ്സനുസ്സുകോ, ഉപേച്ച വന്ദാഹി തമഗ്ഗപുഗ്ഗലം’.
Sasova 20 khippaṃ munidassanussuko, upecca vandāhi tamaggapuggalaṃ’.
൨൦൨.
202.
‘‘തതോഹം തുവടം ഗന്ത്വാ, സാവത്ഥിം പുരമുത്തമം;
‘‘Tatohaṃ tuvaṭaṃ gantvā, sāvatthiṃ puramuttamaṃ;
വിചരന്തം തമദ്ദക്ഖിം, പിണ്ഡത്ഥം അപിഹാഗിധം.
Vicarantaṃ tamaddakkhiṃ, piṇḍatthaṃ apihāgidhaṃ.
൨൦൩.
203.
സിരീനിലയസങ്കാസം, രവിദിത്തിഹരാനനം.
Sirīnilayasaṅkāsaṃ, ravidittiharānanaṃ.
൨൦൪.
204.
‘‘തം സമേച്ച നിപച്ചാഹം, ഇദം വചനമബ്രവിം;
‘‘Taṃ samecca nipaccāhaṃ, idaṃ vacanamabraviṃ;
‘കുപഥേ വിപ്പനട്ഠസ്സ, സരണം ഹോഹി ഗോതമ.
‘Kupathe vippanaṭṭhassa, saraṇaṃ hohi gotama.
൨൦൫.
205.
‘‘‘പാണസന്താരണത്ഥായ , പിണ്ഡായ വിചരാമഹം;
‘‘‘Pāṇasantāraṇatthāya , piṇḍāya vicarāmahaṃ;
ന തേ ധമ്മകഥാകാലോ, ഇച്ചാഹ മുനിസത്തമോ’.
Na te dhammakathākālo, iccāha munisattamo’.
൨൦൬.
206.
‘‘തദാ പുനപ്പുനം ബുദ്ധം, ആയാചിം ധമ്മലാലസോ;
‘‘Tadā punappunaṃ buddhaṃ, āyāciṃ dhammalālaso;
യോ മേ ധമ്മമദേസേസി, ഗമ്ഭീരം സുഞ്ഞതം പദം.
Yo me dhammamadesesi, gambhīraṃ suññataṃ padaṃ.
൨൦൭.
207.
‘‘തസ്സ ധമ്മം സുണിത്വാന, പാപുണിം ആസവക്ഖയം;
‘‘Tassa dhammaṃ suṇitvāna, pāpuṇiṃ āsavakkhayaṃ;
പരിക്ഖീണായുകോ സന്തോ, അഹോ സത്ഥാനുകമ്പകോ.
Parikkhīṇāyuko santo, aho satthānukampako.
൨൦൮.
208.
‘‘കിലേസാ ഝാപിതാ മയ്ഹം…പേ॰… വിഹരാമി അനാസവോ.
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… viharāmi anāsavo.
൨൦൯.
209.
‘‘സ്വാഗതം വത മേ ആസി…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം.
‘‘Svāgataṃ vata me āsi…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
൨൧൦.
210.
‘‘പടിസമ്ഭിദാ ചതസ്സോ…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം.
‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
൨൧൧.
211.
‘‘ഏവം ഥേരോ വിയാകാസി, ബാഹിയോ ദാരുചീരിയോ;
‘‘Evaṃ thero viyākāsi, bāhiyo dārucīriyo;
സങ്കാരകൂടേ പതിതോ, ഭൂതാവിട്ഠായ ഗാവിയാ.
Saṅkārakūṭe patito, bhūtāviṭṭhāya gāviyā.
൨൧൨.
212.
‘‘അത്തനോ പുബ്ബചരിയം, കിത്തയിത്വാ മഹാമതി;
‘‘Attano pubbacariyaṃ, kittayitvā mahāmati;
൨൧൩.
213.
‘‘നഗരാ നിക്ഖമന്തോ തം, ദിസ്വാന ഇസിസത്തമോ;
‘‘Nagarā nikkhamanto taṃ, disvāna isisattamo;
ദാരുചീരധരം ധീരം, ബാഹിയം ബാഹിതാഗമം.
Dārucīradharaṃ dhīraṃ, bāhiyaṃ bāhitāgamaṃ.
൨൧൪.
214.
‘‘ഭൂമിയം പതിതം ദന്തം, ഇന്ദകേതൂവ പാതിതം;
‘‘Bhūmiyaṃ patitaṃ dantaṃ, indaketūva pātitaṃ;
൨൧൫.
215.
‘‘തതോ ആമന്തയീ സത്ഥാ, സാവകേ സാസനേ രതേ;
‘‘Tato āmantayī satthā, sāvake sāsane rate;
൨൧൬.
216.
‘‘‘ഥൂപം കരോഥ പൂജേഥ, നിബ്ബുതോ സോ മഹാമതി;
‘‘‘Thūpaṃ karotha pūjetha, nibbuto so mahāmati;
ഖിപ്പാഭിഞ്ഞാനമേസഗ്ഗോ, സാവകോ മേ വചോകരോ.
Khippābhiññānamesaggo, sāvako me vacokaro.
൨൧൭.
217.
‘‘‘സഹസ്സമപി ചേ ഗാഥാ, അനത്ഥപദസഞ്ഹിതാ;
‘‘‘Sahassamapi ce gāthā, anatthapadasañhitā;
ഏകം ഗാഥാപദം സേയ്യോ, യം സുത്വാ ഉപസമ്മതി.
Ekaṃ gāthāpadaṃ seyyo, yaṃ sutvā upasammati.
൨൧൮.
218.
‘‘‘യത്ഥ ആപോ ച പഥവീ, തേജോ വായോ ന ഗാധതി;
‘‘‘Yattha āpo ca pathavī, tejo vāyo na gādhati;
ന തത്ഥ സുക്കാ ജോതന്തി, ആദിച്ചോ ന പകാസതി.
Na tattha sukkā jotanti, ādicco na pakāsati.
൨൧൯.
219.
‘‘‘ന തത്ഥ ചന്ദിമാ ഭാതി, തമോ തത്ഥ ന വിജ്ജതി;
‘‘‘Na tattha candimā bhāti, tamo tattha na vijjati;
യദാ ച അത്തനാ വേദി, മുനിമോനേന ബ്രാഹ്മണോ.
Yadā ca attanā vedi, munimonena brāhmaṇo.
൨൨൦.
220.
‘‘‘അഥ രൂപാ അരൂപാ ച, സുഖദുക്ഖാ വിമുച്ചതി’;
‘‘‘Atha rūpā arūpā ca, sukhadukkhā vimuccati’;
ഇച്ചേവം അഭണീ നാഥോ, തിലോകസരണോ മുനി’’.
Iccevaṃ abhaṇī nātho, tilokasaraṇo muni’’.
ഇത്ഥം സുദം ആയസ്മാ ബാഹിയോ ഥേരോ ഇമാ ഗാഥായോ
Itthaṃ sudaṃ āyasmā bāhiyo thero imā gāthāyo
അഭാസിത്ഥാതി.
Abhāsitthāti.
ബാഹിയത്ഥേരസ്സാപദാനം ഛട്ഠം.
Bāhiyattherassāpadānaṃ chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / അപദാന-അട്ഠകഥാ • Apadāna-aṭṭhakathā / ൬. ബാഹിയത്ഥേരഅപദാനവണ്ണനാ • 6. Bāhiyattheraapadānavaṇṇanā