| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationมชฺฌิม นิกาย ๑๑๕
The Middle-Length Suttas Collection 115
พหุธาตุกสุตฺต
Many Elements
เอวํ เม สุตํ—เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ ตตฺร โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ: “ภิกฺขโว”ติฯ
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery. There the Buddha addressed the bhikkhus, “Bhikkhus!”
“ภทนฺเต”ติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจโสฺสสุํฯ ภควา เอตทโวจ:
“Venerable sir,” they replied. The Buddha said this:
“ยานิ กานิจิ, ภิกฺขเว, ภยานิ อุปฺปชฺชนฺติ สพฺพานิ ตานิ พาลโต อุปฺปชฺชนฺติ, โน ปณฺฑิตโต; เย เกจิ อุปทฺทวา อุปฺปชฺชนฺติ สพฺเพ เต พาลโต อุปฺปชฺชนฺติ, โน ปณฺฑิตโต; เย เกจิ อุปสคฺคา อุปฺปชฺชนฺติ สพฺเพ เต พาลโต อุปฺปชฺชนฺติ, โน ปณฺฑิตโตฯ เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, นฬาคารา วา ติณาคารา วา อคฺคิ มุตฺโต กูฏาคารานิปิ ทหติ อุลฺลิตฺตาวลิตฺตานิ นิวาตานิ ผุสิตคฺคฬานิ ปิหิตวาตปานานิ; เอวเมว โข, ภิกฺขเว, ยานิ กานิจิ ภยานิ อุปฺปชฺชนฺติ สพฺพานิ ตานิ พาลโต อุปฺปชฺชนฺติ, โน ปณฺฑิตโต; เย เกจิ อุปทฺทวา อุปฺปชฺชนฺติ สพฺเพ เต พาลโต อุปฺปชฺชนฺติ, โน ปณฺฑิตโต; เย เกจิ อุปสคฺคา อุปฺปชฺชนฺติ สพฺเพ เต พาลโต อุปฺปชฺชนฺติ, โน ปณฺฑิตโตฯ อิติ โข, ภิกฺขเว, สปฺปฏิภโย พาโล, อปฺปฏิภโย ปณฺฑิโต; เสาปทฺทโว พาโล, อนุปทฺทโว ปณฺฑิโต; เสาปสคฺโค พาโล, อนุปสคฺโค ปณฺฑิโตฯ นตฺถิ, ภิกฺขเว, ปณฺฑิตโต ภยํ, นตฺถิ ปณฺฑิตโต อุปทฺทโว, นตฺถิ ปณฺฑิตโต อุปสคฺโคฯ ตสฺมาติห, ภิกฺขเว, ‘ปณฺฑิตา ภวิสฺสาม วีมํสกา'ติ—เอวญฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพนฺ”ติฯ
“Whatever dangers there are, all come from the foolish, not from the astute. Whatever perils there are, all come from the foolish, not from the astute. Whatever hazards there are, all come from the foolish, not from the astute. It’s like a fire that spreads from a hut made of reeds or grass, and burns down even a bungalow, plastered inside and out, draft-free, with latches fastened and windows shuttered. In the same way, whatever dangers there are, all come from the foolish, not from the astute. Whatever perils there are, all come from the foolish, not from the astute. Whatever hazards there are, all come from the foolish, not from the astute. So, the fool is dangerous, but the astute person is safe. The fool is perilous, but the astute person is not. The fool is hazardous, but the astute person is not. There’s no danger, peril, or hazard that comes from the astute. So you should train like this: ‘We shall be astute, we shall be inquirers.’”
เอวํ วุตฺเต, อายสฺมา อานนฺโท ภควนฺตํ เอตทโวจ: “กิตฺตาวตา นุ โข, ภนฺเต, ปณฺฑิโต ภิกฺขุ ‘วีมํสโก'ติ อลํวจนายา”ติ?
When he said this, Venerable Ānanda said to the Buddha, “Sir, how is a bhikkhu qualified to be called ‘astute, an inquirer’?”
“ยโต โข, อานนฺท, ภิกฺขุ ธาตุกุสโล จ โหติ, อายตนกุสโล จ โหติ, ปฏิจฺจสมุปฺปาทกุสโล จ โหติ, ฐานาฐานกุสโล จ โหติ—เอตฺตาวตา โข, อานนฺท, ปณฺฑิโต ภิกฺขุ ‘วีมํสโก'ติ อลํวจนายา”ติฯ
“Ānanda, it’s when a bhikkhu is skilled in the elements, in the sense fields, in dependent origination, and in the possible and the impossible. That’s how a bhikkhu is qualified to be called ‘astute, an inquirer’.”
“กิตฺตาวตา ปน, ภนฺเต, ‘ธาตุกุสโล ภิกฺขู'ติ อลํวจนายา”ติ?
“But sir, how is a bhikkhu qualified to be called ‘skilled in the elements’?”
“อฏฺฐารส โข อิมา, อานนฺท, ธาตุโย—จกฺขุธาตุ, รูปธาตุ, จกฺขุวิญฺญาณธาตุ; โสตธาตุ, สทฺทธาตุ, โสตวิญฺญาณธาตุ; ฆานธาตุ, คนฺธธาตุ, ฆานวิญฺญาณธาตุ; ชิวฺหาธาตุ, รสธาตุ, ชิวฺหาวิญฺญาณธาตุ; กายธาตุ, โผฏฺฐพฺพธาตุ, กายวิญฺญาณธาตุ; มโนธาตุ, ธมฺมธาตุ, มโนวิญฺญาณธาตุฯ อิมา โข, อานนฺท, อฏฺฐารส ธาตุโย ยโต ชานาติ ปสฺสติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อานนฺท, ‘ธาตุกุสโล ภิกฺขู'ติ อลํวจนายา”ติฯ
“There are, Ānanda, these eighteen elements: the elements of the eye, sights, and eye consciousness; the ear, sounds, and ear consciousness; the nose, smells, and nose consciousness; the tongue, tastes, and tongue consciousness; the body, touches, and body consciousness; the mind, thoughts, and mind consciousness. When a bhikkhu knows and sees these eighteen elements, they’re qualified to be called ‘skilled in the elements’.”
“สิยา ปน, ภนฺเต, อญฺโญปิ ปริยาโย, ยถา ‘ธาตุกุสโล ภิกฺขู'ติ อลํวจนายา”ติ?
“But sir, could there be another way in which a bhikkhu is qualified to be called ‘skilled in the elements’?”
“สิยา, อานนฺทฯ ฉยิมา, อานนฺท, ธาตุโย—ปถวีธาตุ, อาโปธาตุ, เตโชธาตุ, วาโยธาตุ, อากาสธาตุ, วิญฺญาณธาตุฯ อิมา โข, อานนฺท, ฉ ธาตุโย ยโต ชานาติ ปสฺสติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อานนฺท, ‘ธาตุกุสโล ภิกฺขู'ติ อลํวจนายา”ติฯ
“There could, Ānanda. There are these six elements: the elements of earth, water, fire, air, space, and consciousness. When a bhikkhu knows and sees these six elements, they’re qualified to be called ‘skilled in the elements’.”
“สิยา ปน, ภนฺเต, อญฺโญปิ ปริยาโย, ยถา ‘ธาตุกุสโล ภิกฺขู'ติ อลํวจนายา”ติ?
“But sir, could there be another way in which a bhikkhu is qualified to be called ‘skilled in the elements’?”
“สิยา, อานนฺทฯ ฉยิมา, อานนฺท, ธาตุโย—สุขธาตุ, ทุกฺขธาตุ, โสมนสฺสธาตุ, โทมนสฺสธาตุ, อุเปกฺขาธาตุ, อวิชฺชาธาตุฯ อิมา โข, อานนฺท, ฉ ธาตุโย ยโต ชานาติ ปสฺสติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อานนฺท, ‘ธาตุกุสโล ภิกฺขู'ติ อลํวจนายา”ติฯ
“There could, Ānanda. There are these six elements: the elements of pleasure, pain, happiness, sadness, equanimity, and ignorance. When a bhikkhu knows and sees these six elements, they’re qualified to be called ‘skilled in the elements’.”
“สิยา ปน, ภนฺเต, อญฺโญปิ ปริยาโย, ยถา ‘ธาตุกุสโล ภิกฺขู'ติ อลํวจนายา”ติ?
“But sir, could there be another way in which a bhikkhu is qualified to be called ‘skilled in the elements’?”
“สิยา, อานนฺทฯ ฉยิมา, อานนฺท, ธาตุโย—กามธาตุ, เนกฺขมฺมธาตุ, พฺยาปาทธาตุ, อพฺยาปาทธาตุ, วิหึสาธาตุ, อวิหึสาธาตุฯ อิมา โข, อานนฺท, ฉ ธาตุโย ยโต ชานาติ ปสฺสติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อานนฺท, ‘ธาตุกุสโล ภิกฺขู'ติ อลํวจนายา”ติฯ
“There could, Ānanda. There are these six elements: the elements of sensuality and renunciation, malice and good will, and cruelty and harmlessness. When a bhikkhu knows and sees these six elements, they’re qualified to be called ‘skilled in the elements’.”
“สิยา ปน, ภนฺเต, อญฺโญปิ ปริยาโย, ยถา ‘ธาตุกุสโล ภิกฺขู'ติ อลํวจนายา”ติ?
“But sir, could there be another way in which a bhikkhu is qualified to be called ‘skilled in the elements’?”
“สิยา, อานนฺทฯ ติโสฺส อิมา, อานนฺท, ธาตุโย—กามธาตุ, รูปธาตุ, อรูปธาตุฯ อิมา โข, อานนฺท, ติโสฺส ธาตุโย ยโต ชานาติ ปสฺสติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อานนฺท, ‘ธาตุกุสโล ภิกฺขู'ติ อลํวจนายา”ติฯ
“There could, Ānanda. There are these three elements: the elements of the sensual realm, the realm of luminous form, and the formless realm. When a bhikkhu knows and sees these three elements, they’re qualified to be called ‘skilled in the elements’.”
“สิยา ปน, ภนฺเต, อญฺโญปิ ปริยาโย, ยถา ‘ธาตุกุสโล ภิกฺขู'ติ อลํวจนายา”ติ?
“But sir, could there be another way in which a bhikkhu is qualified to be called ‘skilled in the elements’?”
“สิยา, อานนฺทฯ เทฺว อิมา, อานนฺท, ธาตุโย—สงฺขตาธาตุ, อสงฺขตาธาตุฯ อิมา โข, อานนฺท, เทฺว ธาตุโย ยโต ชานาติ ปสฺสติ—เอตฺตาวตาปิ โข, อานนฺท, ‘ธาตุกุสโล ภิกฺขู'ติ อลํวจนายา”ติฯ
“There could, Ānanda. There are these two elements: the conditioned element and the unconditioned element. When a bhikkhu knows and sees these two elements, they’re qualified to be called ‘skilled in the elements’.”
“กิตฺตาวตา ปน, ภนฺเต, ‘อายตนกุสโล ภิกฺขู'ติ อลํวจนายา”ติ?
“But sir, how is a bhikkhu qualified to be called ‘skilled in the sense fields’?”
“ฉ โข ปนิมานิ, อานนฺท, อชฺฌตฺติกพาหิรานิ อายตนานิ—จกฺขุ เจว รูปา จ โสตญฺจ สทฺทา จ ฆานญฺจ คนฺธา จ ชิวฺหา จ รสา จ กาโย จ โผฏฺฐพฺพา จ มโน จ ธมฺมา จฯ อิมานิ โข, อานนฺท, ฉ อชฺฌตฺติกพาหิรานิ อายตนานิ ยโต ชานาติ ปสฺสติ—เอตฺตาวตา โข, อานนฺท, ‘อายตนกุสโล ภิกฺขู'ติ อลํวจนายา”ติฯ
“There are these six interior and exterior sense fields: the eye and sights, the ear and sounds, the nose and smells, the tongue and tastes, the body and touches, and the mind and thoughts. When a bhikkhu knows and sees these six interior and exterior sense fields, they’re qualified to be called ‘skilled in the sense fields’.”
“กิตฺตาวตา ปน, ภนฺเต, ‘ปฏิจฺจสมุปฺปาทกุสโล ภิกฺขู'ติ อลํวจนายา”ติ?
“But sir, how is a bhikkhu qualified to be called ‘skilled in dependent origination’?”
“อิธานนฺท, ภิกฺขุ เอวํ ปชานาติ: ‘อิมสฺมึ สติ อิทํ โหติ, อิมสฺสุปฺปาทา อิทํ อุปฺปชฺชติ, อิมสฺมึ อสติ อิทํ น โหติ, อิมสฺส นิโรธา อิทํ นิรุชฺฌติ, ยทิทํ—อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขารา, สงฺขารปจฺจยา วิญฺญาณํ, วิญฺญาณปจฺจยา นามรูปํ, นามรูปปจฺจยา สฬายตนํ, สฬายตนปจฺจยา ผโสฺส, ผสฺสปจฺจยา เวทนา, เวทนาปจฺจยา ตณฺหา, ตณฺหาปจฺจยา อุปาทานํ, อุปาทานปจฺจยา ภโว, ภวปจฺจยา ชาติ, ชาติปจฺจยา ชรามรณํ โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสูปายาสา สมฺภวนฺติฯ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติฯ อวิชฺชาย เตฺวว อเสสวิราคนิโรธา สงฺขารนิโรโธ, สงฺขารนิโรธา วิญฺญาณนิโรโธ, วิญฺญาณนิโรธา นามรูปนิโรโธ, นามรูปนิโรธา สฬายตนนิโรโธ, สฬายตนนิโรธา ผสฺสนิโรโธ, ผสฺสนิโรธา เวทนานิโรโธ, เวทนานิโรธา ตณฺหานิโรโธ, ตณฺหานิโรธา อุปาทานนิโรโธ, อุปาทานนิโรธา ภวนิโรโธ, ภวนิโรธา ชาตินิโรโธ, ชาตินิโรธา ชรามรณํ โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสูปายาสา นิรุชฺฌนฺติฯ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส นิโรโธ โหติ'ฯ เอตฺตาวตา โข, อานนฺท, ‘ปฏิจฺจสมุปฺปาทกุสโล ภิกฺขู'ติ อลํวจนายา”ติฯ
“It’s when a bhikkhu understands: ‘When this exists, that is; due to the arising of this, that arises. When this doesn’t exist, that is not; due to the cessation of this, that ceases. That is: ignorance is a condition for choices. Choices are conditions for consciousness. Consciousness is a condition for name and form. Name and form are conditions for the six sense fields. The six sense fields are conditions for contact. Contact is a condition for feeling. Feeling is a condition for craving. Craving is a condition for grasping. Grasping is a condition for continued existence. Continued existence is a condition for rebirth. Rebirth is a condition for old age and death, sorrow, lamentation, pain, sadness, and distress to come to be. That is how this entire mass of suffering originates. When ignorance fades away and ceases with nothing left over, choices cease. When choices cease, consciousness ceases. When consciousness ceases, name and form cease. When name and form cease, the six sense fields cease. When the six sense fields cease, contact ceases. When contact ceases, feeling ceases. When feeling ceases, craving ceases. When craving ceases, grasping ceases. When grasping ceases, continued existence ceases. When continued existence ceases, rebirth ceases. When rebirth ceases, old age and death, sorrow, lamentation, pain, sadness, and distress cease. That is how this entire mass of suffering ceases.’ That’s how a bhikkhu is qualified to be called ‘skilled in dependent origination’.”
“กิตฺตาวตา ปน, ภนฺเต, ‘ฐานาฐานกุสโล ภิกฺขู'ติ อลํวจนายา”ติ?
“But sir, how is a bhikkhu qualified to be called ‘skilled in the possible and impossible’?”
“อิธานนฺท, ภิกฺขุ ‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส ยํ ทิฏฺฐิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล กญฺจิ สงฺขารํ นิจฺจโต อุปคจฺเฉยฺย, เนตํ ฐานํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติ; ‘ฐานญฺจ โข เอตํ วิชฺชติ ยํ ปุถุชฺชโน กญฺจิ สงฺขารํ นิจฺจโต อุปคจฺเฉยฺย, ฐานเมตํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติ; ‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส ยํ ทิฏฺฐิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล กญฺจิ สงฺขารํ สุขโต อุปคจฺเฉยฺย, เนตํ ฐานํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติ; ‘ฐานญฺจ โข เอตํ วิชฺชติ ยํ ปุถุชฺชโน กญฺจิ สงฺขารํ สุขโต อุปคจฺเฉยฺย, ฐานเมตํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติฯ ‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส ยํ ทิฏฺฐิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล กญฺจิ ธมฺมํ อตฺตโต อุปคจฺเฉยฺย, เนตํ ฐานํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติ, ‘ฐานญฺจ โข เอตํ วิชฺชติ ยํ ปุถุชฺชโน กญฺจิ ธมฺมํ อตฺตโต อุปคจฺเฉยฺย, ฐานเมตํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติฯ
“It’s when a bhikkhu understands: ‘It’s impossible for a person accomplished in view to take any condition as permanent. That is not possible. But it’s possible for an ordinary person to take some condition as permanent. That is possible.’ They understand: ‘It’s impossible for a person accomplished in view to take any condition as pleasant. But it’s possible for an ordinary person to take some condition as pleasant.’ They understand: ‘It’s impossible for a person accomplished in view to take anything as self. But it’s possible for an ordinary person to take something as self.’
‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส ยํ ทิฏฺฐิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล มาตรํ ชีวิตา โวโรเปยฺย, เนตํ ฐานํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติ; ‘ฐานญฺจ โข เอตํ วิชฺชติ ยํ ปุถุชฺชโน มาตรํ ชีวิตา โวโรเปยฺย, ฐานเมตํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติฯ ‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส ยํ ทิฏฺฐิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล ปิตรํ ชีวิตา โวโรเปยฺย …เป… อรหนฺตํ ชีวิตา โวโรเปยฺย, ฐานเมตํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติ; ‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส ยํ ทิฏฺฐิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล ทุฏฺฐจิตฺโต ตถาคตสฺส โลหิตํ อุปฺปาเทยฺย, เนตํ ฐานํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติ; ‘ฐานญฺจ โข เอตํ วิชฺชติ ยํ ปุถุชฺชโน ทุฏฺฐจิตฺโต ตถาคตสฺส โลหิตํ อุปฺปาเทยฺย, ฐานเมตํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติฯ ‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส ยํ ทิฏฺฐิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล สงฺฆํ ภินฺเทยฺย, เนตํ ฐานํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติ; ‘ฐานญฺจ โข เอตํ วิชฺชติ ยํ ปุถุชฺชโน สงฺฆํ ภินฺเทยฺย, ฐานเมตํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติฯ ‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส ยํ ทิฏฺฐิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล อญฺญํ สตฺถารํ อุทฺทิเสยฺย, เนตํ ฐานํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติ; ‘ฐานญฺจ โข เอตํ วิชฺชติ ยํ ปุถุชฺชโน อญฺญํ สตฺถารํ อุทฺทิเสยฺย, ฐานเมตํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติฯ
They understand: ‘It’s impossible for a person accomplished in view to murder their mother. But it’s possible for an ordinary person to murder their mother.’ They understand: ‘It’s impossible for a person accomplished in view to murder their father … or murder a perfected one. But it’s possible for an ordinary person to murder their father … or a perfected one.’ They understand: ‘It’s impossible for a person accomplished in view to injure a Realized One with malicious intent. But it’s possible for an ordinary person to injure a Realized One with malicious intent.’ They understand: ‘It’s impossible for a person accomplished in view to cause a schism in the Saṅgha. But it’s possible for an ordinary person to cause a schism in the Saṅgha.’ They understand: ‘It’s impossible for a person accomplished in view to dedicate themselves to another teacher. But it’s possible for an ordinary person to dedicate themselves to another teacher.’
‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส ยํ เอกิสฺสา โลกธาตุยา เทฺว อรหนฺโต สมฺมาสมฺพุทฺธา อปุพฺพํ อจริมํ อุปฺปชฺเชยฺยุํ, เนตํ ฐานํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติ; ‘ฐานญฺจ โข เอตํ วิชฺชติ ยํ เอกิสฺสา โลกธาตุยา เอโก อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ อุปฺปชฺเชยฺย, ฐานเมตํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติฯ ‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส ยํ เอกิสฺสา โลกธาตุยา เทฺว ราชาโน จกฺกวตฺติโน อปุพฺพํ อจริมํ อุปฺปชฺเชยฺยุํ, เนตํ ฐานํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติ; ‘ฐานญฺจ โข เอตํ วิชฺชติ ยํ เอกิสฺสา โลกธาตุยา เอโก ราชา จกฺกวตฺตี อุปฺปชฺเชยฺย, ฐานเมตํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติฯ
They understand: ‘It’s impossible for two perfected ones, fully awakened Buddhas to arise in the same solar system at the same time. But it is possible for just one perfected one, a fully awakened Buddha, to arise in one solar system.’ They understand: ‘It’s impossible for two wheel-turning monarchs to arise in the same solar system at the same time. But it is possible for just one wheel-turning monarch to arise in one solar system.’
‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส ยํ อิตฺถี อรหํ อสฺส สมฺมาสมฺพุทฺโธ, เนตํ ฐานํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติ; ‘ฐานญฺจ โข เอตํ วิชฺชติ ยํ ปุริโส อรหํ อสฺส สมฺมาสมฺพุทฺโธ, ฐานเมตํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติฯ ‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส ยํ อิตฺถี ราชา อสฺส จกฺกวตฺตี, เนตํ ฐานํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติ; ‘ฐานญฺจ โข เอตํ วิชฺชติ ยํ ปุริโส ราชา อสฺส จกฺกวตฺตี, ฐานเมตํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติฯ ‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส ยํ อิตฺถี สกฺกตฺตํ กเรยฺย … มารตฺตํ กเรยฺย … พฺรหฺมตฺตํ กเรยฺย, เนตํ ฐานํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติ; ‘ฐานญฺจ โข เอตํ วิชฺชติ ยํ ปุริโส สกฺกตฺตํ กเรยฺย … มารตฺตํ กเรยฺย … พฺรหฺมตฺตํ กเรยฺย, ฐานเมตํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติฯ
They understand: ‘It’s impossible for a woman to be a perfected one, a fully awakened Buddha. But it is possible for a man to be a perfected one, a fully awakened Buddha.’ They understand: ‘It’s impossible for a woman to be a wheel-turning monarch. But it is possible for a man to be a wheel-turning monarch.’ They understand: ‘It’s impossible for a woman to perform the role of Sakka, Māra, or Brahmā. But it is possible for a man to perform the role of Sakka, Māra, or Brahmā.’
‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส ยํ กายทุจฺจริตสฺส อิฏฺโฐ กนฺโต มนาโป วิปาโก นิพฺพตฺเตยฺย, เนตํ ฐานํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติ; ‘ฐานญฺจ โข เอตํ วิชฺชติ ยํ กายทุจฺจริตสฺส อนิฏฺโฐ อกนฺโต อมนาโป วิปาโก นิพฺพตฺเตยฺย, ฐานเมตํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติฯ ‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส ยํ วจีทุจฺจริตสฺส …เป… ยํ มโนทุจฺจริตสฺส อิฏฺโฐ กนฺโต มนาโป วิปาโก นิพฺพตฺเตยฺย, เนตํ ฐานํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติ; ฐานญฺจ โข เอตํ วิชฺชติ ยํ วจีทุจฺจริตสฺส …เป… ยํ มโนทุจฺจริตสฺส อนิฏฺโฐ อกนฺโต อมนาโป วิปาโก นิพฺพตฺเตยฺย, ฐานเมตํ วิชฺชตีติ ปชานาติฯ
They understand: ‘It’s impossible for a likable, desirable, agreeable result to come from bad conduct of body, speech, and mind. But it is possible for an unlikable, undesirable, disagreeable result to come from bad conduct of body, speech, and mind.’
‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส ยํ กายสุจริตสฺส อนิฏฺโฐ อกนฺโต อมนาโป วิปาโก นิพฺพตฺเตยฺย, เนตํ ฐานํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติ; ‘ฐานญฺจ โข เอตํ วิชฺชติ ยํ กายสุจริตสฺส อิฏฺโฐ กนฺโต มนาโป วิปาโก นิพฺพตฺเตยฺย, ฐานเมตํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติฯ ‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส ยํ วจีสุจริตสฺส …เป… ยํ มโนสุจริตสฺส อนิฏฺโฐ อกนฺโต อมนาโป วิปาโก นิพฺพตฺเตยฺย, เนตํ ฐานํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติ; ‘ฐานญฺจ โข เอตํ วิชฺชติ ยํ วจีสุจริตสฺส …เป… ยํ มโนสุจริตสฺส อิฏฺโฐ กนฺโต มนาโป วิปาโก นิพฺพตฺเตยฺย, ฐานเมตํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติฯ
They understand: ‘It’s impossible for an unlikable, undesirable, disagreeable result to come from good conduct of body, speech, and mind. But it is possible for a likable, desirable, agreeable result to come from good conduct of body, speech, and mind.’
‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส ยํ กายทุจฺจริตสมงฺคี ตํนิทานา ตปฺปจฺจยา กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคตึ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺเชยฺย, เนตํ ฐานํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติ; ‘ฐานญฺจ โข เอตํ วิชฺชติ ยํ กายทุจฺจริตสมงฺคี ตํนิทานา ตปฺปจฺจยา กายสฺส เภทา ปรํ มรณา อปายํ ทุคฺคตึ วินิปาตํ นิรยํ อุปปชฺเชยฺย, ฐานเมตํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติฯ
They understand: ‘It’s impossible that someone who has engaged in bad conduct of body, speech, and mind, could for that reason alone, when their body breaks up, after death, be reborn in a good place, a heavenly realm. But it is possible that someone who has engaged in bad conduct of body, speech, and mind could, for that reason alone, when their body breaks up, after death, be reborn in a place of loss, a bad place, the underworld, hell.’
‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส ยํ วจีทุจฺจริตสมงฺคี …เป… ยํ มโนทุจฺจริตสมงฺคี ตํนิทานา ตปฺปจฺจยา กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคตึ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺเชยฺย, เนตํ ฐานํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติ; ‘ฐานญฺจ โข เอตํ วิชฺชติ ยํ วจีทุจฺจริตสมงฺคี …เป… ยํ มโนทุจฺจริตสมงฺคี ตํนิทานา ตปฺปจฺจยา กายสฺส เภทา ปรํ มรณา อปายํ ทุคฺคตึ วินิปาตํ นิรยํ อุปปชฺเชยฺย, ฐานเมตํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติฯ ‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส ยํ กายสุจริตสมงฺคี ตํนิทานา ตปฺปจฺจยา กายสฺส เภทา ปรํ มรณา อปายํ ทุคฺคตึ วินิปาตํ นิรยํ อุปปชฺเชยฺย, เนตํ ฐานํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติ; ‘ฐานญฺจ โข เอตํ วิชฺชติ ยํ กายสุจริตสมงฺคี ตํนิทานา ตปฺปจฺจยา กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคตึ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺเชยฺย, ฐานเมตํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติฯ ‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส ยํ วจีสุจริตสมงฺคี …เป… ยํ มโนสุจริตสมงฺคี ตํนิทานา ตปฺปจฺจยา กายสฺส เภทา ปรํ มรณา อปายํ ทุคฺคตึ วินิปาตํ นิรยํ อุปปชฺเชยฺย, เนตํ ฐานํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติ; ‘ฐานญฺจ โข เอตํ วิชฺชติ ยํ วจีสุจริตสมงฺคี …เป… ยํ มโนสุจริตสมงฺคี ตํนิทานา ตปฺปจฺจยา กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคตึ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺเชยฺย, ฐานเมตํ วิชฺชตี'ติ ปชานาติฯ เอตฺตาวตา โข, อานนฺท, ‘ฐานาฐานกุสโล ภิกฺขู'ติ อลํวจนายา”ติฯ
They understand: ‘It’s impossible that someone who has engaged in good conduct of body, speech, and mind could, for that reason alone, when their body breaks up, after death, be reborn in a place of loss, the underworld, a lower realm, hell. But it is possible that someone who has engaged in good conduct of body, speech, and mind could, for that reason alone, when their body breaks up, after death, be reborn in a good place, a heavenly realm.’ That’s how a bhikkhu is qualified to be called ‘skilled in the possible and impossible’.”
เอวํ วุตฺเต, อายสฺมา อานนฺโท ภควนฺตํ เอตทโวจ: “อจฺฉริยํ, ภนฺเต, อพฺภุตํ, ภนฺเตฯ โกนาโม อยํ, ภนฺเต, ธมฺมปริยาโย”ติ?
When he said this, Venerable Ānanda said to the Buddha, “It’s incredible, sir, it’s amazing! What is the name of this exposition of the teaching?”
“ตสฺมาติห ตฺวํ, อานนฺท, อิมํ ธมฺมปริยายํ ‘พหุธาตุโก'ติปิ นํ ธาเรหิ, ‘จตุปริวฏฺโฏ'ติปิ นํ ธาเรหิ, ‘ธมฺมาทาโส'ติปิ นํ ธาเรหิ, ‘อมตทุนฺทุภี'ติปิ นํ ธาเรหิ, ‘อนุตฺตโร สงฺคามวิชโย'ติปิ นํ ธาเรหี”ติฯ
“In that case, Ānanda, you may remember this exposition of the teaching as ‘The Many Elements’, or else ‘The Four Cycles’, or else ‘The Mirror of the Teaching’, or else ‘The Drum of the Deathless’, or else ‘The Supreme Victory in Battle’.”
อิทมโวจ ภควาฯ อตฺตมโน อายสฺมา อานนฺโท ภควโต ภาสิตํ อภินนฺทีติฯ
That is what the Buddha said. Satisfied, Venerable Ānanda was happy with what the Buddha said.
พหุธาตุกสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ ปญฺจมํฯ
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
