Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya

    ౫. బహుధాతుకసుత్తం

    5. Bahudhātukasuttaṃ

    ౧౨౪. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తత్ర ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘భిక్ఖవో’’తి. ‘‘భదన్తే’’తి తే భిక్ఖూ భగవతో పచ్చస్సోసుం. భగవా ఏతదవోచ –

    124. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –

    ‘‘యాని కానిచి, భిక్ఖవే, భయాని ఉప్పజ్జన్తి సబ్బాని తాని బాలతో ఉప్పజ్జన్తి, నో పణ్డితతో; యే కేచి ఉపద్దవా ఉప్పజ్జన్తి సబ్బే తే బాలతో ఉప్పజ్జన్తి, నో పణ్డితతో; యే కేచి ఉపసగ్గా ఉప్పజ్జన్తి సబ్బే తే బాలతో ఉప్పజ్జన్తి, నో పణ్డితతో. సేయ్యథాపి, భిక్ఖవే , నళాగారా వా తిణాగారా వా అగ్గి ముత్తో 1 కూటాగారానిపి దహతి ఉల్లిత్తావలిత్తాని నివాతాని ఫుసితగ్గళాని పిహితవాతపానాని; ఏవమేవ ఖో, భిక్ఖవే, యాని కానిచి భయాని ఉప్పజ్జన్తి సబ్బాని తాని బాలతో ఉప్పజ్జన్తి, నో పణ్డితతో; యే కేచి ఉపద్దవా ఉప్పజ్జన్తి సబ్బే తే బాలతో ఉప్పజ్జన్తి, నో పణ్డితతో; యే కేచి ఉపసగ్గా ఉప్పజ్జన్తి సబ్బే తే బాలతో ఉప్పజ్జన్తి, నో పణ్డితతో. ఇతి ఖో, భిక్ఖవే, సప్పటిభయో బాలో, అప్పటిభయో పణ్డితో; సఉపద్దవో బాలో, అనుపద్దవో పణ్డితో; సఉపసగ్గో బాలో, అనుపసగ్గో పణ్డితో. నత్థి, భిక్ఖవే, పణ్డితతో భయం, నత్థి పణ్డితతో ఉపద్దవో, నత్థి పణ్డితతో ఉపసగ్గో. తస్మాతిహ, భిక్ఖవే, ‘పణ్డితా భవిస్సామ వీమంసకా’తి – ఏవఞ్హి వో, భిక్ఖవే, సిక్ఖితబ్బ’’న్తి.

    ‘‘Yāni kānici, bhikkhave, bhayāni uppajjanti sabbāni tāni bālato uppajjanti, no paṇḍitato; ye keci upaddavā uppajjanti sabbe te bālato uppajjanti, no paṇḍitato; ye keci upasaggā uppajjanti sabbe te bālato uppajjanti, no paṇḍitato. Seyyathāpi, bhikkhave , naḷāgārā vā tiṇāgārā vā aggi mutto 2 kūṭāgārānipi dahati ullittāvalittāni nivātāni phusitaggaḷāni pihitavātapānāni; evameva kho, bhikkhave, yāni kānici bhayāni uppajjanti sabbāni tāni bālato uppajjanti, no paṇḍitato; ye keci upaddavā uppajjanti sabbe te bālato uppajjanti, no paṇḍitato; ye keci upasaggā uppajjanti sabbe te bālato uppajjanti, no paṇḍitato. Iti kho, bhikkhave, sappaṭibhayo bālo, appaṭibhayo paṇḍito; saupaddavo bālo, anupaddavo paṇḍito; saupasaggo bālo, anupasaggo paṇḍito. Natthi, bhikkhave, paṇḍitato bhayaṃ, natthi paṇḍitato upaddavo, natthi paṇḍitato upasaggo. Tasmātiha, bhikkhave, ‘paṇḍitā bhavissāma vīmaṃsakā’ti – evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabba’’nti.

    ఏవం వుత్తే, ఆయస్మా ఆనన్దో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘కిత్తావతా ను ఖో, భన్తే, పణ్డితో భిక్ఖు ‘వీమంసకో’తి అలం వచనాయా’’తి? ‘‘యతో ఖో, ఆనన్ద, భిక్ఖు ధాతుకుసలో చ హోతి, ఆయతనకుసలో చ హోతి, పటిచ్చసముప్పాదకుసలో చ హోతి, ఠానాఠానకుసలో చ హోతి – ఏత్తావతా ఖో, ఆనన్ద, పణ్డితో భిక్ఖు ‘వీమంసకో’తి అలం వచనాయా’’తి.

    Evaṃ vutte, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kittāvatā nu kho, bhante, paṇḍito bhikkhu ‘vīmaṃsako’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Yato kho, ānanda, bhikkhu dhātukusalo ca hoti, āyatanakusalo ca hoti, paṭiccasamuppādakusalo ca hoti, ṭhānāṭhānakusalo ca hoti – ettāvatā kho, ānanda, paṇḍito bhikkhu ‘vīmaṃsako’ti alaṃ vacanāyā’’ti.

    ౧౨౫. ‘‘కిత్తావతా పన, భన్తే, ‘ధాతుకుసలో భిక్ఖూ’తి అలం వచనాయా’’తి? ‘‘అట్ఠారస ఖో ఇమా, ఆనన్ద, ధాతుయో – చక్ఖుధాతు, రూపధాతు, చక్ఖువిఞ్ఞాణధాతు; సోతధాతు, సద్దధాతు, సోతవిఞ్ఞాణధాతు; ఘానధాతు, గన్ధధాతు, ఘానవిఞ్ఞాణధాతు; జివ్హాధాతు, రసధాతు, జివ్హావిఞ్ఞాణధాతు; కాయధాతు, ఫోట్ఠబ్బధాతు, కాయవిఞ్ఞాణధాతు; మనోధాతు, ధమ్మధాతు, మనోవిఞ్ఞాణధాతు. ఇమా ఖో, ఆనన్ద, అట్ఠారస ధాతుయో యతో జానాతి పస్సతి – ఏత్తావతాపి ఖో, ఆనన్ద, ‘ధాతుకుసలో భిక్ఖూ’తి అలం వచనాయా’’తి.

    125. ‘‘Kittāvatā pana, bhante, ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Aṭṭhārasa kho imā, ānanda, dhātuyo – cakkhudhātu, rūpadhātu, cakkhuviññāṇadhātu; sotadhātu, saddadhātu, sotaviññāṇadhātu; ghānadhātu, gandhadhātu, ghānaviññāṇadhātu; jivhādhātu, rasadhātu, jivhāviññāṇadhātu; kāyadhātu, phoṭṭhabbadhātu, kāyaviññāṇadhātu; manodhātu, dhammadhātu, manoviññāṇadhātu. Imā kho, ānanda, aṭṭhārasa dhātuyo yato jānāti passati – ettāvatāpi kho, ānanda, ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.

    ‘‘సియా పన, భన్తే, అఞ్ఞోపి పరియాయో, యథా ‘ధాతుకుసలో భిక్ఖూ’తి అలం వచనాయా’’తి? ‘‘సియా, ఆనన్ద. ఛయిమా, ఆనన్ద, ధాతుయో – పథవీధాతు, ఆపోధాతు, తేజోధాతు, వాయోధాతు, ఆకాసధాతు, విఞ్ఞాణధాతు. ఇమా ఖో, ఆనన్ద, ఛ ధాతుయో యతో జానాతి పస్సతి – ఏత్తావతాపి ఖో, ఆనన్ద, ‘ధాతుకుసలో భిక్ఖూ’తి అలం వచనాయా’’తి.

    ‘‘Siyā pana, bhante, aññopi pariyāyo, yathā ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Siyā, ānanda. Chayimā, ānanda, dhātuyo – pathavīdhātu, āpodhātu, tejodhātu, vāyodhātu, ākāsadhātu, viññāṇadhātu. Imā kho, ānanda, cha dhātuyo yato jānāti passati – ettāvatāpi kho, ānanda, ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.

    ‘‘సియా పన, భన్తే, అఞ్ఞోపి పరియాయో, యథా ‘ధాతుకుసలో భిక్ఖూ’తి అలం వచనాయా’’తి? ‘‘సియా, ఆనన్ద. ఛయిమా, ఆనన్ద, ధాతుయో – సుఖధాతు , దుక్ఖధాతు, సోమనస్సధాతు, దోమనస్సధాతు, ఉపేక్ఖాధాతు, అవిజ్జాధాతు. ఇమా ఖో, ఆనన్ద, ఛ ధాతుయో యతో జానాతి పస్సతి – ఏత్తావతాపి ఖో, ఆనన్ద, ‘ధాతుకుసలో భిక్ఖూ’తి అలం వచనాయా’’తి.

    ‘‘Siyā pana, bhante, aññopi pariyāyo, yathā ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Siyā, ānanda. Chayimā, ānanda, dhātuyo – sukhadhātu , dukkhadhātu, somanassadhātu, domanassadhātu, upekkhādhātu, avijjādhātu. Imā kho, ānanda, cha dhātuyo yato jānāti passati – ettāvatāpi kho, ānanda, ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.

    ‘‘సియా పన, భన్తే, అఞ్ఞోపి పరియాయో, యథా ‘ధాతుకుసలో భిక్ఖూ’తి అలం వచనాయా’’తి? ‘‘సియా, ఆనన్ద. ఛయిమా, ఆనన్ద, ధాతుయో – కామధాతు, నేక్ఖమ్మధాతు, బ్యాపాదధాతు, అబ్యాపాదధాతు, విహింసాధాతు , అవిహింసాధాతు. ఇమా ఖో, ఆనన్ద, ఛ ధాతుయో యతో జానాతి పస్సతి – ఏత్తావతాపి ఖో, ఆనన్ద, ‘ధాతుకుసలో భిక్ఖూ’తి అలం వచనాయా’’తి.

    ‘‘Siyā pana, bhante, aññopi pariyāyo, yathā ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Siyā, ānanda. Chayimā, ānanda, dhātuyo – kāmadhātu, nekkhammadhātu, byāpādadhātu, abyāpādadhātu, vihiṃsādhātu , avihiṃsādhātu. Imā kho, ānanda, cha dhātuyo yato jānāti passati – ettāvatāpi kho, ānanda, ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.

    ‘‘సియా పన, భన్తే, అఞ్ఞోపి పరియాయో, యథా ‘ధాతుకుసలో భిక్ఖూ’తి అలం వచనాయా’’తి? ‘‘సియా, ఆనన్ద. తిస్సో ఇమా, ఆనన్ద, ధాతుయో – కామధాతు, రూపధాతు, అరూపధాతు. ఇమా ఖో, ఆనన్ద, తిస్సో ధాతుయో యతో జానాతి పస్సతి – ఏత్తావతాపి ఖో, ఆనన్ద, ‘ధాతుకుసలో భిక్ఖూ’తి అలం వచనాయా’’తి.

    ‘‘Siyā pana, bhante, aññopi pariyāyo, yathā ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Siyā, ānanda. Tisso imā, ānanda, dhātuyo – kāmadhātu, rūpadhātu, arūpadhātu. Imā kho, ānanda, tisso dhātuyo yato jānāti passati – ettāvatāpi kho, ānanda, ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.

    ‘‘సియా పన, భన్తే, అఞ్ఞోపి పరియాయో, యథా ‘ధాతుకుసలో భిక్ఖూ’తి అలం వచనాయా’’తి? ‘‘సియా, ఆనన్ద. ద్వే ఇమా, ఆనన్ద, ధాతుయో – సఙ్ఖతాధాతు, అసఙ్ఖతాధాతు. ఇమా ఖో, ఆనన్ద, ద్వే ధాతుయో యతో జానాతి పస్సతి – ఏత్తావతాపి ఖో, ఆనన్ద, ‘ధాతుకుసలో భిక్ఖూ’తి అలం వచనాయా’’తి.

    ‘‘Siyā pana, bhante, aññopi pariyāyo, yathā ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Siyā, ānanda. Dve imā, ānanda, dhātuyo – saṅkhatādhātu, asaṅkhatādhātu. Imā kho, ānanda, dve dhātuyo yato jānāti passati – ettāvatāpi kho, ānanda, ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.

    ౧౨౬. ‘‘కిత్తావతా పన, భన్తే, ‘ఆయతనకుసలో భిక్ఖూ’తి అలం వచనాయా’’తి? ‘‘ఛ ఖో పనిమాని, ఆనన్ద, అజ్ఝత్తికబాహిరాని ఆయతనాని – చక్ఖుచేవ రూపా చ సోతఞ్చ సద్దా చ ఘానఞ్చ గన్ధా చ జివ్హా చ రసా చ కాయో చ ఫోట్ఠబ్బా చ మనో చ ధమ్మా చ. ఇమాని ఖో, ఆనన్ద, ఛ అజ్ఝత్తికబాహిరాని ఆయతనాని యతో జానాతి పస్సతి – ఏత్తావతా ఖో, ఆనన్ద, ‘ఆయతనకుసలో భిక్ఖూ’తి అలం వచనాయా’’తి.

    126. ‘‘Kittāvatā pana, bhante, ‘āyatanakusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Cha kho panimāni, ānanda, ajjhattikabāhirāni āyatanāni – cakkhuceva rūpā ca sotañca saddā ca ghānañca gandhā ca jivhā ca rasā ca kāyo ca phoṭṭhabbā ca mano ca dhammā ca. Imāni kho, ānanda, cha ajjhattikabāhirāni āyatanāni yato jānāti passati – ettāvatā kho, ānanda, ‘āyatanakusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.

    ‘‘కిత్తావతా పన, భన్తే, ‘పటిచ్చసముప్పాదకుసలో భిక్ఖూ’తి అలం వచనాయా’’తి? ‘‘ఇధానన్ద, భిక్ఖు ఏవం పజానాతి – ‘ఇమస్మిం సతి ఇదం హోతి, ఇమస్సుప్పాదా ఇదం ఉప్పజ్జతి, ఇమస్మిం అసతి ఇదం న హోతి, ఇమస్స నిరోధా ఇదం నిరుజ్ఝతి, యదిదం – అవిజ్జాపచ్చయా సఙ్ఖారా, సఙ్ఖారపచ్చయా విఞ్ఞాణం, విఞ్ఞాణపచ్చయా నామరూపం, నామరూపపచ్చయా సళాయతనం, సళాయతనపచ్చయా ఫస్సో, ఫస్సపచ్చయా వేదనా, వేదనాపచ్చయా తణ్హా, తణ్హాపచ్చయా ఉపాదానం, ఉపాదానపచ్చయా భవో , భవపచ్చయా జాతి, జాతిపచ్చయా జరామరణం సోకపరిదేవదుక్ఖదోమనస్సూపాయాసా సమ్భవన్తి. ఏవమేతస్స కేవలస్స దుక్ఖక్ఖన్ధస్స సముదయో హోతి. అవిజ్జాయత్వేవ అసేసవిరాగనిరోధా సఙ్ఖారనిరోధో, సఙ్ఖారనిరోధా విఞ్ఞాణనిరోధో, విఞ్ఞాణనిరోధా నామరూపనిరోధో, నామరూపనిరోధా సళాయతననిరోధో, సళాయతననిరోధా ఫస్సనిరోధో, ఫస్సనిరోధా వేదనానిరోధో, వేదనానిరోధా తణ్హానిరోధో, తణ్హానిరోధా ఉపాదాననిరోధో, ఉపాదాననిరోధా భవనిరోధో, భవనిరోధా జాతినిరోధో, జాతినిరోధా జరామరణం సోకపరిదేవదుక్ఖదోమనస్సూపాయాసా నిరుజ్ఝన్తి. ఏవమేతస్స కేవలస్స దుక్ఖక్ఖన్ధస్స నిరోధో హోతి’. ఏత్తావతా ఖో, ఆనన్ద, ‘పటిచ్చసముప్పాదకుసలో భిక్ఖూ’తి అలం వచనాయా’’తి.

    ‘‘Kittāvatā pana, bhante, ‘paṭiccasamuppādakusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Idhānanda, bhikkhu evaṃ pajānāti – ‘imasmiṃ sati idaṃ hoti, imassuppādā idaṃ uppajjati, imasmiṃ asati idaṃ na hoti, imassa nirodhā idaṃ nirujjhati, yadidaṃ – avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo , bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Avijjāyatveva asesavirāganirodhā saṅkhāranirodho, saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho, viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho, nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho, saḷāyatananirodhā phassanirodho, phassanirodhā vedanānirodho, vedanānirodhā taṇhānirodho, taṇhānirodhā upādānanirodho, upādānanirodhā bhavanirodho, bhavanirodhā jātinirodho, jātinirodhā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti’. Ettāvatā kho, ānanda, ‘paṭiccasamuppādakusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.

    ౧౨౭. ‘‘కిత్తావతా పన, భన్తే, ‘ఠానాఠానకుసలో భిక్ఖూ’తి అలం వచనాయా’’తి? ‘‘ఇధానన్ద, భిక్ఖు ‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం దిట్ఠిసమ్పన్నో పుగ్గలో కఞ్చి 3 సఙ్ఖారం నిచ్చతో ఉపగచ్ఛేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’తి పజానాతి; ‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం పుథుజ్జనో కఞ్చి సఙ్ఖారం నిచ్చతో ఉపగచ్ఛేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’తి పజానాతి; ‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం దిట్ఠిసమ్పన్నో పుగ్గలో కఞ్చి సఙ్ఖారం సుఖతో ఉపగచ్ఛేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’తి పజానాతి; ‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం పుథుజ్జనో కఞ్చి సఙ్ఖారం సుఖతో ఉపగచ్ఛేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’తి పజానాతి. ‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం దిట్ఠిసమ్పన్నో పుగ్గలో కఞ్చి ధమ్మం అత్తతో ఉపగచ్ఛేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’తి పజానాతి, ‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం పుథుజ్జనో కఞ్చి ధమ్మం అత్తతో ఉపగచ్ఛేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’తి పజానాతి.

    127. ‘‘Kittāvatā pana, bhante, ‘ṭhānāṭhānakusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Idhānanda, bhikkhu ‘aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo kañci 4 saṅkhāraṃ niccato upagaccheyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano kañci saṅkhāraṃ niccato upagaccheyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo kañci saṅkhāraṃ sukhato upagaccheyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano kañci saṅkhāraṃ sukhato upagaccheyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo kañci dhammaṃ attato upagaccheyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti, ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano kañci dhammaṃ attato upagaccheyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti.

    ౧౨౮. ‘‘‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం దిట్ఠిసమ్పన్నో పుగ్గలో మాతరం జీవితా వోరోపేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’తి పజానాతి; ‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం పుథుజ్జనో మాతరం జీవితా వోరోపేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’తి పజానాతి. ‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం దిట్ఠిసమ్పన్నో పుగ్గలో పితరం జీవితా వోరోపేయ్య…పే॰… అరహన్తం జీవితా వోరోపేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’తి పజానాతి; ‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం దిట్ఠిసమ్పన్నో పుగ్గలో దుట్ఠచిత్తో తథాగతస్స లోహితం ఉప్పాదేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’తి పజానాతి; ‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం పుథుజ్జనో దుట్ఠచిత్తో తథాగతస్స లోహితం ఉప్పాదేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’తి పజానాతి. ‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం దిట్ఠిసమ్పన్నో పుగ్గలో సఙ్ఘం భిన్దేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’తి పజానాతి; ‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం పుథుజ్జనో సఙ్ఘం భిన్దేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’తి పజానాతి. ‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం దిట్ఠిసమ్పన్నో పుగ్గలో అఞ్ఞం సత్థారం ఉద్దిసేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’తి పజానాతి; ‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం పుథుజ్జనో అఞ్ఞం సత్థారం ఉద్దిసేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’తి పజానాతి.

    128. ‘‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo mātaraṃ jīvitā voropeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano mātaraṃ jīvitā voropeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo pitaraṃ jīvitā voropeyya…pe… arahantaṃ jīvitā voropeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo duṭṭhacitto tathāgatassa lohitaṃ uppādeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano duṭṭhacitto tathāgatassa lohitaṃ uppādeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo saṅghaṃ bhindeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano saṅghaṃ bhindeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo aññaṃ satthāraṃ uddiseyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano aññaṃ satthāraṃ uddiseyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti.

    ౧౨౯. ‘‘‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం ఏకిస్సా లోకధాతుయా ద్వే అరహన్తో సమ్మాసమ్బుద్ధా అపుబ్బం అచరిమం ఉప్పజ్జేయ్యుం, నేతం ఠానం విజ్జతీ’తి పజానాతి; ‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం ఏకిస్సా లోకధాతుయా ఏకో అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో ఉప్పజ్జేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’తి పజానాతి. ‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం ఏకిస్సా లోకధాతుయా ద్వే రాజానో చక్కవత్తినో అపుబ్బం అచరిమం ఉప్పజ్జేయ్యుం, నేతం ఠానం విజ్జతీ’తి పజానాతి; ‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం ఏకిస్సా లోకధాతుయా ఏకో రాజా చక్కవత్తీ ఉప్పజ్జేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’తి పజానాతి.

    129. ‘‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ ekissā lokadhātuyā dve arahanto sammāsambuddhā apubbaṃ acarimaṃ uppajjeyyuṃ, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ ekissā lokadhātuyā eko arahaṃ sammāsambuddho uppajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ ekissā lokadhātuyā dve rājāno cakkavattino apubbaṃ acarimaṃ uppajjeyyuṃ, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ ekissā lokadhātuyā eko rājā cakkavattī uppajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti.

    ౧౩౦. ‘‘‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం ఇత్థీ అరహం అస్స సమ్మాసమ్బుద్ధో , నేతం ఠానం విజ్జతీ’తి పజానాతి; ‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం పురిసో అరహం అస్స సమ్మాసమ్బుద్ధో, ఠానమేతం విజ్జతీ’తి పజానాతి. ‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం ఇత్థీ రాజా అస్స చక్కవత్తీ, నేతం ఠానం విజ్జతీ’తి పజానాతి; ‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం పురిసో రాజా అస్స చక్కవత్తీ, ఠానమేతం విజ్జతీ’తి పజానాతి. ‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం ఇత్థీ సక్కత్తం కరేయ్య … మారత్తం కరేయ్య… బ్రహ్మత్తం కరేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’తి పజానాతి; ‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం పురిసో సక్కత్తం కరేయ్య… మారత్తం కరేయ్య… బ్రహ్మత్తం కరేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’తి పజానాతి.

    130. ‘‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ itthī arahaṃ assa sammāsambuddho , netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puriso arahaṃ assa sammāsambuddho, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ itthī rājā assa cakkavattī, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puriso rājā assa cakkavattī, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ itthī sakkattaṃ kareyya … mārattaṃ kareyya… brahmattaṃ kareyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puriso sakkattaṃ kareyya… mārattaṃ kareyya… brahmattaṃ kareyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti.

    ౧౩౧. ‘‘‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం కాయదుచ్చరితస్స ఇట్ఠో కన్తో మనాపో విపాకో నిబ్బత్తేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’తి పజానాతి; ‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం కాయదుచ్చరితస్స అనిట్ఠో అకన్తో అమనాపో విపాకో నిబ్బత్తేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’తి పజానాతి. ‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం వచీదుచ్చరితస్స…పే॰… యం మనోదుచ్చరితస్స ఇట్ఠో కన్తో మనాపో విపాకో నిబ్బత్తేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’తి పజానాతి; ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం వచీదుచ్చరితస్స…పే॰… యం మనోదుచ్చరితస్స అనిట్ఠో అకన్తో అమనాపో విపాకో నిబ్బత్తేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీతి పజానాతి. ‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం కాయసుచరితస్స అనిట్ఠో అకన్తో అమనాపో విపాకో నిబ్బత్తేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’తి పజానాతి; ‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం కాయసుచరితస్స ఇట్ఠో కన్తో మనాపో విపాకో నిబ్బత్తేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’తి పజానాతి. ‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం వచీసుచరితస్స…పే॰… యం మనోసుచరితస్స అనిట్ఠో అకన్తో అమనాపో విపాకో నిబ్బత్తేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’తి పజానాతి; ‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం వచీసుచరితస్స…పే॰… యం మనోసుచరితస్స ఇట్ఠో కన్తో మనాపో విపాకో నిబ్బత్తేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’తి పజానాతి.

    131. ‘‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ kāyaduccaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ kāyaduccaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ vacīduccaritassa…pe… yaṃ manoduccaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ vacīduccaritassa…pe… yaṃ manoduccaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya, ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ kāyasucaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ kāyasucaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ vacīsucaritassa…pe… yaṃ manosucaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ vacīsucaritassa…pe… yaṃ manosucaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti.

    ‘‘‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం కాయదుచ్చరితసమఙ్గీ తంనిదానా తప్పచ్చయా కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’తి పజానాతి; ‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం కాయదుచ్చరితసమఙ్గీ తంనిదానా తప్పచ్చయా కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’తి పజానాతి. ‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం వచీదుచ్చరితసమఙ్గీ…పే॰… యం మనోదుచ్చరితసమఙ్గీ తంనిదానా తప్పచ్చయా కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’తి పజానాతి; ‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం వచీదుచ్చరితసమఙ్గీ…పే॰… యం మనోదుచ్చరితసమఙ్గీ తంనిదానా తప్పచ్చయా కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’తి పజానాతి. ‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం కాయసుచరితసమఙ్గీ తంనిదానా తప్పచ్చయా కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’తి పజానాతి; ‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం కాయసుచరితసమఙ్గీ తంనిదానా తప్పచ్చయా కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’తి పజానాతి. ‘అట్ఠానమేతం అనవకాసో యం వచీసుచరితసమఙ్గీ…పే॰… యం మనోసుచరితసమఙ్గీ తంనిదానా తప్పచ్చయా కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జేయ్య, నేతం ఠానం విజ్జతీ’తి పజానాతి; ‘ఠానఞ్చ ఖో ఏతం విజ్జతి యం వచీసుచరితసమఙ్గీ…పే॰… యం మనోసుచరితసమఙ్గీ తంనిదానా తప్పచ్చయా కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జేయ్య, ఠానమేతం విజ్జతీ’తి పజానాతి. ఏత్తావతా ఖో, ఆనన్ద, ‘ఠానాఠానకుసలో భిక్ఖూ’తి అలం వచనాయా’’తి.

    ‘‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ kāyaduccaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ kāyaduccaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ vacīduccaritasamaṅgī…pe… yaṃ manoduccaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ vacīduccaritasamaṅgī…pe… yaṃ manoduccaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ kāyasucaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ kāyasucaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ vacīsucaritasamaṅgī…pe… yaṃ manosucaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ vacīsucaritasamaṅgī…pe… yaṃ manosucaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. Ettāvatā kho, ānanda, ‘ṭhānāṭhānakusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.

    ౧౩౨. ఏవం వుత్తే ఆయస్మా ఆనన్దో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అచ్ఛరియం, భన్తే, అబ్భుతం, భన్తే! కోనామో అయం, భన్తే, ధమ్మపరియాయో’’తి? ‘‘తస్మాతిహ త్వం, ఆనన్ద, ఇమం ధమ్మపరియాయం ‘బహుధాతుకో’తిపి నం ధారేహి, ‘చతుపరివట్టో’తిపి నం ధారేహి, ‘ధమ్మాదాసో’తిపి నం ధారేహి, ‘అమతదున్దుభీ’తిపి 5 నం ధారేహి, ‘అనుత్తరో సఙ్గామవిజయో’తిపి నం ధారేహీ’’తి.

    132. Evaṃ vutte āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante! Konāmo ayaṃ, bhante, dhammapariyāyo’’ti? ‘‘Tasmātiha tvaṃ, ānanda, imaṃ dhammapariyāyaṃ ‘bahudhātuko’tipi naṃ dhārehi, ‘catuparivaṭṭo’tipi naṃ dhārehi, ‘dhammādāso’tipi naṃ dhārehi, ‘amatadundubhī’tipi 6 naṃ dhārehi, ‘anuttaro saṅgāmavijayo’tipi naṃ dhārehī’’ti.

    ఇదమవోచ భగవా. అత్తమనో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో భాసితం అభినన్దీతి.

    Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.

    బహుధాతుకసుత్తం నిట్ఠితం పఞ్చమం.

    Bahudhātukasuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.







    Footnotes:
    1. అగ్గిముక్కో (సీ॰ పీ॰)
    2. aggimukko (sī. pī.)
    3. కిఞ్చి (స్యా॰ కం॰ క॰)
    4. kiñci (syā. kaṃ. ka.)
    5. దుద్రభీతిపి (క॰)
    6. dudrabhītipi (ka.)



    Related texts:



    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ౫. బహుధాతుకసుత్తవణ్ణనా • 5. Bahudhātukasuttavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ౫. బహుధాతుకసుత్తవణ్ణనా • 5. Bahudhātukasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact