| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya |
੫. ਬਹੁਧਾਤੁਕਸੁਤ੍ਤਂ
5. Bahudhātukasuttaṃ
੧੨੪. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ। ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗવਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਭਿਕ੍ਖવੋ’’ਤਿ। ‘‘ਭਦਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁਂ। ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ –
124. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘ਯਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਯਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਤਾਨਿ ਬਾਲਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਪਣ੍ਡਿਤਤੋ; ਯੇ ਕੇਚਿ ਉਪਦ੍ਦવਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਬਾਲਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਪਣ੍ਡਿਤਤੋ; ਯੇ ਕੇਚਿ ਉਪਸਗ੍ਗਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਬਾਲਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਪਣ੍ਡਿਤਤੋ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ , ਨਲ਼ਾਗਾਰਾ વਾ ਤਿਣਾਗਾਰਾ વਾ ਅਗ੍ਗਿ ਮੁਤ੍ਤੋ 1 ਕੂਟਾਗਾਰਾਨਿਪਿ ਦਹਤਿ ਉਲ੍ਲਿਤ੍ਤਾવਲਿਤ੍ਤਾਨਿ ਨਿવਾਤਾਨਿ ਫੁਸਿਤਗ੍ਗਲ਼ਾਨਿ ਪਿਹਿਤવਾਤਪਾਨਾਨਿ; ਏવਮੇવ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿ ਭਯਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਤਾਨਿ ਬਾਲਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਪਣ੍ਡਿਤਤੋ; ਯੇ ਕੇਚਿ ਉਪਦ੍ਦવਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਬਾਲਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਪਣ੍ਡਿਤਤੋ; ਯੇ ਕੇਚਿ ਉਪਸਗ੍ਗਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਬਾਲਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਪਣ੍ਡਿਤਤੋ। ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਪ੍ਪਟਿਭਯੋ ਬਾਲੋ, ਅਪ੍ਪਟਿਭਯੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ; ਸਉਪਦ੍ਦવੋ ਬਾਲੋ, ਅਨੁਪਦ੍ਦવੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ; ਸਉਪਸਗ੍ਗੋ ਬਾਲੋ, ਅਨੁਪਸਗ੍ਗੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ। ਨਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਣ੍ਡਿਤਤੋ ਭਯਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਣ੍ਡਿਤਤੋ ਉਪਦ੍ਦવੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਣ੍ਡਿਤਤੋ ਉਪਸਗ੍ਗੋ। ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ‘ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਭવਿਸ੍ਸਾਮ વੀਮਂਸਕਾ’ਤਿ – ਏવਞ੍ਹਿ વੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Yāni kānici, bhikkhave, bhayāni uppajjanti sabbāni tāni bālato uppajjanti, no paṇḍitato; ye keci upaddavā uppajjanti sabbe te bālato uppajjanti, no paṇḍitato; ye keci upasaggā uppajjanti sabbe te bālato uppajjanti, no paṇḍitato. Seyyathāpi, bhikkhave , naḷāgārā vā tiṇāgārā vā aggi mutto 2 kūṭāgārānipi dahati ullittāvalittāni nivātāni phusitaggaḷāni pihitavātapānāni; evameva kho, bhikkhave, yāni kānici bhayāni uppajjanti sabbāni tāni bālato uppajjanti, no paṇḍitato; ye keci upaddavā uppajjanti sabbe te bālato uppajjanti, no paṇḍitato; ye keci upasaggā uppajjanti sabbe te bālato uppajjanti, no paṇḍitato. Iti kho, bhikkhave, sappaṭibhayo bālo, appaṭibhayo paṇḍito; saupaddavo bālo, anupaddavo paṇḍito; saupasaggo bālo, anupasaggo paṇḍito. Natthi, bhikkhave, paṇḍitato bhayaṃ, natthi paṇḍitato upaddavo, natthi paṇḍitato upasaggo. Tasmātiha, bhikkhave, ‘paṇḍitā bhavissāma vīmaṃsakā’ti – evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabba’’nti.
ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕਿਤ੍ਤਾવਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘વੀਮਂਸਕੋ’ਤਿ ਅਲਂ વਚਨਾਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਯਤੋ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਾਤੁਕੁਸਲੋ ਚ ਹੋਤਿ, ਆਯਤਨਕੁਸਲੋ ਚ ਹੋਤਿ, ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਕੁਸਲੋ ਚ ਹੋਤਿ, ਠਾਨਾਠਾਨਕੁਸਲੋ ਚ ਹੋਤਿ – ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘વੀਮਂਸਕੋ’ਤਿ ਅਲਂ વਚਨਾਯਾ’’ਤਿ।
Evaṃ vutte, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kittāvatā nu kho, bhante, paṇḍito bhikkhu ‘vīmaṃsako’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Yato kho, ānanda, bhikkhu dhātukusalo ca hoti, āyatanakusalo ca hoti, paṭiccasamuppādakusalo ca hoti, ṭhānāṭhānakusalo ca hoti – ettāvatā kho, ānanda, paṇḍito bhikkhu ‘vīmaṃsako’ti alaṃ vacanāyā’’ti.
੧੨੫. ‘‘ਕਿਤ੍ਤਾવਤਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ‘ਧਾਤੁਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਅਲਂ વਚਨਾਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਖੋ ਇਮਾ, ਆਨਨ੍ਦ, ਧਾਤੁਯੋ – ਚਕ੍ਖੁਧਾਤੁ, ਰੂਪਧਾਤੁ, ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ; ਸੋਤਧਾਤੁ, ਸਦ੍ਦਧਾਤੁ, ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ; ਘਾਨਧਾਤੁ, ਗਨ੍ਧਧਾਤੁ, ਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ; ਜਿવ੍ਹਾਧਾਤੁ, ਰਸਧਾਤੁ, ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ; ਕਾਯਧਾਤੁ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਧਾਤੁ, ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ; ਮਨੋਧਾਤੁ, ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ, ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ। ਇਮਾ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਯਤੋ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ – ਏਤ੍ਤਾવਤਾਪਿ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ‘ਧਾਤੁਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਅਲਂ વਚਨਾਯਾ’’ਤਿ।
125. ‘‘Kittāvatā pana, bhante, ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Aṭṭhārasa kho imā, ānanda, dhātuyo – cakkhudhātu, rūpadhātu, cakkhuviññāṇadhātu; sotadhātu, saddadhātu, sotaviññāṇadhātu; ghānadhātu, gandhadhātu, ghānaviññāṇadhātu; jivhādhātu, rasadhātu, jivhāviññāṇadhātu; kāyadhātu, phoṭṭhabbadhātu, kāyaviññāṇadhātu; manodhātu, dhammadhātu, manoviññāṇadhātu. Imā kho, ānanda, aṭṭhārasa dhātuyo yato jānāti passati – ettāvatāpi kho, ānanda, ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.
‘‘ਸਿਯਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯਥਾ ‘ਧਾਤੁਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਅਲਂ વਚਨਾਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਿਯਾ, ਆਨਨ੍ਦ। ਛਯਿਮਾ, ਆਨਨ੍ਦ, ਧਾਤੁਯੋ – ਪਥવੀਧਾਤੁ, ਆਪੋਧਾਤੁ, ਤੇਜੋਧਾਤੁ, વਾਯੋਧਾਤੁ, ਆਕਾਸਧਾਤੁ, વਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ। ਇਮਾ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਛ ਧਾਤੁਯੋ ਯਤੋ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ – ਏਤ੍ਤਾવਤਾਪਿ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ‘ਧਾਤੁਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਅਲਂ વਚਨਾਯਾ’’ਤਿ।
‘‘Siyā pana, bhante, aññopi pariyāyo, yathā ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Siyā, ānanda. Chayimā, ānanda, dhātuyo – pathavīdhātu, āpodhātu, tejodhātu, vāyodhātu, ākāsadhātu, viññāṇadhātu. Imā kho, ānanda, cha dhātuyo yato jānāti passati – ettāvatāpi kho, ānanda, ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.
‘‘ਸਿਯਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯਥਾ ‘ਧਾਤੁਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਅਲਂ વਚਨਾਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਿਯਾ, ਆਨਨ੍ਦ। ਛਯਿਮਾ, ਆਨਨ੍ਦ, ਧਾਤੁਯੋ – ਸੁਖਧਾਤੁ , ਦੁਕ੍ਖਧਾਤੁ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਧਾਤੁ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਧਾਤੁ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਧਾਤੁ, ਅવਿਜ੍ਜਾਧਾਤੁ। ਇਮਾ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਛ ਧਾਤੁਯੋ ਯਤੋ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ – ਏਤ੍ਤਾવਤਾਪਿ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ‘ਧਾਤੁਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਅਲਂ વਚਨਾਯਾ’’ਤਿ।
‘‘Siyā pana, bhante, aññopi pariyāyo, yathā ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Siyā, ānanda. Chayimā, ānanda, dhātuyo – sukhadhātu , dukkhadhātu, somanassadhātu, domanassadhātu, upekkhādhātu, avijjādhātu. Imā kho, ānanda, cha dhātuyo yato jānāti passati – ettāvatāpi kho, ānanda, ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.
‘‘ਸਿਯਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯਥਾ ‘ਧਾਤੁਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਅਲਂ વਚਨਾਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਿਯਾ, ਆਨਨ੍ਦ। ਛਯਿਮਾ, ਆਨਨ੍ਦ, ਧਾਤੁਯੋ – ਕਾਮਧਾਤੁ, ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਧਾਤੁ, ਬ੍ਯਾਪਾਦਧਾਤੁ, ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਧਾਤੁ, વਿਹਿਂਸਾਧਾਤੁ , ਅવਿਹਿਂਸਾਧਾਤੁ। ਇਮਾ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਛ ਧਾਤੁਯੋ ਯਤੋ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ – ਏਤ੍ਤਾવਤਾਪਿ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ‘ਧਾਤੁਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਅਲਂ વਚਨਾਯਾ’’ਤਿ।
‘‘Siyā pana, bhante, aññopi pariyāyo, yathā ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Siyā, ānanda. Chayimā, ānanda, dhātuyo – kāmadhātu, nekkhammadhātu, byāpādadhātu, abyāpādadhātu, vihiṃsādhātu , avihiṃsādhātu. Imā kho, ānanda, cha dhātuyo yato jānāti passati – ettāvatāpi kho, ānanda, ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.
‘‘ਸਿਯਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯਥਾ ‘ਧਾਤੁਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਅਲਂ વਚਨਾਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਿਯਾ, ਆਨਨ੍ਦ। ਤਿਸ੍ਸੋ ਇਮਾ, ਆਨਨ੍ਦ, ਧਾਤੁਯੋ – ਕਾਮਧਾਤੁ, ਰੂਪਧਾਤੁ, ਅਰੂਪਧਾਤੁ। ਇਮਾ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਧਾਤੁਯੋ ਯਤੋ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ – ਏਤ੍ਤਾવਤਾਪਿ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ‘ਧਾਤੁਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਅਲਂ વਚਨਾਯਾ’’ਤਿ।
‘‘Siyā pana, bhante, aññopi pariyāyo, yathā ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Siyā, ānanda. Tisso imā, ānanda, dhātuyo – kāmadhātu, rūpadhātu, arūpadhātu. Imā kho, ānanda, tisso dhātuyo yato jānāti passati – ettāvatāpi kho, ānanda, ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.
‘‘ਸਿਯਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯਥਾ ‘ਧਾਤੁਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਅਲਂ વਚਨਾਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਿਯਾ, ਆਨਨ੍ਦ। ਦ੍વੇ ਇਮਾ, ਆਨਨ੍ਦ, ਧਾਤੁਯੋ – ਸਙ੍ਖਤਾਧਾਤੁ, ਅਸਙ੍ਖਤਾਧਾਤੁ। ਇਮਾ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ ਯਤੋ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ – ਏਤ੍ਤਾવਤਾਪਿ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ‘ਧਾਤੁਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਅਲਂ વਚਨਾਯਾ’’ਤਿ।
‘‘Siyā pana, bhante, aññopi pariyāyo, yathā ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Siyā, ānanda. Dve imā, ānanda, dhātuyo – saṅkhatādhātu, asaṅkhatādhātu. Imā kho, ānanda, dve dhātuyo yato jānāti passati – ettāvatāpi kho, ānanda, ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.
੧੨੬. ‘‘ਕਿਤ੍ਤਾવਤਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ‘ਆਯਤਨਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਅਲਂ વਚਨਾਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਛ ਖੋ ਪਨਿਮਾਨਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰਾਨਿ ਆਯਤਨਾਨਿ – ਚਕ੍ਖੁਚੇવ ਰੂਪਾ ਚ ਸੋਤਞ੍ਚ ਸਦ੍ਦਾ ਚ ਘਾਨਞ੍ਚ ਗਨ੍ਧਾ ਚ ਜਿવ੍ਹਾ ਚ ਰਸਾ ਚ ਕਾਯੋ ਚ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਚ ਮਨੋ ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਚ। ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਛ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰਾਨਿ ਆਯਤਨਾਨਿ ਯਤੋ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ – ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ‘ਆਯਤਨਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਅਲਂ વਚਨਾਯਾ’’ਤਿ।
126. ‘‘Kittāvatā pana, bhante, ‘āyatanakusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Cha kho panimāni, ānanda, ajjhattikabāhirāni āyatanāni – cakkhuceva rūpā ca sotañca saddā ca ghānañca gandhā ca jivhā ca rasā ca kāyo ca phoṭṭhabbā ca mano ca dhammā ca. Imāni kho, ānanda, cha ajjhattikabāhirāni āyatanāni yato jānāti passati – ettāvatā kho, ānanda, ‘āyatanakusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.
‘‘ਕਿਤ੍ਤਾવਤਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ‘ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਅਲਂ વਚਨਾਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਇਧਾਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਏવਂ ਪਜਾਨਾਤਿ – ‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਇਦਂ ਹੋਤਿ, ਇਮਸ੍ਸੁਪ੍ਪਾਦਾ ਇਦਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਸਤਿ ਇਦਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ਇਦਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਯਦਿਦਂ – ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ, ਸਲ਼ਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ , ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੂਪਾਯਾਸਾ ਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ। ਅવਿਜ੍ਜਾਯਤ੍વੇવ ਅਸੇਸવਿਰਾਗਨਿਰੋਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧਾ વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧਾ ਨਾਮਰੂਪਨਿਰੋਧੋ, ਨਾਮਰੂਪਨਿਰੋਧਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਨਿਰੋਧੋ, ਸਲ਼ਾਯਤਨਨਿਰੋਧਾ ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧੋ, ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧਾ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋ, વੇਦਨਾਨਿਰੋਧਾ ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧੋ, ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧਾ ਉਪਾਦਾਨਨਿਰੋਧੋ, ਉਪਾਦਾਨਨਿਰੋਧਾ ਭવਨਿਰੋਧੋ, ਭવਨਿਰੋਧਾ ਜਾਤਿਨਿਰੋਧੋ, ਜਾਤਿਨਿਰੋਧਾ ਜਰਾਮਰਣਂ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੂਪਾਯਾਸਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੋ ਹੋਤਿ’। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ‘ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਅਲਂ વਚਨਾਯਾ’’ਤਿ।
‘‘Kittāvatā pana, bhante, ‘paṭiccasamuppādakusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Idhānanda, bhikkhu evaṃ pajānāti – ‘imasmiṃ sati idaṃ hoti, imassuppādā idaṃ uppajjati, imasmiṃ asati idaṃ na hoti, imassa nirodhā idaṃ nirujjhati, yadidaṃ – avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo , bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Avijjāyatveva asesavirāganirodhā saṅkhāranirodho, saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho, viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho, nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho, saḷāyatananirodhā phassanirodho, phassanirodhā vedanānirodho, vedanānirodhā taṇhānirodho, taṇhānirodhā upādānanirodho, upādānanirodhā bhavanirodho, bhavanirodhā jātinirodho, jātinirodhā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti’. Ettāvatā kho, ānanda, ‘paṭiccasamuppādakusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.
੧੨੭. ‘‘ਕਿਤ੍ਤਾવਤਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ‘ਠਾਨਾਠਾਨਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਅਲਂ વਚਨਾਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਇਧਾਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁ ‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਞ੍ਚਿ 3 ਸਙ੍ਖਾਰਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ‘ਠਾਨਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ ਯਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਕਞ੍ਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਮੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਞ੍ਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਂ ਸੁਖਤੋ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ‘ਠਾਨਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ ਯਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਕਞ੍ਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਂ ਸੁਖਤੋ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਮੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ। ‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਞ੍ਚਿ ਧਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਠਾਨਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ ਯਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਕਞ੍ਚਿ ਧਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਮੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ।
127. ‘‘Kittāvatā pana, bhante, ‘ṭhānāṭhānakusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Idhānanda, bhikkhu ‘aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo kañci 4 saṅkhāraṃ niccato upagaccheyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano kañci saṅkhāraṃ niccato upagaccheyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo kañci saṅkhāraṃ sukhato upagaccheyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano kañci saṅkhāraṃ sukhato upagaccheyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo kañci dhammaṃ attato upagaccheyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti, ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano kañci dhammaṃ attato upagaccheyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti.
੧੨੮. ‘‘‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਾਤਰਂ ਜੀવਿਤਾ વੋਰੋਪੇਯ੍ਯ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ‘ਠਾਨਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ ਯਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਮਾਤਰਂ ਜੀવਿਤਾ વੋਰੋਪੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਮੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ। ‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਿਤਰਂ ਜੀવਿਤਾ વੋਰੋਪੇਯ੍ਯ…ਪੇ॰… ਅਰਹਨ੍ਤਂ ਜੀવਿਤਾ વੋਰੋਪੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਮੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਲੋਹਿਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ‘ਠਾਨਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ ਯਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਲੋਹਿਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਮੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ। ‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ‘ਠਾਨਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ ਯਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਮੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ। ‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਞ੍ਞਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ‘ਠਾਨਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ ਯਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਞ੍ਞਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਮੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ।
128. ‘‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo mātaraṃ jīvitā voropeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano mātaraṃ jīvitā voropeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo pitaraṃ jīvitā voropeyya…pe… arahantaṃ jīvitā voropeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo duṭṭhacitto tathāgatassa lohitaṃ uppādeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano duṭṭhacitto tathāgatassa lohitaṃ uppādeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo saṅghaṃ bhindeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano saṅghaṃ bhindeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo aññaṃ satthāraṃ uddiseyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano aññaṃ satthāraṃ uddiseyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti.
੧੨੯. ‘‘‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਲੋਕਧਾਤੁਯਾ ਦ੍વੇ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਅਚਰਿਮਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ‘ਠਾਨਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ ਯਂ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਲੋਕਧਾਤੁਯਾ ਏਕੋ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਮੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ। ‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਲੋਕਧਾਤੁਯਾ ਦ੍વੇ ਰਾਜਾਨੋ ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤਿਨੋ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਅਚਰਿਮਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ‘ਠਾਨਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ ਯਂ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਲੋਕਧਾਤੁਯਾ ਏਕੋ ਰਾਜਾ ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤੀ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਮੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ।
129. ‘‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ ekissā lokadhātuyā dve arahanto sammāsambuddhā apubbaṃ acarimaṃ uppajjeyyuṃ, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ ekissā lokadhātuyā eko arahaṃ sammāsambuddho uppajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ ekissā lokadhātuyā dve rājāno cakkavattino apubbaṃ acarimaṃ uppajjeyyuṃ, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ ekissā lokadhātuyā eko rājā cakkavattī uppajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti.
੧੩੦. ‘‘‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ ਇਤ੍ਥੀ ਅਰਹਂ ਅਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ , ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ‘ਠਾਨਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ ਯਂ ਪੁਰਿਸੋ ਅਰਹਂ ਅਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਠਾਨਮੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ। ‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ ਇਤ੍ਥੀ ਰਾਜਾ ਅਸ੍ਸ ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤੀ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ‘ਠਾਨਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ ਯਂ ਪੁਰਿਸੋ ਰਾਜਾ ਅਸ੍ਸ ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤੀ, ਠਾਨਮੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ। ‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ ਇਤ੍ਥੀ ਸਕ੍ਕਤ੍ਤਂ ਕਰੇਯ੍ਯ … ਮਾਰਤ੍ਤਂ ਕਰੇਯ੍ਯ… ਬ੍ਰਹ੍ਮਤ੍ਤਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ‘ਠਾਨਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ ਯਂ ਪੁਰਿਸੋ ਸਕ੍ਕਤ੍ਤਂ ਕਰੇਯ੍ਯ… ਮਾਰਤ੍ਤਂ ਕਰੇਯ੍ਯ… ਬ੍ਰਹ੍ਮਤ੍ਤਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਮੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ।
130. ‘‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ itthī arahaṃ assa sammāsambuddho , netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puriso arahaṃ assa sammāsambuddho, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ itthī rājā assa cakkavattī, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puriso rājā assa cakkavattī, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ itthī sakkattaṃ kareyya … mārattaṃ kareyya… brahmattaṃ kareyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puriso sakkattaṃ kareyya… mārattaṃ kareyya… brahmattaṃ kareyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti.
੧੩੧. ‘‘‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸ੍ਸ ਇਟ੍ਠੋ ਕਨ੍ਤੋ ਮਨਾਪੋ વਿਪਾਕੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ‘ਠਾਨਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ ਯਂ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸ੍ਸ ਅਨਿਟ੍ਠੋ ਅਕਨ੍ਤੋ ਅਮਨਾਪੋ વਿਪਾਕੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਮੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ। ‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਯਂ ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸ੍ਸ ਇਟ੍ਠੋ ਕਨ੍ਤੋ ਮਨਾਪੋ વਿਪਾਕੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ਠਾਨਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ ਯਂ વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਯਂ ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸ੍ਸ ਅਨਿਟ੍ਠੋ ਅਕਨ੍ਤੋ ਅਮਨਾਪੋ વਿਪਾਕੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਮੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ। ‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਸ੍ਸ ਅਨਿਟ੍ਠੋ ਅਕਨ੍ਤੋ ਅਮਨਾਪੋ વਿਪਾਕੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ‘ਠਾਨਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ ਯਂ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਸ੍ਸ ਇਟ੍ਠੋ ਕਨ੍ਤੋ ਮਨਾਪੋ વਿਪਾਕੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਮੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ। ‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ વਚੀਸੁਚਰਿਤਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਯਂ ਮਨੋਸੁਚਰਿਤਸ੍ਸ ਅਨਿਟ੍ਠੋ ਅਕਨ੍ਤੋ ਅਮਨਾਪੋ વਿਪਾਕੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ‘ਠਾਨਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ ਯਂ વਚੀਸੁਚਰਿਤਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਯਂ ਮਨੋਸੁਚਰਿਤਸ੍ਸ ਇਟ੍ਠੋ ਕਨ੍ਤੋ ਮਨਾਪੋ વਿਪਾਕੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਮੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ।
131. ‘‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ kāyaduccaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ kāyaduccaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ vacīduccaritassa…pe… yaṃ manoduccaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ vacīduccaritassa…pe… yaṃ manoduccaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya, ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ kāyasucaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ kāyasucaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ vacīsucaritassa…pe… yaṃ manosucaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ vacīsucaritassa…pe… yaṃ manosucaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti.
‘‘‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸਮਙ੍ਗੀ ਤਂਨਿਦਾਨਾ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ‘ਠਾਨਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ ਯਂ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸਮਙ੍ਗੀ ਤਂਨਿਦਾਨਾ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਮੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ। ‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸਮਙ੍ਗੀ…ਪੇ॰… ਯਂ ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸਮਙ੍ਗੀ ਤਂਨਿਦਾਨਾ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ‘ਠਾਨਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ ਯਂ વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸਮਙ੍ਗੀ…ਪੇ॰… ਯਂ ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸਮਙ੍ਗੀ ਤਂਨਿਦਾਨਾ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਮੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ। ‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਸਮਙ੍ਗੀ ਤਂਨਿਦਾਨਾ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ‘ਠਾਨਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ ਯਂ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਸਮਙ੍ਗੀ ਤਂਨਿਦਾਨਾ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਮੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ। ‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ વਚੀਸੁਚਰਿਤਸਮਙ੍ਗੀ…ਪੇ॰… ਯਂ ਮਨੋਸੁਚਰਿਤਸਮਙ੍ਗੀ ਤਂਨਿਦਾਨਾ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ; ‘ਠਾਨਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ ਯਂ વਚੀਸੁਚਰਿਤਸਮਙ੍ਗੀ…ਪੇ॰… ਯਂ ਮਨੋਸੁਚਰਿਤਸਮਙ੍ਗੀ ਤਂਨਿਦਾਨਾ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਮੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ‘ਠਾਨਾਠਾਨਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਅਲਂ વਚਨਾਯਾ’’ਤਿ।
‘‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ kāyaduccaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ kāyaduccaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ vacīduccaritasamaṅgī…pe… yaṃ manoduccaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ vacīduccaritasamaṅgī…pe… yaṃ manoduccaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ kāyasucaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ kāyasucaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ vacīsucaritasamaṅgī…pe… yaṃ manosucaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ vacīsucaritasamaṅgī…pe… yaṃ manosucaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. Ettāvatā kho, ānanda, ‘ṭhānāṭhānakusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.
੧੩੨. ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ! ਕੋਨਾਮੋ ਅਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੋ’’ਤਿ? ‘‘ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ ਤ੍વਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯਂ ‘ਬਹੁਧਾਤੁਕੋ’ਤਿਪਿ ਨਂ ਧਾਰੇਹਿ, ‘ਚਤੁਪਰਿવਟ੍ਟੋ’ਤਿਪਿ ਨਂ ਧਾਰੇਹਿ, ‘ਧਮ੍ਮਾਦਾਸੋ’ਤਿਪਿ ਨਂ ਧਾਰੇਹਿ, ‘ਅਮਤਦੁਨ੍ਦੁਭੀ’ਤਿਪਿ 5 ਨਂ ਧਾਰੇਹਿ, ‘ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਸਙ੍ਗਾਮવਿਜਯੋ’ਤਿਪਿ ਨਂ ਧਾਰੇਹੀ’’ਤਿ।
132. Evaṃ vutte āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante! Konāmo ayaṃ, bhante, dhammapariyāyo’’ti? ‘‘Tasmātiha tvaṃ, ānanda, imaṃ dhammapariyāyaṃ ‘bahudhātuko’tipi naṃ dhārehi, ‘catuparivaṭṭo’tipi naṃ dhārehi, ‘dhammādāso’tipi naṃ dhārehi, ‘amatadundubhī’tipi 6 naṃ dhārehi, ‘anuttaro saṅgāmavijayo’tipi naṃ dhārehī’’ti.
ਇਦਮવੋਚ ਭਗવਾ। ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਗવਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦੀਤਿ।
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
ਬਹੁਧਾਤੁਕਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਪਞ੍ਚਮਂ।
Bahudhātukasuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ੫. ਬਹੁਧਾਤੁਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 5. Bahudhātukasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ੫. ਬਹੁਧਾਤੁਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 5. Bahudhātukasuttavaṇṇanā
