Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්තනිකාය • Saṃyuttanikāya |
10. බහුධීතරසුත්තං
10. Bahudhītarasuttaṃ
196. එකං සමයං භගවා කොසලෙසු විහරති අඤ්ඤතරස්මිං වනසණ්ඩෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන අඤ්ඤතරස්ස භාරද්වාජගොත්තස්ස බ්රාහ්මණස්ස චතුද්දස බලීබද්දා නට්ඨා හොන්ති. අථ ඛො භාරද්වාජගොත්තො බ්රාහ්මණො තෙ බලීබද්දෙ ගවෙසන්තො යෙන සො වනසණ්ඩො තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා අද්දස භගවන්තං තස්මිං වනසණ්ඩෙ නිසින්නං පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්ඨපෙත්වා. දිස්වාන යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවතො සන්තිකෙ ඉමා ගාථායො අභාසි –
196. Ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu viharati aññatarasmiṃ vanasaṇḍe. Tena kho pana samayena aññatarassa bhāradvājagottassa brāhmaṇassa catuddasa balībaddā naṭṭhā honti. Atha kho bhāradvājagotto brāhmaṇo te balībadde gavesanto yena so vanasaṇḍo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā addasa bhagavantaṃ tasmiṃ vanasaṇḍe nisinnaṃ pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. Disvāna yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi –
අජ්ජසට්ඨිං න දිස්සන්ති, තෙනායං සමණො සුඛී.
Ajjasaṭṭhiṃ na dissanti, tenāyaṃ samaṇo sukhī.
‘‘න හි නූනිමස්ස සමණස්ස, තිලාඛෙත්තස්මි පාපකා;
‘‘Na hi nūnimassa samaṇassa, tilākhettasmi pāpakā;
‘‘න හි නූනිමස්ස සමණස්ස, තුච්ඡකොට්ඨස්මි මූසිකා;
‘‘Na hi nūnimassa samaṇassa, tucchakoṭṭhasmi mūsikā;
උස්සොළ්හිකාය නච්චන්ති, තෙනායං සමණො සුඛී.
Ussoḷhikāya naccanti, tenāyaṃ samaṇo sukhī.
‘‘න හි නූනිමස්ස සමණස්ස, සන්ථාරො සත්තමාසිකො;
‘‘Na hi nūnimassa samaṇassa, santhāro sattamāsiko;
උප්පාටකෙහි සඤ්ඡන්නො, තෙනායං සමණො සුඛී.
Uppāṭakehi sañchanno, tenāyaṃ samaṇo sukhī.
‘‘න හි නූනිමස්ස සමණස්ස, විධවා සත්ත ධීතරො;
‘‘Na hi nūnimassa samaṇassa, vidhavā satta dhītaro;
‘‘න හි නූනිමස්ස සමණස්ස, පිඞ්ගලා තිලකාහතා;
‘‘Na hi nūnimassa samaṇassa, piṅgalā tilakāhatā;
සොත්තං පාදෙන බොධෙති, තෙනායං සමණො සුඛී.
Sottaṃ pādena bodheti, tenāyaṃ samaṇo sukhī.
‘‘න හි නූනිමස්ස සමණස්ස, පච්චූසම්හි ඉණායිකා;
‘‘Na hi nūnimassa samaṇassa, paccūsamhi iṇāyikā;
දෙථ දෙථාති චොදෙන්ති, තෙනායං සමණො සුඛී’’ති.
Detha dethāti codenti, tenāyaṃ samaṇo sukhī’’ti.
‘‘න හි මය්හං බ්රාහ්මණ, බලීබද්දා චතුද්දස;
‘‘Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, balībaddā catuddasa;
අජ්ජසට්ඨිං න දිස්සන්ති, තෙනාහං බ්රාහ්මණා සුඛී.
Ajjasaṭṭhiṃ na dissanti, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.
‘‘න හි මය්හං බ්රාහ්මණ, තිලාඛෙත්තස්මි පාපකා;
‘‘Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, tilākhettasmi pāpakā;
එකපණ්ණා දුපණ්ණා ච, තෙනාහං බ්රාහ්මණා සුඛී.
Ekapaṇṇā dupaṇṇā ca, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.
‘‘න හි මය්හං බ්රාහ්මණ, තුච්ඡකොට්ඨස්මි මූසිකා;
‘‘Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, tucchakoṭṭhasmi mūsikā;
උස්සොළ්හිකාය නච්චන්ති, තෙනාහං බ්රාහ්මණා සුඛී.
Ussoḷhikāya naccanti, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.
‘‘න හි මය්හං බ්රාහ්මණ, සන්ථාරො සත්තමාසිකො;
‘‘Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, santhāro sattamāsiko;
උප්පාටකෙහි සඤ්ඡන්නො, තෙනාහං බ්රාහ්මණා සුඛී.
Uppāṭakehi sañchanno, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.
‘‘න හි මය්හං බ්රාහ්මණ, විධවා සත්ත ධීතරො;
‘‘Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, vidhavā satta dhītaro;
එකපුත්තා දුපුත්තා ච, තෙනාහං බ්රාහ්මණා සුඛී.
Ekaputtā duputtā ca, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.
‘‘න හි මය්හං බ්රාහ්මණ, පිඞ්ගලා තිලකාහතා;
‘‘Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, piṅgalā tilakāhatā;
සොත්තං පාදෙන බොධෙති, තෙනාහං බ්රාහ්මණා සුඛී.
Sottaṃ pādena bodheti, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.
‘‘න හි මය්හං බ්රාහ්මණ, පච්චූසම්හි ඉණායිකා;
‘‘Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, paccūsamhi iṇāyikā;
දෙථ දෙථාති චොදෙන්ති, තෙනාහං බ්රාහ්මණා සුඛී’’ති.
Detha dethāti codenti, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī’’ti.
එවං වුත්තෙ, භාරද්වාජගොත්තො බ්රාහ්මණො භගවන්තං එතදවොච – ‘‘අභික්කන්තං, භො ගොතම, අභික්කන්තං, භො ගොතම! සෙය්යථාපි, භො ගොතම, නික්කුජ්ජිතං වා උක්කුජ්ජෙය්ය, පටිච්ඡන්නං වා විවරෙය්ය, මූළ්හස්ස වා මග්ගං ආචික්ඛෙය්ය, අන්ධකාරෙ වා තෙලපජ්ජොතං ධාරෙය්ය – චක්ඛුමන්තො රූපානි දක්ඛන්තීති; එවමෙව භොතා ගොතමෙන අනෙකපරියායෙන ධම්මො පකාසිතො. එසාහං භවන්තං ගොතමං සරණං ගච්ඡාමි ධම්මඤ්ච භික්ඛුසඞ්ඝඤ්ච. ලභෙය්යාහං භොතො ගොතමස්ස සන්තිකෙ පබ්බජ්ජං, ලභෙය්යං උපසම්පද’’න්ති.
Evaṃ vutte, bhāradvājagotto brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama! Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti; evameva bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Labheyyāhaṃ bhoto gotamassa santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti.
අලත්ථ ඛො භාරද්වාජගොත්තො බ්රාහ්මණො භගවතො සන්තිකෙ පබ්බජ්ජං, අලත්ථ උපසම්පදං. අචිරූපසම්පන්නො පනායස්මා භාරද්වාජො එකො වූපකට්ඨො අප්පමත්තො ආතාපී පහිතත්තො විහරන්තො නචිරස්සෙව – යස්සත්ථාය කුලපුත්තා සම්මදෙව අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජන්ති, තදනුත්තරං – බ්රහ්මචරියපරියොසානං දිට්ඨෙව ධම්මෙ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහාසි. ‘‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්රහ්මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්ථත්තායා’’ති අබ්භඤ්ඤාසි. අඤ්ඤතරො ච පනායස්මා භාරද්වාජො අරහතං අහොසීති.
Alattha kho bhāradvājagotto brāhmaṇo bhagavato santike pabbajjaṃ, alattha upasampadaṃ. Acirūpasampanno panāyasmā bhāradvājo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi. ‘‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’’ti abbhaññāsi. Aññataro ca panāyasmā bhāradvājo arahataṃ ahosīti.
අරහන්තවග්ගො පඨමො.
Arahantavaggo paṭhamo.
තස්සුද්දානං –
Tassuddānaṃ –
ධනඤ්ජානී ච අක්කොසං, අසුරින්දං බිලඞ්ගිකං;
Dhanañjānī ca akkosaṃ, asurindaṃ bilaṅgikaṃ;
අහිංසකං ජටා චෙව, සුද්ධිකඤ්චෙව අග්ගිකා;
Ahiṃsakaṃ jaṭā ceva, suddhikañceva aggikā;
සුන්දරිකං බහුධීතරෙන ච තෙ දසාති.
Sundarikaṃ bahudhītarena ca te dasāti.
Footnotes:
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්තනිකාය (අට්ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 10. බහුධීතරසුත්තවණ්ණනා • 10. Bahudhītarasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 10. බහුධීතරසුත්තවණ්ණනා • 10. Bahudhītarasuttavaṇṇanā