Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
၁၀. ဗဟုဓီတရသုတ္တဝဏ္ဏနာ
10. Bahudhītarasuttavaṇṇanā
၁၉၆. သမန္တတောတိ ဒက္ခိဏဝာမာနံ ဝသေန သမန္တတော။ ဦရုဗဒ္ဓာသနန္တိ ဦရူနံ ဗန္ဓနဝသေန နိသဇ္ဇနံ။ ဒ္ဝိန္နံ ဦရူနံ အညမညဗန္ဓနဝသေန အာဘုဇိတာကာရံ သန္ဓာယာဟ ‘‘အာဘုဇိတ္ဝာတိ ဗန္ဓိတ္ဝာ’’တိ။ ဟေဋ္ဌိမကာယသ္သ အနုဇုကံ ဌပနံ နိသဇ္ဇာဝစနေနေဝ ဗောဓိတန္တိ ‘‘ဥဇုံ ကာယ’’န္တိ ဧတ္ထ ကာယ-သဒ္ဒော ဥပရိမကာယဝိသယောတိ အာဟ ‘‘ဥပရိမံ သရီရံ ဥဇုကံ ဌပေတ္ဝာ’’တိ။ တံ ပန ဥဇုကဋ္ဌပနံ သရူပတော ပယောဇနတော စ ဒသ္သေတုံ ‘‘အဋ္ဌာရသာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ပရိမုခန္တိ ဧတ္ထ ပရိ-သဒ္ဒော အဘိသဒ္ဒေန သမာနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ကမ္မဋ္ဌာနာဘိမုခ’’န္တိ, ဗဟိဒ္ဓာ ပုထုတ္တာရမ္မဏတော နိဝာရေတ္ဝာ ကမ္မဋ္ဌာနံယေဝ ပုရေက္ခတောတိ အတ္ထော။ ပရိဂ္ဂဟဋ္ဌော ‘‘ပရိဏာယိကာ’’တိအာဒီသု ဝိယ။ မုခန္တိ နိယ္ယာနဋ္ဌော ‘‘သုညတဝိမောက္ခမုခ’’န္တိအာဒီသု ဝိယ။ ပဋိပက္ခတော နိဂ္ဂမနဋ္ဌော ဟိ နိယ္ယာနဋ္ဌော, တသ္မာ ပရိဂ္ဂဟိတနိယ္ယာနန္တိ သဗ္ဗထာ ဂဟိတသမ္မောသံ ပရိစ္စတ္တသမ္မောသံ သတိံ ကတ္ဝာ ပရမံ သတိနေပက္ကံ ဥပဋ္ဌပေတ္ဝာတိ အတ္ထော။ ဆဗ္ဗဏ္ဏာ။ပေ.။ နိသီဒိ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ပသာဒသဉ္ဇာနနတ္ထံ။ အဋဝိမုခာ စရမာနာတိ ဂောစရံ ဂဏ္ဟန္တာ။
196.Samantatoti dakkhiṇavāmānaṃ vasena samantato. Ūrubaddhāsananti ūrūnaṃ bandhanavasena nisajjanaṃ. Dvinnaṃ ūrūnaṃ aññamaññabandhanavasena ābhujitākāraṃ sandhāyāha ‘‘ābhujitvāti bandhitvā’’ti. Heṭṭhimakāyassa anujukaṃ ṭhapanaṃ nisajjāvacaneneva bodhitanti ‘‘ujuṃ kāya’’nti ettha kāya-saddo uparimakāyavisayoti āha ‘‘uparimaṃ sarīraṃ ujukaṃ ṭhapetvā’’ti. Taṃ pana ujukaṭṭhapanaṃ sarūpato payojanato ca dassetuṃ ‘‘aṭṭhārasā’’tiādi vuttaṃ. Parimukhanti ettha pari-saddo abhisaddena samānatthoti āha ‘‘kammaṭṭhānābhimukha’’nti, bahiddhā puthuttārammaṇato nivāretvā kammaṭṭhānaṃyeva purekkhatoti attho. Pariggahaṭṭho ‘‘pariṇāyikā’’tiādīsu viya. Mukhanti niyyānaṭṭho ‘‘suññatavimokkhamukha’’ntiādīsu viya. Paṭipakkhato niggamanaṭṭho hi niyyānaṭṭho, tasmā pariggahitaniyyānanti sabbathā gahitasammosaṃ pariccattasammosaṃ satiṃ katvā paramaṃ satinepakkaṃ upaṭṭhapetvāti attho. Chabbaṇṇā…pe… nisīdi brāhmaṇassa pasādasañjānanatthaṃ. Aṭavimukhā caramānāti gocaraṃ gaṇhantā.
အဇ္ဇသဋ္ဌိန္တိ အဇ္ဇ ဆန္နံ ပူရဏီ သဋ္ဌီ ဒိဝသဝုတ္တိ, အဇ္ဇ အာဒိံ ကတ္ဝာ ဆ ဒိဝသေတိ အတ္ထော။ အစ္စန္တသံယောဂေ စေတံ ဥပယောဂဝစနံ။ အဇ္ဇ ဆဒိဝသမတ္တကာတိ အဇ္ဇတော ဆဋ္ဌဒိဝသမတ္တကာ။ လာမကာတိ နိဟီနာ နိပ္ဖလာ။ တေနာဟ ‘‘တိလခာဏုကာ’’တိအာဒိ။
Ajjasaṭṭhinti ajja channaṃ pūraṇī saṭṭhī divasavutti, ajja ādiṃ katvā cha divaseti attho. Accantasaṃyoge cetaṃ upayogavacanaṃ. Ajja chadivasamattakāti ajjato chaṭṭhadivasamattakā. Lāmakāti nihīnā nipphalā. Tenāha ‘‘tilakhāṇukā’’tiādi.
ဥသ္သာဟေနာတိ ဥဒ္ဓံ ဥဒ္ဓံ ပသာရေန အဘိဘဝနေန။ တံ ပန နေသံ အဘိဘဝနံ ဒသ္သေတုံ ‘‘ကဏ္ဏနင္ဂုဋ္ဌာဒီနီ’’တိအာဒိမာဟ။
Ussāhenāti uddhaṃ uddhaṃ pasārena abhibhavanena. Taṃ pana nesaṃ abhibhavanaṃ dassetuṃ ‘‘kaṇṇanaṅguṭṭhādīnī’’tiādimāha.
‘‘ဥပ္ပာဋကပာဏကာ’’တိ တစံ ဥပ္ပာဋေတ္ဝာ ဝိယ ခာဒကပာဏကာ ဦကာမင္ဂုလာဒယော။
‘‘Uppāṭakapāṇakā’’ti tacaṃ uppāṭetvā viya khādakapāṇakā ūkāmaṅgulādayo.
ကဠာရပိင္ဂလာတိ နိက္ခန္တပိင္ဂလက္ခိကာ, ကဠာရပိင္ဂလာတိ ဝာ ရတ္တဂတ္တာ စ ပိင္ဂလစက္ခုကာ စ။ တိလကာဟတာတိ အာဟတတိလကာ, တိလပ္ပမာဏေဟိ ဗိန္ဒူဟိ သမန္တတော သန္ထတသရီရာ။
Kaḷārapiṅgalāti nikkhantapiṅgalakkhikā, kaḷārapiṅgalāti vā rattagattā ca piṅgalacakkhukā ca. Tilakāhatāti āhatatilakā, tilappamāṇehi bindūhi samantato santhatasarīrā.
ပဋိဂာထာဟိ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ဓမ္မဒေသနံ ဝဍ္ဎေသီတိ ပကတိယာ တသ္သ အတ္တနာ ကထေတဗ္ဗံ ဓမ္မဒေသနံ ပဗ္ဗဇ္ဇာဂုဏကိတ္တနဝသေန သတ္တဟိ ဝဍ္ဎေသိ။ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာတိ ဣဏာယိကာနံ အတ္တနော ပလိဗောဓံ တထာ တထာ ဇာနာပေတ္ဝာ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ။
Paṭigāthāhi brāhmaṇassa dhammadesanaṃ vaḍḍhesīti pakatiyā tassa attanā kathetabbaṃ dhammadesanaṃ pabbajjāguṇakittanavasena sattahi vaḍḍhesi. Pabbajitvāti iṇāyikānaṃ attano palibodhaṃ tathā tathā jānāpetvā pabbajitvā.
ယထာ စ တတ္ထ ဘဂဝာ ပဋိပဇ္ဇိ, တံ ဒသ္သေတုံ ‘‘ပုန ဒိဝသေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
Yathā ca tattha bhagavā paṭipajji, taṃ dassetuṃ ‘‘puna divase’’tiādi vuttaṃ.
တံ တံ ကုလဃရံ ပေသေတ္ဝာတိ တံ တံ တသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ဓီတရံ တသ္သ တသ္သာနုစ္ဆဝိကသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ဒေန္တော တံ တံ ကုလဃရံ ပေသေတ္ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏဓမ္မေ ဂရုကရဏာဘာဝတော။
Taṃ taṃ kulagharaṃ pesetvāti taṃ taṃ tassa brāhmaṇassa dhītaraṃ tassa tassānucchavikassa brāhmaṇassa dento taṃ taṃ kulagharaṃ pesetvā brāhmaṇadhamme garukaraṇābhāvato.
‘‘နဋ္ဌေ မတေ ပဗ္ဗဇိတေ၊ နပုံသကေပိ ဘတ္တရိ။
‘‘Naṭṭhe mate pabbajite, napuṃsakepi bhattari;
ဣတ္ထိယာ ပတိသေဋ္ဌာယ၊ န အညော ပတိ ဣစ္ဆိယော’’တိ။ –
Itthiyā patiseṭṭhāya, na añño pati icchiyo’’ti. –
အယဉ္ဟိ ဗ္ရာဟ္မဏဓမ္မော။ အယ္ယိကဋ္ဌာနေတိ မာတာမဟိဋ္ဌာနေ ဌပေသိ သတ္ထု စိတ္တာရာဓနဝသေနာတိ။
Ayañhi brāhmaṇadhammo. Ayyikaṭṭhāneti mātāmahiṭṭhāne ṭhapesi satthu cittārādhanavasenāti.
ဗဟုဓီတရသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Bahudhītarasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ပဌမဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Paṭhamavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၁၀. ဗဟုဓီတရသုတ္တံ • 10. Bahudhītarasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၁၀. ဗဟုဓီတရသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Bahudhītarasuttavaṇṇanā