| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೧೦. ಬಹುಧೀತರಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
10. Bahudhītarasuttavaṇṇanā
೧೯೬. ಸಮನ್ತತೋತಿ ದಕ್ಖಿಣವಾಮಾನಂ ವಸೇನ ಸಮನ್ತತೋ। ಊರುಬದ್ಧಾಸನನ್ತಿ ಊರೂನಂ ಬನ್ಧನವಸೇನ ನಿಸಜ್ಜನಂ। ದ್ವಿನ್ನಂ ಊರೂನಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಬನ್ಧನವಸೇನ ಆಭುಜಿತಾಕಾರಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ ‘‘ಆಭುಜಿತ್ವಾತಿ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ’’ತಿ। ಹೇಟ್ಠಿಮಕಾಯಸ್ಸ ಅನುಜುಕಂ ಠಪನಂ ನಿಸಜ್ಜಾವಚನೇನೇವ ಬೋಧಿತನ್ತಿ ‘‘ಉಜುಂ ಕಾಯ’’ನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಕಾಯ-ಸದ್ದೋ ಉಪರಿಮಕಾಯವಿಸಯೋತಿ ಆಹ ‘‘ಉಪರಿಮಂ ಸರೀರಂ ಉಜುಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ’’ತಿ। ತಂ ಪನ ಉಜುಕಟ್ಠಪನಂ ಸರೂಪತೋ ಪಯೋಜನತೋ ಚ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಟ್ಠಾರಸಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಪರಿಮುಖನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಪರಿ-ಸದ್ದೋ ಅಭಿಸದ್ದೇನ ಸಮಾನತ್ಥೋತಿ ಆಹ ‘‘ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾಭಿಮುಖ’’ನ್ತಿ, ಬಹಿದ್ಧಾ ಪುಥುತ್ತಾರಮ್ಮಣತೋ ನಿವಾರೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂಯೇವ ಪುರೇಕ್ಖತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪರಿಗ್ಗಹಟ್ಠೋ ‘‘ಪರಿಣಾಯಿಕಾ’’ತಿಆದೀಸು ವಿಯ। ಮುಖನ್ತಿ ನಿಯ್ಯಾನಟ್ಠೋ ‘‘ಸುಞ್ಞತವಿಮೋಕ್ಖಮುಖ’’ನ್ತಿಆದೀಸು ವಿಯ। ಪಟಿಪಕ್ಖತೋ ನಿಗ್ಗಮನಟ್ಠೋ ಹಿ ನಿಯ್ಯಾನಟ್ಠೋ, ತಸ್ಮಾ ಪರಿಗ್ಗಹಿತನಿಯ್ಯಾನನ್ತಿ ಸಬ್ಬಥಾ ಗಹಿತಸಮ್ಮೋಸಂ ಪರಿಚ್ಚತ್ತಸಮ್ಮೋಸಂ ಸತಿಂ ಕತ್ವಾ ಪರಮಂ ಸತಿನೇಪಕ್ಕಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಛಬ್ಬಣ್ಣಾ…ಪೇ॰… ನಿಸೀದಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪಸಾದಸಞ್ಜಾನನತ್ಥಂ। ಅಟವಿಮುಖಾ ಚರಮಾನಾತಿ ಗೋಚರಂ ಗಣ್ಹನ್ತಾ।
196.Samantatoti dakkhiṇavāmānaṃ vasena samantato. Ūrubaddhāsananti ūrūnaṃ bandhanavasena nisajjanaṃ. Dvinnaṃ ūrūnaṃ aññamaññabandhanavasena ābhujitākāraṃ sandhāyāha ‘‘ābhujitvāti bandhitvā’’ti. Heṭṭhimakāyassa anujukaṃ ṭhapanaṃ nisajjāvacaneneva bodhitanti ‘‘ujuṃ kāya’’nti ettha kāya-saddo uparimakāyavisayoti āha ‘‘uparimaṃ sarīraṃ ujukaṃ ṭhapetvā’’ti. Taṃ pana ujukaṭṭhapanaṃ sarūpato payojanato ca dassetuṃ ‘‘aṭṭhārasā’’tiādi vuttaṃ. Parimukhanti ettha pari-saddo abhisaddena samānatthoti āha ‘‘kammaṭṭhānābhimukha’’nti, bahiddhā puthuttārammaṇato nivāretvā kammaṭṭhānaṃyeva purekkhatoti attho. Pariggahaṭṭho ‘‘pariṇāyikā’’tiādīsu viya. Mukhanti niyyānaṭṭho ‘‘suññatavimokkhamukha’’ntiādīsu viya. Paṭipakkhato niggamanaṭṭho hi niyyānaṭṭho, tasmā pariggahitaniyyānanti sabbathā gahitasammosaṃ pariccattasammosaṃ satiṃ katvā paramaṃ satinepakkaṃ upaṭṭhapetvāti attho. Chabbaṇṇā…pe… nisīdi brāhmaṇassa pasādasañjānanatthaṃ. Aṭavimukhā caramānāti gocaraṃ gaṇhantā.
ಅಜ್ಜಸಟ್ಠಿನ್ತಿ ಅಜ್ಜ ಛನ್ನಂ ಪೂರಣೀ ಸಟ್ಠೀ ದಿವಸವುತ್ತಿ, ಅಜ್ಜ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಛ ದಿವಸೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಚ್ಚನ್ತಸಂಯೋಗೇ ಚೇತಂ ಉಪಯೋಗವಚನಂ। ಅಜ್ಜ ಛದಿವಸಮತ್ತಕಾತಿ ಅಜ್ಜತೋ ಛಟ್ಠದಿವಸಮತ್ತಕಾ। ಲಾಮಕಾತಿ ನಿಹೀನಾ ನಿಪ್ಫಲಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ತಿಲಖಾಣುಕಾ’’ತಿಆದಿ।
Ajjasaṭṭhinti ajja channaṃ pūraṇī saṭṭhī divasavutti, ajja ādiṃ katvā cha divaseti attho. Accantasaṃyoge cetaṃ upayogavacanaṃ. Ajja chadivasamattakāti ajjato chaṭṭhadivasamattakā. Lāmakāti nihīnā nipphalā. Tenāha ‘‘tilakhāṇukā’’tiādi.
ಉಸ್ಸಾಹೇನಾತಿ ಉದ್ಧಂ ಉದ್ಧಂ ಪಸಾರೇನ ಅಭಿಭವನೇನ। ತಂ ಪನ ನೇಸಂ ಅಭಿಭವನಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಕಣ್ಣನಙ್ಗುಟ್ಠಾದೀನೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।
Ussāhenāti uddhaṃ uddhaṃ pasārena abhibhavanena. Taṃ pana nesaṃ abhibhavanaṃ dassetuṃ ‘‘kaṇṇanaṅguṭṭhādīnī’’tiādimāha.
‘‘ಉಪ್ಪಾಟಕಪಾಣಕಾ’’ತಿ ತಚಂ ಉಪ್ಪಾಟೇತ್ವಾ ವಿಯ ಖಾದಕಪಾಣಕಾ ಊಕಾಮಙ್ಗುಲಾದಯೋ।
‘‘Uppāṭakapāṇakā’’ti tacaṃ uppāṭetvā viya khādakapāṇakā ūkāmaṅgulādayo.
ಕಳಾರಪಿಙ್ಗಲಾತಿ ನಿಕ್ಖನ್ತಪಿಙ್ಗಲಕ್ಖಿಕಾ, ಕಳಾರಪಿಙ್ಗಲಾತಿ ವಾ ರತ್ತಗತ್ತಾ ಚ ಪಿಙ್ಗಲಚಕ್ಖುಕಾ ಚ। ತಿಲಕಾಹತಾತಿ ಆಹತತಿಲಕಾ, ತಿಲಪ್ಪಮಾಣೇಹಿ ಬಿನ್ದೂಹಿ ಸಮನ್ತತೋ ಸನ್ಥತಸರೀರಾ।
Kaḷārapiṅgalāti nikkhantapiṅgalakkhikā, kaḷārapiṅgalāti vā rattagattā ca piṅgalacakkhukā ca. Tilakāhatāti āhatatilakā, tilappamāṇehi bindūhi samantato santhatasarīrā.
ಪಟಿಗಾಥಾಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ವಡ್ಢೇಸೀತಿ ಪಕತಿಯಾ ತಸ್ಸ ಅತ್ತನಾ ಕಥೇತಬ್ಬಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಗುಣಕಿತ್ತನವಸೇನ ಸತ್ತಹಿ ವಡ್ಢೇಸಿ। ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾತಿ ಇಣಾಯಿಕಾನಂ ಅತ್ತನೋ ಪಲಿಬೋಧಂ ತಥಾ ತಥಾ ಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ।
Paṭigāthāhi brāhmaṇassa dhammadesanaṃ vaḍḍhesīti pakatiyā tassa attanā kathetabbaṃ dhammadesanaṃ pabbajjāguṇakittanavasena sattahi vaḍḍhesi. Pabbajitvāti iṇāyikānaṃ attano palibodhaṃ tathā tathā jānāpetvā pabbajitvā.
ಯಥಾ ಚ ತತ್ಥ ಭಗವಾ ಪಟಿಪಜ್ಜಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಪುನ ದಿವಸೇ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।
Yathā ca tattha bhagavā paṭipajji, taṃ dassetuṃ ‘‘puna divase’’tiādi vuttaṃ.
ತಂ ತಂ ಕುಲಘರಂ ಪೇಸೇತ್ವಾತಿ ತಂ ತಂ ತಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಧೀತರಂ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸಾನುಚ್ಛವಿಕಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ದೇನ್ತೋ ತಂ ತಂ ಕುಲಘರಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಧಮ್ಮೇ ಗರುಕರಣಾಭಾವತೋ।
Taṃ taṃ kulagharaṃ pesetvāti taṃ taṃ tassa brāhmaṇassa dhītaraṃ tassa tassānucchavikassa brāhmaṇassa dento taṃ taṃ kulagharaṃ pesetvā brāhmaṇadhamme garukaraṇābhāvato.
‘‘ನಟ್ಠೇ ಮತೇ ಪಬ್ಬಜಿತೇ, ನಪುಂಸಕೇಪಿ ಭತ್ತರಿ।
‘‘Naṭṭhe mate pabbajite, napuṃsakepi bhattari;
ಇತ್ಥಿಯಾ ಪತಿಸೇಟ್ಠಾಯ, ನ ಅಞ್ಞೋ ಪತಿ ಇಚ್ಛಿಯೋ’’ತಿ॥ –
Itthiyā patiseṭṭhāya, na añño pati icchiyo’’ti. –
ಅಯಞ್ಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಧಮ್ಮೋ। ಅಯ್ಯಿಕಟ್ಠಾನೇತಿ ಮಾತಾಮಹಿಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ ಸತ್ಥು ಚಿತ್ತಾರಾಧನವಸೇನಾತಿ।
Ayañhi brāhmaṇadhammo. Ayyikaṭṭhāneti mātāmahiṭṭhāne ṭhapesi satthu cittārādhanavasenāti.
ಬಹುಧೀತರಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Bahudhītarasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ಪಠಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Paṭhamavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೧೦. ಬಹುಧೀತರಸುತ್ತಂ • 10. Bahudhītarasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೧೦. ಬಹುಧೀತರಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Bahudhītarasuttavaṇṇanā
