Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
੧੦. ਬਹੁਧੀਤਰਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
10. Bahudhītarasuttavaṇṇanā
੧੯੬. ਸਮਨ੍ਤਤੋਤਿ ਦਕ੍ਖਿਣવਾਮਾਨਂ વਸੇਨ ਸਮਨ੍ਤਤੋ। ਊਰੁਬਦ੍ਧਾਸਨਨ੍ਤਿ ਊਰੂਨਂ ਬਨ੍ਧਨવਸੇਨ ਨਿਸਜ੍ਜਨਂ। ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਊਰੂਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਬਨ੍ਧਨવਸੇਨ ਆਭੁਜਿਤਾਕਾਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਆਭੁਜਿਤ੍વਾਤਿ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ’’ਤਿ। ਹੇਟ੍ਠਿਮਕਾਯਸ੍ਸ ਅਨੁਜੁਕਂ ਠਪਨਂ ਨਿਸਜ੍ਜਾવਚਨੇਨੇવ ਬੋਧਿਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਉਜੁਂ ਕਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਾਯ-ਸਦ੍ਦੋ ਉਪਰਿਮਕਾਯવਿਸਯੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਉਪਰਿਮਂ ਸਰੀਰਂ ਉਜੁਕਂ ਠਪੇਤ੍વਾ’’ਤਿ। ਤਂ ਪਨ ਉਜੁਕਟ੍ਠਪਨਂ ਸਰੂਪਤੋ ਪਯੋਜਨਤੋ ਚ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਟ੍ਠਾਰਸਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਰਿਮੁਖਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਭਿਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮਾਨਤ੍ਥੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਭਿਮੁਖ’’ਨ੍ਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਪੁਥੁਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਨਿવਾਰੇਤ੍વਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂਯੇવ ਪੁਰੇਕ੍ਖਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ‘‘ਪਰਿਣਾਯਿਕਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ વਿਯ। ਮੁਖਨ੍ਤਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੋ ‘‘ਸੁਞ੍ਞਤવਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ વਿਯ। ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਨਿਗ੍ਗਮਨਟ੍ਠੋ ਹਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਨਿਯ੍ਯਾਨਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਥਾ ਗਹਿਤਸਮ੍ਮੋਸਂ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਸਮ੍ਮੋਸਂ ਸਤਿਂ ਕਤ੍વਾ ਪਰਮਂ ਸਤਿਨੇਪਕ੍ਕਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਾ…ਪੇ॰… ਨਿਸੀਦਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਸਾਦਸਞ੍ਜਾਨਨਤ੍ਥਂ। ਅਟવਿਮੁਖਾ ਚਰਮਾਨਾਤਿ ਗੋਚਰਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾ।
196.Samantatoti dakkhiṇavāmānaṃ vasena samantato. Ūrubaddhāsananti ūrūnaṃ bandhanavasena nisajjanaṃ. Dvinnaṃ ūrūnaṃ aññamaññabandhanavasena ābhujitākāraṃ sandhāyāha ‘‘ābhujitvāti bandhitvā’’ti. Heṭṭhimakāyassa anujukaṃ ṭhapanaṃ nisajjāvacaneneva bodhitanti ‘‘ujuṃ kāya’’nti ettha kāya-saddo uparimakāyavisayoti āha ‘‘uparimaṃ sarīraṃ ujukaṃ ṭhapetvā’’ti. Taṃ pana ujukaṭṭhapanaṃ sarūpato payojanato ca dassetuṃ ‘‘aṭṭhārasā’’tiādi vuttaṃ. Parimukhanti ettha pari-saddo abhisaddena samānatthoti āha ‘‘kammaṭṭhānābhimukha’’nti, bahiddhā puthuttārammaṇato nivāretvā kammaṭṭhānaṃyeva purekkhatoti attho. Pariggahaṭṭho ‘‘pariṇāyikā’’tiādīsu viya. Mukhanti niyyānaṭṭho ‘‘suññatavimokkhamukha’’ntiādīsu viya. Paṭipakkhato niggamanaṭṭho hi niyyānaṭṭho, tasmā pariggahitaniyyānanti sabbathā gahitasammosaṃ pariccattasammosaṃ satiṃ katvā paramaṃ satinepakkaṃ upaṭṭhapetvāti attho. Chabbaṇṇā…pe… nisīdi brāhmaṇassa pasādasañjānanatthaṃ. Aṭavimukhā caramānāti gocaraṃ gaṇhantā.
ਅਜ੍ਜਸਟ੍ਠਿਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਜ ਛਨ੍ਨਂ ਪੂਰਣੀ ਸਟ੍ਠੀ ਦਿવਸવੁਤ੍ਤਿ, ਅਜ੍ਜ ਆਦਿਂ ਕਤ੍વਾ ਛ ਦਿવਸੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗੇ ਚੇਤਂ ਉਪਯੋਗવਚਨਂ। ਅਜ੍ਜ ਛਦਿવਸਮਤ੍ਤਕਾਤਿ ਅਜ੍ਜਤੋ ਛਟ੍ਠਦਿવਸਮਤ੍ਤਕਾ। ਲਾਮਕਾਤਿ ਨਿਹੀਨਾ ਨਿਪ੍ਫਲਾ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਿਲਖਾਣੁਕਾ’’ਤਿਆਦਿ।
Ajjasaṭṭhinti ajja channaṃ pūraṇī saṭṭhī divasavutti, ajja ādiṃ katvā cha divaseti attho. Accantasaṃyoge cetaṃ upayogavacanaṃ. Ajja chadivasamattakāti ajjato chaṭṭhadivasamattakā. Lāmakāti nihīnā nipphalā. Tenāha ‘‘tilakhāṇukā’’tiādi.
ਉਸ੍ਸਾਹੇਨਾਤਿ ਉਦ੍ਧਂ ਉਦ੍ਧਂ ਪਸਾਰੇਨ ਅਭਿਭવਨੇਨ। ਤਂ ਪਨ ਨੇਸਂ ਅਭਿਭવਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਕਣ੍ਣਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਾਦੀਨੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ।
Ussāhenāti uddhaṃ uddhaṃ pasārena abhibhavanena. Taṃ pana nesaṃ abhibhavanaṃ dassetuṃ ‘‘kaṇṇanaṅguṭṭhādīnī’’tiādimāha.
‘‘ਉਪ੍ਪਾਟਕਪਾਣਕਾ’’ਤਿ ਤਚਂ ਉਪ੍ਪਾਟੇਤ੍વਾ વਿਯ ਖਾਦਕਪਾਣਕਾ ਊਕਾਮਙ੍ਗੁਲਾਦਯੋ।
‘‘Uppāṭakapāṇakā’’ti tacaṃ uppāṭetvā viya khādakapāṇakā ūkāmaṅgulādayo.
ਕਲ਼ਾਰਪਿਙ੍ਗਲਾਤਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਪਿਙ੍ਗਲਕ੍ਖਿਕਾ, ਕਲ਼ਾਰਪਿਙ੍ਗਲਾਤਿ વਾ ਰਤ੍ਤਗਤ੍ਤਾ ਚ ਪਿਙ੍ਗਲਚਕ੍ਖੁਕਾ ਚ। ਤਿਲਕਾਹਤਾਤਿ ਆਹਤਤਿਲਕਾ, ਤਿਲਪ੍ਪਮਾਣੇਹਿ ਬਿਨ੍ਦੂਹਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਸਨ੍ਥਤਸਰੀਰਾ।
Kaḷārapiṅgalāti nikkhantapiṅgalakkhikā, kaḷārapiṅgalāti vā rattagattā ca piṅgalacakkhukā ca. Tilakāhatāti āhatatilakā, tilappamāṇehi bindūhi samantato santhatasarīrā.
ਪਟਿਗਾਥਾਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ વਡ੍ਢੇਸੀਤਿ ਪਕਤਿਯਾ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਥੇਤਬ੍ਬਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਗੁਣਕਿਤ੍ਤਨવਸੇਨ ਸਤ੍ਤਹਿ વਡ੍ਢੇਸਿ। ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾਤਿ ਇਣਾਯਿਕਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਲਿਬੋਧਂ ਤਥਾ ਤਥਾ ਜਾਨਾਪੇਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ।
Paṭigāthāhi brāhmaṇassa dhammadesanaṃ vaḍḍhesīti pakatiyā tassa attanā kathetabbaṃ dhammadesanaṃ pabbajjāguṇakittanavasena sattahi vaḍḍhesi. Pabbajitvāti iṇāyikānaṃ attano palibodhaṃ tathā tathā jānāpetvā pabbajitvā.
ਯਥਾ ਚ ਤਤ੍ਥ ਭਗવਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਪੁਨ ਦਿવਸੇ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ।
Yathā ca tattha bhagavā paṭipajji, taṃ dassetuṃ ‘‘puna divase’’tiādi vuttaṃ.
ਤਂ ਤਂ ਕੁਲਘਰਂ ਪੇਸੇਤ੍વਾਤਿ ਤਂ ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਧੀਤਰਂ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸਾਨੁਚ੍ਛવਿਕਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਦੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਤਂ ਕੁਲਘਰਂ ਪੇਸੇਤ੍વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਧਮ੍ਮੇ ਗਰੁਕਰਣਾਭਾવਤੋ।
Taṃ taṃ kulagharaṃ pesetvāti taṃ taṃ tassa brāhmaṇassa dhītaraṃ tassa tassānucchavikassa brāhmaṇassa dento taṃ taṃ kulagharaṃ pesetvā brāhmaṇadhamme garukaraṇābhāvato.
‘‘ਨਟ੍ਠੇ ਮਤੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇ, ਨਪੁਂਸਕੇਪਿ ਭਤ੍ਤਰਿ।
‘‘Naṭṭhe mate pabbajite, napuṃsakepi bhattari;
ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਪਤਿਸੇਟ੍ਠਾਯ, ਨ ਅਞ੍ਞੋ ਪਤਿ ਇਚ੍ਛਿਯੋ’’ਤਿ॥ –
Itthiyā patiseṭṭhāya, na añño pati icchiyo’’ti. –
ਅਯਞ੍ਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਧਮ੍ਮੋ। ਅਯ੍ਯਿਕਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਮਾਤਾਮਹਿਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸਿ ਸਤ੍ਥੁ ਚਿਤ੍ਤਾਰਾਧਨવਸੇਨਾਤਿ।
Ayañhi brāhmaṇadhammo. Ayyikaṭṭhāneti mātāmahiṭṭhāne ṭhapesi satthu cittārādhanavasenāti.
ਬਹੁਧੀਤਰਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Bahudhītarasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ਪਠਮવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Paṭhamavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੧੦. ਬਹੁਧੀਤਰਸੁਤ੍ਤਂ • 10. Bahudhītarasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੧੦. ਬਹੁਧੀਤਰਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Bahudhītarasuttavaṇṇanā