Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
൧൦. ബഹുധീതരസുത്തവണ്ണനാ
10. Bahudhītarasuttavaṇṇanā
൧൯൬. സമന്തതോതി ദക്ഖിണവാമാനം വസേന സമന്തതോ. ഊരുബദ്ധാസനന്തി ഊരൂനം ബന്ധനവസേന നിസജ്ജനം. ദ്വിന്നം ഊരൂനം അഞ്ഞമഞ്ഞബന്ധനവസേന ആഭുജിതാകാരം സന്ധായാഹ ‘‘ആഭുജിത്വാതി ബന്ധിത്വാ’’തി. ഹേട്ഠിമകായസ്സ അനുജുകം ഠപനം നിസജ്ജാവചനേനേവ ബോധിതന്തി ‘‘ഉജും കായ’’ന്തി ഏത്ഥ കായ-സദ്ദോ ഉപരിമകായവിസയോതി ആഹ ‘‘ഉപരിമം സരീരം ഉജുകം ഠപേത്വാ’’തി. തം പന ഉജുകട്ഠപനം സരൂപതോ പയോജനതോ ച ദസ്സേതും ‘‘അട്ഠാരസാ’’തിആദി വുത്തം. പരിമുഖന്തി ഏത്ഥ പരി-സദ്ദോ അഭിസദ്ദേന സമാനത്ഥോതി ആഹ ‘‘കമ്മട്ഠാനാഭിമുഖ’’ന്തി, ബഹിദ്ധാ പുഥുത്താരമ്മണതോ നിവാരേത്വാ കമ്മട്ഠാനംയേവ പുരേക്ഖതോതി അത്ഥോ. പരിഗ്ഗഹട്ഠോ ‘‘പരിണായികാ’’തിആദീസു വിയ. മുഖന്തി നിയ്യാനട്ഠോ ‘‘സുഞ്ഞതവിമോക്ഖമുഖ’’ന്തിആദീസു വിയ. പടിപക്ഖതോ നിഗ്ഗമനട്ഠോ ഹി നിയ്യാനട്ഠോ, തസ്മാ പരിഗ്ഗഹിതനിയ്യാനന്തി സബ്ബഥാ ഗഹിതസമ്മോസം പരിച്ചത്തസമ്മോസം സതിം കത്വാ പരമം സതിനേപക്കം ഉപട്ഠപേത്വാതി അത്ഥോ. ഛബ്ബണ്ണാ…പേ॰… നിസീദി ബ്രാഹ്മണസ്സ പസാദസഞ്ജാനനത്ഥം. അടവിമുഖാ ചരമാനാതി ഗോചരം ഗണ്ഹന്താ.
196.Samantatoti dakkhiṇavāmānaṃ vasena samantato. Ūrubaddhāsananti ūrūnaṃ bandhanavasena nisajjanaṃ. Dvinnaṃ ūrūnaṃ aññamaññabandhanavasena ābhujitākāraṃ sandhāyāha ‘‘ābhujitvāti bandhitvā’’ti. Heṭṭhimakāyassa anujukaṃ ṭhapanaṃ nisajjāvacaneneva bodhitanti ‘‘ujuṃ kāya’’nti ettha kāya-saddo uparimakāyavisayoti āha ‘‘uparimaṃ sarīraṃ ujukaṃ ṭhapetvā’’ti. Taṃ pana ujukaṭṭhapanaṃ sarūpato payojanato ca dassetuṃ ‘‘aṭṭhārasā’’tiādi vuttaṃ. Parimukhanti ettha pari-saddo abhisaddena samānatthoti āha ‘‘kammaṭṭhānābhimukha’’nti, bahiddhā puthuttārammaṇato nivāretvā kammaṭṭhānaṃyeva purekkhatoti attho. Pariggahaṭṭho ‘‘pariṇāyikā’’tiādīsu viya. Mukhanti niyyānaṭṭho ‘‘suññatavimokkhamukha’’ntiādīsu viya. Paṭipakkhato niggamanaṭṭho hi niyyānaṭṭho, tasmā pariggahitaniyyānanti sabbathā gahitasammosaṃ pariccattasammosaṃ satiṃ katvā paramaṃ satinepakkaṃ upaṭṭhapetvāti attho. Chabbaṇṇā…pe… nisīdi brāhmaṇassa pasādasañjānanatthaṃ. Aṭavimukhā caramānāti gocaraṃ gaṇhantā.
അജ്ജസട്ഠിന്തി അജ്ജ ഛന്നം പൂരണീ സട്ഠീ ദിവസവുത്തി, അജ്ജ ആദിം കത്വാ ഛ ദിവസേതി അത്ഥോ. അച്ചന്തസംയോഗേ ചേതം ഉപയോഗവചനം. അജ്ജ ഛദിവസമത്തകാതി അജ്ജതോ ഛട്ഠദിവസമത്തകാ. ലാമകാതി നിഹീനാ നിപ്ഫലാ. തേനാഹ ‘‘തിലഖാണുകാ’’തിആദി.
Ajjasaṭṭhinti ajja channaṃ pūraṇī saṭṭhī divasavutti, ajja ādiṃ katvā cha divaseti attho. Accantasaṃyoge cetaṃ upayogavacanaṃ. Ajja chadivasamattakāti ajjato chaṭṭhadivasamattakā. Lāmakāti nihīnā nipphalā. Tenāha ‘‘tilakhāṇukā’’tiādi.
ഉസ്സാഹേനാതി ഉദ്ധം ഉദ്ധം പസാരേന അഭിഭവനേന. തം പന നേസം അഭിഭവനം ദസ്സേതും ‘‘കണ്ണനങ്ഗുട്ഠാദീനീ’’തിആദിമാഹ.
Ussāhenāti uddhaṃ uddhaṃ pasārena abhibhavanena. Taṃ pana nesaṃ abhibhavanaṃ dassetuṃ ‘‘kaṇṇanaṅguṭṭhādīnī’’tiādimāha.
‘‘ഉപ്പാടകപാണകാ’’തി തചം ഉപ്പാടേത്വാ വിയ ഖാദകപാണകാ ഊകാമങ്ഗുലാദയോ.
‘‘Uppāṭakapāṇakā’’ti tacaṃ uppāṭetvā viya khādakapāṇakā ūkāmaṅgulādayo.
കളാരപിങ്ഗലാതി നിക്ഖന്തപിങ്ഗലക്ഖികാ, കളാരപിങ്ഗലാതി വാ രത്തഗത്താ ച പിങ്ഗലചക്ഖുകാ ച. തിലകാഹതാതി ആഹതതിലകാ, തിലപ്പമാണേഹി ബിന്ദൂഹി സമന്തതോ സന്ഥതസരീരാ.
Kaḷārapiṅgalāti nikkhantapiṅgalakkhikā, kaḷārapiṅgalāti vā rattagattā ca piṅgalacakkhukā ca. Tilakāhatāti āhatatilakā, tilappamāṇehi bindūhi samantato santhatasarīrā.
പടിഗാഥാഹി ബ്രാഹ്മണസ്സ ധമ്മദേസനം വഡ്ഢേസീതി പകതിയാ തസ്സ അത്തനാ കഥേതബ്ബം ധമ്മദേസനം പബ്ബജ്ജാഗുണകിത്തനവസേന സത്തഹി വഡ്ഢേസി. പബ്ബജിത്വാതി ഇണായികാനം അത്തനോ പലിബോധം തഥാ തഥാ ജാനാപേത്വാ പബ്ബജിത്വാ.
Paṭigāthāhi brāhmaṇassa dhammadesanaṃ vaḍḍhesīti pakatiyā tassa attanā kathetabbaṃ dhammadesanaṃ pabbajjāguṇakittanavasena sattahi vaḍḍhesi. Pabbajitvāti iṇāyikānaṃ attano palibodhaṃ tathā tathā jānāpetvā pabbajitvā.
യഥാ ച തത്ഥ ഭഗവാ പടിപജ്ജി, തം ദസ്സേതും ‘‘പുന ദിവസേ’’തിആദി വുത്തം.
Yathā ca tattha bhagavā paṭipajji, taṃ dassetuṃ ‘‘puna divase’’tiādi vuttaṃ.
തം തം കുലഘരം പേസേത്വാതി തം തം തസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ ധീതരം തസ്സ തസ്സാനുച്ഛവികസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ ദേന്തോ തം തം കുലഘരം പേസേത്വാ ബ്രാഹ്മണധമ്മേ ഗരുകരണാഭാവതോ.
Taṃ taṃ kulagharaṃ pesetvāti taṃ taṃ tassa brāhmaṇassa dhītaraṃ tassa tassānucchavikassa brāhmaṇassa dento taṃ taṃ kulagharaṃ pesetvā brāhmaṇadhamme garukaraṇābhāvato.
‘‘നട്ഠേ മതേ പബ്ബജിതേ, നപുംസകേപി ഭത്തരി;
‘‘Naṭṭhe mate pabbajite, napuṃsakepi bhattari;
ഇത്ഥിയാ പതിസേട്ഠായ, ന അഞ്ഞോ പതി ഇച്ഛിയോ’’തി. –
Itthiyā patiseṭṭhāya, na añño pati icchiyo’’ti. –
അയഞ്ഹി ബ്രാഹ്മണധമ്മോ. അയ്യികട്ഠാനേതി മാതാമഹിട്ഠാനേ ഠപേസി സത്ഥു ചിത്താരാധനവസേനാതി.
Ayañhi brāhmaṇadhammo. Ayyikaṭṭhāneti mātāmahiṭṭhāne ṭhapesi satthu cittārādhanavasenāti.
ബഹുധീതരസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Bahudhītarasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
പഠമവഗ്ഗവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Paṭhamavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya / ൧൦. ബഹുധീതരസുത്തം • 10. Bahudhītarasuttaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ൧൦. ബഹുധീതരസുത്തവണ്ണനാ • 10. Bahudhītarasuttavaṇṇanā