Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / इतिवुत्तकपाळि • Itivuttakapāḷi

    ५. बहुजनहितसुत्तं

    5. Bahujanahitasuttaṃ

    ८४. वुत्तञ्हेतं भगवता, वुत्तमरहताति मे सुतं –

    84. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –

    ‘‘तयोमे पुग्गला लोके उप्पज्‍जमाना उप्पज्‍जन्ति बहुजनहिताय बहुजनसुखाय लोकानुकम्पाय अत्थाय हिताय सुखाय देवमनुस्सानं। कतमे तयो? इध, भिक्खवे, तथागतो लोके उप्पज्‍जति अरहं सम्मासम्बुद्धो विज्‍जाचरणसम्पन्‍नो सुगतो लोकविदू अनुत्तरो पुरिसदम्मसारथि सत्था देवमनुस्सानं बुद्धो भगवा। सो धम्मं देसेति आदिकल्याणं मज्झेकल्याणं परियोसानकल्याणं सात्थं सब्यञ्‍जनं, केवलपरिपुण्णं परिसुद्धं ब्रह्मचरियं पकासेति। अयं, भिक्खवे, पठमो पुग्गलो लोके उप्पज्‍जमानो उप्पज्‍जति बहुजनहिताय बहुजनसुखाय लोकानुकम्पाय अत्थाय हिताय सुखाय देवमनुस्सानं।

    ‘‘Tayome puggalā loke uppajjamānā uppajjanti bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katame tayo? Idha, bhikkhave, tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Ayaṃ, bhikkhave, paṭhamo puggalo loke uppajjamāno uppajjati bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ.

    ‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, तस्सेव सत्थु 1 सावको अरहं होति खीणासवो वुसितवा कतकरणीयो ओहितभारो अनुप्पत्तसदत्थो परिक्खीणभवसंयोजनो सम्मदञ्‍ञा विमुत्तो। सो धम्मं देसेति आदिकल्याणं मज्झेकल्याणं परियोसानकल्याणं सात्थं सब्यञ्‍जनं, केवलपरिपुण्णं परिसुद्धं ब्रह्मचरियं पकासेति। अयं, भिक्खवे, दुतियो पुग्गलो लोके उप्पज्‍जमानो उप्पज्‍जति बहुजनहिताय बहुजनसुखाय लोकानुकम्पाय अत्थाय हिताय सुखाय देवमनुस्सानं।

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, tasseva satthu 2 sāvako arahaṃ hoti khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Ayaṃ, bhikkhave, dutiyo puggalo loke uppajjamāno uppajjati bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ.

    ‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, तस्सेव सत्थु सावको सेखो होति पाटिपदो बहुस्सुतो सीलवतूपपन्‍नो। सोपि 3 धम्मं देसेति आदिकल्याणं मज्झेकल्याणं परियोसानकल्याणं सात्थं सब्यञ्‍जनं, केवलपरिपुण्णं परिसुद्धं ब्रह्मचरियं पकासेति। अयं, भिक्खवे, ततियो पुग्गलो लोके उप्पज्‍जमानो उप्पज्‍जति बहुजनहिताय बहुजनसुखाय लोकानुकम्पाय अत्थाय हिताय सुखाय देवमनुस्सानं। इमे खो, भिक्खवे, तयो पुग्गला लोके उप्पज्‍जमाना उप्पज्‍जन्ति बहुजनहिताय बहुजनसुखाय लोकानुकम्पाय अत्थाय हिताय सुखाय देवमनुस्सान’’न्ति। एतमत्थं भगवा अवोच। तत्थेतं इति वुच्‍चति –

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, tasseva satthu sāvako sekho hoti pāṭipado bahussuto sīlavatūpapanno. Sopi 4 dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Ayaṃ, bhikkhave, tatiyo puggalo loke uppajjamāno uppajjati bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Ime kho, bhikkhave, tayo puggalā loke uppajjamānā uppajjanti bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’’nti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –

    ‘‘सत्था हि लोके पठमो महेसि, तस्सन्वयो सावको भावितत्तो।

    ‘‘Satthā hi loke paṭhamo mahesi, tassanvayo sāvako bhāvitatto;

    अथापरो पाटिपदोपि सेखो, बहुस्सुतो सीलवतूपपन्‍नो॥

    Athāparo pāṭipadopi sekho, bahussuto sīlavatūpapanno.

    ‘‘एते तयो देवमनुस्ससेट्ठा, पभङ्करा धम्ममुदीरयन्ता।

    ‘‘Ete tayo devamanussaseṭṭhā, pabhaṅkarā dhammamudīrayantā;

    अपापुरन्ति 5 अमतस्स द्वारं, योगा पमोचेन्ति 6 हुज्‍जनं ते॥

    Apāpuranti 7 amatassa dvāraṃ, yogā pamocenti 8 hujjanaṃ te.

    ‘‘ये सत्थवाहेन अनुत्तरेन, सुदेसितं मग्गमनुक्‍कमन्ति 9।

    ‘‘Ye satthavāhena anuttarena, sudesitaṃ maggamanukkamanti 10;

    इधेव दुक्खस्स करोन्ति अन्तं, ये अप्पमत्ता सुगतस्स सासने’’ति॥

    Idheva dukkhassa karonti antaṃ, ye appamattā sugatassa sāsane’’ti.

    अयम्पि अत्थो वुत्तो भगवता, इति मे सुतन्ति। पञ्‍चमं।

    Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Pañcamaṃ.




    Next: ६. असुभानुपस्सीसुत्तं • 6. Asubhānupassīsuttaṃ




    Footnotes:
    1. सत्थुनो (स्या॰)
    2. satthuno (syā.)
    3. सो (?)
    4. so (?)
    5. अपापुरेन्ति (क॰)
    6. यागा पमुच्‍चन्ति (सी॰), योगा मोचन्ति (स्या॰)
    7. apāpurenti (ka.)
    8. yāgā pamuccanti (sī.), yogā mocanti (syā.)
    9. मग्गमनुग्गमन्ति (सी॰ क॰)
    10. maggamanuggamanti (sī. ka.)



    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / इतिवुत्तक-अट्ठकथा • Itivuttaka-aṭṭhakathā / ५. बहुजनहितसुत्तवण्णना • 5. Bahujanahitasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact