| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มชฺฌิมนิกาย (อฎฺฐกถา) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
๙. พหุเวทนียสุตฺตวณฺณนา
9. Bahuvedanīyasuttavaṇṇanā
๘๘. เอวํ เม สุตนฺติ พหุเวทนียสุตฺตํฯ ตตฺถ ปญฺจกโงฺค ถปตีติ ปญฺจกโงฺคติ ตสฺส นามํฯ วาสิผรสุนิขาทนทณฺฑมุคฺครกาฬสุตฺตนาฬิสงฺขาเตหิ วา อเงฺคหิ สมนฺนาคตตฺตา โส ปญฺจโงฺคติ ปญฺญาโตฯ ถปตีติ วฑฺฒกีเชฎฺฐโกฯ อุทายีติ ปณฺฑิตอุทายิเตฺถโรฯ
88.Evaṃme sutanti bahuvedanīyasuttaṃ. Tattha pañcakaṅgo thapatīti pañcakaṅgoti tassa nāmaṃ. Vāsipharasunikhādanadaṇḍamuggarakāḷasuttanāḷisaṅkhātehi vā aṅgehi samannāgatattā so pañcaṅgoti paññāto. Thapatīti vaḍḍhakījeṭṭhako. Udāyīti paṇḍitaudāyitthero.
๘๙. ปริยายนฺติ การณํฯ เทฺวปานนฺทาติ เทฺวปิ, อานนฺทฯ ปริยาเยนาติ การเณนฯ เอตฺถ จ กายิกเจตสิกวเสน เทฺว เวทิตพฺพาฯ สุขาทิวเสน ติโสฺส, อินฺทฺริยวเสน สุขินฺทฺริยาทิกา ปญฺจ, ทฺวารวเสน จกฺขุสมฺผสฺสชาทิกา ฉ, อุปวิจารวเสน ‘‘จกฺขุนา รูปํ ทิสฺวา โสมนสฺสฎฺฐานิยํ รูปํ อุปวิจรตี’’ติอาทิกา อฎฺฐารส, ฉ เคหสฺสิตานิ โสมนสฺสานิ, ฉ เนกฺขมฺมสิตานิ โสมนสฺสานิ, ฉ เคหสฺสิตานิ โทมนสฺสานิ, ฉ เนกฺขมฺมสิตานิ โทมนสฺสานิ, ฉ เคหสฺสิตา อุเปกฺขา, ฉ เนกฺขมฺมสิตาติ เอวํ ฉตฺติํส, ตา อตีเต ฉตฺติํส, อนาคเต ฉตฺติํส, ปจฺจุปฺปเนฺน ฉตฺติํสาติ เอวํ อฎฺฐเวทนาสตํ เวทิตพฺพํฯ
89.Pariyāyanti kāraṇaṃ. Dvepānandāti dvepi, ānanda. Pariyāyenāti kāraṇena. Ettha ca kāyikacetasikavasena dve veditabbā. Sukhādivasena tisso, indriyavasena sukhindriyādikā pañca, dvāravasena cakkhusamphassajādikā cha, upavicāravasena ‘‘cakkhunā rūpaṃ disvā somanassaṭṭhāniyaṃ rūpaṃ upavicaratī’’tiādikā aṭṭhārasa, cha gehassitāni somanassāni, cha nekkhammasitāni somanassāni, cha gehassitāni domanassāni, cha nekkhammasitāni domanassāni, cha gehassitā upekkhā, cha nekkhammasitāti evaṃ chattiṃsa, tā atīte chattiṃsa, anāgate chattiṃsa, paccuppanne chattiṃsāti evaṃ aṭṭhavedanāsataṃ veditabbaṃ.
๙๐. ปญฺจ โข อิเม, อานนฺท, กามคุณาติ อยํ ปาฎิเอโกฺก อนุสนฺธิฯ น เกวลมฺปิ เทฺว อาทิํ กตฺวา เวทนา ภควตา ปญฺญตฺตา, ปริยาเยน เอกาปิ เวทนา กถิตาฯ ตํ ทเสฺสโนฺต ปญฺจกงฺคสฺส ถปติโน วาทํ อุปตฺถเมฺภตุํ อิมํ เทสนํ อารภิฯ
90.Pañca kho ime, ānanda, kāmaguṇāti ayaṃ pāṭiekko anusandhi. Na kevalampi dve ādiṃ katvā vedanā bhagavatā paññattā, pariyāyena ekāpi vedanā kathitā. Taṃ dassento pañcakaṅgassa thapatino vādaṃ upatthambhetuṃ imaṃ desanaṃ ārabhi.
อภิกฺกนฺตตรนฺติ สุนฺทรตรํฯ ปณีตตรนฺติ อตปฺปกตรํฯ เอตฺถ จ จตุตฺถชฺฌานโต ปฎฺฐาย อทุกฺขมสุขา เวทนา, สาปิ สนฺตเฎฺฐน ปณีตเฎฺฐน จ สุขนฺติ วุตฺตาฯ ฉ เคหสฺสิตานิ สุขนฺติ วุตฺตานิฯ นิโรโธ อเวทยิตสุขวเสน สุขํ นาม ชาโตฯ ปญฺจกามคุณวเสน หิ อฎฺฐสมาปตฺติวเสน จ อุปฺปนฺนํ เวทยิตสุขํ นามฯ นิโรโธ อเวทยิตสุขํ นามฯ อิติ เวทยิตสุขํ วา โหตุ อเวทยิตสุขํ วา, ตํ นิทฺทุกฺขภาวสงฺขาเตน สุขเฎฺฐน เอกนฺตสุขเมว ชาตํฯ
Abhikkantataranti sundarataraṃ. Paṇītataranti atappakataraṃ. Ettha ca catutthajjhānato paṭṭhāya adukkhamasukhā vedanā, sāpi santaṭṭhena paṇītaṭṭhena ca sukhanti vuttā. Cha gehassitāni sukhanti vuttāni. Nirodho avedayitasukhavasena sukhaṃ nāma jāto. Pañcakāmaguṇavasena hi aṭṭhasamāpattivasena ca uppannaṃ vedayitasukhaṃ nāma. Nirodho avedayitasukhaṃ nāma. Iti vedayitasukhaṃ vā hotu avedayitasukhaṃ vā, taṃ niddukkhabhāvasaṅkhātena sukhaṭṭhena ekantasukhameva jātaṃ.
๙๑. ยตฺถ ยตฺถาติ ยสฺมิํ ยสฺมิํ ฐาเนฯ สุขํ อุปลพฺภตีติ เวทยิตสุขํ วา อเวทยิตสุขํ วา อุปลพฺภติฯ ตํ ตํ ตถาคโต สุขสฺมิํ ปญฺญเปตีติ ตํ สพฺพํ ตถาคโต นิทฺทุกฺขภาวํ สุขสฺมิํเยว ปญฺญเปตีติฯ อิธ ภควา นิโรธสมาปตฺติํ สีสํ กตฺวา เนยฺยปุคฺคลวเสน อรหตฺตนิกูเฎเนว เทสนํ นิฎฺฐาเปสีติฯ
91.Yatthayatthāti yasmiṃ yasmiṃ ṭhāne. Sukhaṃ upalabbhatīti vedayitasukhaṃ vā avedayitasukhaṃ vā upalabbhati. Taṃ taṃ tathāgato sukhasmiṃ paññapetīti taṃ sabbaṃ tathāgato niddukkhabhāvaṃ sukhasmiṃyeva paññapetīti. Idha bhagavā nirodhasamāpattiṃ sīsaṃ katvā neyyapuggalavasena arahattanikūṭeneva desanaṃ niṭṭhāpesīti.
ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฎฺฐกถาย
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
พหุเวทนียสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Bahuvedanīyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / มชฺฌิมนิกาย • Majjhimanikāya / ๙. พหุเวทนียสุตฺตํ • 9. Bahuvedanīyasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / มชฺฌิมนิกาย (ฎีกา) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ๙. พหุเวทนิยสุตฺตวณฺณนา • 9. Bahuvedaniyasuttavaṇṇanā
