| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
੯. ਬਹੁવੇਦਨਿਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
9. Bahuvedaniyasuttavaṇṇanā
੮੮. ਪਞ੍ਚਕਙ੍ਗੋਤਿ વਡ੍ਢਕੀਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨੇ વਾਸਿਆਦਿਪਞ੍ਚਕਂ ਅਙ੍ਗਂ ਸਂਧਨਂ ਏਤਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਕਙ੍ਗੋ। ਥਮ੍ਭਾਦਿવਤ੍ਥੂਨਂ ਥਪਨਟ੍ਠੇਨ ਥਪਤਿ। ਪਣ੍ਡਿਤਉਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰੋ, ਨ ਕਾਲ਼ੁਦਾਯੀ ਥੇਰੋ।
88.Pañcakaṅgoti vaḍḍhakīkiccasādhane vāsiādipañcakaṃ aṅgaṃ saṃdhanaṃ etasminti pañcakaṅgo. Thambhādivatthūnaṃ thapanaṭṭhena thapati. Paṇḍitaudāyitthero, na kāḷudāyī thero.
੮੯. ਪਰਿਯਾਯਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲਂ વਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਪਰਿਯਾਯੋ, ਕਾਰਣਂ। વੇਦਨਾਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਚ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਭਾવੋ ਕਾਰਣਂ। ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕવਸੇਨ ਦ੍વੇ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਪਸਾਦਕਾਯਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਕਾਯਿਕਾ, ਚੇਤੋਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਚੇਤਸਿਕਾ। ਸੁਖਾਦਿવਸੇਨ ਤਿਸ੍ਸੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੁਖਨਦੁਕ੍ਖਨੁਪੇਕ੍ਖਨਾਨਿ ਸੁਖਾਦਿવੇਦਨਾਯ ਕਾਰਣਂ। ਤਾਨਿ ਹਿ ਪવਤ੍ਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਕਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਸੁਖਾਦਿਸਦ੍ਦਪ੍ਪવਤ੍ਤਿ, ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਯਥਾਰਹਂ ਕਾਰਣਂ ਨਿਦ੍ਧਾਰੇਤ੍વਾ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਉਪવਿਚਾਰવਸੇਨਾਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਉਪੇਚ੍ਚ ਸવਿਸੇਸਪવਤ੍ਤਿવਸੇਨ। ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸੋਮਨਸ੍ਸવੇਦਨਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਆਰਮ੍ਮਣਤਾਯ ਤਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍વਾ ਇਤਰવੇਦਨਾਹਿ વਿਸਿਟ੍ਠਤਾਯ ਸવਿਸੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਪવਤ੍ਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸੋਮਨਸ੍ਸਟ੍ਠਾਨਿਯਂ ਰੂਪਂ ਉਪવਿਚਰਤੀ’’ਤਿ। ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸવੇਦਨਾਸੁ ਗੇਹਸ੍ਸਿਤਾਨੀਤਿ ਗੇਹਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਿ।
89. Pariyāyati attano phalaṃ vattetīti pariyāyo, kāraṇaṃ. Vedanāsannissito ca kāyikacetasikabhāvo kāraṇaṃ. Tenāha – ‘‘kāyikacetasikavasena dve veditabbā’’ti. Tattha pasādakāyasannissitā kāyikā, cetosannissitā cetasikā. Sukhādivasena tissoti ettha sukhanadukkhanupekkhanāni sukhādivedanāya kāraṇaṃ. Tāni hi pavattinimittāni katvā tattha sukhādisaddappavatti, iminā nayena sesesupi yathārahaṃ kāraṇaṃ niddhāretvā vattabbaṃ. Upavicāravasenāti ārammaṇaṃ upecca savisesapavattivasena. Yasmiñhi ārammaṇe somanassavedanā pavattati, ārammaṇatāya taṃ upagantvā itaravedanāhi visiṭṭhatāya savisesaṃ tattha pavatti. Tenāha ‘‘somanassaṭṭhāniyaṃ rūpaṃ upavicaratī’’ti. Esa nayo sesavedanāsu gehassitānīti gehanissitāni.
੯੦. ਪਰਿਯਾਯੇਨਾਤਿ ‘‘ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ વਦਾਮੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ। ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋਤਿ ਕਾਮਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਤੇ – ‘‘ਦ੍વੇਪਾਨਨ੍ਦ, વੇਦਨਾ વੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਦ੍વੇ ਆਦਿਂ ਕਤ੍વਾ વੇਦਨਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ, ਏਕਾਪਿ ਪਨ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਏવਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ। ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਤੁਨ੍ਤਿ ਏਕਾਪਿ વੇਦਨਾ વੁਤ੍ਤਾ ਮਯਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ, ਏવਂ ਸਤਿ ਦ੍વੇਪਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ ਏવਂ ਤਸ੍ਸ વਾਦਂ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਤੁਂ। ਕਥਂ ਪਨ ਏਕਾ વੇਦਨਾ વੁਤ੍ਤਾਤਿ? ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ વੇਦਯਿਤਂ ਸੁਖਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વਾ, ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ વਦਾਮੀਤਿ। ਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕવਣ੍ਣਨਾਯਂ (ਇਤਿવੁ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੫੨ ਆਦਯੋ) ਪਰਮਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
90.Pariyāyenāti ‘‘idamettha dukkhasminti vadāmī’’ti vuttaṭṭhānaṃ sandhāya vadati. Taṃ dassentoti kāmañcettha sutte – ‘‘dvepānanda, vedanā vuttā’’ti dve ādiṃ katvā vedanā dassitā, ekāpi pana dassitā evāti dassento. Upatthambhetunti ekāpi vedanā vuttā mayā pariyāyena, evaṃ sati dvepi vattabbāti evaṃ tassa vādaṃ upatthambhetuṃ. Kathaṃ pana ekā vedanā vuttāti? Yaṃ kiñci vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, idamettha dukkhasminti vadāmīti. Yaṃ panettha vattabbaṃ, taṃ itivuttakavaṇṇanāyaṃ (itivu. aṭṭha. 52 ādayo) paramatthadīpaniyaṃ vuttanayena veditabbaṃ.
ਕਥਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਰੂਪਾવਚਰਚਤੁਤ੍ਥੇ ਅਰੂਪੇਸੁ ਸਞ੍ਞਾવੇਦਯਿਤਨਿਰੋਧੇ ਸੁਖਂ ਉਦ੍ਧਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਸਨ੍ਤਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਪਟਿਪਕ੍ਖਧਮ੍ਮਾਨਂ વੂਪਸਨ੍ਤਭਾવੇਨ। ਪਣੀਤਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਭਾવਨਾવਿਸੇਸવਿਸਿਟ੍ਠੇਨ ਅਤਪ੍ਪਕਭਾવੇਨੇવ ਸੇਟ੍ਠਭਾવੇਨ ਚ, ਪਚ੍ਚਯવਿਸੇਸੇਨ ਪਧਾਨਭਾવਂ ਨੀਤਨ੍ਤਿਪਿ ਪਣੀਤਂ। વੇਦਯਿਤਸੁਖਂ ਨਾਮ વੇਦਨਾਭੂਤਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਕਤ੍વਾ। ਅવੇਦਯਿਤਸੁਖਂ ਨਾਮ ਯਾવਤਾ ਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖਤਾ, ਤਾવਤਾ ਸੁਖਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ।ਅਥ વਾ ਨਿਰੋਧੋ ਸੁਟ੍ਠੁ ਖਾਦਤਿ ਖਨਤਿ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਾਬਾਧਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਅਰਹਤਿ ਸਤ੍ਤਾਹਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨਤੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖਭਾવਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਸੁਖਟ੍ਠੇਨਾ’’ਤਿ।
Kathaṃ panettha rūpāvacaracatutthe arūpesu saññāvedayitanirodhe sukhaṃ uddhatanti āha ‘‘ettha cā’’tiādi. Santaṭṭhenāti paṭipakkhadhammānaṃ vūpasantabhāvena. Paṇītaṭṭhenāti bhāvanāvisesavisiṭṭhena atappakabhāveneva seṭṭhabhāvena ca, paccayavisesena padhānabhāvaṃ nītantipi paṇītaṃ. Vedayitasukhaṃ nāma vedanābhūtaṃ sukhanti katvā. Avedayitasukhaṃ nāma yāvatā niddukkhatā, tāvatā sukhanti vuccatīti.Atha vā nirodho suṭṭhu khādati khanati kāyikacetasikābādhanti vattabbataṃ arahati sattāhampi tattha dukkhassa nirujjhanato. Tenāha ‘‘niddukkhabhāvasaṅkhātena sukhaṭṭhenā’’ti.
੯੧. ਯਸ੍ਮਿਂ ਯਸ੍ਮਿਂ ਭવੇ, ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇ, ਅવਤ੍ਥਾਯ વਾ ਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖਭਾવੋ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਤਾ ਅਨੁਪਲਬ੍ਭਨੇਨ ਦੁਕ੍ਖવਿવਿਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਸੁਖਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਪਞ੍ਞਪੇਤਿ। ਸੇਸਂ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવ।
91.Yasmiṃ yasmiṃ bhave, cittuppāde, avatthāya vā niddukkhabhāvo, dukkhassa paṭipakkhatā anupalabbhanena dukkhavivittaṃ, taṃ sukhasmiṃyeva paññapeti. Sesaṃ suviññeyyameva.
ਬਹੁવੇਦਨੀਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾਯ ਲੀਨਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
Bahuvedanīyasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya / ੯. ਬਹੁવੇਦਨੀਯਸੁਤ੍ਤਂ • 9. Bahuvedanīyasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ੯. ਬਹੁવੇਦਨੀਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Bahuvedanīyasuttavaṇṇanā
