| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
၄. ဗကဗ္ရဟ္မသုတ္တဝဏ္ဏနာ
4. Bakabrahmasuttavaṇṇanā
၁၇၅. စတုတ္ထေ ပာပကံ ဒိဋ္ဌိဂတန္တိ လာမိကာ သသ္သတဒိဋ္ဌိ။ ဣဒံ နိစ္စန္တိ ဣဒံ သဟ ကာယေန ဗ္ရဟ္မဋ္ဌာနံ အနိစ္စံ ‘‘နိစ္စ’’န္တိ ဝဒတိ။ ဓုဝာဒီနိ တသ္သေဝ ဝေဝစနာနိ။ တတ္ထ ဓုဝန္တိ ထိရံ။ သသ္သတန္တိ သဒာ ဝိဇ္ဇမာနံ။ ကေဝလန္တိ အခဏ္ဍံ သကလံ။ အစဝနဓမ္မန္တိ အစဝနသဘာဝံ။ ဣဒံ ဟိ န ဇာယတီတိအာဒီသု ဣမသ္မိံ ဌာနေ ကောစိ ဇာယနကော ဝာ ဇီယနကော ဝာ မီယနကော ဝာ စဝနကော ဝာ ဥပပဇ္ဇနကော ဝာ နတ္ထိ, တံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ဣတော စ ပနညန္တိ ဣတော သဟကာယာ ဗ္ရဟ္မဋ္ဌာနာ ဥတ္တရိ အညံ နိသ္သရဏံ နာမ နတ္ထီတိ။ ဧဝမသ္သ ထာမဂတာ သသ္သတဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ။ ဧဝံဝာဒီ စ ပန သော ဥပရိ တိသ္သော ဈာနဘူမိယော စတ္တာရော မဂ္ဂေ စတ္တာရိ ဖလာနိ နိဗ္ဗာနန္တိ သဗ္ဗံ ပဋိဗာဟတိ။ ကဒာ ပနသ္သ သာ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပန္နာတိ? ပဌမဇ္ဈာနဘူမိယံ နိဗ္ဗတ္တကာလေ။ ဒုတိယဇ္ဈာနဘူမိယန္တိ ဧကေ။
175. Catutthe pāpakaṃ diṭṭhigatanti lāmikā sassatadiṭṭhi. Idaṃ niccanti idaṃ saha kāyena brahmaṭṭhānaṃ aniccaṃ ‘‘nicca’’nti vadati. Dhuvādīni tasseva vevacanāni. Tattha dhuvanti thiraṃ. Sassatanti sadā vijjamānaṃ. Kevalanti akhaṇḍaṃ sakalaṃ. Acavanadhammanti acavanasabhāvaṃ. Idaṃ hi na jāyatītiādīsu imasmiṃ ṭhāne koci jāyanako vā jīyanako vā mīyanako vā cavanako vā upapajjanako vā natthi, taṃ sandhāya vadati. Ito ca panaññanti ito sahakāyā brahmaṭṭhānā uttari aññaṃ nissaraṇaṃ nāma natthīti. Evamassa thāmagatā sassatadiṭṭhi uppannā hoti. Evaṃvādī ca pana so upari tisso jhānabhūmiyo cattāro magge cattāri phalāni nibbānanti sabbaṃ paṭibāhati. Kadā panassa sā diṭṭhi uppannāti? Paṭhamajjhānabhūmiyaṃ nibbattakāle. Dutiyajjhānabhūmiyanti eke.
တတ္ရာယံ အနုပုဗ္ဗိကထာ – ဟေဋ္ဌုပပတ္တိကော ကိရေသ ဗ္ရဟ္မာ အနုပ္ပန္နေ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ ကသိဏပရိကမ္မံ ကတ္ဝာ သမာပတ္တိယော နိဗ္ဗတ္တေတ္ဝာ အပရိဟီနဇ္ဈာနော ကာလံ ကတ္ဝာ စတုတ္ထဇ္ဈာနဘူမိယံ ဝေဟပ္ဖလဗ္ရဟ္မလောကေ ပဉ္စကပ္ပသတိကံ အာယုံ ဂဟေတ္ဝာ နိဗ္ဗတ္တိ။ တတ္ထ ယာဝတာယုကံ ဌတ္ဝာ ဟေဋ္ဌုပပတ္တိကံ ကတ္ဝာ တတိယဇ္ဈာနံ ပဏီတံ ဘာဝေတ္ဝာ သုဘကိဏ္ဟဗ္ရဟ္မလောကေ စတုသဋ္ဌိကပ္ပံ အာယုံ ဂဟေတ္ဝာ နိဗ္ဗတ္တိ။ တတ္ထ ဒုတိယဇ္ဈာနံ ဘာဝေတ္ဝာ အာဘသ္သရေ အဋ္ဌ ကပ္ပေ အာယုံ ဂဟေတ္ဝာ နိဗ္ဗတ္တိ။ တတ္ထ ပဌမဇ္ဈာနံ ဘာဝေတ္ဝာ, ပဌမဇ္ဈာနဘူမိယံ ကပ္ပာယုကော ဟုတ္ဝာ နိဗ္ဗတ္တိ ။ သော ပဌမကာလေ အတ္တနာ ကတကမ္မဉ္စ နိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနဉ္စ အညာသိ, ကာလေ ပန ဂစ္ဆန္တေ ဂစ္ဆန္တေ ဥဘယံ ပမုသ္သိတ္ဝာ သသ္သတဒိဋ္ဌိံ ဥပ္ပာဒေသိ။
Tatrāyaṃ anupubbikathā – heṭṭhupapattiko kiresa brahmā anuppanne buddhuppāde isipabbajjaṃ pabbajitvā kasiṇaparikammaṃ katvā samāpattiyo nibbattetvā aparihīnajjhāno kālaṃ katvā catutthajjhānabhūmiyaṃ vehapphalabrahmaloke pañcakappasatikaṃ āyuṃ gahetvā nibbatti. Tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā heṭṭhupapattikaṃ katvā tatiyajjhānaṃ paṇītaṃ bhāvetvā subhakiṇhabrahmaloke catusaṭṭhikappaṃ āyuṃ gahetvā nibbatti. Tattha dutiyajjhānaṃ bhāvetvā ābhassare aṭṭha kappe āyuṃ gahetvā nibbatti. Tattha paṭhamajjhānaṃ bhāvetvā, paṭhamajjhānabhūmiyaṃ kappāyuko hutvā nibbatti . So paṭhamakāle attanā katakammañca nibbattaṭṭhānañca aññāsi, kāle pana gacchante gacchante ubhayaṃ pamussitvā sassatadiṭṭhiṃ uppādesi.
အဝိဇ္ဇာဂတောတိ အဝိဇ္ဇာယ ဂတော သမန္နာဂတော အညာဏီ အန္ဓီဘူတော။ ယတ္ရ ဟိ နာမာတိ ယော နာမ။ ဝက္ခတီတိ ဘဏတိ။ ‘‘ယတ္ရာ’’တိ နိပာတယောဂေန ပန အနာဂတဝစနံ ကတံ။
Avijjāgatoti avijjāya gato samannāgato aññāṇī andhībhūto. Yatra hi nāmāti yo nāma. Vakkhatīti bhaṇati. ‘‘Yatrā’’ti nipātayogena pana anāgatavacanaṃ kataṃ.
ဧဝံ ဝုတ္တေ သော ဗ္ရဟ္မာ ယထာ နာမ မဂ္ဂစောရော ဒ္ဝေ တယော ပဟာရေ အဓိဝာသေန္တော သဟာယေ အနာစိက္ခိတ္ဝာပိ ဥတ္တရိံ ပဟာရံ ပဟရိယမာနော ‘‘အသုကော စ အသုကော စ မယ္ဟံ သဟာယော’’တိ အာစိက္ခတိ, ဧဝမေဝ ဘဂဝတာ သန္တဇ္ဇိယမာနော သတိံ လဘိတ္ဝာ, ‘‘ဘဂဝာ မယ္ဟံ ပဒာနုပဒံ ပေက္ခန္တော မံ နိပ္ပီဠိတုကာမော’’တိ ဘီတော အတ္တနော သဟာယေ အာစိက္ခန္တော ဒ္ဝာသတ္တတီတိအာဒိမာဟ။ တသ္သတ္ထော – ဘော ဂောတမ, မယံ ဒ္ဝာသတ္တတိ ဇနာ ပုညကမ္မာ တေန ပုညကမ္မေန ဣဓ နိဗ္ဗတ္တာ။ ဝသဝတ္တိနော သယံ အညေသံ ဝသေ အဝတ္တိတ္ဝာ ပရေ အတ္တနော ဝသေ ဝတ္တေမ, ဇာတိဉ္စ ဇရဉ္စ အတီတာ, အယံ နော ဝေဒေဟိ ဂတတ္တာ ‘‘ဝေဒဂူ’’တိ သင္ခံ ဂတာ ဘဂဝာ အန္တိမာ ဗ္ရဟ္မုပပတ္တိ။ အသ္မာဘိဇပ္ပန္တိ ဇနာ အနေကာတိ အနေကဇနာ အမ္ဟေ အဘိဇပ္ပန္တိ။ ‘‘အယံ ခော ဘဝံ ဗ္ရဟ္မာ, မဟာဗ္ရဟ္မာ, အဘိဘူ, အနဘိဘူတော, အညဒတ္ထုဒသော, ဝသဝတ္တီ, ဣသ္သရော, ကတ္တာ, နိမ္မာတာ, သေဋ္ဌော, သဇိတာ, ဝသီ, ပိတာ ဘူတဘဗ္ယာန’’န္တိ ဧဝံ ပတ္ထေန္တိ ပိဟေန္တီတိ။
Evaṃ vutte so brahmā yathā nāma maggacoro dve tayo pahāre adhivāsento sahāye anācikkhitvāpi uttariṃ pahāraṃ pahariyamāno ‘‘asuko ca asuko ca mayhaṃ sahāyo’’ti ācikkhati, evameva bhagavatā santajjiyamāno satiṃ labhitvā, ‘‘bhagavā mayhaṃ padānupadaṃ pekkhanto maṃ nippīḷitukāmo’’ti bhīto attano sahāye ācikkhanto dvāsattatītiādimāha. Tassattho – bho gotama, mayaṃ dvāsattati janā puññakammā tena puññakammena idha nibbattā. Vasavattino sayaṃ aññesaṃ vase avattitvā pare attano vase vattema, jātiñca jarañca atītā, ayaṃ no vedehi gatattā ‘‘vedagū’’ti saṅkhaṃ gatā bhagavā antimā brahmupapatti. Asmābhijappanti janā anekāti anekajanā amhe abhijappanti. ‘‘Ayaṃ kho bhavaṃ brahmā, mahābrahmā, abhibhū, anabhibhūto, aññadatthudaso, vasavattī, issaro, kattā, nimmātā, seṭṭho, sajitā, vasī, pitā bhūtabhabyāna’’nti evaṃ patthenti pihentīti.
အထ နံ ဘဂဝာ အပ္ပံ ဟိ ဧတန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဧတန္တိ ယံ တ္ဝံ ဣဓ တဝ အာယုံ ‘‘ဒီဃ’’န္တိ မညသိ, ဧတံ အပ္ပံ ပရိတ္တကံ။ သတံ သဟသ္သာနံ နိရဗ္ဗုဒာနန္တိ နိရဗ္ဗုဒဂဏနာယ သတသဟသ္သနိရဗ္ဗုဒာနံ။ အာယုံ ပဇာနာမီတိ, ‘‘ဣဒာနိ တဝ အဝသိဋ္ဌံ ဧတ္တကံ အာယူ’’တိ အဟံ ဇာနာမိ။ အနန္တဒသ္သီ ဘဂဝာ ဟမသ္မီတိ, ဘဂဝာ, တုမ္ဟေ ‘‘အဟံ အနန္တဒသ္သီ ဇာတိအာဒီနိ ဥပာတိဝတ္တော’’တိ ဝဒထ။ ကိံ မေ ပုရာဏန္တိ, ယဒိ တ္ဝံ အနန္တဒသ္သီ, ဧဝံ သန္တေ ဣဒံ မေ အာစိက္ခ, ကိံ မယ္ဟံ ပုရာဏံ? ဝတသီလဝတ္တန္တိ သီလမေဝ ဝုစ္စတိ။ ယမဟံ ဝိဇညာတိ ယံ အဟံ တယာ ကထိတံ ဇာနေယ္ယံ, တံ မေ အာစိက္ခာတိ ဝဒတိ။
Atha naṃ bhagavā appaṃ hi etantiādimāha. Tattha etanti yaṃ tvaṃ idha tava āyuṃ ‘‘dīgha’’nti maññasi, etaṃ appaṃ parittakaṃ. Sataṃ sahassānaṃ nirabbudānanti nirabbudagaṇanāya satasahassanirabbudānaṃ. Āyuṃ pajānāmīti, ‘‘idāni tava avasiṭṭhaṃ ettakaṃ āyū’’ti ahaṃ jānāmi. Anantadassī bhagavā hamasmīti, bhagavā, tumhe ‘‘ahaṃ anantadassī jātiādīni upātivatto’’ti vadatha. Kiṃ me purāṇanti, yadi tvaṃ anantadassī, evaṃ sante idaṃ me ācikkha, kiṃ mayhaṃ purāṇaṃ? Vatasīlavattanti sīlameva vuccati. Yamahaṃ vijaññāti yaṃ ahaṃ tayā kathitaṃ jāneyyaṃ, taṃ me ācikkhāti vadati.
ဣဒာနိသ္သ အာစိက္ခန္တော ဘဂဝာ ယံ တ္ဝံ အပာယေသီတိအာဒိမာဟ။ တတ္ရာယံ အဓိပ္ပာယော – ပုဗ္ဗေ ကိရေသ ကုလဃရေ နိဗ္ဗတ္တိတ္ဝာ ကာမေသု အာဒီနဝံ ဒိသ္ဝာ – ‘‘ဇာတိဇရာမရဏသ္သ အန္တံ ကရိသ္သာမီ’’တိ နိက္ခမ္မ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ သမာပတ္တိယော နိဗ္ဗတ္တေတ္ဝာ အဘိညာပာဒကဇ္ဈာနသ္သ လာဘီ ဟုတ္ဝာ ဂင္ဂာတီရေ ပဏ္ဏသာလံ ကာရေတ္ဝာ ဈာနရတိယာ ဝီတိနာမေတိ။ တဒာ စ ကာလေနကာလံ သတ္ထဝာဟာ ပဉ္စဟိ သကဋသတေဟိ မရုကန္တာရံ ပဋိပဇ္ဇန္တိ။ မရုကန္တာရေ ပန ဒိဝာ န သက္ကာ ဂန္တုံ, ရတ္တိံ ဂမနံ ဟောတိ။ အထ ပုရိမသကဋသ္သ အဂ္ဂယုဂေ ယုတ္တဗလိဗဒ္ဒာ ဂစ္ဆန္တာ ဂစ္ဆန္တာ နိဝတ္တိတ္ဝာ အာဂတမဂ္ဂာဘိမုခာ အဟေသုံ, သဗ္ဗသကဋာနိ တထေဝ နိဝတ္တိတ္ဝာ အရုဏေ ဥဂ္ဂတေ နိဝတ္တိတဘာဝံ ဇာနိံသု။ တေသဉ္စ တဒာ ကန္တာရံ အတိက္ကမနဒိဝသော အဟောသိ။ သဗ္ဗံ ဒာရုဒကံ ပရိက္ခီဏံ – တသ္မာ ‘‘နတ္ထိ ဒာနိ အမ္ဟာကံ ဇီဝိတ’’န္တိ စိန္တေတ္ဝာ, ဂောဏေ စက္ကေသု ဗန္ဓိတ္ဝာ, မနုသ္သာ သကဋစ္ဆာယံ ပဝိသိတ္ဝာ နိပဇ္ဇိံသု။
Idānissa ācikkhanto bhagavā yaṃ tvaṃ apāyesītiādimāha. Tatrāyaṃ adhippāyo – pubbe kiresa kulaghare nibbattitvā kāmesu ādīnavaṃ disvā – ‘‘jātijarāmaraṇassa antaṃ karissāmī’’ti nikkhamma isipabbajjaṃ pabbajitvā samāpattiyo nibbattetvā abhiññāpādakajjhānassa lābhī hutvā gaṅgātīre paṇṇasālaṃ kāretvā jhānaratiyā vītināmeti. Tadā ca kālenakālaṃ satthavāhā pañcahi sakaṭasatehi marukantāraṃ paṭipajjanti. Marukantāre pana divā na sakkā gantuṃ, rattiṃ gamanaṃ hoti. Atha purimasakaṭassa aggayuge yuttabalibaddā gacchantā gacchantā nivattitvā āgatamaggābhimukhā ahesuṃ, sabbasakaṭāni tatheva nivattitvā aruṇe uggate nivattitabhāvaṃ jāniṃsu. Tesañca tadā kantāraṃ atikkamanadivaso ahosi. Sabbaṃ dārudakaṃ parikkhīṇaṃ – tasmā ‘‘natthi dāni amhākaṃ jīvita’’nti cintetvā, goṇe cakkesu bandhitvā, manussā sakaṭacchāyaṃ pavisitvā nipajjiṃsu.
တာပသောပိ ကာလသ္သေဝ ပဏ္ဏသာလတော နိက္ခမိတ္ဝာ ပဏ္ဏသာလဒ္ဝာရေ နိသိန္နော ဂင္ဂံ ဩလောကယမာနော အဒ္ဒသ ဂင္ဂံ မဟတာ ဥဒကောဃေန ပူရိယမာနံ ပဝတ္တိတမဏိက္ခန္ဓံ ဝိယ အာဂစ္ဆန္တံ, ဒိသ္ဝာ စိန္တေသိ – ‘‘အတ္ထိ နု ခော ဣမသ္မိံ လောကေ ဧဝရူပသ္သ မဓုရောဒကသ္သ အလာဘေန ကိလိသ္သမာနာ သတ္တာ’’တိ? သော ဧဝံ အာဝဇ္ဇေန္တော မရုကန္တာရေ တံ သတ္ထံ ဒိသ္ဝာ ‘ဣမေ သတ္တာ မာ နသ္သန္တူ’တိ ‘‘ဣတော စိတော စ မဟာဥဒကက္ခန္ဓော ဆိဇ္ဇိတ္ဝာ မရုကန္တာရေ သတ္ထာဘိမုခော ဂစ္ဆတူ’’တိ အဘိညာစိတ္တေန အဓိဋ္ဌာသိ။ သဟ စိတ္တုပ္ပာဒေန မာတိကာရုဠ္ဟံ ဝိယ ဥဒကံ တတ္ထ အဂမာသိ။ မနုသ္သာ ဥဒကသဒ္ဒေန ဝုဋ္ဌာယ ဥဒကံ ဒိသ္ဝာ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌာ န္ဟာယိတ္ဝာ ပိဝိတ္ဝာ ဂောဏေပိ ပာယေတ္ဝာ သောတ္ထိနာ ဣစ္ဆိတဋ္ဌာနံ အဂမံသု။ သတ္ထာ တံ ဗ္ရဟ္မုနော ပုဗ္ဗကမ္မံ ဒသ္သေန္တော ပဌမံ ဂာထမာဟ။ တတ္ထ အပာယေသီတိ ပာယေသိ။ အ-ကာရော နိပာတမတ္တံ။ ဂမ္မနီတိ ဂိမ္ဟေ။ သမ္ပရေတေတိ ဂိမ္ဟာတပေန ဖုဋ္ဌေ အနုဂတေ။
Tāpasopi kālasseva paṇṇasālato nikkhamitvā paṇṇasāladvāre nisinno gaṅgaṃ olokayamāno addasa gaṅgaṃ mahatā udakoghena pūriyamānaṃ pavattitamaṇikkhandhaṃ viya āgacchantaṃ, disvā cintesi – ‘‘atthi nu kho imasmiṃ loke evarūpassa madhurodakassa alābhena kilissamānā sattā’’ti? So evaṃ āvajjento marukantāre taṃ satthaṃ disvā ‘ime sattā mā nassantū’ti ‘‘ito cito ca mahāudakakkhandho chijjitvā marukantāre satthābhimukho gacchatū’’ti abhiññācittena adhiṭṭhāsi. Saha cittuppādena mātikāruḷhaṃ viya udakaṃ tattha agamāsi. Manussā udakasaddena vuṭṭhāya udakaṃ disvā haṭṭhatuṭṭhā nhāyitvā pivitvā goṇepi pāyetvā sotthinā icchitaṭṭhānaṃ agamaṃsu. Satthā taṃ brahmuno pubbakammaṃ dassento paṭhamaṃ gāthamāha. Tattha apāyesīti pāyesi. A-kāro nipātamattaṃ. Gammanīti gimhe. Sampareteti gimhātapena phuṭṭhe anugate.
အပရသ္မိမ္ပိ သမယေ တာပသော ဂင္ဂာတီရေ ပဏ္ဏသာလံ မာပေတ္ဝာ အရညဂာမကံ နိသ္သာယ ဝသတိ။ တေန စ သမယေန စောရာ တံ ဂာမံ ပဟရိတ္ဝာ ဟတ္ထသာရံ ဂဟေတ္ဝာ ဂာဝိယော စ ကရမရေ စ ဂဟေတ္ဝာ ဂစ္ဆန္တိ။ ဂာဝောပိ သုနခာပိ မနုသ္သာပိ မဟာဝိရဝံ ဝိရဝန္တိ။ တာပသော တံ သဒ္ဒံ သုတ္ဝာ ‘‘ကိန္နု ခော ဧတ’’န္တိ? အာဝဇ္ဇေန္တော ‘‘မနုသ္သာနံ ဘယံ ဥပ္ပန္န’’န္တိ ဉတ္ဝာ ‘‘မယိ ပသ္သန္တေ ဣမေ သတ္တာ မာ နသ္သန္တူ’’တိ အဘိညာပာဒကဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတ္ဝာ ဝုဋ္ဌာယ အဘိညာစိတ္တေန စောရာနံ ပဋိပထေ စတုရင္ဂိနိံ သေနံ မာပေသိ။ ကမ္မသဇ္ဇာ အာဂစ္ဆန္တာ စောရာ ဒိသ္ဝာ, ‘‘ရာဇာ မညေ အာဂတော’’တိ ဝိလောပံ ဆဍ္ဍေတ္ဝာ ပက္ကမိံသု။ တာပသော ‘‘ယံ ယသ္သ သန္တကံ, တံ တသ္သေဝ ဟောတူ’’တိ အဓိဋ္ဌာသိ, တံ တထေဝ အဟောသိ။ မဟာဇနော သောတ္ထိဘာဝံ ပာပုဏိ။ သတ္ထာ ဣဒမ္ပိ တသ္သ ပုဗ္ဗကမ္မံ ဒသ္သေန္တော ဒုတိယံ ဂာထမာဟ။ တတ္ထ ဧဏိကူလသ္မိန္တိ ဂင္ဂာတီရေ။ ဂယ္ဟကံ နီယမာနန္တိ ဂဟေတ္ဝာ နီယမာနံ, ကရမရံ နီယမာနန္တိပိ အတ္ထော။
Aparasmimpi samaye tāpaso gaṅgātīre paṇṇasālaṃ māpetvā araññagāmakaṃ nissāya vasati. Tena ca samayena corā taṃ gāmaṃ paharitvā hatthasāraṃ gahetvā gāviyo ca karamare ca gahetvā gacchanti. Gāvopi sunakhāpi manussāpi mahāviravaṃ viravanti. Tāpaso taṃ saddaṃ sutvā ‘‘kinnu kho eta’’nti? Āvajjento ‘‘manussānaṃ bhayaṃ uppanna’’nti ñatvā ‘‘mayi passante ime sattā mā nassantū’’ti abhiññāpādakajjhānaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya abhiññācittena corānaṃ paṭipathe caturaṅginiṃ senaṃ māpesi. Kammasajjā āgacchantā corā disvā, ‘‘rājā maññe āgato’’ti vilopaṃ chaḍḍetvā pakkamiṃsu. Tāpaso ‘‘yaṃ yassa santakaṃ, taṃ tasseva hotū’’ti adhiṭṭhāsi, taṃ tatheva ahosi. Mahājano sotthibhāvaṃ pāpuṇi. Satthā idampi tassa pubbakammaṃ dassento dutiyaṃ gāthamāha. Tattha eṇikūlasminti gaṅgātīre. Gayhakaṃ nīyamānanti gahetvā nīyamānaṃ, karamaraṃ nīyamānantipi attho.
ပုန ဧကသ္မိံ သမယေ ဥပရိဂင္ဂာဝာသိကံ ဧကံ ကုလံ ဟေဋ္ဌာဂင္ဂာဝာသိကေန ကုလေန သဒ္ဓိံ မိတ္တသန္ထဝံ ကတ္ဝာ, နာဝာသင္ဃာဋံ ဗန္ဓိတ္ဝာ, ဗဟုံ ခာဒနီယဉ္စေဝ ဘောဇနီယဉ္စ ဂန္ဓမာလာဒီနိ စ အာရောပေတ္ဝာ ဂင္ဂာသောတေန အာဂစ္ဆတိ။ မနုသ္သာ ခာဒမာနာ ဘုဉ္ဇမာနာ နစ္စန္တာ ဂာယန္တာ ဒေဝဝိမာနေန ဂစ္ဆန္တာ ဝိယ ဗလဝသောမနသ္သာ အဟေသုံ။ ဂင္ဂေယ္ယကော နာဂော ဒိသ္ဝာ ကုပိတော ‘‘ဣမေ မယိ သညမ္ပိ န ကရောန္တိ။ ဣဒာနိ နေ သမုဒ္ဒမေဝ ပာပေသ္သာမီ’’တိ မဟန္တံ အတ္တဘာဝံ မာပေတ္ဝာ ဥဒကံ ဒ္ဝိဓာ ဘိန္ဒိတ္ဝာ ဥဋ္ဌာယ ဖဏံ ကတ္ဝာ, သုသုကာရံ ကရောန္တော အဋ္ဌာသိ။ မဟာဇနော ဒိသ္ဝာ ဘီတော ဝိသ္သရမကာသိ။ တာပသော ပဏ္ဏသာလာယံ နိသိန္နော သုတ္ဝာ, ‘‘ဣမေ ဂာယန္တာ နစ္စန္တာ သောမနသ္သဇာတာ အာဂစ္ဆန္တိ။ ဣဒာနိ ပန ဘယရဝံ ရဝိံသု, ကိန္နု ခော’’တိ? အာဝဇ္ဇေန္တော နာဂရာဇံ ဒိသ္ဝာ, ‘‘မယိ ပသ္သန္တေ သတ္တာ မာ နသ္သန္တူ’’တိ အဘိညာပာဒကဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတ္ဝာ အတ္တဘာဝံ ပဇဟိတ္ဝာ သုပဏ္ဏဝဏ္ဏံ မာပေတ္ဝာ နာဂရာဇသ္သ ဒသ္သေသိ။ နာဂရာဇာ ဘီတော ဖဏံ သံဟရိတ္ဝာ ဥဒကံ ပဝိဋ္ဌော, မဟာဇနော သောတ္ထိဘာဝံ ပာပုဏိ။ သတ္ထာ ဣဒမ္ပိ တသ္သ ပုဗ္ဗကမ္မံ ဒသ္သေန္တော တတိယံ ဂာထမာဟ။ တတ္ထ လုဒ္ဒေနာတိ ဒာရုဏေန။ မနုသ္သကမ္ယာတိ မနုသ္သကာမတာယ, မနုသ္သေ ဝိဟေဌေတုကာမတာယာတိ အတ္ထော။
Puna ekasmiṃ samaye uparigaṅgāvāsikaṃ ekaṃ kulaṃ heṭṭhāgaṅgāvāsikena kulena saddhiṃ mittasanthavaṃ katvā, nāvāsaṅghāṭaṃ bandhitvā, bahuṃ khādanīyañceva bhojanīyañca gandhamālādīni ca āropetvā gaṅgāsotena āgacchati. Manussā khādamānā bhuñjamānā naccantā gāyantā devavimānena gacchantā viya balavasomanassā ahesuṃ. Gaṅgeyyako nāgo disvā kupito ‘‘ime mayi saññampi na karonti. Idāni ne samuddameva pāpessāmī’’ti mahantaṃ attabhāvaṃ māpetvā udakaṃ dvidhā bhinditvā uṭṭhāya phaṇaṃ katvā, susukāraṃ karonto aṭṭhāsi. Mahājano disvā bhīto vissaramakāsi. Tāpaso paṇṇasālāyaṃ nisinno sutvā, ‘‘ime gāyantā naccantā somanassajātā āgacchanti. Idāni pana bhayaravaṃ raviṃsu, kinnu kho’’ti? Āvajjento nāgarājaṃ disvā, ‘‘mayi passante sattā mā nassantū’’ti abhiññāpādakajjhānaṃ samāpajjitvā attabhāvaṃ pajahitvā supaṇṇavaṇṇaṃ māpetvā nāgarājassa dassesi. Nāgarājā bhīto phaṇaṃ saṃharitvā udakaṃ paviṭṭho, mahājano sotthibhāvaṃ pāpuṇi. Satthā idampi tassa pubbakammaṃ dassento tatiyaṃ gāthamāha. Tattha luddenāti dāruṇena. Manussakamyāti manussakāmatāya, manusse viheṭhetukāmatāyāti attho.
အပရသ္မိမ္ပိ သမယေ ဧသ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ ကေသဝော နာမ တာပသော အဟောသိ။ တေန သမယေန အမ္ဟာကံ ဗောဓိသတ္တော ကပ္ပော နာမ မာဏဝော ကေသဝသ္သ ဗဒ္ဓစရော အန္တေဝာသိကော ဟုတ္ဝာ အာစရိယသ္သ ကိံကာရပဋိသ္သာဝီ မနာပစာရီ ဗုဒ္ဓိသမ္ပန္နော အတ္ထစရော အဟောသိ။ ကေသဝော တေန ဝိနာ ဝသိတုံ န သက္ကောတိ, တံ နိသ္သာယေဝ ဇီဝိကံ ကပ္ပေသိ။ သတ္ထာ ဣဒမ္ပိ တသ္သ ပုဗ္ဗကမ္မံ ဒသ္သေန္တော စတုတ္ထံ ဂာထမာဟ။
Aparasmimpi samaye esa isipabbajjaṃ pabbajitvā kesavo nāma tāpaso ahosi. Tena samayena amhākaṃ bodhisatto kappo nāma māṇavo kesavassa baddhacaro antevāsiko hutvā ācariyassa kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī buddhisampanno atthacaro ahosi. Kesavo tena vinā vasituṃ na sakkoti, taṃ nissāyeva jīvikaṃ kappesi. Satthā idampi tassa pubbakammaṃ dassento catutthaṃ gāthamāha.
တတ္ထ ဗဒ္ဓစရောတိ အန္တေဝာသိကော, သော ပန ဇေဋ္ဌန္တေဝာသိကော အဟောသိ။ သမ္ဗုဒ္ဓိမန္တံ ဝတိနံ အမညီတိ, ‘‘သမ္မာ ဗုဒ္ဓိမာ ဝတသမ္ပန္နော အယ’’န္တိ ဧဝံ မညမာနော ကပ္ပော တဝ အန္တေဝာသိကော အဟောသိံ အဟံ သော တေန သမယေနာတိ ဒသ္သေတိ။ အညေပိ ဇာနာသီတိ န ကေဝလံ မယ္ဟံ အာယုမေဝ, အညေပိ တ္ဝံ ဇာနာသိယေဝ။ တထာ ဟိ ဗုဒ္ဓောတိ တထာ ဟိ တ္ဝံ ဗုဒ္ဓော, ယသ္မာ ဗုဒ္ဓော, တသ္မာ ဇာနာသီတိ အတ္ထော။ တထာ ဟိ တ္ယာယံ ဇလိတာနုဘာဝောတိ ယသ္မာ စ တ္ဝံ ဗုဒ္ဓော, တသ္မာ တေ အယံ ဇလိတော အာနုဘာဝော။ ဩဘာသယံ တိဋ္ဌတီတိ သဗ္ဗံ ဗ္ရဟ္မလောကံ ဩဘာသယန္တော တိဋ္ဌတိ။ စတုတ္ထံ။
Tattha baddhacaroti antevāsiko, so pana jeṭṭhantevāsiko ahosi. Sambuddhimantaṃ vatinaṃ amaññīti, ‘‘sammā buddhimā vatasampanno aya’’nti evaṃ maññamāno kappo tava antevāsiko ahosiṃ ahaṃ so tena samayenāti dasseti. Aññepi jānāsīti na kevalaṃ mayhaṃ āyumeva, aññepi tvaṃ jānāsiyeva. Tathā hi buddhoti tathā hi tvaṃ buddho, yasmā buddho, tasmā jānāsīti attho. Tathā hi tyāyaṃ jalitānubhāvoti yasmā ca tvaṃ buddho, tasmā te ayaṃ jalito ānubhāvo. Obhāsayaṃ tiṭṭhatīti sabbaṃ brahmalokaṃ obhāsayanto tiṭṭhati. Catutthaṃ.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၄. ဗကဗ္ရဟ္မသုတ္တံ • 4. Bakabrahmasuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၄. ဗကဗ္ရဟ္မသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Bakabrahmasuttavaṇṇanā
