| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
၄. ဗကဗ္ရဟ္မသုတ္တဝဏ္ဏနာ
4. Bakabrahmasuttavaṇṇanā
၁၇၅. ‘‘သသ္သတော အတ္တာ စ လောကော စာ’’တိ ဧဝံ ပဝတ္တာ ဒိဋ္ဌိ သသ္သတဒိဋ္ဌိ။ သဟ ကာယေနာတိ သဟ တေန ဗ္ရဟ္မတ္တဘာဝေန။ ဗ္ရဟ္မဋ္ဌာနန္တိ အတ္တနော ဗ္ရဟ္မဝတ္ထုံ။ အနိစ္စံ ‘‘နိစ္စ’’န္တိ ဝဒတိ အနိစ္စတာယ အတ္တနော အပညာယမာနတ္တာ။ ထိရန္တိ ဒဠ္ဟံ, ဝိနာသာဘာဝတော သာရဘူတန္တိ အတ္ထော။ ဥပ္ပာဒဝိပရိဏာမာဘာဝတော သဒာ ဝိဇ္ဇမာနံ။ ကေဝလန္တိ ပရိပုဏ္ဏံ။ တေနာဟ ‘‘အခဏ္ဍ’’န္တိ။ ကေဝလန္တိ ဝာ ဇာတိအာဒီဟိ အသမ္မိသ္သံ, ဝိရဟိတန္တိ အဓိပ္ပာယော။ ဥပ္ပာဒာဒီနံ အဘာဝတော ဧဝ အစဝနဓမ္မံ။ ကောစိ ဇာယနကော။ပေ.။ ဥပပဇ္ဇနကော ဝာ နတ္ထိ နိစ္စဘာဝတော ဌာနေန သဒ္ဓိံ တန္နိဝာသီနံ။ နိစ္စဘာဝဉ္ဟိ သော ပဋိဇာနာတိ။ တိသ္သော ဈာနဘူမိယောတိ ဒုတိယတတိယစတုတ္ထဇ္ဈာနဘူမိယော။ စတုတ္ထဇ္ဈာနဘူမိဝိသေသာ ဟိ အသညသုဒ္ဓာဝာသာရုပ္ပဘဝာ။ နိဗ္ဗာနန္တိ ဝာ ဧတ္ထ ဣတိ-သဒ္ဒော အာဒိအတ္ထော, န ပရိသမာပနတ္ထော, တသ္မာ ‘‘သဗ္ဗ’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘အသည။ပေ.။ ဘဝာ’’တိ ဝုတ္တံ သင္ဂဏ္ဟာတိ။ ပဋိဗာဟတီတိ သန္တံယေဝ သမာနံ အဇာနန္တောဝ ‘‘နတ္ထီ’’တိ ပဋိက္ခိပတိ။ ဧကေ ဥတ္တရဝိဟာရဝာသိနော။
175. ‘‘Sassato attā ca loko cā’’ti evaṃ pavattā diṭṭhi sassatadiṭṭhi. Saha kāyenāti saha tena brahmattabhāvena. Brahmaṭṭhānanti attano brahmavatthuṃ. Aniccaṃ ‘‘nicca’’nti vadati aniccatāya attano apaññāyamānattā. Thiranti daḷhaṃ, vināsābhāvato sārabhūtanti attho. Uppādavipariṇāmābhāvato sadā vijjamānaṃ. Kevalanti paripuṇṇaṃ. Tenāha ‘‘akhaṇḍa’’nti. Kevalanti vā jātiādīhi asammissaṃ, virahitanti adhippāyo. Uppādādīnaṃ abhāvato eva acavanadhammaṃ. Koci jāyanako…pe… upapajjanako vā natthi niccabhāvato ṭhānena saddhiṃ tannivāsīnaṃ. Niccabhāvañhi so paṭijānāti. Tisso jhānabhūmiyoti dutiyatatiyacatutthajjhānabhūmiyo. Catutthajjhānabhūmivisesā hi asaññasuddhāvāsāruppabhavā. Nibbānanti vā ettha iti-saddo ādiattho, na parisamāpanattho, tasmā ‘‘sabba’’nti iminā ‘‘asañña…pe… bhavā’’ti vuttaṃ saṅgaṇhāti. Paṭibāhatīti santaṃyeva samānaṃ ajānantova ‘‘natthī’’ti paṭikkhipati. Eke uttaravihāravāsino.
ဟေဋ္ဌူပပတ္တိကောတိ ဟေဋ္ဌာ ဘူမီသု ဥပ္ပန္နဥပပတ္တိကော။ ဣဒာနိ တမတ္ထံ ဝိဝရိတုံ ‘‘အနုပ္ပန္နေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဟေဋ္ဌုပပတ္တိကံ ကတ္ဝာတိ ယထာဌိတဘူမိတော ဟေဋ္ဌာ တတိယဇ္ဈာနဘူမိယံ ဥပပတ္တိဈာနံ ကတ္ဝာ, န ဥပရိဈာနသ္သ ဝိယ ပတ္ထနာမတ္တန္တိ အဓိပ္ပာယော။ ပဌမကာလေတိ တသ္မိံ ဘဝေ ပဌမကာလေ။ အညာသိ အာသန္နဘာဝတော။ ဥဘယန္တိ တံ တံ အတ္တနာ ကတကမ္မဉ္စေဝ နိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနဉ္စာတိ ဥဘယံ။ ပမုသ္သိတ္ဝာ နိဗ္ဗတ္တိံ အနုပဓာရေန္တော။
Heṭṭhūpapattikoti heṭṭhā bhūmīsu uppannaupapattiko. Idāni tamatthaṃ vivarituṃ ‘‘anuppanne’’tiādi vuttaṃ. Heṭṭhupapattikaṃ katvāti yathāṭhitabhūmito heṭṭhā tatiyajjhānabhūmiyaṃ upapattijhānaṃ katvā, na uparijhānassa viya patthanāmattanti adhippāyo. Paṭhamakāleti tasmiṃ bhave paṭhamakāle. Aññāsi āsannabhāvato. Ubhayanti taṃ taṃ attanā katakammañceva nibbattaṭṭhānañcāti ubhayaṃ. Pamussitvā nibbattiṃ anupadhārento.
အဝိဇ္ဇာယ ဂတောတိ အဝိဇ္ဇာယ သဟ ပဝတ္တော။ သဟယောဂေ ဟိ ဣဒံ ကရဏဝစနံ။ တေနာဟ ‘‘သမန္နာဂတော’’တိ။ အညာဏီတိ အဝိဒ္ဝာ။ ပညာစက္ခုဝိရဟတော အန္ဓီဘူတော, အန္ဓဘာဝံ အာပန္နောတိ အတ္ထော။ အနာဂတေ သဒ္ဒော ဟောတာယံ ‘‘ဝက္ခတီ’’တိ ယတ္ရသဒ္ဒပယောဂေန, အတ္ထော ပန ဝတ္တမာနကာလိကော။ တေနာဟ ‘‘ဘဏတီ’’တိ။ တေနာဟ ‘‘ယတ္ရာ’’တိအာဒိ။
Avijjāya gatoti avijjāya saha pavatto. Sahayoge hi idaṃ karaṇavacanaṃ. Tenāha ‘‘samannāgato’’ti. Aññāṇīti avidvā. Paññācakkhuvirahato andhībhūto, andhabhāvaṃ āpannoti attho. Anāgate saddo hotāyaṃ ‘‘vakkhatī’’ti yatrasaddapayogena, attho pana vattamānakāliko. Tenāha ‘‘bhaṇatī’’ti. Tenāha ‘‘yatrā’’tiādi.
မဂ္ဂစောရောတိ မဂ္ဂပရိဗုန္ဓကစောရော။ သန္တဇ္ဇိယမာနောတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာဂတော ဝတ, ဘော, ဗကော ဗ္ရဟ္မာ’’တိအာဒိနာ သန္တဇ္ဇိယမာနော။ သတိံ လဘိတ္ဝာတိ တေနေဝ သန္တဇ္ဇနေန ယောနိသော ဥမ္မုဇ္ဇိတ္ဝာ ပုရိမဇာတိဝိသယံ သတိံ လဘိတ္ဝာ။ နိပ္ပီဠိတုကာမောတိ ဃံသေတုကာမော ဒောသံ ဒသ္သေတုကာမော ‘‘ဣဒံ ပသ္သ ယာဝဉ္စ တေ အပရဒ္ဓ’’န္တိ။ ပုညကမ္မာတိ ပုညကာရိနော။ ဝေဒေဟိ ဉာဏေဟိ ဂတတ္တာ ပဝတ္တတ္တာ။ အန္တိမာ ဗ္ရဟ္မုပပတ္တီတိ သဗ္ဗပစ္ဆိမာ ဗ္ရဟ္မဘာဝပ္ပတ္တိ။ အသ္မာဘိဇပ္ပန္တီတိ အသ္မေ အဘိဇပ္ပန္တိ။ အာယုဝဏ္ဏာဒိဝသေန ဗ္ရူဟိတဂုဏတ္တာ ဗ္ရဟ္မာ။ အညေဟိ မဟန္တာ ဗ္ရဟ္မာ မဟာဗ္ရဟ္မာ။ အဘိဘူတိ တံ ဗ္ရဟ္မလောကံ ဇေဋ္ဌကဘာဝေန အဘိဘဝိတ္ဝာ ဌိတော။ အနဘိဘူတောတိ အညေဟိ န အဘိဘူတော။ အညဒတ္ထူတိ ဧကံသဝစနမေတံ။ ဒသ္သနဝသေန ဒသော, သဗ္ဗံ ပသ္သတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဝသဝတ္တီတိ သဗ္ဗဇနံ ဝသေ ဝတ္တေတိ။ ဣသ္သရောတိ လောကေ ဣသ္သရော။ ကတ္တာ နိမ္မာတာတိ လောကသ္သ ကတ္တာ နိမ္မာတာ။ သေဋ္ဌော သဇိတာတိ အယံ လောကသ္သ ဥတ္တမော သံဝိဘဇိတာ စ။ ဝသီ ပိတာ ဘူတဘဗ္ယာနန္တိ အာစိဏ္ဏဝသိတ္တာ ဝသီ, အယံ ပိတာ ဘူတာနံ နိဗ္ဗတ္တာနံ ဘဗ္ယာနံ သမ္ဘဝေသီနန္တိ ပတ္ထေန္တိ ဝိကတ္ထေန္တိ ပိဟေန္တိ မာနေန္တိ။
Maggacoroti maggaparibundhakacoro. Santajjiyamānoti ‘‘avijjāgato vata, bho, bako brahmā’’tiādinā santajjiyamāno. Satiṃ labhitvāti teneva santajjanena yoniso ummujjitvā purimajātivisayaṃ satiṃ labhitvā. Nippīḷitukāmoti ghaṃsetukāmo dosaṃ dassetukāmo ‘‘idaṃ passa yāvañca te aparaddha’’nti. Puññakammāti puññakārino. Vedehi ñāṇehi gatattā pavattattā. Antimā brahmupapattīti sabbapacchimā brahmabhāvappatti. Asmābhijappantīti asme abhijappanti. Āyuvaṇṇādivasena brūhitaguṇattā brahmā. Aññehi mahantā brahmā mahābrahmā. Abhibhūti taṃ brahmalokaṃ jeṭṭhakabhāvena abhibhavitvā ṭhito. Anabhibhūtoti aññehi na abhibhūto. Aññadatthūti ekaṃsavacanametaṃ. Dassanavasena daso, sabbaṃ passatīti adhippāyo. Vasavattīti sabbajanaṃ vase vatteti. Issaroti loke issaro. Kattā nimmātāti lokassa kattā nimmātā. Seṭṭho sajitāti ayaṃ lokassa uttamo saṃvibhajitā ca. Vasī pitā bhūtabhabyānanti āciṇṇavasittā vasī, ayaṃ pitā bhūtānaṃ nibbattānaṃ bhabyānaṃ sambhavesīnanti patthenti vikatthenti pihenti mānenti.
ဧတန္တိ ဝိပရီတသညာဝသေန ‘‘ဣဒံ နိစ္စံ ဣဒံ ဓုဝံ ဣဒံ သသ္သတ’’န္တိအာဒိနာ ဝုတ္တံ ဧတံ အပ္ပံ ပရိတ္တကန္တိ တံ ဘဂဝာ ပရိစ္ဆိန္ဒိတ္ဝာ ဒသ္သေတိ။ တံ ပန ‘‘ဧကသ္မိံ ကောသလကေ တိလဝာဟေ ဝသ္သသတေ ဝသ္သသတေ ဧကေကတိလုဒ္ဓာရေ ကယိရမာနေ တိလာနိ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, န တ္ဝေဝ အဗ္ဗုဒေ အာယူ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တော အဗ္ဗုဒော, တံဝသေန ဝီသတိဂုဏံ နိရဗ္ဗုဒော, တေသံ နိရဗ္ဗုဒာနံ ဝသေန နိရဗ္ဗုဒသတသဟသ္သံ။ အယမေတ္ထ သင္ခေပော, ဝိတ္ထာရတော ပန ပဒုမေ အာယုနော ဝသ္သဂဏနာ ဣမသ္မိံယေဝ သံယုတ္တေ ပရတော အာဂမိသ္သတိ။ အနန္တဒသ္သီတိ အနန္တသ္သ ဉေယ္ယသ္သ အနဝသေသတော ဒသ္သီ။ ဝတသီလဝတ္တန္တိ သမာဒာနဝသေန ဝတဘူတံ စာရိတ္တသီလဝသေန သမာစိဏ္ဏတ္တာ သီလဝတ္တံ။ တံ ပန ဧကမေဝာတိ အာဟ ‘‘သီလမေဝာ’’တိ။
Etanti viparītasaññāvasena ‘‘idaṃ niccaṃ idaṃ dhuvaṃ idaṃ sassata’’ntiādinā vuttaṃ etaṃ appaṃ parittakanti taṃ bhagavā paricchinditvā dasseti. Taṃ pana ‘‘ekasmiṃ kosalake tilavāhe vassasate vassasate ekekatiluddhāre kayiramāne tilāni parikkhayaṃ gacchanti, na tveva abbude āyū’’ti evaṃ vutto abbudo, taṃvasena vīsatiguṇaṃ nirabbudo, tesaṃ nirabbudānaṃ vasena nirabbudasatasahassaṃ. Ayamettha saṅkhepo, vitthārato pana padume āyuno vassagaṇanā imasmiṃyeva saṃyutte parato āgamissati. Anantadassīti anantassa ñeyyassa anavasesato dassī. Vatasīlavattanti samādānavasena vatabhūtaṃ cārittasīlavasena samāciṇṇattā sīlavattaṃ. Taṃ pana ekamevāti āha ‘‘sīlamevā’’ti.
အပာယေသီတိ ဧတ္ထ ယဒာ သော ပိပာသိတေ မနုသ္သေ ပာနီယံ ပာယေသိ, တံ သမုဒာဂမတော ပဋ္ဌာယ ဒသ္သေတုံ ‘‘တတ္ရာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ပုဗ္ဗေတိ ပုရိမဇာတိယံ။ ဧသ ဗ္ရဟ္မာ ‘‘ဇရာမရဏသ္သ အန္တံ ကရိသ္သာမီ’’တိ အဇ္ဈာသယဝသေန ဈာနံ နိဗ္ဗတ္တေတ္ဝာ ဗ္ရဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တိ, သော တတ္ထ နိဗ္ဗာနသညီ အဟောသိ။ ဈာနရတိယာ ဝီတိနာမေတီတိ တဒာ တသ္သာ ကိရိယာယ အဝိစ္ဆေဒတော ပဝတ္တိံ ဥပာဒာယ ဝတ္တမာနပယောဂော။ ရတ္တန္ဓကာရေ ပုရတော ပုရတော ဂစ္ဆန္တသ္သ သကဋသ္သ အနုသ္သရဏဝသေန ဂစ္ဆန္တာနံ သကဋာနံ နိဝတ္တနံ ဟောတီတိ ‘‘သဗ္ဗသကဋာနိ တထေဝ နိဝတ္တိတ္ဝာ’’တိ ဝုတ္တံ။
Apāyesīti ettha yadā so pipāsite manusse pānīyaṃ pāyesi, taṃ samudāgamato paṭṭhāya dassetuṃ ‘‘tatrā’’tiādi āraddhaṃ. Pubbeti purimajātiyaṃ. Esa brahmā ‘‘jarāmaraṇassa antaṃ karissāmī’’ti ajjhāsayavasena jhānaṃ nibbattetvā brahmaloke nibbatti, so tattha nibbānasaññī ahosi. Jhānaratiyā vītināmetīti tadā tassā kiriyāya avicchedato pavattiṃ upādāya vattamānapayogo. Rattandhakāre purato purato gacchantassa sakaṭassa anussaraṇavasena gacchantānaṃ sakaṭānaṃ nivattanaṃ hotīti ‘‘sabbasakaṭāni tatheva nivattitvā’’ti vuttaṃ.
ကမ္မသဇ္ဇာတိ ယုဒ္ဓသဇ္ဇာ။ ဝိလောပန္တိ ဝိလုတ္တဘဏ္ဍံ။ ဧဏိကူလသ္မိန္တိ ဧတ္ထ ‘‘ပနိဟတာယ နိစ္စဂင္ဂာယ နာမ’’န္တိ ကေစိ။ ‘‘ဧဏိမိဂဗဟုလတာယ သော ဂင္ဂာယ တီရပ္ပဒေသော ဧဏိကူလန္တိ ဝုတ္တ’’န္တိ အပရေ။ ဂင္ဂေယ္ယကောတိ ဂင္ဂာသန္နိဝာသီ။
Kammasajjāti yuddhasajjā. Vilopanti viluttabhaṇḍaṃ. Eṇikūlasminti ettha ‘‘panihatāya niccagaṅgāya nāma’’nti keci. ‘‘Eṇimigabahulatāya so gaṅgāya tīrappadeso eṇikūlanti vutta’’nti apare. Gaṅgeyyakoti gaṅgāsannivāsī.
ဗဒ္ဓစရောတိ ပဋိဗဒ္ဓစရိယော။ တေနာဟ ‘‘အန္တေဝာသိကော’’တိ။ ယသ္မာ ဗုဒ္ဓော သဗ္ဗညူ, တသ္မာ အညာသိ, ဣဓ မယ္ဟံ ပမုဋ္ဌဉ္စ သဗ္ဗံ ဇာနာသီတိ အဓိပ္ပာယော။ သဗ္ဗံ ဗ္ရဟ္မလောကံ ဩဘာသယန္တော သဗ္ဗမ္ပိမံ ဗ္ရဟ္မလောကံ ဘဂဝာ ဩဘာသံ အဘိဘဝိတ္ဝာ အနညသာဓာရဏံ အတ္တနော ဩဘာသံ ဩဘာသေန္တော တိဋ္ဌတိ။
Baddhacaroti paṭibaddhacariyo. Tenāha ‘‘antevāsiko’’ti. Yasmā buddho sabbaññū, tasmā aññāsi, idha mayhaṃ pamuṭṭhañca sabbaṃ jānāsīti adhippāyo. Sabbaṃ brahmalokaṃ obhāsayanto sabbampimaṃ brahmalokaṃ bhagavā obhāsaṃ abhibhavitvā anaññasādhāraṇaṃ attano obhāsaṃ obhāsento tiṭṭhati.
ဗကဗ္ရဟ္မသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Bakabrahmasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၄. ဗကဗ္ရဟ္မသုတ္တံ • 4. Bakabrahmasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၄. ဗကဗ္ရဟ္မသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Bakabrahmasuttavaṇṇanā
