| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
೪. ಬಕಬ್ರಹ್ಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
4. Bakabrahmasuttavaṇṇanā
೧೭೫. ಚತುತ್ಥೇ ಪಾಪಕಂ ದಿಟ್ಠಿಗತನ್ತಿ ಲಾಮಿಕಾ ಸಸ್ಸತದಿಟ್ಠಿ। ಇದಂ ನಿಚ್ಚನ್ತಿ ಇದಂ ಸಹ ಕಾಯೇನ ಬ್ರಹ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಅನಿಚ್ಚಂ ‘‘ನಿಚ್ಚ’’ನ್ತಿ ವದತಿ। ಧುವಾದೀನಿ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಾನಿ। ತತ್ಥ ಧುವನ್ತಿ ಥಿರಂ। ಸಸ್ಸತನ್ತಿ ಸದಾ ವಿಜ್ಜಮಾನಂ। ಕೇವಲನ್ತಿ ಅಖಣ್ಡಂ ಸಕಲಂ। ಅಚವನಧಮ್ಮನ್ತಿ ಅಚವನಸಭಾವಂ। ಇದಂ ಹಿ ನ ಜಾಯತೀತಿಆದೀಸು ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಕೋಚಿ ಜಾಯನಕೋ ವಾ ಜೀಯನಕೋ ವಾ ಮೀಯನಕೋ ವಾ ಚವನಕೋ ವಾ ಉಪಪಜ್ಜನಕೋ ವಾ ನತ್ಥಿ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ। ಇತೋ ಚ ಪನಞ್ಞನ್ತಿ ಇತೋ ಸಹಕಾಯಾ ಬ್ರಹ್ಮಟ್ಠಾನಾ ಉತ್ತರಿ ಅಞ್ಞಂ ನಿಸ್ಸರಣಂ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ। ಏವಮಸ್ಸ ಥಾಮಗತಾ ಸಸ್ಸತದಿಟ್ಠಿ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಹೋತಿ। ಏವಂವಾದೀ ಚ ಪನ ಸೋ ಉಪರಿ ತಿಸ್ಸೋ ಝಾನಭೂಮಿಯೋ ಚತ್ತಾರೋ ಮಗ್ಗೇ ಚತ್ತಾರಿ ಫಲಾನಿ ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಸಬ್ಬಂ ಪಟಿಬಾಹತಿ। ಕದಾ ಪನಸ್ಸ ಸಾ ದಿಟ್ಠಿ ಉಪ್ಪನ್ನಾತಿ? ಪಠಮಜ್ಝಾನಭೂಮಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಕಾಲೇ। ದುತಿಯಜ್ಝಾನಭೂಮಿಯನ್ತಿ ಏಕೇ।
175. Catutthe pāpakaṃ diṭṭhigatanti lāmikā sassatadiṭṭhi. Idaṃ niccanti idaṃ saha kāyena brahmaṭṭhānaṃ aniccaṃ ‘‘nicca’’nti vadati. Dhuvādīni tasseva vevacanāni. Tattha dhuvanti thiraṃ. Sassatanti sadā vijjamānaṃ. Kevalanti akhaṇḍaṃ sakalaṃ. Acavanadhammanti acavanasabhāvaṃ. Idaṃ hi na jāyatītiādīsu imasmiṃ ṭhāne koci jāyanako vā jīyanako vā mīyanako vā cavanako vā upapajjanako vā natthi, taṃ sandhāya vadati. Ito ca panaññanti ito sahakāyā brahmaṭṭhānā uttari aññaṃ nissaraṇaṃ nāma natthīti. Evamassa thāmagatā sassatadiṭṭhi uppannā hoti. Evaṃvādī ca pana so upari tisso jhānabhūmiyo cattāro magge cattāri phalāni nibbānanti sabbaṃ paṭibāhati. Kadā panassa sā diṭṭhi uppannāti? Paṭhamajjhānabhūmiyaṃ nibbattakāle. Dutiyajjhānabhūmiyanti eke.
ತತ್ರಾಯಂ ಅನುಪುಬ್ಬಿಕಥಾ – ಹೇಟ್ಠುಪಪತ್ತಿಕೋ ಕಿರೇಸ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಅನುಪ್ಪನ್ನೇ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಕಸಿಣಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಅಪರಿಹೀನಜ್ಝಾನೋ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಭೂಮಿಯಂ ವೇಹಪ್ಫಲಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಪಞ್ಚಕಪ್ಪಸತಿಕಂ ಆಯುಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ। ತತ್ಥ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠುಪಪತ್ತಿಕಂ ಕತ್ವಾ ತತಿಯಜ್ಝಾನಂ ಪಣೀತಂ ಭಾವೇತ್ವಾ ಸುಭಕಿಣ್ಹಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಚತುಸಟ್ಠಿಕಪ್ಪಂ ಆಯುಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ। ತತ್ಥ ದುತಿಯಜ್ಝಾನಂ ಭಾವೇತ್ವಾ ಆಭಸ್ಸರೇ ಅಟ್ಠ ಕಪ್ಪೇ ಆಯುಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ। ತತ್ಥ ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ ಭಾವೇತ್ವಾ, ಪಠಮಜ್ಝಾನಭೂಮಿಯಂ ಕಪ್ಪಾಯುಕೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ । ಸೋ ಪಠಮಕಾಲೇ ಅತ್ತನಾ ಕತಕಮ್ಮಞ್ಚ ನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಅಞ್ಞಾಸಿ, ಕಾಲೇ ಪನ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಉಭಯಂ ಪಮುಸ್ಸಿತ್ವಾ ಸಸ್ಸತದಿಟ್ಠಿಂ ಉಪ್ಪಾದೇಸಿ।
Tatrāyaṃ anupubbikathā – heṭṭhupapattiko kiresa brahmā anuppanne buddhuppāde isipabbajjaṃ pabbajitvā kasiṇaparikammaṃ katvā samāpattiyo nibbattetvā aparihīnajjhāno kālaṃ katvā catutthajjhānabhūmiyaṃ vehapphalabrahmaloke pañcakappasatikaṃ āyuṃ gahetvā nibbatti. Tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā heṭṭhupapattikaṃ katvā tatiyajjhānaṃ paṇītaṃ bhāvetvā subhakiṇhabrahmaloke catusaṭṭhikappaṃ āyuṃ gahetvā nibbatti. Tattha dutiyajjhānaṃ bhāvetvā ābhassare aṭṭha kappe āyuṃ gahetvā nibbatti. Tattha paṭhamajjhānaṃ bhāvetvā, paṭhamajjhānabhūmiyaṃ kappāyuko hutvā nibbatti . So paṭhamakāle attanā katakammañca nibbattaṭṭhānañca aññāsi, kāle pana gacchante gacchante ubhayaṃ pamussitvā sassatadiṭṭhiṃ uppādesi.
ಅವಿಜ್ಜಾಗತೋತಿ ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಗತೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅಞ್ಞಾಣೀ ಅನ್ಧೀಭೂತೋ। ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮಾತಿ ಯೋ ನಾಮ। ವಕ್ಖತೀತಿ ಭಣತಿ। ‘‘ಯತ್ರಾ’’ತಿ ನಿಪಾತಯೋಗೇನ ಪನ ಅನಾಗತವಚನಂ ಕತಂ।
Avijjāgatoti avijjāya gato samannāgato aññāṇī andhībhūto. Yatra hi nāmāti yo nāma. Vakkhatīti bhaṇati. ‘‘Yatrā’’ti nipātayogena pana anāgatavacanaṃ kataṃ.
ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಯಥಾ ನಾಮ ಮಗ್ಗಚೋರೋ ದ್ವೇ ತಯೋ ಪಹಾರೇ ಅಧಿವಾಸೇನ್ತೋ ಸಹಾಯೇ ಅನಾಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾಪಿ ಉತ್ತರಿಂ ಪಹಾರಂ ಪಹರಿಯಮಾನೋ ‘‘ಅಸುಕೋ ಚ ಅಸುಕೋ ಚ ಮಯ್ಹಂ ಸಹಾಯೋ’’ತಿ ಆಚಿಕ್ಖತಿ, ಏವಮೇವ ಭಗವತಾ ಸನ್ತಜ್ಜಿಯಮಾನೋ ಸತಿಂ ಲಭಿತ್ವಾ, ‘‘ಭಗವಾ ಮಯ್ಹಂ ಪದಾನುಪದಂ ಪೇಕ್ಖನ್ತೋ ಮಂ ನಿಪ್ಪೀಳಿತುಕಾಮೋ’’ತಿ ಭೀತೋ ಅತ್ತನೋ ಸಹಾಯೇ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೋ ದ್ವಾಸತ್ತತೀತಿಆದಿಮಾಹ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಭೋ ಗೋತಮ, ಮಯಂ ದ್ವಾಸತ್ತತಿ ಜನಾ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಾ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ಇಧ ನಿಬ್ಬತ್ತಾ। ವಸವತ್ತಿನೋ ಸಯಂ ಅಞ್ಞೇಸಂ ವಸೇ ಅವತ್ತಿತ್ವಾ ಪರೇ ಅತ್ತನೋ ವಸೇ ವತ್ತೇಮ, ಜಾತಿಞ್ಚ ಜರಞ್ಚ ಅತೀತಾ, ಅಯಂ ನೋ ವೇದೇಹಿ ಗತತ್ತಾ ‘‘ವೇದಗೂ’’ತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗತಾ ಭಗವಾ ಅನ್ತಿಮಾ ಬ್ರಹ್ಮುಪಪತ್ತಿ। ಅಸ್ಮಾಭಿಜಪ್ಪನ್ತಿ ಜನಾ ಅನೇಕಾತಿ ಅನೇಕಜನಾ ಅಮ್ಹೇ ಅಭಿಜಪ್ಪನ್ತಿ। ‘‘ಅಯಂ ಖೋ ಭವಂ ಬ್ರಹ್ಮಾ, ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾ, ಅಭಿಭೂ, ಅನಭಿಭೂತೋ, ಅಞ್ಞದತ್ಥುದಸೋ, ವಸವತ್ತೀ, ಇಸ್ಸರೋ, ಕತ್ತಾ, ನಿಮ್ಮಾತಾ, ಸೇಟ್ಠೋ, ಸಜಿತಾ, ವಸೀ, ಪಿತಾ ಭೂತಭಬ್ಯಾನ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಪತ್ಥೇನ್ತಿ ಪಿಹೇನ್ತೀತಿ।
Evaṃ vutte so brahmā yathā nāma maggacoro dve tayo pahāre adhivāsento sahāye anācikkhitvāpi uttariṃ pahāraṃ pahariyamāno ‘‘asuko ca asuko ca mayhaṃ sahāyo’’ti ācikkhati, evameva bhagavatā santajjiyamāno satiṃ labhitvā, ‘‘bhagavā mayhaṃ padānupadaṃ pekkhanto maṃ nippīḷitukāmo’’ti bhīto attano sahāye ācikkhanto dvāsattatītiādimāha. Tassattho – bho gotama, mayaṃ dvāsattati janā puññakammā tena puññakammena idha nibbattā. Vasavattino sayaṃ aññesaṃ vase avattitvā pare attano vase vattema, jātiñca jarañca atītā, ayaṃ no vedehi gatattā ‘‘vedagū’’ti saṅkhaṃ gatā bhagavā antimā brahmupapatti. Asmābhijappanti janā anekāti anekajanā amhe abhijappanti. ‘‘Ayaṃ kho bhavaṃ brahmā, mahābrahmā, abhibhū, anabhibhūto, aññadatthudaso, vasavattī, issaro, kattā, nimmātā, seṭṭho, sajitā, vasī, pitā bhūtabhabyāna’’nti evaṃ patthenti pihentīti.
ಅಥ ನಂ ಭಗವಾ ಅಪ್ಪಂ ಹಿ ಏತನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಏತನ್ತಿ ಯಂ ತ್ವಂ ಇಧ ತವ ಆಯುಂ ‘‘ದೀಘ’’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಸಿ, ಏತಂ ಅಪ್ಪಂ ಪರಿತ್ತಕಂ। ಸತಂ ಸಹಸ್ಸಾನಂ ನಿರಬ್ಬುದಾನನ್ತಿ ನಿರಬ್ಬುದಗಣನಾಯ ಸತಸಹಸ್ಸನಿರಬ್ಬುದಾನಂ। ಆಯುಂ ಪಜಾನಾಮೀತಿ, ‘‘ಇದಾನಿ ತವ ಅವಸಿಟ್ಠಂ ಏತ್ತಕಂ ಆಯೂ’’ತಿ ಅಹಂ ಜಾನಾಮಿ। ಅನನ್ತದಸ್ಸೀ ಭಗವಾ ಹಮಸ್ಮೀತಿ, ಭಗವಾ, ತುಮ್ಹೇ ‘‘ಅಹಂ ಅನನ್ತದಸ್ಸೀ ಜಾತಿಆದೀನಿ ಉಪಾತಿವತ್ತೋ’’ತಿ ವದಥ। ಕಿಂ ಮೇ ಪುರಾಣನ್ತಿ, ಯದಿ ತ್ವಂ ಅನನ್ತದಸ್ಸೀ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಇದಂ ಮೇ ಆಚಿಕ್ಖ, ಕಿಂ ಮಯ್ಹಂ ಪುರಾಣಂ? ವತಸೀಲವತ್ತನ್ತಿ ಸೀಲಮೇವ ವುಚ್ಚತಿ। ಯಮಹಂ ವಿಜಞ್ಞಾತಿ ಯಂ ಅಹಂ ತಯಾ ಕಥಿತಂ ಜಾನೇಯ್ಯಂ, ತಂ ಮೇ ಆಚಿಕ್ಖಾತಿ ವದತಿ।
Atha naṃ bhagavā appaṃ hi etantiādimāha. Tattha etanti yaṃ tvaṃ idha tava āyuṃ ‘‘dīgha’’nti maññasi, etaṃ appaṃ parittakaṃ. Sataṃ sahassānaṃ nirabbudānanti nirabbudagaṇanāya satasahassanirabbudānaṃ. Āyuṃ pajānāmīti, ‘‘idāni tava avasiṭṭhaṃ ettakaṃ āyū’’ti ahaṃ jānāmi. Anantadassī bhagavā hamasmīti, bhagavā, tumhe ‘‘ahaṃ anantadassī jātiādīni upātivatto’’ti vadatha. Kiṃ me purāṇanti, yadi tvaṃ anantadassī, evaṃ sante idaṃ me ācikkha, kiṃ mayhaṃ purāṇaṃ? Vatasīlavattanti sīlameva vuccati. Yamahaṃ vijaññāti yaṃ ahaṃ tayā kathitaṃ jāneyyaṃ, taṃ me ācikkhāti vadati.
ಇದಾನಿಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೋ ಭಗವಾ ಯಂ ತ್ವಂ ಅಪಾಯೇಸೀತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ರಾಯಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ಪುಬ್ಬೇ ಕಿರೇಸ ಕುಲಘರೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಕಾಮೇಸು ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ – ‘‘ಜಾತಿಜರಾಮರಣಸ್ಸ ಅನ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾದಕಜ್ಝಾನಸ್ಸ ಲಾಭೀ ಹುತ್ವಾ ಗಙ್ಗಾತೀರೇ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಝಾನರತಿಯಾ ವೀತಿನಾಮೇತಿ। ತದಾ ಚ ಕಾಲೇನಕಾಲಂ ಸತ್ಥವಾಹಾ ಪಞ್ಚಹಿ ಸಕಟಸತೇಹಿ ಮರುಕನ್ತಾರಂ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಮರುಕನ್ತಾರೇ ಪನ ದಿವಾ ನ ಸಕ್ಕಾ ಗನ್ತುಂ, ರತ್ತಿಂ ಗಮನಂ ಹೋತಿ। ಅಥ ಪುರಿಮಸಕಟಸ್ಸ ಅಗ್ಗಯುಗೇ ಯುತ್ತಬಲಿಬದ್ದಾ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಆಗತಮಗ್ಗಾಭಿಮುಖಾ ಅಹೇಸುಂ, ಸಬ್ಬಸಕಟಾನಿ ತಥೇವ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಅರುಣೇ ಉಗ್ಗತೇ ನಿವತ್ತಿತಭಾವಂ ಜಾನಿಂಸು। ತೇಸಞ್ಚ ತದಾ ಕನ್ತಾರಂ ಅತಿಕ್ಕಮನದಿವಸೋ ಅಹೋಸಿ। ಸಬ್ಬಂ ದಾರುದಕಂ ಪರಿಕ್ಖೀಣಂ – ತಸ್ಮಾ ‘‘ನತ್ಥಿ ದಾನಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಜೀವಿತ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ, ಗೋಣೇ ಚಕ್ಕೇಸು ಬನ್ಧಿತ್ವಾ, ಮನುಸ್ಸಾ ಸಕಟಚ್ಛಾಯಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿಂಸು।
Idānissa ācikkhanto bhagavā yaṃ tvaṃ apāyesītiādimāha. Tatrāyaṃ adhippāyo – pubbe kiresa kulaghare nibbattitvā kāmesu ādīnavaṃ disvā – ‘‘jātijarāmaraṇassa antaṃ karissāmī’’ti nikkhamma isipabbajjaṃ pabbajitvā samāpattiyo nibbattetvā abhiññāpādakajjhānassa lābhī hutvā gaṅgātīre paṇṇasālaṃ kāretvā jhānaratiyā vītināmeti. Tadā ca kālenakālaṃ satthavāhā pañcahi sakaṭasatehi marukantāraṃ paṭipajjanti. Marukantāre pana divā na sakkā gantuṃ, rattiṃ gamanaṃ hoti. Atha purimasakaṭassa aggayuge yuttabalibaddā gacchantā gacchantā nivattitvā āgatamaggābhimukhā ahesuṃ, sabbasakaṭāni tatheva nivattitvā aruṇe uggate nivattitabhāvaṃ jāniṃsu. Tesañca tadā kantāraṃ atikkamanadivaso ahosi. Sabbaṃ dārudakaṃ parikkhīṇaṃ – tasmā ‘‘natthi dāni amhākaṃ jīvita’’nti cintetvā, goṇe cakkesu bandhitvā, manussā sakaṭacchāyaṃ pavisitvā nipajjiṃsu.
ತಾಪಸೋಪಿ ಕಾಲಸ್ಸೇವ ಪಣ್ಣಸಾಲತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪಣ್ಣಸಾಲದ್ವಾರೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಗಙ್ಗಂ ಓಲೋಕಯಮಾನೋ ಅದ್ದಸ ಗಙ್ಗಂ ಮಹತಾ ಉದಕೋಘೇನ ಪೂರಿಯಮಾನಂ ಪವತ್ತಿತಮಣಿಕ್ಖನ್ಧಂ ವಿಯ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ, ದಿಸ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಲೋಕೇ ಏವರೂಪಸ್ಸ ಮಧುರೋದಕಸ್ಸ ಅಲಾಭೇನ ಕಿಲಿಸ್ಸಮಾನಾ ಸತ್ತಾ’’ತಿ? ಸೋ ಏವಂ ಆವಜ್ಜೇನ್ತೋ ಮರುಕನ್ತಾರೇ ತಂ ಸತ್ಥಂ ದಿಸ್ವಾ ‘ಇಮೇ ಸತ್ತಾ ಮಾ ನಸ್ಸನ್ತೂ’ತಿ ‘‘ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಮಹಾಉದಕಕ್ಖನ್ಧೋ ಛಿಜ್ಜಿತ್ವಾ ಮರುಕನ್ತಾರೇ ಸತ್ಥಾಭಿಮುಖೋ ಗಚ್ಛತೂ’’ತಿ ಅಭಿಞ್ಞಾಚಿತ್ತೇನ ಅಧಿಟ್ಠಾಸಿ। ಸಹ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೇನ ಮಾತಿಕಾರುಳ್ಹಂ ವಿಯ ಉದಕಂ ತತ್ಥ ಅಗಮಾಸಿ। ಮನುಸ್ಸಾ ಉದಕಸದ್ದೇನ ವುಟ್ಠಾಯ ಉದಕಂ ದಿಸ್ವಾ ಹಟ್ಠತುಟ್ಠಾ ನ್ಹಾಯಿತ್ವಾ ಪಿವಿತ್ವಾ ಗೋಣೇಪಿ ಪಾಯೇತ್ವಾ ಸೋತ್ಥಿನಾ ಇಚ್ಛಿತಟ್ಠಾನಂ ಅಗಮಂಸು। ಸತ್ಥಾ ತಂ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಪಠಮಂ ಗಾಥಮಾಹ। ತತ್ಥ ಅಪಾಯೇಸೀತಿ ಪಾಯೇಸಿ। ಅ-ಕಾರೋ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ। ಗಮ್ಮನೀತಿ ಗಿಮ್ಹೇ। ಸಮ್ಪರೇತೇತಿ ಗಿಮ್ಹಾತಪೇನ ಫುಟ್ಠೇ ಅನುಗತೇ।
Tāpasopi kālasseva paṇṇasālato nikkhamitvā paṇṇasāladvāre nisinno gaṅgaṃ olokayamāno addasa gaṅgaṃ mahatā udakoghena pūriyamānaṃ pavattitamaṇikkhandhaṃ viya āgacchantaṃ, disvā cintesi – ‘‘atthi nu kho imasmiṃ loke evarūpassa madhurodakassa alābhena kilissamānā sattā’’ti? So evaṃ āvajjento marukantāre taṃ satthaṃ disvā ‘ime sattā mā nassantū’ti ‘‘ito cito ca mahāudakakkhandho chijjitvā marukantāre satthābhimukho gacchatū’’ti abhiññācittena adhiṭṭhāsi. Saha cittuppādena mātikāruḷhaṃ viya udakaṃ tattha agamāsi. Manussā udakasaddena vuṭṭhāya udakaṃ disvā haṭṭhatuṭṭhā nhāyitvā pivitvā goṇepi pāyetvā sotthinā icchitaṭṭhānaṃ agamaṃsu. Satthā taṃ brahmuno pubbakammaṃ dassento paṭhamaṃ gāthamāha. Tattha apāyesīti pāyesi. A-kāro nipātamattaṃ. Gammanīti gimhe. Sampareteti gimhātapena phuṭṭhe anugate.
ಅಪರಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಸಮಯೇ ತಾಪಸೋ ಗಙ್ಗಾತೀರೇ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ಅರಞ್ಞಗಾಮಕಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಸತಿ। ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಚೋರಾ ತಂ ಗಾಮಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ಹತ್ಥಸಾರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಾವಿಯೋ ಚ ಕರಮರೇ ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಗಾವೋಪಿ ಸುನಖಾಪಿ ಮನುಸ್ಸಾಪಿ ಮಹಾವಿರವಂ ವಿರವನ್ತಿ। ತಾಪಸೋ ತಂ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಕಿನ್ನು ಖೋ ಏತ’’ನ್ತಿ? ಆವಜ್ಜೇನ್ತೋ ‘‘ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಭಯಂ ಉಪ್ಪನ್ನ’’ನ್ತಿ ಞತ್ವಾ ‘‘ಮಯಿ ಪಸ್ಸನ್ತೇ ಇಮೇ ಸತ್ತಾ ಮಾ ನಸ್ಸನ್ತೂ’’ತಿ ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾದಕಜ್ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ವುಟ್ಠಾಯ ಅಭಿಞ್ಞಾಚಿತ್ತೇನ ಚೋರಾನಂ ಪಟಿಪಥೇ ಚತುರಙ್ಗಿನಿಂ ಸೇನಂ ಮಾಪೇಸಿ। ಕಮ್ಮಸಜ್ಜಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಾ ಚೋರಾ ದಿಸ್ವಾ, ‘‘ರಾಜಾ ಮಞ್ಞೇ ಆಗತೋ’’ತಿ ವಿಲೋಪಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿಂಸು। ತಾಪಸೋ ‘‘ಯಂ ಯಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ, ತಂ ತಸ್ಸೇವ ಹೋತೂ’’ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾಸಿ, ತಂ ತಥೇವ ಅಹೋಸಿ। ಮಹಾಜನೋ ಸೋತ್ಥಿಭಾವಂ ಪಾಪುಣಿ। ಸತ್ಥಾ ಇದಮ್ಪಿ ತಸ್ಸ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ದುತಿಯಂ ಗಾಥಮಾಹ। ತತ್ಥ ಏಣಿಕೂಲಸ್ಮಿನ್ತಿ ಗಙ್ಗಾತೀರೇ। ಗಯ್ಹಕಂ ನೀಯಮಾನನ್ತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ನೀಯಮಾನಂ, ಕರಮರಂ ನೀಯಮಾನನ್ತಿಪಿ ಅತ್ಥೋ।
Aparasmimpi samaye tāpaso gaṅgātīre paṇṇasālaṃ māpetvā araññagāmakaṃ nissāya vasati. Tena ca samayena corā taṃ gāmaṃ paharitvā hatthasāraṃ gahetvā gāviyo ca karamare ca gahetvā gacchanti. Gāvopi sunakhāpi manussāpi mahāviravaṃ viravanti. Tāpaso taṃ saddaṃ sutvā ‘‘kinnu kho eta’’nti? Āvajjento ‘‘manussānaṃ bhayaṃ uppanna’’nti ñatvā ‘‘mayi passante ime sattā mā nassantū’’ti abhiññāpādakajjhānaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya abhiññācittena corānaṃ paṭipathe caturaṅginiṃ senaṃ māpesi. Kammasajjā āgacchantā corā disvā, ‘‘rājā maññe āgato’’ti vilopaṃ chaḍḍetvā pakkamiṃsu. Tāpaso ‘‘yaṃ yassa santakaṃ, taṃ tasseva hotū’’ti adhiṭṭhāsi, taṃ tatheva ahosi. Mahājano sotthibhāvaṃ pāpuṇi. Satthā idampi tassa pubbakammaṃ dassento dutiyaṃ gāthamāha. Tattha eṇikūlasminti gaṅgātīre. Gayhakaṃ nīyamānanti gahetvā nīyamānaṃ, karamaraṃ nīyamānantipi attho.
ಪುನ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಉಪರಿಗಙ್ಗಾವಾಸಿಕಂ ಏಕಂ ಕುಲಂ ಹೇಟ್ಠಾಗಙ್ಗಾವಾಸಿಕೇನ ಕುಲೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಮಿತ್ತಸನ್ಥವಂ ಕತ್ವಾ, ನಾವಾಸಙ್ಘಾಟಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ, ಬಹುಂ ಖಾದನೀಯಞ್ಚೇವ ಭೋಜನೀಯಞ್ಚ ಗನ್ಧಮಾಲಾದೀನಿ ಚ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಗಙ್ಗಾಸೋತೇನ ಆಗಚ್ಛತಿ। ಮನುಸ್ಸಾ ಖಾದಮಾನಾ ಭುಞ್ಜಮಾನಾ ನಚ್ಚನ್ತಾ ಗಾಯನ್ತಾ ದೇವವಿಮಾನೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ವಿಯ ಬಲವಸೋಮನಸ್ಸಾ ಅಹೇಸುಂ। ಗಙ್ಗೇಯ್ಯಕೋ ನಾಗೋ ದಿಸ್ವಾ ಕುಪಿತೋ ‘‘ಇಮೇ ಮಯಿ ಸಞ್ಞಮ್ಪಿ ನ ಕರೋನ್ತಿ। ಇದಾನಿ ನೇ ಸಮುದ್ದಮೇವ ಪಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಮಹನ್ತಂ ಅತ್ತಭಾವಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ಉದಕಂ ದ್ವಿಧಾ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯ ಫಣಂ ಕತ್ವಾ, ಸುಸುಕಾರಂ ಕರೋನ್ತೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಮಹಾಜನೋ ದಿಸ್ವಾ ಭೀತೋ ವಿಸ್ಸರಮಕಾಸಿ। ತಾಪಸೋ ಪಣ್ಣಸಾಲಾಯಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಸುತ್ವಾ, ‘‘ಇಮೇ ಗಾಯನ್ತಾ ನಚ್ಚನ್ತಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಇದಾನಿ ಪನ ಭಯರವಂ ರವಿಂಸು, ಕಿನ್ನು ಖೋ’’ತಿ? ಆವಜ್ಜೇನ್ತೋ ನಾಗರಾಜಂ ದಿಸ್ವಾ, ‘‘ಮಯಿ ಪಸ್ಸನ್ತೇ ಸತ್ತಾ ಮಾ ನಸ್ಸನ್ತೂ’’ತಿ ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾದಕಜ್ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅತ್ತಭಾವಂ ಪಜಹಿತ್ವಾ ಸುಪಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ನಾಗರಾಜಸ್ಸ ದಸ್ಸೇಸಿ। ನಾಗರಾಜಾ ಭೀತೋ ಫಣಂ ಸಂಹರಿತ್ವಾ ಉದಕಂ ಪವಿಟ್ಠೋ, ಮಹಾಜನೋ ಸೋತ್ಥಿಭಾವಂ ಪಾಪುಣಿ। ಸತ್ಥಾ ಇದಮ್ಪಿ ತಸ್ಸ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ತತಿಯಂ ಗಾಥಮಾಹ। ತತ್ಥ ಲುದ್ದೇನಾತಿ ದಾರುಣೇನ। ಮನುಸ್ಸಕಮ್ಯಾತಿ ಮನುಸ್ಸಕಾಮತಾಯ, ಮನುಸ್ಸೇ ವಿಹೇಠೇತುಕಾಮತಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
Puna ekasmiṃ samaye uparigaṅgāvāsikaṃ ekaṃ kulaṃ heṭṭhāgaṅgāvāsikena kulena saddhiṃ mittasanthavaṃ katvā, nāvāsaṅghāṭaṃ bandhitvā, bahuṃ khādanīyañceva bhojanīyañca gandhamālādīni ca āropetvā gaṅgāsotena āgacchati. Manussā khādamānā bhuñjamānā naccantā gāyantā devavimānena gacchantā viya balavasomanassā ahesuṃ. Gaṅgeyyako nāgo disvā kupito ‘‘ime mayi saññampi na karonti. Idāni ne samuddameva pāpessāmī’’ti mahantaṃ attabhāvaṃ māpetvā udakaṃ dvidhā bhinditvā uṭṭhāya phaṇaṃ katvā, susukāraṃ karonto aṭṭhāsi. Mahājano disvā bhīto vissaramakāsi. Tāpaso paṇṇasālāyaṃ nisinno sutvā, ‘‘ime gāyantā naccantā somanassajātā āgacchanti. Idāni pana bhayaravaṃ raviṃsu, kinnu kho’’ti? Āvajjento nāgarājaṃ disvā, ‘‘mayi passante sattā mā nassantū’’ti abhiññāpādakajjhānaṃ samāpajjitvā attabhāvaṃ pajahitvā supaṇṇavaṇṇaṃ māpetvā nāgarājassa dassesi. Nāgarājā bhīto phaṇaṃ saṃharitvā udakaṃ paviṭṭho, mahājano sotthibhāvaṃ pāpuṇi. Satthā idampi tassa pubbakammaṃ dassento tatiyaṃ gāthamāha. Tattha luddenāti dāruṇena. Manussakamyāti manussakāmatāya, manusse viheṭhetukāmatāyāti attho.
ಅಪರಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಸಮಯೇ ಏಸ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಕೇಸವೋ ನಾಮ ತಾಪಸೋ ಅಹೋಸಿ। ತೇನ ಸಮಯೇನ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಕಪ್ಪೋ ನಾಮ ಮಾಣವೋ ಕೇಸವಸ್ಸ ಬದ್ಧಚರೋ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಕಿಂಕಾರಪಟಿಸ್ಸಾವೀ ಮನಾಪಚಾರೀ ಬುದ್ಧಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅತ್ಥಚರೋ ಅಹೋಸಿ। ಕೇಸವೋ ತೇನ ವಿನಾ ವಸಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯೇವ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ। ಸತ್ಥಾ ಇದಮ್ಪಿ ತಸ್ಸ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಚತುತ್ಥಂ ಗಾಥಮಾಹ।
Aparasmimpi samaye esa isipabbajjaṃ pabbajitvā kesavo nāma tāpaso ahosi. Tena samayena amhākaṃ bodhisatto kappo nāma māṇavo kesavassa baddhacaro antevāsiko hutvā ācariyassa kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī buddhisampanno atthacaro ahosi. Kesavo tena vinā vasituṃ na sakkoti, taṃ nissāyeva jīvikaṃ kappesi. Satthā idampi tassa pubbakammaṃ dassento catutthaṃ gāthamāha.
ತತ್ಥ ಬದ್ಧಚರೋತಿ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ, ಸೋ ಪನ ಜೇಟ್ಠನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಅಹೋಸಿ। ಸಮ್ಬುದ್ಧಿಮನ್ತಂ ವತಿನಂ ಅಮಞ್ಞೀತಿ, ‘‘ಸಮ್ಮಾ ಬುದ್ಧಿಮಾ ವತಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅಯ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಕಪ್ಪೋ ತವ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಅಹೋಸಿಂ ಅಹಂ ಸೋ ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಅಞ್ಞೇಪಿ ಜಾನಾಸೀತಿ ನ ಕೇವಲಂ ಮಯ್ಹಂ ಆಯುಮೇವ, ಅಞ್ಞೇಪಿ ತ್ವಂ ಜಾನಾಸಿಯೇವ। ತಥಾ ಹಿ ಬುದ್ಧೋತಿ ತಥಾ ಹಿ ತ್ವಂ ಬುದ್ಧೋ, ಯಸ್ಮಾ ಬುದ್ಧೋ, ತಸ್ಮಾ ಜಾನಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಥಾ ಹಿ ತ್ಯಾಯಂ ಜಲಿತಾನುಭಾವೋತಿ ಯಸ್ಮಾ ಚ ತ್ವಂ ಬುದ್ಧೋ, ತಸ್ಮಾ ತೇ ಅಯಂ ಜಲಿತೋ ಆನುಭಾವೋ। ಓಭಾಸಯಂ ತಿಟ್ಠತೀತಿ ಸಬ್ಬಂ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಂ ಓಭಾಸಯನ್ತೋ ತಿಟ್ಠತಿ। ಚತುತ್ಥಂ।
Tattha baddhacaroti antevāsiko, so pana jeṭṭhantevāsiko ahosi. Sambuddhimantaṃ vatinaṃ amaññīti, ‘‘sammā buddhimā vatasampanno aya’’nti evaṃ maññamāno kappo tava antevāsiko ahosiṃ ahaṃ so tena samayenāti dasseti. Aññepi jānāsīti na kevalaṃ mayhaṃ āyumeva, aññepi tvaṃ jānāsiyeva. Tathā hi buddhoti tathā hi tvaṃ buddho, yasmā buddho, tasmā jānāsīti attho. Tathā hi tyāyaṃ jalitānubhāvoti yasmā ca tvaṃ buddho, tasmā te ayaṃ jalito ānubhāvo. Obhāsayaṃ tiṭṭhatīti sabbaṃ brahmalokaṃ obhāsayanto tiṭṭhati. Catutthaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೪. ಬಕಬ್ರಹ್ಮಸುತ್ತಂ • 4. Bakabrahmasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೪. ಬಕಬ್ರಹ್ಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 4. Bakabrahmasuttavaṇṇanā
