| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
੪. ਬਕਬ੍ਰਹ੍ਮਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
4. Bakabrahmasuttavaṇṇanā
੧੭੫. ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਪਾਪਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਨ੍ਤਿ ਲਾਮਿਕਾ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ। ਇਦਂ ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸਹ ਕਾਯੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ‘‘ਨਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ વਦਤਿ। ਧੁવਾਦੀਨਿ ਤਸ੍ਸੇવ વੇવਚਨਾਨਿ। ਤਤ੍ਥ ਧੁવਨ੍ਤਿ ਥਿਰਂ। ਸਸ੍ਸਤਨ੍ਤਿ ਸਦਾ વਿਜ੍ਜਮਾਨਂ। ਕੇવਲਨ੍ਤਿ ਅਖਣ੍ਡਂ ਸਕਲਂ। ਅਚવਨਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਅਚવਨਸਭਾવਂ। ਇਦਂ ਹਿ ਨ ਜਾਯਤੀਤਿਆਦੀਸੁ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਕੋਚਿ ਜਾਯਨਕੋ વਾ ਜੀਯਨਕੋ વਾ ਮੀਯਨਕੋ વਾ ਚવਨਕੋ વਾ ਉਪਪਜ੍ਜਨਕੋ વਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ। ਇਤੋ ਚ ਪਨਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਇਤੋ ਸਹਕਾਯਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾ ਉਤ੍ਤਰਿ ਅਞ੍ਞਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ। ਏવਮਸ੍ਸ ਥਾਮਗਤਾ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂવਾਦੀ ਚ ਪਨ ਸੋ ਉਪਰਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਝਾਨਭੂਮਿਯੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਗ੍ਗੇ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਫਲਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਪਟਿਬਾਹਤਿ। ਕਦਾ ਪਨਸ੍ਸ ਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ? ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਭੂਮਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਾਲੇ। ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਭੂਮਿਯਨ੍ਤਿ ਏਕੇ।
175. Catutthe pāpakaṃ diṭṭhigatanti lāmikā sassatadiṭṭhi. Idaṃ niccanti idaṃ saha kāyena brahmaṭṭhānaṃ aniccaṃ ‘‘nicca’’nti vadati. Dhuvādīni tasseva vevacanāni. Tattha dhuvanti thiraṃ. Sassatanti sadā vijjamānaṃ. Kevalanti akhaṇḍaṃ sakalaṃ. Acavanadhammanti acavanasabhāvaṃ. Idaṃ hi na jāyatītiādīsu imasmiṃ ṭhāne koci jāyanako vā jīyanako vā mīyanako vā cavanako vā upapajjanako vā natthi, taṃ sandhāya vadati. Ito ca panaññanti ito sahakāyā brahmaṭṭhānā uttari aññaṃ nissaraṇaṃ nāma natthīti. Evamassa thāmagatā sassatadiṭṭhi uppannā hoti. Evaṃvādī ca pana so upari tisso jhānabhūmiyo cattāro magge cattāri phalāni nibbānanti sabbaṃ paṭibāhati. Kadā panassa sā diṭṭhi uppannāti? Paṭhamajjhānabhūmiyaṃ nibbattakāle. Dutiyajjhānabhūmiyanti eke.
ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਥਾ – ਹੇਟ੍ਠੁਪਪਤ੍ਤਿਕੋ ਕਿਰੇਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਇਸਿਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਅਪਰਿਹੀਨਜ੍ਝਾਨੋ ਕਾਲਂ ਕਤ੍વਾ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਭੂਮਿਯਂ વੇਹਪ੍ਫਲਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਪਞ੍ਚਕਪ੍ਪਸਤਿਕਂ ਆਯੁਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਯਾવਤਾਯੁਕਂ ਠਤ੍વਾ ਹੇਟ੍ਠੁਪਪਤ੍ਤਿਕਂ ਕਤ੍વਾ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ ਪਣੀਤਂ ਭਾવੇਤ੍વਾ ਸੁਭਕਿਣ੍ਹਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਚਤੁਸਟ੍ਠਿਕਪ੍ਪਂ ਆਯੁਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ ਭਾવੇਤ੍વਾ ਆਭਸ੍ਸਰੇ ਅਟ੍ਠ ਕਪ੍ਪੇ ਆਯੁਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਭਾવੇਤ੍વਾ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਭੂਮਿਯਂ ਕਪ੍ਪਾਯੁਕੋ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ । ਸੋ ਪਠਮਕਾਲੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਾਸਿ, ਕਾਲੇ ਪਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਉਭਯਂ ਪਮੁਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ।
Tatrāyaṃ anupubbikathā – heṭṭhupapattiko kiresa brahmā anuppanne buddhuppāde isipabbajjaṃ pabbajitvā kasiṇaparikammaṃ katvā samāpattiyo nibbattetvā aparihīnajjhāno kālaṃ katvā catutthajjhānabhūmiyaṃ vehapphalabrahmaloke pañcakappasatikaṃ āyuṃ gahetvā nibbatti. Tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā heṭṭhupapattikaṃ katvā tatiyajjhānaṃ paṇītaṃ bhāvetvā subhakiṇhabrahmaloke catusaṭṭhikappaṃ āyuṃ gahetvā nibbatti. Tattha dutiyajjhānaṃ bhāvetvā ābhassare aṭṭha kappe āyuṃ gahetvā nibbatti. Tattha paṭhamajjhānaṃ bhāvetvā, paṭhamajjhānabhūmiyaṃ kappāyuko hutvā nibbatti . So paṭhamakāle attanā katakammañca nibbattaṭṭhānañca aññāsi, kāle pana gacchante gacchante ubhayaṃ pamussitvā sassatadiṭṭhiṃ uppādesi.
ਅવਿਜ੍ਜਾਗਤੋਤਿ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਗਤੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਞ੍ਞਾਣੀ ਅਨ੍ਧੀਭੂਤੋ। ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮਾਤਿ ਯੋ ਨਾਮ। વਕ੍ਖਤੀਤਿ ਭਣਤਿ। ‘‘ਯਤ੍ਰਾ’’ਤਿ ਨਿਪਾਤਯੋਗੇਨ ਪਨ ਅਨਾਗਤવਚਨਂ ਕਤਂ।
Avijjāgatoti avijjāya gato samannāgato aññāṇī andhībhūto. Yatra hi nāmāti yo nāma. Vakkhatīti bhaṇati. ‘‘Yatrā’’ti nipātayogena pana anāgatavacanaṃ kataṃ.
ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਸੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਯਥਾ ਨਾਮ ਮਗ੍ਗਚੋਰੋ ਦ੍વੇ ਤਯੋ ਪਹਾਰੇ ਅਧਿવਾਸੇਨ੍ਤੋ ਸਹਾਯੇ ਅਨਾਚਿਕ੍ਖਿਤ੍વਾਪਿ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਪਹਾਰਂ ਪਹਰਿਯਮਾਨੋ ‘‘ਅਸੁਕੋ ਚ ਅਸੁਕੋ ਚ ਮਯ੍ਹਂ ਸਹਾਯੋ’’ਤਿ ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ, ਏવਮੇવ ਭਗવਤਾ ਸਨ੍ਤਜ੍ਜਿਯਮਾਨੋ ਸਤਿਂ ਲਭਿਤ੍વਾ, ‘‘ਭਗવਾ ਮਯ੍ਹਂ ਪਦਾਨੁਪਦਂ ਪੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਮਂ ਨਿਪ੍ਪੀਲ਼ਿਤੁਕਾਮੋ’’ਤਿ ਭੀਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਹਾਯੇ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਦ੍વਾਸਤ੍ਤਤੀਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਭੋ ਗੋਤਮ, ਮਯਂ ਦ੍વਾਸਤ੍ਤਤਿ ਜਨਾ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਾ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਇਧ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ। વਸવਤ੍ਤਿਨੋ ਸਯਂ ਅਞ੍ਞੇਸਂ વਸੇ ਅવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਪਰੇ ਅਤ੍ਤਨੋ વਸੇ વਤ੍ਤੇਮ, ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਜਰਞ੍ਚ ਅਤੀਤਾ, ਅਯਂ ਨੋ વੇਦੇਹਿ ਗਤਤ੍ਤਾ ‘‘વੇਦਗੂ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤਾ ਭਗવਾ ਅਨ੍ਤਿਮਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਪਪਤ੍ਤਿ। ਅਸ੍ਮਾਭਿਜਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਜਨਾ ਅਨੇਕਾਤਿ ਅਨੇਕਜਨਾ ਅਮ੍ਹੇ ਅਭਿਜਪ੍ਪਨ੍ਤਿ। ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਭવਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ, ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ, ਅਭਿਭੂ, ਅਨਭਿਭੂਤੋ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁਦਸੋ, વਸવਤ੍ਤੀ, ਇਸ੍ਸਰੋ, ਕਤ੍ਤਾ, ਨਿਮ੍ਮਾਤਾ, ਸੇਟ੍ਠੋ, ਸਜਿਤਾ, વਸੀ, ਪਿਤਾ ਭੂਤਭਬ੍ਯਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤਿ ਪਿਹੇਨ੍ਤੀਤਿ।
Evaṃ vutte so brahmā yathā nāma maggacoro dve tayo pahāre adhivāsento sahāye anācikkhitvāpi uttariṃ pahāraṃ pahariyamāno ‘‘asuko ca asuko ca mayhaṃ sahāyo’’ti ācikkhati, evameva bhagavatā santajjiyamāno satiṃ labhitvā, ‘‘bhagavā mayhaṃ padānupadaṃ pekkhanto maṃ nippīḷitukāmo’’ti bhīto attano sahāye ācikkhanto dvāsattatītiādimāha. Tassattho – bho gotama, mayaṃ dvāsattati janā puññakammā tena puññakammena idha nibbattā. Vasavattino sayaṃ aññesaṃ vase avattitvā pare attano vase vattema, jātiñca jarañca atītā, ayaṃ no vedehi gatattā ‘‘vedagū’’ti saṅkhaṃ gatā bhagavā antimā brahmupapatti. Asmābhijappanti janā anekāti anekajanā amhe abhijappanti. ‘‘Ayaṃ kho bhavaṃ brahmā, mahābrahmā, abhibhū, anabhibhūto, aññadatthudaso, vasavattī, issaro, kattā, nimmātā, seṭṭho, sajitā, vasī, pitā bhūtabhabyāna’’nti evaṃ patthenti pihentīti.
ਅਥ ਨਂ ਭਗવਾ ਅਪ੍ਪਂ ਹਿ ਏਤਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਏਤਨ੍ਤਿ ਯਂ ਤ੍વਂ ਇਧ ਤવ ਆਯੁਂ ‘‘ਦੀਘ’’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਏਤਂ ਅਪ੍ਪਂ ਪਰਿਤ੍ਤਕਂ। ਸਤਂ ਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਨਿਰਬ੍ਬੁਦਾਨਨ੍ਤਿ ਨਿਰਬ੍ਬੁਦਗਣਨਾਯ ਸਤਸਹਸ੍ਸਨਿਰਬ੍ਬੁਦਾਨਂ। ਆਯੁਂ ਪਜਾਨਾਮੀਤਿ, ‘‘ਇਦਾਨਿ ਤવ ਅવਸਿਟ੍ਠਂ ਏਤ੍ਤਕਂ ਆਯੂ’’ਤਿ ਅਹਂ ਜਾਨਾਮਿ। ਅਨਨ੍ਤਦਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਹਮਸ੍ਮੀਤਿ, ਭਗવਾ, ਤੁਮ੍ਹੇ ‘‘ਅਹਂ ਅਨਨ੍ਤਦਸ੍ਸੀ ਜਾਤਿਆਦੀਨਿ ਉਪਾਤਿવਤ੍ਤੋ’’ਤਿ વਦਥ। ਕਿਂ ਮੇ ਪੁਰਾਣਨ੍ਤਿ, ਯਦਿ ਤ੍વਂ ਅਨਨ੍ਤਦਸ੍ਸੀ, ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਇਦਂ ਮੇ ਆਚਿਕ੍ਖ, ਕਿਂ ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਰਾਣਂ? વਤਸੀਲવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸੀਲਮੇવ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਯਮਹਂ વਿਜਞ੍ਞਾਤਿ ਯਂ ਅਹਂ ਤਯਾ ਕਥਿਤਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯਂ, ਤਂ ਮੇ ਆਚਿਕ੍ਖਾਤਿ વਦਤਿ।
Atha naṃ bhagavā appaṃ hi etantiādimāha. Tattha etanti yaṃ tvaṃ idha tava āyuṃ ‘‘dīgha’’nti maññasi, etaṃ appaṃ parittakaṃ. Sataṃ sahassānaṃ nirabbudānanti nirabbudagaṇanāya satasahassanirabbudānaṃ. Āyuṃ pajānāmīti, ‘‘idāni tava avasiṭṭhaṃ ettakaṃ āyū’’ti ahaṃ jānāmi. Anantadassī bhagavā hamasmīti, bhagavā, tumhe ‘‘ahaṃ anantadassī jātiādīni upātivatto’’ti vadatha. Kiṃ me purāṇanti, yadi tvaṃ anantadassī, evaṃ sante idaṃ me ācikkha, kiṃ mayhaṃ purāṇaṃ? Vatasīlavattanti sīlameva vuccati. Yamahaṃ vijaññāti yaṃ ahaṃ tayā kathitaṃ jāneyyaṃ, taṃ me ācikkhāti vadati.
ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਭਗવਾ ਯਂ ਤ੍વਂ ਅਪਾਯੇਸੀਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਿਰੇਸ ਕੁਲਘਰੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਕਾਮੇਸੁ ਆਦੀਨવਂ ਦਿਸ੍વਾ – ‘‘ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ਇਸਿਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਲਾਭੀ ਹੁਤ੍વਾ ਗਙ੍ਗਾਤੀਰੇ ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਕਾਰੇਤ੍વਾ ਝਾਨਰਤਿਯਾ વੀਤਿਨਾਮੇਤਿ। ਤਦਾ ਚ ਕਾਲੇਨਕਾਲਂ ਸਤ੍ਥવਾਹਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਕਟਸਤੇਹਿ ਮਰੁਕਨ੍ਤਾਰਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਮਰੁਕਨ੍ਤਾਰੇ ਪਨ ਦਿવਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਗਨ੍ਤੁਂ, ਰਤ੍ਤਿਂ ਗਮਨਂ ਹੋਤਿ। ਅਥ ਪੁਰਿਮਸਕਟਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਯੁਗੇ ਯੁਤ੍ਤਬਲਿਬਦ੍ਦਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਨਿવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਆਗਤਮਗ੍ਗਾਭਿਮੁਖਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਸਬ੍ਬਸਕਟਾਨਿ ਤਥੇવ ਨਿવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਅਰੁਣੇ ਉਗ੍ਗਤੇ ਨਿવਤ੍ਤਿਤਭਾવਂ ਜਾਨਿਂਸੁ। ਤੇਸਞ੍ਚ ਤਦਾ ਕਨ੍ਤਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨਦਿવਸੋ ਅਹੋਸਿ। ਸਬ੍ਬਂ ਦਾਰੁਦਕਂ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਂ – ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਜੀવਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ, ਗੋਣੇ ਚਕ੍ਕੇਸੁ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸਕਟਚ੍ਛਾਯਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਂਸੁ।
Idānissa ācikkhanto bhagavā yaṃ tvaṃ apāyesītiādimāha. Tatrāyaṃ adhippāyo – pubbe kiresa kulaghare nibbattitvā kāmesu ādīnavaṃ disvā – ‘‘jātijarāmaraṇassa antaṃ karissāmī’’ti nikkhamma isipabbajjaṃ pabbajitvā samāpattiyo nibbattetvā abhiññāpādakajjhānassa lābhī hutvā gaṅgātīre paṇṇasālaṃ kāretvā jhānaratiyā vītināmeti. Tadā ca kālenakālaṃ satthavāhā pañcahi sakaṭasatehi marukantāraṃ paṭipajjanti. Marukantāre pana divā na sakkā gantuṃ, rattiṃ gamanaṃ hoti. Atha purimasakaṭassa aggayuge yuttabalibaddā gacchantā gacchantā nivattitvā āgatamaggābhimukhā ahesuṃ, sabbasakaṭāni tatheva nivattitvā aruṇe uggate nivattitabhāvaṃ jāniṃsu. Tesañca tadā kantāraṃ atikkamanadivaso ahosi. Sabbaṃ dārudakaṃ parikkhīṇaṃ – tasmā ‘‘natthi dāni amhākaṃ jīvita’’nti cintetvā, goṇe cakkesu bandhitvā, manussā sakaṭacchāyaṃ pavisitvā nipajjiṃsu.
ਤਾਪਸੋਪਿ ਕਾਲਸ੍ਸੇવ ਪਣ੍ਣਸਾਲਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਪਣ੍ਣਸਾਲਦ੍વਾਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਗਙ੍ਗਂ ਓਲੋਕਯਮਾਨੋ ਅਦ੍ਦਸ ਗਙ੍ਗਂ ਮਹਤਾ ਉਦਕੋਘੇਨ ਪੂਰਿਯਮਾਨਂ ਪવਤ੍ਤਿਤਮਣਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ વਿਯ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ, ਦਿਸ੍વਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਏવਰੂਪਸ੍ਸ ਮਧੁਰੋਦਕਸ੍ਸ ਅਲਾਭੇਨ ਕਿਲਿਸ੍ਸਮਾਨਾ ਸਤ੍ਤਾ’’ਤਿ? ਸੋ ਏવਂ ਆવਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਮਰੁਕਨ੍ਤਾਰੇ ਤਂ ਸਤ੍ਥਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਮਾ ਨਸ੍ਸਨ੍ਤੂ’ਤਿ ‘‘ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਮਹਾਉਦਕਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਛਿਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਮਰੁਕਨ੍ਤਾਰੇ ਸਤ੍ਥਾਭਿਮੁਖੋ ਗਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਸਿ। ਸਹ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਨ ਮਾਤਿਕਾਰੁਲ਼੍ਹਂ વਿਯ ਉਦਕਂ ਤਤ੍ਥ ਅਗਮਾਸਿ। ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਉਦਕਸਦ੍ਦੇਨ વੁਟ੍ਠਾਯ ਉਦਕਂ ਦਿਸ੍વਾ ਹਟ੍ਠਤੁਟ੍ਠਾ ਨ੍ਹਾਯਿਤ੍વਾ ਪਿવਿਤ੍વਾ ਗੋਣੇਪਿ ਪਾਯੇਤ੍વਾ ਸੋਤ੍ਥਿਨਾ ਇਚ੍ਛਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਅਗਮਂਸੁ। ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਪਠਮਂ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਅਪਾਯੇਸੀਤਿ ਪਾਯੇਸਿ। ਅ-ਕਾਰੋ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ। ਗਮ੍ਮਨੀਤਿ ਗਿਮ੍ਹੇ। ਸਮ੍ਪਰੇਤੇਤਿ ਗਿਮ੍ਹਾਤਪੇਨ ਫੁਟ੍ਠੇ ਅਨੁਗਤੇ।
Tāpasopi kālasseva paṇṇasālato nikkhamitvā paṇṇasāladvāre nisinno gaṅgaṃ olokayamāno addasa gaṅgaṃ mahatā udakoghena pūriyamānaṃ pavattitamaṇikkhandhaṃ viya āgacchantaṃ, disvā cintesi – ‘‘atthi nu kho imasmiṃ loke evarūpassa madhurodakassa alābhena kilissamānā sattā’’ti? So evaṃ āvajjento marukantāre taṃ satthaṃ disvā ‘ime sattā mā nassantū’ti ‘‘ito cito ca mahāudakakkhandho chijjitvā marukantāre satthābhimukho gacchatū’’ti abhiññācittena adhiṭṭhāsi. Saha cittuppādena mātikāruḷhaṃ viya udakaṃ tattha agamāsi. Manussā udakasaddena vuṭṭhāya udakaṃ disvā haṭṭhatuṭṭhā nhāyitvā pivitvā goṇepi pāyetvā sotthinā icchitaṭṭhānaṃ agamaṃsu. Satthā taṃ brahmuno pubbakammaṃ dassento paṭhamaṃ gāthamāha. Tattha apāyesīti pāyesi. A-kāro nipātamattaṃ. Gammanīti gimhe. Sampareteti gimhātapena phuṭṭhe anugate.
ਅਪਰਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਸਮਯੇ ਤਾਪਸੋ ਗਙ੍ਗਾਤੀਰੇ ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਮਾਪੇਤ੍વਾ ਅਰਞ੍ਞਗਾਮਕਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਸਤਿ। ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਚੋਰਾ ਤਂ ਗਾਮਂ ਪਹਰਿਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥਸਾਰਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਾવਿਯੋ ਚ ਕਰਮਰੇ ਚ ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਗਾવੋਪਿ ਸੁਨਖਾਪਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਮਹਾવਿਰવਂ વਿਰવਨ੍ਤਿ। ਤਾਪਸੋ ਤਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਕਿਨ੍ਨੁ ਖੋ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ? ਆવਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਭਯਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍વਾ ‘‘ਮਯਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਮਾ ਨਸ੍ਸਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ વੁਟ੍ਠਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਚਿਤ੍ਤੇਨ ਚੋਰਾਨਂ ਪਟਿਪਥੇ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਂ ਸੇਨਂ ਮਾਪੇਸਿ। ਕਮ੍ਮਸਜ੍ਜਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਚੋਰਾ ਦਿਸ੍વਾ, ‘‘ਰਾਜਾ ਮਞ੍ਞੇ ਆਗਤੋ’’ਤਿ વਿਲੋਪਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ। ਤਾਪਸੋ ‘‘ਯਂ ਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਂ, ਤਂ ਤਸ੍ਸੇવ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਸਿ, ਤਂ ਤਥੇવ ਅਹੋਸਿ। ਮਹਾਜਨੋ ਸੋਤ੍ਥਿਭਾવਂ ਪਾਪੁਣਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਇਦਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਦੁਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਏਣਿਕੂਲਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਗਙ੍ਗਾਤੀਰੇ। ਗਯ੍ਹਕਂ ਨੀਯਮਾਨਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਨੀਯਮਾਨਂ, ਕਰਮਰਂ ਨੀਯਮਾਨਨ੍ਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Aparasmimpi samaye tāpaso gaṅgātīre paṇṇasālaṃ māpetvā araññagāmakaṃ nissāya vasati. Tena ca samayena corā taṃ gāmaṃ paharitvā hatthasāraṃ gahetvā gāviyo ca karamare ca gahetvā gacchanti. Gāvopi sunakhāpi manussāpi mahāviravaṃ viravanti. Tāpaso taṃ saddaṃ sutvā ‘‘kinnu kho eta’’nti? Āvajjento ‘‘manussānaṃ bhayaṃ uppanna’’nti ñatvā ‘‘mayi passante ime sattā mā nassantū’’ti abhiññāpādakajjhānaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya abhiññācittena corānaṃ paṭipathe caturaṅginiṃ senaṃ māpesi. Kammasajjā āgacchantā corā disvā, ‘‘rājā maññe āgato’’ti vilopaṃ chaḍḍetvā pakkamiṃsu. Tāpaso ‘‘yaṃ yassa santakaṃ, taṃ tasseva hotū’’ti adhiṭṭhāsi, taṃ tatheva ahosi. Mahājano sotthibhāvaṃ pāpuṇi. Satthā idampi tassa pubbakammaṃ dassento dutiyaṃ gāthamāha. Tattha eṇikūlasminti gaṅgātīre. Gayhakaṃ nīyamānanti gahetvā nīyamānaṃ, karamaraṃ nīyamānantipi attho.
ਪੁਨ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਉਪਰਿਗਙ੍ਗਾવਾਸਿਕਂ ਏਕਂ ਕੁਲਂ ਹੇਟ੍ਠਾਗਙ੍ਗਾવਾਸਿਕੇਨ ਕੁਲੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਿਤ੍ਤਸਨ੍ਥવਂ ਕਤ੍વਾ, ਨਾવਾਸਙ੍ਘਾਟਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ, ਬਹੁਂ ਖਾਦਨੀਯਞ੍ਚੇવ ਭੋਜਨੀਯਞ੍ਚ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਦੀਨਿ ਚ ਆਰੋਪੇਤ੍વਾ ਗਙ੍ਗਾਸੋਤੇਨ ਆਗਚ੍ਛਤਿ। ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਖਾਦਮਾਨਾ ਭੁਞ੍ਜਮਾਨਾ ਨਚ੍ਚਨ੍ਤਾ ਗਾਯਨ੍ਤਾ ਦੇવવਿਮਾਨੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ વਿਯ ਬਲવਸੋਮਨਸ੍ਸਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਗਙ੍ਗੇਯ੍ਯਕੋ ਨਾਗੋ ਦਿਸ੍વਾ ਕੁਪਿਤੋ ‘‘ਇਮੇ ਮਯਿ ਸਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ। ਇਦਾਨਿ ਨੇ ਸਮੁਦ੍ਦਮੇવ ਪਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਭਾવਂ ਮਾਪੇਤ੍વਾ ਉਦਕਂ ਦ੍વਿਧਾ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਫਣਂ ਕਤ੍વਾ, ਸੁਸੁਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਮਹਾਜਨੋ ਦਿਸ੍વਾ ਭੀਤੋ વਿਸ੍ਸਰਮਕਾਸਿ। ਤਾਪਸੋ ਪਣ੍ਣਸਾਲਾਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸੁਤ੍વਾ, ‘‘ਇਮੇ ਗਾਯਨ੍ਤਾ ਨਚ੍ਚਨ੍ਤਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਭਯਰવਂ ਰવਿਂਸੁ, ਕਿਨ੍ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ? ਆવਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਨਾਗਰਾਜਂ ਦਿਸ੍વਾ, ‘‘ਮਯਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਮਾ ਨਸ੍ਸਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਭਾવਂ ਪਜਹਿਤ੍વਾ ਸੁਪਣ੍ਣવਣ੍ਣਂ ਮਾਪੇਤ੍વਾ ਨਾਗਰਾਜਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਸਿ। ਨਾਗਰਾਜਾ ਭੀਤੋ ਫਣਂ ਸਂਹਰਿਤ੍વਾ ਉਦਕਂ ਪવਿਟ੍ਠੋ, ਮਹਾਜਨੋ ਸੋਤ੍ਥਿਭਾવਂ ਪਾਪੁਣਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਇਦਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਤਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਲੁਦ੍ਦੇਨਾਤਿ ਦਾਰੁਣੇਨ। ਮਨੁਸ੍ਸਕਮ੍ਯਾਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਕਾਮਤਾਯ, ਮਨੁਸ੍ਸੇ વਿਹੇਠੇਤੁਕਾਮਤਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Puna ekasmiṃ samaye uparigaṅgāvāsikaṃ ekaṃ kulaṃ heṭṭhāgaṅgāvāsikena kulena saddhiṃ mittasanthavaṃ katvā, nāvāsaṅghāṭaṃ bandhitvā, bahuṃ khādanīyañceva bhojanīyañca gandhamālādīni ca āropetvā gaṅgāsotena āgacchati. Manussā khādamānā bhuñjamānā naccantā gāyantā devavimānena gacchantā viya balavasomanassā ahesuṃ. Gaṅgeyyako nāgo disvā kupito ‘‘ime mayi saññampi na karonti. Idāni ne samuddameva pāpessāmī’’ti mahantaṃ attabhāvaṃ māpetvā udakaṃ dvidhā bhinditvā uṭṭhāya phaṇaṃ katvā, susukāraṃ karonto aṭṭhāsi. Mahājano disvā bhīto vissaramakāsi. Tāpaso paṇṇasālāyaṃ nisinno sutvā, ‘‘ime gāyantā naccantā somanassajātā āgacchanti. Idāni pana bhayaravaṃ raviṃsu, kinnu kho’’ti? Āvajjento nāgarājaṃ disvā, ‘‘mayi passante sattā mā nassantū’’ti abhiññāpādakajjhānaṃ samāpajjitvā attabhāvaṃ pajahitvā supaṇṇavaṇṇaṃ māpetvā nāgarājassa dassesi. Nāgarājā bhīto phaṇaṃ saṃharitvā udakaṃ paviṭṭho, mahājano sotthibhāvaṃ pāpuṇi. Satthā idampi tassa pubbakammaṃ dassento tatiyaṃ gāthamāha. Tattha luddenāti dāruṇena. Manussakamyāti manussakāmatāya, manusse viheṭhetukāmatāyāti attho.
ਅਪਰਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਸਮਯੇ ਏਸ ਇਸਿਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਕੇਸવੋ ਨਾਮ ਤਾਪਸੋ ਅਹੋਸਿ। ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਕਪ੍ਪੋ ਨਾਮ ਮਾਣવੋ ਕੇਸવਸ੍ਸ ਬਦ੍ਧਚਰੋ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੋ ਹੁਤ੍વਾ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਕਿਂਕਾਰਪਟਿਸ੍ਸਾવੀ ਮਨਾਪਚਾਰੀ ਬੁਦ੍ਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਤ੍ਥਚਰੋ ਅਹੋਸਿ। ਕੇਸવੋ ਤੇਨ વਿਨਾ વਸਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯੇવ ਜੀવਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਇਦਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਗਾਥਮਾਹ।
Aparasmimpi samaye esa isipabbajjaṃ pabbajitvā kesavo nāma tāpaso ahosi. Tena samayena amhākaṃ bodhisatto kappo nāma māṇavo kesavassa baddhacaro antevāsiko hutvā ācariyassa kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī buddhisampanno atthacaro ahosi. Kesavo tena vinā vasituṃ na sakkoti, taṃ nissāyeva jīvikaṃ kappesi. Satthā idampi tassa pubbakammaṃ dassento catutthaṃ gāthamāha.
ਤਤ੍ਥ ਬਦ੍ਧਚਰੋਤਿ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੋ, ਸੋ ਪਨ ਜੇਟ੍ਠਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੋ ਅਹੋਸਿ। ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤਂ વਤਿਨਂ ਅਮਞ੍ਞੀਤਿ, ‘‘ਸਮ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧਿਮਾ વਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਕਪ੍ਪੋ ਤવ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੋ ਅਹੋਸਿਂ ਅਹਂ ਸੋ ਤੇਨ ਸਮਯੇਨਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਜਾਨਾਸੀਤਿ ਨ ਕੇવਲਂ ਮਯ੍ਹਂ ਆਯੁਮੇવ, ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਤ੍વਂ ਜਾਨਾਸਿਯੇવ। ਤਥਾ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਤਥਾ ਹਿ ਤ੍વਂ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਯਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਜਾਨਾਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਥਾ ਹਿ ਤ੍ਯਾਯਂ ਜਲਿਤਾਨੁਭਾવੋਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਤ੍વਂ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਅਯਂ ਜਲਿਤੋ ਆਨੁਭਾવੋ। ਓਭਾਸਯਂ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਓਭਾਸਯਨ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ। ਚਤੁਤ੍ਥਂ।
Tattha baddhacaroti antevāsiko, so pana jeṭṭhantevāsiko ahosi. Sambuddhimantaṃ vatinaṃ amaññīti, ‘‘sammā buddhimā vatasampanno aya’’nti evaṃ maññamāno kappo tava antevāsiko ahosiṃ ahaṃ so tena samayenāti dasseti. Aññepi jānāsīti na kevalaṃ mayhaṃ āyumeva, aññepi tvaṃ jānāsiyeva. Tathā hi buddhoti tathā hi tvaṃ buddho, yasmā buddho, tasmā jānāsīti attho. Tathā hi tyāyaṃ jalitānubhāvoti yasmā ca tvaṃ buddho, tasmā te ayaṃ jalito ānubhāvo. Obhāsayaṃ tiṭṭhatīti sabbaṃ brahmalokaṃ obhāsayanto tiṭṭhati. Catutthaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੪. ਬਕਬ੍ਰਹ੍ਮਸੁਤ੍ਤਂ • 4. Bakabrahmasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੪. ਬਕਬ੍ਰਹ੍ਮਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 4. Bakabrahmasuttavaṇṇanā
