Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā |
[౨౩౬] ౬. బకజాతకవణ్ణనా
[236] 6. Bakajātakavaṇṇanā
భద్దకో వతయం పక్ఖీతి ఇదం సత్థా జేతవనే విహరన్తో ఏకం కుహకభిక్ఖుం ఆరబ్భ కథేసి. తఞ్హి సత్థా ఆనేత్వా దస్సితం దిస్వా ‘‘న, భిక్ఖవే, ఇదానేవ, పుబ్బేపేస కుహకోయేవా’’తి వత్వా అతీతం ఆహరి.
Bhaddakovatayaṃ pakkhīti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ kuhakabhikkhuṃ ārabbha kathesi. Tañhi satthā ānetvā dassitaṃ disvā ‘‘na, bhikkhave, idāneva, pubbepesa kuhakoyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.
అతీతే బారాణసియం బ్రహ్మదత్తే రజ్జం కారేన్తే బోధిసత్తో హిమవన్తపదేసే ఏకస్మిం సరే మచ్ఛో హుత్వా మహాపరివారో వసి. అథేకో బకో ‘‘మచ్ఛే ఖాదిస్సామీ’’తి సరస్స ఆసన్నట్ఠానే సీసం పాతేత్వా పక్ఖే పసారేత్వా మన్దమన్దో మచ్ఛే ఓలోకేన్తో అట్ఠాసి తేసం పమాదం ఆగమయమానో. తస్మిం ఖణే బోధిసత్తో మచ్ఛగణపరివుతో గోచరం గణ్హన్తో తం ఠానం పాపుణి. మచ్ఛగణో తం బకం పస్సిత్వా పఠమం గాథమాహ –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto himavantapadese ekasmiṃ sare maccho hutvā mahāparivāro vasi. Atheko bako ‘‘macche khādissāmī’’ti sarassa āsannaṭṭhāne sīsaṃ pātetvā pakkhe pasāretvā mandamando macche olokento aṭṭhāsi tesaṃ pamādaṃ āgamayamāno. Tasmiṃ khaṇe bodhisatto macchagaṇaparivuto gocaraṃ gaṇhanto taṃ ṭhānaṃ pāpuṇi. Macchagaṇo taṃ bakaṃ passitvā paṭhamaṃ gāthamāha –
౧౭౧.
171.
‘‘భద్దకో వతయం పక్ఖీ, దిజో కుముదసన్నిభో;
‘‘Bhaddako vatayaṃ pakkhī, dijo kumudasannibho;
వూపసన్తేహి పక్ఖేహి, మన్దమన్దోవ ఝాయతీ’’తి.
Vūpasantehi pakkhehi, mandamandova jhāyatī’’ti.
తత్థ మన్దమన్దోవ ఝాయతీతి అబలబలో వియ హుత్వా కిఞ్చి అజానన్తో వియ ఏకకోవ ఝాయతీతి.
Tattha mandamandova jhāyatīti abalabalo viya hutvā kiñci ajānanto viya ekakova jhāyatīti.
అథ నం బోధిసత్తో ఓలోకేత్వా దుతియం గాథమాహ –
Atha naṃ bodhisatto oloketvā dutiyaṃ gāthamāha –
౧౭౨.
172.
‘‘నాస్స సీలం విజానాథ, అనఞ్ఞాయ పసంసథ;
‘‘Nāssa sīlaṃ vijānātha, anaññāya pasaṃsatha;
అమ్హే దిజో న పాలేతి, తేన పక్ఖీ న ఫన్దతీ’’తి.
Amhe dijo na pāleti, tena pakkhī na phandatī’’ti.
తత్థ అనఞ్ఞాయాతి అజానిత్వా. అమ్హే దిజో న పాలేతీతి ఏస దిజో అమ్హే న రక్ఖతి న గోపాయతి, ‘‘కతరం ను ఖో ఏతేసు కబళం కరిస్సామీ’’తి ఉపధారేతి. తేన పక్ఖీ న ఫన్దతీతి తేనాయం సకుణో న ఫన్దతి న చలతీతి. ఏవం వుత్తే మచ్ఛగణో ఉదకం ఖోభేత్వా బకం పలాపేసి.
Tattha anaññāyāti ajānitvā. Amhe dijo na pāletīti esa dijo amhe na rakkhati na gopāyati, ‘‘kataraṃ nu kho etesu kabaḷaṃ karissāmī’’ti upadhāreti. Tena pakkhī na phandatīti tenāyaṃ sakuṇo na phandati na calatīti. Evaṃ vutte macchagaṇo udakaṃ khobhetvā bakaṃ palāpesi.
సత్థా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా జాతకం సమోధానేసి – ‘‘తదా బకో కుహకో భిక్ఖు అహోసి, మచ్ఛరాజా పన అహమేవ అహోసి’’న్తి.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā bako kuhako bhikkhu ahosi, maccharājā pana ahameva ahosi’’nti.
బకజాతకవణ్ణనా ఛట్ఠా.
Bakajātakavaṇṇanā chaṭṭhā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౨౩౬. బకజాతకం • 236. Bakajātakaṃ