| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā |
[២៣៦] ៦. ពកជាតកវណ្ណនា
[236] 6. Bakajātakavaṇṇanā
ភទ្ទកោ វតយំ បក្ខីតិ ឥទំ សត្ថា ជេតវនេ វិហរន្តោ ឯកំ កុហកភិក្ខុំ អារព្ភ កថេសិ។ តញ្ហិ សត្ថា អានេត្វា ទស្សិតំ ទិស្វា ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ឥទានេវ, បុព្ពេបេស កុហកោយេវា’’តិ វត្វា អតីតំ អាហរិ។
Bhaddakovatayaṃ pakkhīti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ kuhakabhikkhuṃ ārabbha kathesi. Tañhi satthā ānetvā dassitaṃ disvā ‘‘na, bhikkhave, idāneva, pubbepesa kuhakoyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.
អតីតេ ពារាណសិយំ ព្រហ្មទត្តេ រជ្ជំ ការេន្តេ ពោធិសត្តោ ហិមវន្តបទេសេ ឯកស្មិំ សរេ មច្ឆោ ហុត្វា មហាបរិវារោ វសិ។ អថេកោ ពកោ ‘‘មច្ឆេ ខាទិស្សាមី’’តិ សរស្ស អាសន្នដ្ឋានេ សីសំ បាតេត្វា បក្ខេ បសារេត្វា មន្ទមន្ទោ មច្ឆេ ឱលោកេន្តោ អដ្ឋាសិ តេសំ បមាទំ អាគមយមានោ។ តស្មិំ ខណេ ពោធិសត្តោ មច្ឆគណបរិវុតោ គោចរំ គណ្ហន្តោ តំ ឋានំ បាបុណិ។ មច្ឆគណោ តំ ពកំ បស្សិត្វា បឋមំ គាថមាហ –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto himavantapadese ekasmiṃ sare maccho hutvā mahāparivāro vasi. Atheko bako ‘‘macche khādissāmī’’ti sarassa āsannaṭṭhāne sīsaṃ pātetvā pakkhe pasāretvā mandamando macche olokento aṭṭhāsi tesaṃ pamādaṃ āgamayamāno. Tasmiṃ khaṇe bodhisatto macchagaṇaparivuto gocaraṃ gaṇhanto taṃ ṭhānaṃ pāpuṇi. Macchagaṇo taṃ bakaṃ passitvā paṭhamaṃ gāthamāha –
១៧១.
171.
‘‘ភទ្ទកោ វតយំ បក្ខី, ទិជោ កុមុទសន្និភោ;
‘‘Bhaddako vatayaṃ pakkhī, dijo kumudasannibho;
វូបសន្តេហិ បក្ខេហិ, មន្ទមន្ទោវ ឈាយតី’’តិ។
Vūpasantehi pakkhehi, mandamandova jhāyatī’’ti.
តត្ថ មន្ទមន្ទោវ ឈាយតីតិ អពលពលោ វិយ ហុត្វា កិញ្ចិ អជានន្តោ វិយ ឯកកោវ ឈាយតីតិ។
Tattha mandamandova jhāyatīti abalabalo viya hutvā kiñci ajānanto viya ekakova jhāyatīti.
អថ នំ ពោធិសត្តោ ឱលោកេត្វា ទុតិយំ គាថមាហ –
Atha naṃ bodhisatto oloketvā dutiyaṃ gāthamāha –
១៧២.
172.
‘‘នាស្ស សីលំ វិជានាថ, អនញ្ញាយ បសំសថ;
‘‘Nāssa sīlaṃ vijānātha, anaññāya pasaṃsatha;
អម្ហេ ទិជោ ន បាលេតិ, តេន បក្ខី ន ផន្ទតី’’តិ។
Amhe dijo na pāleti, tena pakkhī na phandatī’’ti.
តត្ថ អនញ្ញាយាតិ អជានិត្វា។ អម្ហេ ទិជោ ន បាលេតីតិ ឯស ទិជោ អម្ហេ ន រក្ខតិ ន គោបាយតិ, ‘‘កតរំ នុ ខោ ឯតេសុ កពឡំ ករិស្សាមី’’តិ ឧបធារេតិ។ តេន បក្ខី ន ផន្ទតីតិ តេនាយំ សកុណោ ន ផន្ទតិ ន ចលតីតិ។ ឯវំ វុត្តេ មច្ឆគណោ ឧទកំ ខោភេត្វា ពកំ បលាបេសិ។
Tattha anaññāyāti ajānitvā. Amhe dijo na pāletīti esa dijo amhe na rakkhati na gopāyati, ‘‘kataraṃ nu kho etesu kabaḷaṃ karissāmī’’ti upadhāreti. Tena pakkhī na phandatīti tenāyaṃ sakuṇo na phandati na calatīti. Evaṃ vutte macchagaṇo udakaṃ khobhetvā bakaṃ palāpesi.
សត្ថា ឥមំ ធម្មទេសនំ អាហរិត្វា ជាតកំ សមោធានេសិ – ‘‘តទា ពកោ កុហកោ ភិក្ខុ អហោសិ, មច្ឆរាជា បន អហមេវ អហោសិ’’ន្តិ។
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā bako kuhako bhikkhu ahosi, maccharājā pana ahameva ahosi’’nti.
ពកជាតកវណ្ណនា ឆដ្ឋា។
Bakajātakavaṇṇanā chaṭṭhā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi / ២៣៦. ពកជាតកំ • 236. Bakajātakaṃ
