| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
4. බාකුලසුත්‌තවණ්‌ණනා
4. Bākulasuttavaṇṇanā
209. එවං මෙ සුතන්‌ති බාකුලසුත්‌තං. තත්‌ථ බාකුලොති යථා ද්‌වාවීසති ද්‌වත්‌තිංසාතිආදිම්‌හි වත්‌තබ්‌බෙ බාවීසති බාත්‌තිංසාතිආදීනි වුච්‌චන්‌ති, එවමෙව ද්‌විකුලොති වත්‌තබ්‌බෙ බාකුලොති වුත්‌තං. තස්‌ස හි ථෙරස්‌ස ද්‌වෙ කුලානි අහෙසුං. සො කිර දෙවලොකො චවිත්‌වා කොසම්‌බිනගරෙ නාම මහාසෙට්‌ඨිකුලෙ නිබ්‌බත්‌තො, තමෙනං පඤ්‌චමෙ දිවසෙ සීසං න්‌හාපෙත්‌වා ගඞ්‌ගාකීළං අකංසු. ධාතියා දාරකං උදකෙ නිමුජ්‌ජනුම්‌මුජ්‌ජනවසෙන කීළාපෙන්‌තියා එකො මච්‌ඡො දාරකං දිස්‌වා ‘‘භක්‌ඛො මෙ අය’’න්‌ති මඤ්‌ඤමානො මුඛං විවරිත්‌වා උපගතො. ධාතී දාරකං ඡඩ්‌ඩෙත්‌වා පලාතා. මච්‌ඡො තං ගිලි. පුඤ්‌ඤවා සත්‌තො දුක්‌ඛං න පාපුණි, සයනගබ්‌භං පවිසිත්‌වා නිපන්‌නො විය අහොසි. මච්‌ඡො දාරකස්‌ස තෙජෙන තත්‌තකපල්‌ලං ගිලිත්‌වා දය්‌හමානො විය වෙගෙන තිංසයොජනමග්‌ගං ගන්‌ත්‌වා බාරාණසිනගරවාසිනො මච්‌ඡබන්‌ධස්‌ස ජාලං පාවිසි, මහාමච්‌ඡා නාම ජාලබද්‌ධා පහරියමානා මරන්‌ති. අයං පන දාරකස්‌ස තෙජෙන ජාලතො නීහටමත්‌තොව මතො. මච්‌ඡබන්‌ධා ච මහන්‌තං මච්‌ඡං ලභිත්‌වා ඵාලෙත්‌වා වික්‌කිණන්‌ති. තං පන දාරකස්‌ස ආනුභාවෙන අඵාලෙත්‌වා සකලමෙව කාජෙන හරිත්‌වා සහස්‌සෙන දෙමාති වදන්‌තා නගරෙ විචරිංසු. කොචි න ගණ්‌හාති.
209.Evaṃme sutanti bākulasuttaṃ. Tattha bākuloti yathā dvāvīsati dvattiṃsātiādimhi vattabbe bāvīsati bāttiṃsātiādīni vuccanti, evameva dvikuloti vattabbe bākuloti vuttaṃ. Tassa hi therassa dve kulāni ahesuṃ. So kira devaloko cavitvā kosambinagare nāma mahāseṭṭhikule nibbatto, tamenaṃ pañcame divase sīsaṃ nhāpetvā gaṅgākīḷaṃ akaṃsu. Dhātiyā dārakaṃ udake nimujjanummujjanavasena kīḷāpentiyā eko maccho dārakaṃ disvā ‘‘bhakkho me aya’’nti maññamāno mukhaṃ vivaritvā upagato. Dhātī dārakaṃ chaḍḍetvā palātā. Maccho taṃ gili. Puññavā satto dukkhaṃ na pāpuṇi, sayanagabbhaṃ pavisitvā nipanno viya ahosi. Maccho dārakassa tejena tattakapallaṃ gilitvā dayhamāno viya vegena tiṃsayojanamaggaṃ gantvā bārāṇasinagaravāsino macchabandhassa jālaṃ pāvisi, mahāmacchā nāma jālabaddhā pahariyamānā maranti. Ayaṃ pana dārakassa tejena jālato nīhaṭamattova mato. Macchabandhā ca mahantaṃ macchaṃ labhitvā phāletvā vikkiṇanti. Taṃ pana dārakassa ānubhāvena aphāletvā sakalameva kājena haritvā sahassena demāti vadantā nagare vicariṃsu. Koci na gaṇhāti.
තස්‌මිං පන නගරෙ අපුත්‌තකං අසීතිකොටිවිභවං සෙට්‌ඨිකුලං අත්‌ථි, තස්‌ස ද්‌වාරමූලං පත්‌වා ‘‘කිං ගහෙත්‌වා දෙථා’’ති වුත්‌තා කහාපණන්‌ති ආහංසු. තෙහි කහාපණං දත්‌වා ගහිතො. සෙට්‌ඨිභරියාපි අඤ්‌ඤෙසු දිවසෙසු මච්‌ඡෙ න කෙලායති, තං දිවසං පන මච්‌ඡං ඵලකෙ ඨපෙත්‌වා සයමෙව ඵාලෙසි. මච්‌ඡඤ්‌ච නාම කුච්‌ඡිතො ඵාලෙන්‌ති, සා පන පිට්‌ඨිතො ඵාලෙන්‌තී මච්‌ඡකුච්‌ඡියං සුවණ්‌ණවණ්‌ණං දාරකං දිස්‌වා – ‘‘මච්‌ඡකුච්‌ඡියං මෙ පුත්‌තො ලද්‌ධො’’ති නාදං නදිත්‌වා දාරකං ආදාය සාමිකස්‌ස සන්‌තිකං අගමාසි. සෙට්‌ඨි තාවදෙව භෙරිං චරාපෙත්‌වා දාරකං ආදාය රඤ්‌ඤො සන්‌තිකං ගන්‌ත්‌වා – ‘‘මච්‌ඡකුච්‌ඡියං මෙ දෙව දාරකො ලද්‌ධො, කිං කරොමී’’ති ආහ. පුඤ්‌ඤවා එස, යො මච්‌ඡකුච්‌ඡියං අරොගො වසි, පොසෙහි නන්‌ති.
Tasmiṃ pana nagare aputtakaṃ asītikoṭivibhavaṃ seṭṭhikulaṃ atthi, tassa dvāramūlaṃ patvā ‘‘kiṃ gahetvā dethā’’ti vuttā kahāpaṇanti āhaṃsu. Tehi kahāpaṇaṃ datvā gahito. Seṭṭhibhariyāpi aññesu divasesu macche na kelāyati, taṃ divasaṃ pana macchaṃ phalake ṭhapetvā sayameva phālesi. Macchañca nāma kucchito phālenti, sā pana piṭṭhito phālentī macchakucchiyaṃ suvaṇṇavaṇṇaṃ dārakaṃ disvā – ‘‘macchakucchiyaṃ me putto laddho’’ti nādaṃ naditvā dārakaṃ ādāya sāmikassa santikaṃ agamāsi. Seṭṭhi tāvadeva bheriṃ carāpetvā dārakaṃ ādāya rañño santikaṃ gantvā – ‘‘macchakucchiyaṃ me deva dārako laddho, kiṃ karomī’’ti āha. Puññavā esa, yo macchakucchiyaṃ arogo vasi, posehi nanti.
අස්‌සොසි ඛො ඉතරං කුලං – ‘‘බාරාණසියං කිර එකං සෙට්‌ඨිකුලං මච්‌ඡකුච්‌ඡියං දාරකං ලභතී’’ති, තෙ තත්‌ථ අගමංසු. අථස්‌ස මාතා දාරකං අලඞ්‌කරිත්‌වා කීළාපියමානං දිස්‌වාව ‘‘මනාපො වතායං දාරකො’’ති ගන්‌ත්‌වා පවතිං ආචික්‌ඛි. ඉතරා මය්‌හං පුත්‌තොතිආදිමාහ. කහං තෙ ලද්‌ධොති? මච්‌ඡකුච්‌ඡියන්‌ති. නො තුය්‌හං පුත්‌තො, මය්‌හං පුත්‌තොති. කහං තෙ ලද්‌ධොති? මයා දසමාසෙ කුච්‌ඡියා ධාරිතො, අථ නං නදියා කීළාපියමානං මච්‌ඡො ගිලීති. තුය්‌හං පුත්‌තො අඤ්‌ඤෙන මච්‌ඡෙන ගිලිතො භවිස්‌සති, අයං පන මයා මච්‌ඡකුච්‌ඡියං ලද්‌ධොති, උභොපි රාජකුලං අගමංසු. රාජා ආහ – ‘‘අයං දස මාසෙ කුච්‌ඡියා ධාරිතත්‌තා අමාතා කාතුං න සක්‌කා, මච්‌ඡං ගණ්‌හන්‌තාපි වක්‌කයකනාදීනි බහි කත්‌වා ගණ්‌හන්‌තා නාම නත්‌ථීති මච්‌ඡකුච්‌ඡියං ලද්‌ධත්‌තා අයම්‌පි අමාතා කාතුං න සක්‌කා, දාරකො උභින්‌නම්‌පි කුලානං දායාදො හොතු, උභොපි නං ජග්‌ගථා’’ති උභොපි ජග්‌ගිංසු.
Assosi kho itaraṃ kulaṃ – ‘‘bārāṇasiyaṃ kira ekaṃ seṭṭhikulaṃ macchakucchiyaṃ dārakaṃ labhatī’’ti, te tattha agamaṃsu. Athassa mātā dārakaṃ alaṅkaritvā kīḷāpiyamānaṃ disvāva ‘‘manāpo vatāyaṃ dārako’’ti gantvā pavatiṃ ācikkhi. Itarā mayhaṃ puttotiādimāha. Kahaṃ te laddhoti? Macchakucchiyanti. No tuyhaṃ putto, mayhaṃ puttoti. Kahaṃ te laddhoti? Mayā dasamāse kucchiyā dhārito, atha naṃ nadiyā kīḷāpiyamānaṃ maccho gilīti. Tuyhaṃ putto aññena macchena gilito bhavissati, ayaṃ pana mayā macchakucchiyaṃ laddhoti, ubhopi rājakulaṃ agamaṃsu. Rājā āha – ‘‘ayaṃ dasa māse kucchiyā dhāritattā amātā kātuṃ na sakkā, macchaṃ gaṇhantāpi vakkayakanādīni bahi katvā gaṇhantā nāma natthīti macchakucchiyaṃ laddhattā ayampi amātā kātuṃ na sakkā, dārako ubhinnampi kulānaṃ dāyādo hotu, ubhopi naṃ jaggathā’’ti ubhopi jaggiṃsu.
විඤ්‌ඤුතං පත්‌තස්‌ස ද්‌වීසුපි නගරෙසු පාසාදං කාරෙත්‌වා නාටකානි පච්‌චුපට්‌ඨාපෙසුං. එකෙකස්‌මිං නගරෙ චත්‌තාරො චත්‌තාරො මාසෙ වසති, එකස්‌මිං නගරෙ චත්‌තාරො මාසෙ වුට්‌ඨස්‌ස සඞ්‌ඝාටනාවාය මණ්‌ඩපං කාරෙත්‌වා තත්‌ථ නං සද්‌ධිං නාටකාහි ආරොපෙන්‌ති. සො සම්‌පත්‌තිං අනුභවමානො ඉතරං නගරං ගච්‌ඡති. තංනගරවාසිනො නාටකානි උපඩ්‌ඪමග්‌ගං අගමංසු. තෙ පච්‌චුග්‌ගන්‌ත්‌වා තං පරිවාරෙත්‌වා අත්‌තනො පාසාදං නයන්‌ති. ඉතරානි නාටකානි නිවත්‌තිත්‌වා අත්‌තනො නගරමෙව ගච්‌ඡන්‌ති. තත්‌ථ චත්‌තාරො මාසෙ වසිත්‌වා තෙනෙව නියාමෙන පුන ඉතරං නගරං ගච්‌ඡති. එවමස්‌ස සම්‌පත්‌තිං අනුභවන්‌තස්‌ස අසීති වස්‌සානි පරිපුණ්‌ණානි.
Viññutaṃ pattassa dvīsupi nagaresu pāsādaṃ kāretvā nāṭakāni paccupaṭṭhāpesuṃ. Ekekasmiṃ nagare cattāro cattāro māse vasati, ekasmiṃ nagare cattāro māse vuṭṭhassa saṅghāṭanāvāya maṇḍapaṃ kāretvā tattha naṃ saddhiṃ nāṭakāhi āropenti. So sampattiṃ anubhavamāno itaraṃ nagaraṃ gacchati. Taṃnagaravāsino nāṭakāni upaḍḍhamaggaṃ agamaṃsu. Te paccuggantvā taṃ parivāretvā attano pāsādaṃ nayanti. Itarāni nāṭakāni nivattitvā attano nagarameva gacchanti. Tattha cattāro māse vasitvā teneva niyāmena puna itaraṃ nagaraṃ gacchati. Evamassa sampattiṃ anubhavantassa asīti vassāni paripuṇṇāni.
අථ භගවා චාරිකං චරමානො බාරාණසිං පත්‌තො. සො භගවතො සන්‌තිකෙ ධම්‌මං සුත්‌වා පටිලද්‌ධසද්‌ධො පබ්‌බජිතො. පබ්‌බජිත්‌වා සත්‌තාහමෙව පුථුජ්‌ජනො අහොසි, අට්‌ඨමෙ පන සො සහ පටිසම්‌භිදාහි අරහත්‌තං පාපුණීති එවමස්‌ස ද්‌වෙ කුලානි අහෙසුං. තස්‌මා බාකුලොති සඞ්‌ඛං අගමාසීති.
Atha bhagavā cārikaṃ caramāno bārāṇasiṃ patto. So bhagavato santike dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajito. Pabbajitvā sattāhameva puthujjano ahosi, aṭṭhame pana so saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇīti evamassa dve kulāni ahesuṃ. Tasmā bākuloti saṅkhaṃ agamāsīti.
පුරාණගිහිසහායොති පුබ්‌බෙ ගිහිකාලෙ සහායො. අයම්‌පි දීඝායුකොව ථෙරං පබ්‌බජිතං පස්‌සිතුං ගච්‌ඡන්‌තො අසීතිමෙ වස්‌සෙ ගතො. මෙථුනො ධම්‌මොති බාලො නග්‌ගසමණකො බාලපුච්‌ඡං පුච්‌ඡති, න සාසනවචනං, ඉදානි ථෙරෙන දින්‌නනයෙ ඨිතො ඉමෙහි පන තෙති පුච්‌ඡි.
Purāṇagihisahāyoti pubbe gihikāle sahāyo. Ayampi dīghāyukova theraṃ pabbajitaṃ passituṃ gacchanto asītime vasse gato. Methuno dhammoti bālo naggasamaṇako bālapucchaṃ pucchati, na sāsanavacanaṃ, idāni therena dinnanaye ṭhito imehi pana teti pucchi.
210. යංපායස්‌මාතිආදීනි පදානි සබ්‌බවාරෙසු ධම්‌මසඞ්‌ගාහකත්‌ථෙරෙහි නියමෙත්‌වා ඨපිතානි. තත්‌ථ සඤ්‌ඤා උප්‌පන්‌නමත්‌තාව, විතක්‌කො කම්‌මපථභෙදකොති . ථෙරො පනාහ – ‘‘කස්‌මා විසුං කරොථ, උභයම්‌පෙතං කම්‌මපථභෙදකමෙවා’’ති.
210.Yaṃpāyasmātiādīni padāni sabbavāresu dhammasaṅgāhakattherehi niyametvā ṭhapitāni. Tattha saññā uppannamattāva, vitakko kammapathabhedakoti . Thero panāha – ‘‘kasmā visuṃ karotha, ubhayampetaṃ kammapathabhedakamevā’’ti.
211. ගහපතිචීවරන්‌ති වස්‌සාවාසිකං චීවරං. සත්‌ථෙනාති පිප්‌ඵලකෙන. සූචියාති සූචිං ගහෙත්‌වා සිබ්‌බිතභාවං න සරාමීති අත්‌ථො. කථිනෙ චීවරන්‌ති කථිනචීවරං, කථිනචීවරම්‌පි හි වස්‌සාවාසිකගතිකමෙව. තස්‌මා තත්‌ථ ‘‘සිබ්‌බිතා නාභිජානාමී’’ති ආහ.
211.Gahapaticīvaranti vassāvāsikaṃ cīvaraṃ. Satthenāti pipphalakena. Sūciyāti sūciṃ gahetvā sibbitabhāvaṃ na sarāmīti attho. Kathine cīvaranti kathinacīvaraṃ, kathinacīvarampi hi vassāvāsikagatikameva. Tasmā tattha ‘‘sibbitā nābhijānāmī’’ti āha.
එත්‌තකං පනස්‌ස කාලං ගහපතිචීවරං අසාදියන්‌තස්‌ස ඡින්‌දනසිබ්‌බනාදීනි අකරොන්‌තස්‌ස කුතො චීවරං උප්‌පජ්‌ජතීති. ද්‌වීහි නගරෙහි. ථෙරො හි මහායසස්‌සී, තස්‌ස පුත්‌තධීතරො නත්‌තපනත්‌තකා සුඛුමසාටකෙහි චීවරානි කාරෙත්‌වා රජාපෙත්‌වා සමුග්‌ගෙ පක්‌ඛිපිත්‌වා පහිණන්‌ති. ථෙරස්‌ස න්‌හානකාලෙ න්‌හානකොට්‌ඨකෙ ඨපෙන්‌ති. ථෙරො තානි නිවාසෙති චෙව පාරුපති ච, පුරාණචීවරානි සම්‌පත්‌තපබ්‌බජිතානං දෙති. ථෙරො තානි නිවාසෙත්‌වා ච පාරුපිත්‌වා ච නවකම්‌මං න කරොති, කිඤ්‌චි ආයූහනකම්‌මං නත්‌ථි. ඵලසමාපත්‌තිං අප්‌පෙත්‌වා අප්‌පෙත්‌වා නිසීදති. චතූසු මාසෙසු පත්‌තෙසු ලොමකිලිට්‌ඨානි හොන්‌ති, අථස්‌ස පුන තෙනෙව නියාමෙන පහිණිත්‌වා දෙන්‌ති. අඩ්‌ඪමාසෙ අඩ්‌ඪමාසෙ පරිවත්‌තතීතිපි වදන්‌තියෙව.
Ettakaṃ panassa kālaṃ gahapaticīvaraṃ asādiyantassa chindanasibbanādīni akarontassa kuto cīvaraṃ uppajjatīti. Dvīhi nagarehi. Thero hi mahāyasassī, tassa puttadhītaro nattapanattakā sukhumasāṭakehi cīvarāni kāretvā rajāpetvā samugge pakkhipitvā pahiṇanti. Therassa nhānakāle nhānakoṭṭhake ṭhapenti. Thero tāni nivāseti ceva pārupati ca, purāṇacīvarāni sampattapabbajitānaṃ deti. Thero tāni nivāsetvā ca pārupitvā ca navakammaṃ na karoti, kiñci āyūhanakammaṃ natthi. Phalasamāpattiṃ appetvā appetvā nisīdati. Catūsu māsesu pattesu lomakiliṭṭhāni honti, athassa puna teneva niyāmena pahiṇitvā denti. Aḍḍhamāse aḍḍhamāse parivattatītipi vadantiyeva.
අනච්‌ඡරියඤ්‌චෙතං ථෙරස්‌ස මහාපුඤ්‌ඤස්‌ස මහාභිඤ්‌ඤස්‌ස සතසහස්‌සකප්‌පෙ පූරිතපාරමිස්‌ස, අසොකධම්‌මරඤ්‌ඤො කුලූපකො නිග්‍රොධත්‌ථෙරො දිවසස්‌ස නික්‌ඛත්‌තුං චීවරං පරිවත්‌තෙසි. තස්‌ස හි තිචීවරං හත්‌ථික්‌ඛන්‌ධෙ ඨපෙත්‌වා පඤ්‌චහි ච ගන්‌ධසමුග්‌ගසතෙහි පඤ්‌චහි ච මාලාසමුග්‌ගසතෙහි සද්‌ධිං පාතොව ආහරියිත්‌ථ, තථා දිවා චෙව සායඤ්‌ච. රාජා කිර දිවසස්‌ස නික්‌ඛත්‌තුං සාටකෙ පරිවත්‌තෙන්‌තො ‘‘ථෙරස්‌ස චීවරං නීත’’න්‌ති පුච්‌ඡිත්‌වා ‘‘ආම නීත’’න්‌ති සුත්‌වාව පරිවත්‌තෙසි. ථෙරොපි න භණ්‌ඩිකං බන්‌ධිත්‌වා ඨපෙසි, සම්‌පත්‌තසබ්‍රහ්‌මචාරීනං අදාසි. තදා කිර ජම්‌බුදීපෙ භික්‌ඛුසඞ්‌ඝස්‌ස යෙභුය්‍යෙන නිග්‍රොධස්‌සෙව සන්‌තකං චීවරං අහොසි.
Anacchariyañcetaṃ therassa mahāpuññassa mahābhiññassa satasahassakappe pūritapāramissa, asokadhammarañño kulūpako nigrodhatthero divasassa nikkhattuṃ cīvaraṃ parivattesi. Tassa hi ticīvaraṃ hatthikkhandhe ṭhapetvā pañcahi ca gandhasamuggasatehi pañcahi ca mālāsamuggasatehi saddhiṃ pātova āhariyittha, tathā divā ceva sāyañca. Rājā kira divasassa nikkhattuṃ sāṭake parivattento ‘‘therassa cīvaraṃ nīta’’nti pucchitvā ‘‘āma nīta’’nti sutvāva parivattesi. Theropi na bhaṇḍikaṃ bandhitvā ṭhapesi, sampattasabrahmacārīnaṃ adāsi. Tadā kira jambudīpe bhikkhusaṅghassa yebhuyyena nigrodhasseva santakaṃ cīvaraṃ ahosi.
අහො වත මං කොචි නිමන්‌තෙය්‍යාති කිං පන චිත්‌තස්‌ස අනුප්‌පාදනං භාරියං, උප්‌පන්‌නස්‌ස පහානන්‌ති. චිත්‌තං නාම ලහුකපරිවත්‌තං, තස්‌මා අනුප්‌පාදනං භාරියං , උප්‌පන්‌නස්‌ස පහානම්‌පි භාරියමෙව . අන්‌තරඝරෙති මහාසකුලුදායිසුත්‌තෙ (ම. නි. 2.237) ඉන්‌දඛීලතො පට්‌ඨාය අන්‌තරඝරං නාම ඉධ නිම්‌බොදකපතනට්‌ඨානං අධිප්‌පෙතං. කුතො පනස්‌ස භික්‌ඛා උප්‌පජ්‌ජිත්‌ථාති. ථෙරො ද්‌වීසු නගරෙසු අභිඤ්‌ඤාතො, ගෙහද්‌වාරං ආගතස්‌සෙවස්‌ස පත්‌තං ගහෙත්‌වා නානාරසභොජනස්‌ස පූරෙත්‌වා දෙන්‌ති. සො ලද්‌ධට්‌ඨානතො නිවත්‌තති, භත්‌තකිච්‌චකරණට්‌ඨානං පනස්‌ස නිබද්‌ධමෙව අහොසි. අනුබ්‍යඤ්‌ජනසොති ථෙරෙන කිර රූපෙ නිමිත්‌තං ගහෙත්‌වා මාතුගාමො න ඔලොකිතපුබ්‌බො. මාතුගාමස්‌ස ධම්‌මන්‌ති මාතුගාමස්‌ස ඡප්‌පඤ්‌චවාචාහි ධම්‌මං දෙසෙතුං වට්‌ටති, පඤ්‌හං පුට්‌ඨෙන ගාථාසහස්‌සම්‌පි වත්‌තුං වට්‌ටතියෙව. ථෙරො පන කප්‌පියමෙව න අකාසි. යෙභුය්‍යෙන හි කුලූපකථෙරානමෙතං කම්‌මං හොති. භික්‌ඛුනුපස්‌සයන්‌ති භික්‌ඛුනිඋපස්‌සයං. තං පන ගිලානපුච්‌ඡකෙන ගන්‌තුං වට්‌ටති, ථෙරො පන කප්‌පියමෙව න අකාසි. එස නයො සබ්‌බත්‌ථ. චුණ්‌ණෙනාති කොසම්‌බචුණ්‌ණාදිනා. ගත්‌තපරිකම්‌මෙති සරීරසම්‌බාහනකම්‌මෙ. විචාරිතාති පයොජයිතා. ගද්‌දූහනමත්‌තන්‌ති ගාවිං ථනෙ ගහෙත්‌වා එකං ඛීරබින්‌දුං දූහනකාලමත්‌තම්‌පි.
Aho vata maṃ koci nimanteyyāti kiṃ pana cittassa anuppādanaṃ bhāriyaṃ, uppannassa pahānanti. Cittaṃ nāma lahukaparivattaṃ, tasmā anuppādanaṃ bhāriyaṃ , uppannassa pahānampi bhāriyameva . Antaraghareti mahāsakuludāyisutte (ma. ni. 2.237) indakhīlato paṭṭhāya antaragharaṃ nāma idha nimbodakapatanaṭṭhānaṃ adhippetaṃ. Kuto panassa bhikkhā uppajjitthāti. Thero dvīsu nagaresu abhiññāto, gehadvāraṃ āgatassevassa pattaṃ gahetvā nānārasabhojanassa pūretvā denti. So laddhaṭṭhānato nivattati, bhattakiccakaraṇaṭṭhānaṃ panassa nibaddhameva ahosi. Anubyañjanasoti therena kira rūpe nimittaṃ gahetvā mātugāmo na olokitapubbo. Mātugāmassa dhammanti mātugāmassa chappañcavācāhi dhammaṃ desetuṃ vaṭṭati, pañhaṃ puṭṭhena gāthāsahassampi vattuṃ vaṭṭatiyeva. Thero pana kappiyameva na akāsi. Yebhuyyena hi kulūpakatherānametaṃ kammaṃ hoti. Bhikkhunupassayanti bhikkhuniupassayaṃ. Taṃ pana gilānapucchakena gantuṃ vaṭṭati, thero pana kappiyameva na akāsi. Esa nayo sabbattha. Cuṇṇenāti kosambacuṇṇādinā. Gattaparikammeti sarīrasambāhanakamme. Vicāritāti payojayitā. Gaddūhanamattanti gāviṃ thane gahetvā ekaṃ khīrabinduṃ dūhanakālamattampi.
කෙන පන කාරණෙන ථෙරො නිරාබාධො අහොසි. පදුමුත්‌තරෙ කිර භගවති සතසහස්‌සභික්‌ඛුපරිවාරෙ චාරිකං චරමානෙ හිමවති විසරුක්‌ඛා පුප්‌ඵිංසු. භික්‌ඛුසතසහස්‌සානම්‌පි තිණපුප්‌ඵකරොගො උප්‌පජ්‌ජති. ථෙරො තස්‌මිං සමයෙ ඉද්‌ධිමා තාපසො හොති, සො ආකාසෙන ගච්‌ඡන්‌තො භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං දිස්‌වා ඔතරිත්‌වා රොගං පුච්‌ඡිත්‌වා හිමවන්‌තතො ඔසධං ආහරිත්‌වා අදාසි. උපසිඞ්‌ඝනමත්‌තෙනෙව රොගො වූපසමි. කස්‌සපසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධකාලෙපි පඨමවප්‌පදිවසෙ වප්‌පං ඨපෙත්‌වා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝස්‌ස පරිභොගං අග්‌ගිසාලඤ්‌චෙව වච්‌චකුටිඤ්‌ච කාරෙත්‌වා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝස්‌ස භෙසජ්‌ජවත්‌තං නිබන්‌ධි, ඉමිනා කම්‌මෙන නිරාබාධො අහොසි. උක්‌කට්‌ඨනෙසජ්‌ජිකො පනෙස උක්‌කට්‌ඨාරඤ්‌ඤකො ච තස්‌මා ‘‘නාභිජානාමි අපස්‌සෙනකං අපස්‌සයිතා’’තිආදිමාහ.
Kena pana kāraṇena thero nirābādho ahosi. Padumuttare kira bhagavati satasahassabhikkhuparivāre cārikaṃ caramāne himavati visarukkhā pupphiṃsu. Bhikkhusatasahassānampi tiṇapupphakarogo uppajjati. Thero tasmiṃ samaye iddhimā tāpaso hoti, so ākāsena gacchanto bhikkhusaṅghaṃ disvā otaritvā rogaṃ pucchitvā himavantato osadhaṃ āharitvā adāsi. Upasiṅghanamatteneva rogo vūpasami. Kassapasammāsambuddhakālepi paṭhamavappadivase vappaṃ ṭhapetvā bhikkhusaṅghassa paribhogaṃ aggisālañceva vaccakuṭiñca kāretvā bhikkhusaṅghassa bhesajjavattaṃ nibandhi, iminā kammena nirābādho ahosi. Ukkaṭṭhanesajjiko panesa ukkaṭṭhāraññako ca tasmā ‘‘nābhijānāmi apassenakaṃ apassayitā’’tiādimāha.
සරණොති සකිලෙසො. අඤ්‌ඤා උදපාදීති අනුපසම්‌පන්‌නස්‌ස අඤ්‌ඤං බ්‍යාකාතුං න වට්‌ටති. ථෙරො කස්‌මා බ්‍යාකාසි? න ථෙරො අහං අරහාති ආහ, අඤ්‌ඤා උදපාදීති පනාහ. අපිච ථෙරො අරහාති පාකටො, තස්‌මා එවමාහ.
Saraṇoti sakileso. Aññā udapādīti anupasampannassa aññaṃ byākātuṃ na vaṭṭati. Thero kasmā byākāsi? Na thero ahaṃ arahāti āha, aññā udapādīti panāha. Apica thero arahāti pākaṭo, tasmā evamāha.
212. පබ්‌බජ්‌ජන්‌ති ථෙරො සයං නෙව පබ්‌බාජෙසි, න උපසම්‌පාදෙසි අඤ්‌ඤෙහි පන භික්‌ඛූහි එවං කාරාපෙසි. අවාපුරණං ආදායාති කුඤ්‌චිකං ගහෙත්‌වා.
212.Pabbajjanti thero sayaṃ neva pabbājesi, na upasampādesi aññehi pana bhikkhūhi evaṃ kārāpesi. Avāpuraṇaṃ ādāyāti kuñcikaṃ gahetvā.
නිසින්‌නකොව පරිනිබ්‌බායීති අහං ධරමානොපි න අඤ්‌ඤස්‌ස භික්‌ඛුස්‌ස භාරො අහොසිං, පරිනිබ්‌බුතස්‌සාපි මෙ සරීරං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝස්‌ස පලිබොධො මා අහොසීති තෙජොධාතුං සමාපජ්‌ජිත්‌වා පරිනිබ්‌බායි. සරීරතො ජාලා උට්‌ඨහි, ඡවිමංසලොහිතං සප්‌පි විය ඣායමානං පරික්‌ඛයං ගතං, සුමනමකුලසදිසා ධාතුයොව අවසෙසිංසු. සෙසං සබ්‌බත්‌ථ පාකටමෙව. ඉදං පන සුත්‌තං දුතියසඞ්‌ගහෙ සඞ්‌ගීතන්‌ති.
Nisinnakovaparinibbāyīti ahaṃ dharamānopi na aññassa bhikkhussa bhāro ahosiṃ, parinibbutassāpi me sarīraṃ bhikkhusaṅghassa palibodho mā ahosīti tejodhātuṃ samāpajjitvā parinibbāyi. Sarīrato jālā uṭṭhahi, chavimaṃsalohitaṃ sappi viya jhāyamānaṃ parikkhayaṃ gataṃ, sumanamakulasadisā dhātuyova avasesiṃsu. Sesaṃ sabbattha pākaṭameva. Idaṃ pana suttaṃ dutiyasaṅgahe saṅgītanti.
පපඤ්‌චසූදනියා මජ්‌ඣිමනිකායට්‌ඨකථාය
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
බාකුලසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Bākulasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya / 4. බාකුලසුත්‌තං • 4. Bākulasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 4. බාකුලසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Bākulasuttavaṇṇanā
