| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
๓. ตติยวโคฺค
3. Tatiyavaggo
๑. พลกถาวณฺณนา
1. Balakathāvaṇṇanā
๓๕๔. นิเทฺทสโตติ ‘‘อฎฺฐานเมตํ อนวกาโส’’ติอาทินา นิทฺทิฎฺฐปฺปการโตฯ โส ปน ยสฺมา วิตฺถาโร โหติ, ตสฺมา วุตฺตํ ‘‘วิตฺถารโต’’ติฯ สพฺพํ กิเลสาวรณาทิํ, ตเมว ปเจฺจกํ ปวตฺติอาการเภทโต สพฺพาการํฯ ‘‘สพฺพ’’นฺติ หิ อิทํ สรูปโต คหณํ, ‘‘สพฺพาการโต’’ติ ปวตฺติอาการเภทโตฯ ภควา หิ ธเมฺม ชานโนฺต เตสํ อาการเภเท อนวเสเสตฺวาว ชานาติฯ ยถาห ‘‘สเพฺพ ธมฺมา สพฺพาการโต พุทฺธสฺส ภควโต ญาณมุเข อาปาถํ อาคจฺฉนฺตี’’ติ (มหานิ. ๑๕๖; จูฬนิ. โมฆราชมาณวปุจฺฉานิเทฺทส ๘๕; ปฎิ. ม. ๓.๕)ฯ อุเทฺทสโตติ เอกเทสโตฯ เอกเทโส จ วิตฺถาโร น โหตีติ อาห ‘‘สเงฺขปโต’’ติฯ ยถา ชานนฺตีติ สมฺพโนฺธฯ อุเทฺทสมเตฺตนปีติ ทิฎฺฐิคตยถาภูตญาณาทิปฺปเภทานํ อาสยาทีนํ อุเทฺทสมเตฺตนปิฯ เตนาห ‘‘อินฺทฺริยานํ ติกฺขมุทุภาวชานนมตฺตํ สนฺธายา’’ติฯ เถเรนาติ อนุรุทฺธเตฺถเรนฯ เอวเมวาติ อุเทฺทสโต ฐานาทิมตฺตชานนากาเรเนวฯ สฺวายมโตฺถ สกวาทินาปิ อิจฺฉิโตเยวาติ อาห ‘‘กถมยํ โจเทตโพฺพ สิยา’’ติฯ
354. Niddesatoti ‘‘aṭṭhānametaṃ anavakāso’’tiādinā niddiṭṭhappakārato. So pana yasmā vitthāro hoti, tasmā vuttaṃ ‘‘vitthārato’’ti. Sabbaṃ kilesāvaraṇādiṃ, tameva paccekaṃ pavattiākārabhedato sabbākāraṃ. ‘‘Sabba’’nti hi idaṃ sarūpato gahaṇaṃ, ‘‘sabbākārato’’ti pavattiākārabhedato. Bhagavā hi dhamme jānanto tesaṃ ākārabhede anavasesetvāva jānāti. Yathāha ‘‘sabbe dhammā sabbākārato buddhassa bhagavato ñāṇamukhe āpāthaṃ āgacchantī’’ti (mahāni. 156; cūḷani. mogharājamāṇavapucchāniddesa 85; paṭi. ma. 3.5). Uddesatoti ekadesato. Ekadeso ca vitthāro na hotīti āha ‘‘saṅkhepato’’ti. Yathā jānantīti sambandho. Uddesamattenapīti diṭṭhigatayathābhūtañāṇādippabhedānaṃ āsayādīnaṃ uddesamattenapi. Tenāha ‘‘indriyānaṃ tikkhamudubhāvajānanamattaṃ sandhāyā’’ti. Therenāti anuruddhattherena. Evamevāti uddesato ṭhānādimattajānanākāreneva. Svāyamattho sakavādināpi icchitoyevāti āha ‘‘kathamayaṃ codetabbo siyā’’ti.
๓๕๖. เสเสสูติ อินฺทฺริยปโรปริยตฺตญาณโต เสเสสุฯ ปฎิเกฺขโปติ อสาธารณตาปฎิเกฺขโปฯ นนุ จ เสสานํ อสาธารณตาปิ อตฺถีติ โจทนํ สนฺธายาห ‘‘ฐานา…เป.… อธิปฺปาโย’’ติฯ
356. Sesesūti indriyaparopariyattañāṇato sesesu. Paṭikkhepoti asādhāraṇatāpaṭikkhepo. Nanu ca sesānaṃ asādhāraṇatāpi atthīti codanaṃ sandhāyāha ‘‘ṭhānā…pe… adhippāyo’’ti.
พลกถาวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Balakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / กถาวตฺถุปาฬิ • Kathāvatthupāḷi / (๒๑) ๑. พลกถา • (21) 1. Balakathā
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / อภิธมฺมปิฎก (อฎฺฐกถา) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ๑. พลกถาวณฺณนา • 1. Balakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๑. พลกถาวณฺณนา • 1. Balakathāvaṇṇanā
