| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဉ္စပကရဏ-အဋ္ဌကထာ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
၃. တတိယဝဂ္ဂော
3. Tatiyavaggo
၁. ဗလကထာဝဏ္ဏနာ
1. Balakathāvaṇṇanā
၃၅၄. ဣဒာနိ ဗလကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တေ ‘‘ဣမေသဉ္စ ပနာဟံ, အာဝုသော, စတုန္နံ သတိပဋ္ဌာနာနံ ဘာဝိတတ္တာ ဗဟုလီကတတ္တာ ဌာနဉ္စ ဌာနတော အဋ္ဌာနဉ္စ အဋ္ဌာနတော ယထာဘူတံ ပဇာနာမီ’’တိအာဒီနိ (သံ. နိ. ၅.၉၁၃) ဒသသုတ္တာနိ အယောနိသော ဂဟေတ္ဝာ ‘‘တထာဂတဗလံ သာဝကသာဓာရဏ’’န္တိ လဒ္ဓိ, သေယ္ယထာပိ ဧတရဟိ အန္ဓကာနံ; တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝာဒိသ္သ, လဒ္ဓိယံ ဌတ္ဝာ ပဋိညာ ပရဝာဒိသ္သ။ တထာဂတဗလဉ္စ နာမေတံ သာဝကေဟိ သာဓာရဏမ္ပိ အတ္ထိ အသာဓာရဏမ္ပိ သာဓာရဏာသာဓာရဏမ္ပိ။ တတ္ထ အာသဝာနံ ခယေ ဉာဏံ သာဓာရဏံ။ ဣန္ဒ္ရိယပရောပရိယတ္တိဉာဏံ အသာဓာရဏံ။ သေသံ သာဓာရဏဉ္စ အသာဓာရဏဉ္စ။ ဌာနာဋ္ဌာနာဒီနိ ဟိ သာဝကာ ပဒေသေန ဇာနန္တိ, တထာဂတာ နိပ္ပဒေသေန။ ဣတိ တာနိ ဥဒ္ဒေသတော သာဓာရဏာနိ, န နိဒ္ဒေသတော။ အယံ ပန အဝိသေသေန သဗ္ဗမ္ပိ သာဓာရဏန္တိ အာဟ။ တမေနံ တတော ဝိဝေစေတုံ တထာဂတဗလံ သာဝကဗလန္တိ ပုန အနုယောဂော အာရဒ္ဓော။ တတ္ထ ပဌမပဉ္ဟေ နိဒ္ဒေသတော သဗ္ဗာကာရဝိသယတံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယပဉ္ဟေ ဥဒ္ဒေသတော ဌာနာဋ္ဌာနမတ္တာဒိဇာနနဝသေန ပဋိဇာနာတိ။ တညေဝာတိအာဒိပဉ္ဟေသု သဗ္ဗာကာရေန နိန္နာနာကရဏတာယ အဘာဝေန ပဋိက္ခိပတိ။ ပုဗ္ဗယောဂော စ ပုဗ္ဗစရိယာ စ အတ္ထတော ဧကံ, တထာ ဓမ္မက္ခာနဉ္စ ဓမ္မဒေသနာ စ။
354. Idāni balakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ anuruddhasaṃyutte ‘‘imesañca panāhaṃ, āvuso, catunnaṃ satipaṭṭhānānaṃ bhāvitattā bahulīkatattā ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaṃ pajānāmī’’tiādīni (saṃ. ni. 5.913) dasasuttāni ayoniso gahetvā ‘‘tathāgatabalaṃ sāvakasādhāraṇa’’nti laddhi, seyyathāpi etarahi andhakānaṃ; te sandhāya pucchā sakavādissa, laddhiyaṃ ṭhatvā paṭiññā paravādissa. Tathāgatabalañca nāmetaṃ sāvakehi sādhāraṇampi atthi asādhāraṇampi sādhāraṇāsādhāraṇampi. Tattha āsavānaṃ khaye ñāṇaṃ sādhāraṇaṃ. Indriyaparopariyattiñāṇaṃ asādhāraṇaṃ. Sesaṃ sādhāraṇañca asādhāraṇañca. Ṭhānāṭṭhānādīni hi sāvakā padesena jānanti, tathāgatā nippadesena. Iti tāni uddesato sādhāraṇāni, na niddesato. Ayaṃ pana avisesena sabbampi sādhāraṇanti āha. Tamenaṃ tato vivecetuṃ tathāgatabalaṃ sāvakabalanti puna anuyogo āraddho. Tattha paṭhamapañhe niddesato sabbākāravisayataṃ sandhāya paṭikkhipati. Dutiyapañhe uddesato ṭhānāṭṭhānamattādijānanavasena paṭijānāti. Taññevātiādipañhesu sabbākārena ninnānākaraṇatāya abhāvena paṭikkhipati. Pubbayogo ca pubbacariyā ca atthato ekaṃ, tathā dhammakkhānañca dhammadesanā ca.
ဣန္ဒ္ရိယပရောပရိယတ္တိပဉ္ဟေ ဧကဒေသေန သာဓာရဏတံ သန္ဓာယ သာဝကဝိသယေ ပဋိဇာနာတိ။
Indriyaparopariyattipañhe ekadesena sādhāraṇataṃ sandhāya sāvakavisaye paṭijānāti.
၃၅၅. ဣဒာနိ ယသ္မာ ဥဒ္ဒေသတော ဌာနာဋ္ဌာနာဒီနိ သာဝကော ဇာနာတိ, တသ္မာ သာဝကသ္သ တထာ ဇာနနံ ပကာသေတ္ဝာ တေန ဇာနနမတ္တသာမညေန တေသံ သာဝကသာဓာရဏတ္တံ ပတိဋ္ဌာပေတုံ သာဝကော ဌာနာဋ္ဌာနံ ဇာနာတီတိအာဒယော ပရဝာဒိပဉ္ဟာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ဣန္ဒ္ရိယပရောပရိယတ္တိဉာဏံ ဆန္နံ အသာဓာရဏဉာဏာနံ အညတရန္တိ န ဂဟိတံ။ အာသဝက္ခယေန ဝာ အာသဝက္ခယန္တိ ယံ တထာဂတသ္သ အာသဝက္ခယေန သဒ္ဓိံ သာဝကသ္သ အာသဝက္ခယံ ပဋိစ္စ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ နာနာကရဏံ, တံ နတ္ထိ။ ဝိမုတ္တိယာ ဝာ ဝိမုတ္တိန္တိ ပဒေပိ ဧသေဝ နယော။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
355. Idāni yasmā uddesato ṭhānāṭṭhānādīni sāvako jānāti, tasmā sāvakassa tathā jānanaṃ pakāsetvā tena jānanamattasāmaññena tesaṃ sāvakasādhāraṇattaṃ patiṭṭhāpetuṃ sāvako ṭhānāṭṭhānaṃjānātītiādayo paravādipañhā honti. Tattha indriyaparopariyattiñāṇaṃ channaṃ asādhāraṇañāṇānaṃ aññataranti na gahitaṃ. Āsavakkhayena vā āsavakkhayanti yaṃ tathāgatassa āsavakkhayena saddhiṃ sāvakassa āsavakkhayaṃ paṭicca vattabbaṃ siyā nānākaraṇaṃ, taṃ natthi. Vimuttiyā vā vimuttinti padepi eseva nayo. Sesamettha uttānatthameva.
၃၅၆. ဣဒာနိ ယံ သကဝာဒိနာ ‘‘အာသဝာနံ ခယေ ဉာဏံ သာဓာရဏ’’န္တိ အနုညာတံ, တေန သဒ္ဓိံ သံသန္ဒိတ္ဝာ သေသာနမ္ပိ သာဓာရဏဘာဝံ ပုစ္ဆိတုံ ပုန အာသဝာနံ ခယေတိအာဒယော ပရဝာဒိပဉ္ဟာဝ ဟောန္တိ။ တေသံ ဝိသ္သဇ္ဇနေ သကဝာဒိနာ အာသဝက္ခယေ ဝိသေသာဘာဝေန တံ ဉာဏံ သာဓာရဏန္တိ အနုညာတံ။ ဣတရေသုပိ ဝိသေသာဘာဝေန သာဓာရဏတာ ပဋိက္ခိတ္တာ။ ပုန ဌာနာဋ္ဌာနာဒီနံ အာသဝက္ခယေနေဝ သဒ္ဓိံ သံသန္ဒိတ္ဝာ အသာဓာရဏပုစ္ဆာ ပရဝာဒိသ္သေဝ။ တတ္ထ အာသဝက္ခယဉာဏေ ပဋိက္ခေပော, သေသေသု စ ပဋိညာ သကဝာဒိသ္သ။ တတော ဣန္ဒ္ရိယပရောပရိယတ္တေန သဒ္ဓိံ သံသန္ဒိတ္ဝာ အသာဓာရဏပုစ္ဆာ ပရဝာဒိသ္သ။ သာ သင္ခိပိတ္ဝာ ဒသ္သိတာ။ တထာပိ ဣန္ဒ္ရိယပရောပရိယတ္တေ ပဋိညာ, သေသေသု စ ပဋိက္ခေပော သကဝာဒိသ္သ။ တတော ဌာနာဋ္ဌာနာဒီဟိ သဒ္ဓိံ သံသန္ဒိတ္ဝာ ဣန္ဒ္ရိယပရောပရိယတ္တသ္သ သာဓာရဏပုစ္ဆာ ပရဝာဒိသ္သ။ သာပိ သင္ခိပိတ္ဝာဝ ဒသ္သိတာ။ တတ္ထ ဣန္ဒ္ရိယပရောပရိယတ္တေ ပဋိက္ခေပော။ သေသေသု စ ပဋိညာ သကဝာဒိသ္သာတိ။
356. Idāni yaṃ sakavādinā ‘‘āsavānaṃ khaye ñāṇaṃ sādhāraṇa’’nti anuññātaṃ, tena saddhiṃ saṃsanditvā sesānampi sādhāraṇabhāvaṃ pucchituṃ puna āsavānaṃ khayetiādayo paravādipañhāva honti. Tesaṃ vissajjane sakavādinā āsavakkhaye visesābhāvena taṃ ñāṇaṃ sādhāraṇanti anuññātaṃ. Itaresupi visesābhāvena sādhāraṇatā paṭikkhittā. Puna ṭhānāṭṭhānādīnaṃ āsavakkhayeneva saddhiṃ saṃsanditvā asādhāraṇapucchā paravādisseva. Tattha āsavakkhayañāṇe paṭikkhepo, sesesu ca paṭiññā sakavādissa. Tato indriyaparopariyattena saddhiṃ saṃsanditvā asādhāraṇapucchā paravādissa. Sā saṅkhipitvā dassitā. Tathāpi indriyaparopariyatte paṭiññā, sesesu ca paṭikkhepo sakavādissa. Tato ṭhānāṭṭhānādīhi saddhiṃ saṃsanditvā indriyaparopariyattassa sādhāraṇapucchā paravādissa. Sāpi saṅkhipitvāva dassitā. Tattha indriyaparopariyatte paṭikkhepo. Sesesu ca paṭiññā sakavādissāti.
ဗလကထာဝဏ္ဏနာ။
Balakathāvaṇṇanā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / အဘိဓမ္မပိဋက • Abhidhammapiṭaka / ကထာဝတ္ထုပာဠိ • Kathāvatthupāḷi / (၂၁) ၁. ဗလကထာ • (21) 1. Balakathā
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ပဉ္စပကရဏ-မူလဋီကာ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ၁. ဗလကထာဝဏ္ဏနာ • 1. Balakathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ပဉ္စပကရဏ-အနုဋီကာ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ၁. ဗလကထာဝဏ္ဏနာ • 1. Balakathāvaṇṇanā
