| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
3. තතියවග්‌ගො
3. Tatiyavaggo
1. බලකථාවණ්‌ණනා
1. Balakathāvaṇṇanā
354. ඉදානි බලකථා නාම හොති. තත්‌ථ යෙසං අනුරුද්‌ධසංයුත්‌තෙ ‘‘ඉමෙසඤ්‌ච පනාහං, ආවුසො, චතුන්‌නං සතිපට්‌ඨානානං භාවිතත්‌තා බහුලීකතත්‌තා ඨානඤ්‌ච ඨානතො අට්‌ඨානඤ්‌ච අට්‌ඨානතො යථාභූතං පජානාමී’’තිආදීනි (සං. නි. 5.913) දසසුත්‌තානි අයොනිසො ගහෙත්‌වා ‘‘තථාගතබලං සාවකසාධාරණ’’න්‌ති ලද්‌ධි, සෙය්‍යථාපි එතරහි අන්‌ධකානං; තෙ සන්‌ධාය පුච්‌ඡා සකවාදිස්‌ස, ලද්‌ධියං ඨත්‌වා පටිඤ්‌ඤා පරවාදිස්‌ස. තථාගතබලඤ්‌ච නාමෙතං සාවකෙහි සාධාරණම්‌පි අත්‌ථි අසාධාරණම්‌පි සාධාරණාසාධාරණම්‌පි. තත්‌ථ ආසවානං ඛයෙ ඤාණං සාධාරණං. ඉන්‌ද්‍රියපරොපරියත්‌තිඤාණං අසාධාරණං. සෙසං සාධාරණඤ්‌ච අසාධාරණඤ්‌ච. ඨානාට්‌ඨානාදීනි හි සාවකා පදෙසෙන ජානන්‌ති, තථාගතා නිප්‌පදෙසෙන. ඉති තානි උද්‌දෙසතො සාධාරණානි, න නිද්‌දෙසතො. අයං පන අවිසෙසෙන සබ්‌බම්‌පි සාධාරණන්‌ති ආහ. තමෙනං තතො විවෙචෙතුං තථාගතබලං සාවකබලන්‌ති පුන අනුයොගො ආරද්‌ධො. තත්‌ථ පඨමපඤ්‌හෙ නිද්‌දෙසතො සබ්‌බාකාරවිසයතං සන්‌ධාය පටික්‌ඛිපති. දුතියපඤ්‌හෙ උද්‌දෙසතො ඨානාට්‌ඨානමත්‌තාදිජානනවසෙන පටිජානාති. තඤ්‌ඤෙවාතිආදිපඤ්‌හෙසු සබ්‌බාකාරෙන නින්‌නානාකරණතාය අභාවෙන පටික්‌ඛිපති. පුබ්‌බයොගො ච පුබ්‌බචරියා ච අත්‌ථතො එකං, තථා ධම්‌මක්‌ඛානඤ්‌ච ධම්‌මදෙසනා ච.
354. Idāni balakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ anuruddhasaṃyutte ‘‘imesañca panāhaṃ, āvuso, catunnaṃ satipaṭṭhānānaṃ bhāvitattā bahulīkatattā ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaṃ pajānāmī’’tiādīni (saṃ. ni. 5.913) dasasuttāni ayoniso gahetvā ‘‘tathāgatabalaṃ sāvakasādhāraṇa’’nti laddhi, seyyathāpi etarahi andhakānaṃ; te sandhāya pucchā sakavādissa, laddhiyaṃ ṭhatvā paṭiññā paravādissa. Tathāgatabalañca nāmetaṃ sāvakehi sādhāraṇampi atthi asādhāraṇampi sādhāraṇāsādhāraṇampi. Tattha āsavānaṃ khaye ñāṇaṃ sādhāraṇaṃ. Indriyaparopariyattiñāṇaṃ asādhāraṇaṃ. Sesaṃ sādhāraṇañca asādhāraṇañca. Ṭhānāṭṭhānādīni hi sāvakā padesena jānanti, tathāgatā nippadesena. Iti tāni uddesato sādhāraṇāni, na niddesato. Ayaṃ pana avisesena sabbampi sādhāraṇanti āha. Tamenaṃ tato vivecetuṃ tathāgatabalaṃ sāvakabalanti puna anuyogo āraddho. Tattha paṭhamapañhe niddesato sabbākāravisayataṃ sandhāya paṭikkhipati. Dutiyapañhe uddesato ṭhānāṭṭhānamattādijānanavasena paṭijānāti. Taññevātiādipañhesu sabbākārena ninnānākaraṇatāya abhāvena paṭikkhipati. Pubbayogo ca pubbacariyā ca atthato ekaṃ, tathā dhammakkhānañca dhammadesanā ca.
ඉන්‌ද්‍රියපරොපරියත්‌තිපඤ්‌හෙ එකදෙසෙන සාධාරණතං සන්‌ධාය සාවකවිසයෙ පටිජානාති.
Indriyaparopariyattipañhe ekadesena sādhāraṇataṃ sandhāya sāvakavisaye paṭijānāti.
355. ඉදානි යස්‌මා උද්‌දෙසතො ඨානාට්‌ඨානාදීනි සාවකො ජානාති, තස්‌මා සාවකස්‌ස තථා ජානනං පකාසෙත්‌වා තෙන ජානනමත්‌තසාමඤ්‌ඤෙන තෙසං සාවකසාධාරණත්‌තං පතිට්‌ඨාපෙතුං සාවකො ඨානාට්‌ඨානං ජානාතීතිආදයො පරවාදිපඤ්‌හා හොන්‌ති. තත්‌ථ ඉන්‌ද්‍රියපරොපරියත්‌තිඤාණං ඡන්‌නං අසාධාරණඤාණානං අඤ්‌ඤතරන්‌ති න ගහිතං. ආසවක්‌ඛයෙන වා ආසවක්‌ඛයන්‌ති යං තථාගතස්‌ස ආසවක්‌ඛයෙන සද්‌ධිං සාවකස්‌ස ආසවක්‌ඛයං පටිච්‌ච වත්‌තබ්‌බං සියා නානාකරණං, තං නත්‌ථි. විමුත්‌තියා වා විමුත්‌තින්‌ති පදෙපි එසෙව නයො. සෙසමෙත්‌ථ උත්‌තානත්‌ථමෙව.
355. Idāni yasmā uddesato ṭhānāṭṭhānādīni sāvako jānāti, tasmā sāvakassa tathā jānanaṃ pakāsetvā tena jānanamattasāmaññena tesaṃ sāvakasādhāraṇattaṃ patiṭṭhāpetuṃ sāvako ṭhānāṭṭhānaṃjānātītiādayo paravādipañhā honti. Tattha indriyaparopariyattiñāṇaṃ channaṃ asādhāraṇañāṇānaṃ aññataranti na gahitaṃ. Āsavakkhayena vā āsavakkhayanti yaṃ tathāgatassa āsavakkhayena saddhiṃ sāvakassa āsavakkhayaṃ paṭicca vattabbaṃ siyā nānākaraṇaṃ, taṃ natthi. Vimuttiyā vā vimuttinti padepi eseva nayo. Sesamettha uttānatthameva.
356. ඉදානි යං සකවාදිනා ‘‘ආසවානං ඛයෙ ඤාණං සාධාරණ’’න්‌ති අනුඤ්‌ඤාතං, තෙන සද්‌ධිං සංසන්‌දිත්‌වා සෙසානම්‌පි සාධාරණභාවං පුච්‌ඡිතුං පුන ආසවානං ඛයෙතිආදයො පරවාදිපඤ්‌හාව හොන්‌ති. තෙසං විස්‌සජ්‌ජනෙ සකවාදිනා ආසවක්‌ඛයෙ විසෙසාභාවෙන තං ඤාණං සාධාරණන්‌ති අනුඤ්‌ඤාතං. ඉතරෙසුපි විසෙසාභාවෙන සාධාරණතා පටික්‌ඛිත්‌තා. පුන ඨානාට්‌ඨානාදීනං ආසවක්‌ඛයෙනෙව සද්‌ධිං සංසන්‌දිත්‌වා අසාධාරණපුච්‌ඡා පරවාදිස්‌සෙව. තත්‌ථ ආසවක්‌ඛයඤාණෙ පටික්‌ඛෙපො, සෙසෙසු ච පටිඤ්‌ඤා සකවාදිස්‌ස. තතො ඉන්‌ද්‍රියපරොපරියත්‌තෙන සද්‌ධිං සංසන්‌දිත්‌වා අසාධාරණපුච්‌ඡා පරවාදිස්‌ස. සා සඞ්‌ඛිපිත්‌වා දස්‌සිතා. තථාපි ඉන්‌ද්‍රියපරොපරියත්‌තෙ පටිඤ්‌ඤා, සෙසෙසු ච පටික්‌ඛෙපො සකවාදිස්‌ස. තතො ඨානාට්‌ඨානාදීහි සද්‌ධිං සංසන්‌දිත්‌වා ඉන්‌ද්‍රියපරොපරියත්‌තස්‌ස සාධාරණපුච්‌ඡා පරවාදිස්‌ස. සාපි සඞ්‌ඛිපිත්‌වාව දස්‌සිතා. තත්‌ථ ඉන්‌ද්‍රියපරොපරියත්‌තෙ පටික්‌ඛෙපො. සෙසෙසු ච පටිඤ්‌ඤා සකවාදිස්‌සාති.
356. Idāni yaṃ sakavādinā ‘‘āsavānaṃ khaye ñāṇaṃ sādhāraṇa’’nti anuññātaṃ, tena saddhiṃ saṃsanditvā sesānampi sādhāraṇabhāvaṃ pucchituṃ puna āsavānaṃ khayetiādayo paravādipañhāva honti. Tesaṃ vissajjane sakavādinā āsavakkhaye visesābhāvena taṃ ñāṇaṃ sādhāraṇanti anuññātaṃ. Itaresupi visesābhāvena sādhāraṇatā paṭikkhittā. Puna ṭhānāṭṭhānādīnaṃ āsavakkhayeneva saddhiṃ saṃsanditvā asādhāraṇapucchā paravādisseva. Tattha āsavakkhayañāṇe paṭikkhepo, sesesu ca paṭiññā sakavādissa. Tato indriyaparopariyattena saddhiṃ saṃsanditvā asādhāraṇapucchā paravādissa. Sā saṅkhipitvā dassitā. Tathāpi indriyaparopariyatte paṭiññā, sesesu ca paṭikkhepo sakavādissa. Tato ṭhānāṭṭhānādīhi saddhiṃ saṃsanditvā indriyaparopariyattassa sādhāraṇapucchā paravādissa. Sāpi saṅkhipitvāva dassitā. Tattha indriyaparopariyatte paṭikkhepo. Sesesu ca paṭiññā sakavādissāti.
බලකථාවණ්‌ණනා.
Balakathāvaṇṇanā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / කථාවත්‌ථුපාළි • Kathāvatthupāḷi / (21) 1. බලකථා • (21) 1. Balakathā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 1. බලකථාවණ්‌ණනා • 1. Balakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 1. බලකථාවණ්‌ණනා • 1. Balakathāvaṇṇanā
