| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
3. තතියවග්‌ගො
3. Tatiyavaggo
1. බලකථාවණ්‌ණනා
1. Balakathāvaṇṇanā
354. නිද්‌දෙසතොති ‘‘අට්‌ඨානමෙතං අනවකාසො’’තිආදිනා නිද්‌දිට්‌ඨප්‌පකාරතො. සො පන යස්‌මා විත්‌ථාරො හොති, තස්‌මා වුත්‌තං ‘‘විත්‌ථාරතො’’ති. සබ්‌බං කිලෙසාවරණාදිං, තමෙව පච්‌චෙකං පවත්‌තිආකාරභෙදතො සබ්‌බාකාරං. ‘‘සබ්‌බ’’න්‌ති හි ඉදං සරූපතො ගහණං, ‘‘සබ්‌බාකාරතො’’ති පවත්‌තිආකාරභෙදතො. භගවා හි ධම්‌මෙ ජානන්‌තො තෙසං ආකාරභෙදෙ අනවසෙසෙත්‌වාව ජානාති. යථාහ ‘‘සබ්‌බෙ ධම්‌මා සබ්‌බාකාරතො බුද්‌ධස්‌ස භගවතො ඤාණමුඛෙ ආපාථං ආගච්‌ඡන්‌තී’’ති (මහානි. 156; චූළනි. මොඝරාජමාණවපුච්‌ඡානිද්‌දෙස 85; පටි. ම. 3.5). උද්‌දෙසතොති එකදෙසතො. එකදෙසො ච විත්‌ථාරො න හොතීති ආහ ‘‘සඞ්‌ඛෙපතො’’ති. යථා ජානන්‌තීති සම්‌බන්‌ධො. උද්‌දෙසමත්‌තෙනපීති දිට්‌ඨිගතයථාභූතඤාණාදිප්‌පභෙදානං ආසයාදීනං උද්‌දෙසමත්‌තෙනපි. තෙනාහ ‘‘ඉන්‌ද්‍රියානං තික්‌ඛමුදුභාවජානනමත්‌තං සන්‌ධායා’’ති. ථෙරෙනාති අනුරුද්‌ධත්‌ථෙරෙන. එවමෙවාති උද්‌දෙසතො ඨානාදිමත්‌තජානනාකාරෙනෙව. ස්‌වායමත්‌ථො සකවාදිනාපි ඉච්‌ඡිතොයෙවාති ආහ ‘‘කථමයං චොදෙතබ්‌බො සියා’’ති.
354. Niddesatoti ‘‘aṭṭhānametaṃ anavakāso’’tiādinā niddiṭṭhappakārato. So pana yasmā vitthāro hoti, tasmā vuttaṃ ‘‘vitthārato’’ti. Sabbaṃ kilesāvaraṇādiṃ, tameva paccekaṃ pavattiākārabhedato sabbākāraṃ. ‘‘Sabba’’nti hi idaṃ sarūpato gahaṇaṃ, ‘‘sabbākārato’’ti pavattiākārabhedato. Bhagavā hi dhamme jānanto tesaṃ ākārabhede anavasesetvāva jānāti. Yathāha ‘‘sabbe dhammā sabbākārato buddhassa bhagavato ñāṇamukhe āpāthaṃ āgacchantī’’ti (mahāni. 156; cūḷani. mogharājamāṇavapucchāniddesa 85; paṭi. ma. 3.5). Uddesatoti ekadesato. Ekadeso ca vitthāro na hotīti āha ‘‘saṅkhepato’’ti. Yathā jānantīti sambandho. Uddesamattenapīti diṭṭhigatayathābhūtañāṇādippabhedānaṃ āsayādīnaṃ uddesamattenapi. Tenāha ‘‘indriyānaṃ tikkhamudubhāvajānanamattaṃ sandhāyā’’ti. Therenāti anuruddhattherena. Evamevāti uddesato ṭhānādimattajānanākāreneva. Svāyamattho sakavādināpi icchitoyevāti āha ‘‘kathamayaṃ codetabbo siyā’’ti.
356. සෙසෙසූති ඉන්‌ද්‍රියපරොපරියත්‌තඤාණතො සෙසෙසු. පටික්‌ඛෙපොති අසාධාරණතාපටික්‌ඛෙපො. නනු ච සෙසානං අසාධාරණතාපි අත්‌ථීති චොදනං සන්‌ධායාහ ‘‘ඨානා…පෙ.… අධිප්‌පායො’’ති.
356. Sesesūti indriyaparopariyattañāṇato sesesu. Paṭikkhepoti asādhāraṇatāpaṭikkhepo. Nanu ca sesānaṃ asādhāraṇatāpi atthīti codanaṃ sandhāyāha ‘‘ṭhānā…pe… adhippāyo’’ti.
බලකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Balakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / කථාවත්‌ථුපාළි • Kathāvatthupāḷi / (21) 1. බලකථා • (21) 1. Balakathā
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / අභිධම්‌මපිටක (අට්‌ඨකථා) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / 1. බලකථාවණ්‌ණනා • 1. Balakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 1. බලකථාවණ්‌ණනා • 1. Balakathāvaṇṇanā
