Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മജ്ഝിമനികായ • Majjhimanikāya |
൯. ബാലപണ്ഡിതസുത്തം
9. Bālapaṇḍitasuttaṃ
൨൪൬. ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി ജേതവനേ അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ആരാമേ. തത്ര ഖോ ഭഗവാ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി – ‘‘ഭിക്ഖവോ’’തി. ‘‘ഭദന്തേ’’തി തേ ഭിക്ഖൂ ഭഗവതോ പച്ചസ്സോസും. ഭഗവാ ഏതദവോച –
246. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘തീണിമാനി, ഭിക്ഖവേ, ബാലസ്സ ബാലലക്ഖണാനി ബാലനിമിത്താനി ബാലാപദാനാനി. കതമാനി തീണി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ബാലോ ദുച്ചിന്തിതചിന്തീ ച ഹോതി ദുബ്ഭാസിതഭാസീ ച ദുക്കടകമ്മകാരീ ച. നോ ചേതം 1, ഭിക്ഖവേ, ബാലോ ദുച്ചിന്തിതചിന്തീ ച അഭവിസ്സ ദുബ്ഭാസിതഭാസീ ച ദുക്കടകമ്മകാരീ ച കേന നം 2 പണ്ഡിതാ ജാനേയ്യും – ‘ബാലോ അയം ഭവം അസപ്പുരിസോ’തി? യസ്മാ ച ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ബാലോ ദുച്ചിന്തിതചിന്തീ ച ഹോതി ദുബ്ഭാസിതഭാസീ ച ദുക്കടകമ്മകാരീ ച തസ്മാ നം പണ്ഡിതാ ജാനന്തി – ‘ബാലോ അയം ഭവം അസപ്പുരിസോ’തി. സ ഖോ സോ, ഭിക്ഖവേ, ബാലോ തിവിധം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ ദുക്ഖം ദോമനസ്സം പടിസംവേദേതി. സചേ, ഭിക്ഖവേ, ബാലോ സഭായം വാ നിസിന്നോ ഹോതി, രഥികായ 3 വാ നിസിന്നോ ഹോതി, സിങ്ഘാടകേ വാ നിസിന്നോ ഹോതി; തത്ര ചേ ജനോ തജ്ജം തസ്സാരുപ്പം കഥം മന്തേതി. സചേ, ഭിക്ഖവേ, ബാലോ പാണാതിപാതീ ഹോതി, അദിന്നാദായീ ഹോതി, കാമേസുമിച്ഛാചാരീ ഹോതി, മുസാവാദീ ഹോതി, സുരാമേരയമജ്ജപമാദട്ഠായീ ഹോതി, തത്ര, ഭിക്ഖവേ, ബാലസ്സ ഏവം ഹോതി – ‘യം ഖോ ജനോ തജ്ജം തസ്സാരുപ്പം കഥം മന്തേതി, സംവിജ്ജന്തേവ തേ 4 ധമ്മാ മയി, അഹഞ്ച തേസു ധമ്മേസു സന്ദിസ്സാമീ’തി. ഇദം, ഭിക്ഖവേ, ബാലോ പഠമം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ ദുക്ഖം ദോമനസ്സം പടിസംവേദേതി.
‘‘Tīṇimāni, bhikkhave, bālassa bālalakkhaṇāni bālanimittāni bālāpadānāni. Katamāni tīṇi? Idha, bhikkhave, bālo duccintitacintī ca hoti dubbhāsitabhāsī ca dukkaṭakammakārī ca. No cetaṃ 5, bhikkhave, bālo duccintitacintī ca abhavissa dubbhāsitabhāsī ca dukkaṭakammakārī ca kena naṃ 6 paṇḍitā jāneyyuṃ – ‘bālo ayaṃ bhavaṃ asappuriso’ti? Yasmā ca kho, bhikkhave, bālo duccintitacintī ca hoti dubbhāsitabhāsī ca dukkaṭakammakārī ca tasmā naṃ paṇḍitā jānanti – ‘bālo ayaṃ bhavaṃ asappuriso’ti. Sa kho so, bhikkhave, bālo tividhaṃ diṭṭheva dhamme dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Sace, bhikkhave, bālo sabhāyaṃ vā nisinno hoti, rathikāya 7 vā nisinno hoti, siṅghāṭake vā nisinno hoti; tatra ce jano tajjaṃ tassāruppaṃ kathaṃ manteti. Sace, bhikkhave, bālo pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesumicchācārī hoti, musāvādī hoti, surāmerayamajjapamādaṭṭhāyī hoti, tatra, bhikkhave, bālassa evaṃ hoti – ‘yaṃ kho jano tajjaṃ tassāruppaṃ kathaṃ manteti, saṃvijjanteva te 8 dhammā mayi, ahañca tesu dhammesu sandissāmī’ti. Idaṃ, bhikkhave, bālo paṭhamaṃ diṭṭheva dhamme dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti.
൨൪൭. ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ബാലോ പസ്സതി രാജാനോ ചോരം ആഗുചാരിം ഗഹേത്വാ വിവിധാ കമ്മകാരണാ കാരേന്തേ – കസാഹിപി താളേന്തേ വേത്തേഹിപി താളേന്തേ അദ്ധദണ്ഡകേഹിപി താളേന്തേ ഹത്ഥമ്പി ഛിന്ദന്തേ പാദമ്പി ഛിന്ദന്തേ ഹത്ഥപാദമ്പി ഛിന്ദന്തേ കണ്ണമ്പി ഛിന്ദന്തേ നാസമ്പി ഛിന്ദന്തേ കണ്ണനാസമ്പി ഛിന്ദന്തേ ബിലങ്ഗഥാലികമ്പി കരോന്തേ സങ്ഖമുണ്ഡികമ്പി കരോന്തേ രാഹുമുഖമ്പി കരോന്തേ ജോതിമാലികമ്പി കരോന്തേ ഹത്ഥപജ്ജോതികമ്പി കരോന്തേ ഏരകവത്തികമ്പി കരോന്തേ ചീരകവാസികമ്പി കരോന്തേ ഏണേയ്യകമ്പി കരോന്തേ ബളിസമംസികമ്പി കരോന്തേ കഹാപണികമ്പി കരോന്തേ ഖാരാപതച്ഛികമ്പി 9 കരോന്തേ പലിഘപരിവത്തികമ്പി കരോന്തേ പലാലപീഠകമ്പി 10 കരോന്തേ തത്തേനപി തേലേന ഓസിഞ്ചന്തേ സുനഖേഹിപി ഖാദാപേന്തേ ജീവന്തമ്പി സൂലേ ഉത്താസേന്തേ അസിനാപി സീസം ഛിന്ദന്തേ. തത്ര, ഭിക്ഖവേ, ബാലസ്സ ഏവം ഹോതി – ‘യഥാരൂപാനം ഖോ പാപകാനം കമ്മാനം ഹേതു രാജാനോ ചോരം ആഗുചാരിം ഗഹേത്വാ വിവിധാ കമ്മകാരണാ കാരേന്തി – കസാഹിപി താളേന്തി…പേ॰… അസിനാപി സീസം ഛിന്ദന്തി; സംവിജ്ജന്തേവ തേ ധമ്മാ മയി, അഹഞ്ച തേസു ധമ്മേസു സന്ദിസ്സാമി. മം ചേപി രാജാനോ 11 ജാനേയ്യും, മമ്പി രാജാനോ ഗഹേത്വാ വിവിധാ കമ്മകാരണാ കാരേയ്യും – കസാഹിപി താളേയ്യും…പേ॰… ജീവന്തമ്പി സൂലേ ഉത്താസേയ്യും, അസിനാപി സീസം ഛിന്ദേയ്യു’ന്തി. ഇദമ്പി, ഭിക്ഖവേ, ബാലോ ദുതിയം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ ദുക്ഖം ദോമനസ്സം പടിസംവേദേതി.
247. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bālo passati rājāno coraṃ āgucāriṃ gahetvā vividhā kammakāraṇā kārente – kasāhipi tāḷente vettehipi tāḷente addhadaṇḍakehipi tāḷente hatthampi chindante pādampi chindante hatthapādampi chindante kaṇṇampi chindante nāsampi chindante kaṇṇanāsampi chindante bilaṅgathālikampi karonte saṅkhamuṇḍikampi karonte rāhumukhampi karonte jotimālikampi karonte hatthapajjotikampi karonte erakavattikampi karonte cīrakavāsikampi karonte eṇeyyakampi karonte baḷisamaṃsikampi karonte kahāpaṇikampi karonte khārāpatacchikampi 12 karonte palighaparivattikampi karonte palālapīṭhakampi 13 karonte tattenapi telena osiñcante sunakhehipi khādāpente jīvantampi sūle uttāsente asināpi sīsaṃ chindante. Tatra, bhikkhave, bālassa evaṃ hoti – ‘yathārūpānaṃ kho pāpakānaṃ kammānaṃ hetu rājāno coraṃ āgucāriṃ gahetvā vividhā kammakāraṇā kārenti – kasāhipi tāḷenti…pe… asināpi sīsaṃ chindanti; saṃvijjanteva te dhammā mayi, ahañca tesu dhammesu sandissāmi. Maṃ cepi rājāno 14 jāneyyuṃ, mampi rājāno gahetvā vividhā kammakāraṇā kāreyyuṃ – kasāhipi tāḷeyyuṃ…pe… jīvantampi sūle uttāseyyuṃ, asināpi sīsaṃ chindeyyu’nti. Idampi, bhikkhave, bālo dutiyaṃ diṭṭheva dhamme dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti.
൨൪൮. ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ബാലം പീഠസമാരൂള്ഹം വാ മഞ്ചസമാരൂള്ഹം വാ ഛമായം 15 വാ സേമാനം, യാനിസ്സ പുബ്ബേ പാപകാനി കമ്മാനി കതാനി കായേന ദുച്ചരിതാനി വാചായ ദുച്ചരിതാനി മനസാ ദുച്ചരിതാനി താനിസ്സ തമ്ഹി സമയേ ഓലമ്ബന്തി അജ്ഝോലമ്ബന്തി അഭിപ്പലമ്ബന്തി. സേയ്യഥാപി, ഭിക്ഖവേ, മഹതം പബ്ബതകൂടാനം ഛായാ സായന്ഹസമയം പഥവിയാ ഓലമ്ബന്തി അജ്ഝോലമ്ബന്തി അഭിപ്പലമ്ബന്തി; ഏവമേവ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ബാലം പീഠസമാരൂള്ഹം വാ മഞ്ചസമാരൂള്ഹം വാ ഛമായം വാ സേമാനം, യാനിസ്സ പുബ്ബേ പാപകാനി കമ്മാനി കതാനി കായേന ദുച്ചരിതാനി വാചായ ദുച്ചരിതാനി മനസാ ദുച്ചരിതാനി താനിസ്സ തമ്ഹി സമയേ ഓലമ്ബന്തി അജ്ഝോലമ്ബന്തി അഭിപ്പലമ്ബന്തി. തത്ര, ഭിക്ഖവേ, ബാലസ്സ ഏവം ഹോതി – ‘അകതം വത മേ കല്യാണം, അകതം കുസലം, അകതം ഭീരുത്താണം; കതം പാപം, കതം ലുദ്ദം, കതം കിബ്ബിസം. യാവതാ, ഭോ, അകതകല്യാണാനം അകതകുസലാനം അകതഭീരുത്താണാനം കതപാപാനം കതലുദ്ദാനം കതകിബ്ബിസാനം ഗതി തം ഗതിം പേച്ച ഗച്ഛാമീ’തി. സോ സോചതി കിലമതി പരിദേവതി ഉരത്താളിം കന്ദതി സമ്മോഹം ആപജ്ജതി. ഇദമ്പി, ഭിക്ഖവേ, ബാലോ തതിയം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ ദുക്ഖം ദോമനസ്സം പടിസംവേദേതി.
248. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bālaṃ pīṭhasamārūḷhaṃ vā mañcasamārūḷhaṃ vā chamāyaṃ 16 vā semānaṃ, yānissa pubbe pāpakāni kammāni katāni kāyena duccaritāni vācāya duccaritāni manasā duccaritāni tānissa tamhi samaye olambanti ajjholambanti abhippalambanti. Seyyathāpi, bhikkhave, mahataṃ pabbatakūṭānaṃ chāyā sāyanhasamayaṃ pathaviyā olambanti ajjholambanti abhippalambanti; evameva kho, bhikkhave, bālaṃ pīṭhasamārūḷhaṃ vā mañcasamārūḷhaṃ vā chamāyaṃ vā semānaṃ, yānissa pubbe pāpakāni kammāni katāni kāyena duccaritāni vācāya duccaritāni manasā duccaritāni tānissa tamhi samaye olambanti ajjholambanti abhippalambanti. Tatra, bhikkhave, bālassa evaṃ hoti – ‘akataṃ vata me kalyāṇaṃ, akataṃ kusalaṃ, akataṃ bhīruttāṇaṃ; kataṃ pāpaṃ, kataṃ luddaṃ, kataṃ kibbisaṃ. Yāvatā, bho, akatakalyāṇānaṃ akatakusalānaṃ akatabhīruttāṇānaṃ katapāpānaṃ kataluddānaṃ katakibbisānaṃ gati taṃ gatiṃ pecca gacchāmī’ti. So socati kilamati paridevati urattāḷiṃ kandati sammohaṃ āpajjati. Idampi, bhikkhave, bālo tatiyaṃ diṭṭheva dhamme dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti.
‘‘സ ഖോ സോ, ഭിക്ഖവേ, ബാലോ കായേന ദുച്ചരിതം ചരിത്വാ വാചായ ദുച്ചരിതം ചരിത്വാ മനസാ ദുച്ചരിതം ചരിത്വാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജതി. യം ഖോ തം, ഭിക്ഖവേ, സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘ഏകന്തം അനിട്ഠം ഏകന്തം അകന്തം ഏകന്തം അമനാപ’ന്തി, നിരയമേവ തം സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘ഏകന്തം അനിട്ഠം ഏകന്തം അകന്തം ഏകന്തം അമനാപ’ന്തി. യാവഞ്ചിദം, ഭിക്ഖവേ, ഉപമാപി 17 ന സുകരാ യാവ ദുക്ഖാ നിരയാ’’തി.
‘‘Sa kho so, bhikkhave, bālo kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Yaṃ kho taṃ, bhikkhave, sammā vadamāno vadeyya – ‘ekantaṃ aniṭṭhaṃ ekantaṃ akantaṃ ekantaṃ amanāpa’nti, nirayameva taṃ sammā vadamāno vadeyya – ‘ekantaṃ aniṭṭhaṃ ekantaṃ akantaṃ ekantaṃ amanāpa’nti. Yāvañcidaṃ, bhikkhave, upamāpi 18 na sukarā yāva dukkhā nirayā’’ti.
൨൪൯. ഏവം വുത്തേ, അഞ്ഞതരോ ഭിക്ഖു ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘സക്കാ പന, ഭന്തേ, ഉപമം കാതു’’ന്തി? ‘‘സക്കാ ഭിക്ഖൂ’’തി ഭഗവാ അവോച. സേയ്യഥാപി, ഭിക്ഖു, ചോരം ആഗുചാരിം ഗഹേത്വാ രഞ്ഞോ ദസ്സേയ്യും – ‘അയം ഖോ, ദേവ, ചോരോ ആഗുചാരീ, ഇമസ്സ യം ഇച്ഛസി തം ദണ്ഡം പണേഹീ’തി. തമേനം രാജാ ഏവം വദേയ്യ – ‘ഗച്ഛഥ, ഭോ, ഇമം പുരിസം പുബ്ബണ്ഹസമയം സത്തിസതേന ഹനഥാ’തി . തമേനം പുബ്ബണ്ഹസമയം സത്തിസതേന ഹനേയ്യും. അഥ രാജാ മജ്ഝന്ഹികസമയം 19 ഏവം വദേയ്യ – ‘അമ്ഭോ, കഥം സോ പുരിസോ’തി? ‘‘‘തഥേവ, ദേവ, ജീവതീ’തി. തമേനം രാജാ ഏവം വദേയ്യ – ‘ഗച്ഛഥ, ഭോ, തം പുരിസം മജ്ഝന്ഹികസമയം സത്തിസതേന ഹനഥാ’തി. തമേനം മജ്ഝന്ഹികസമയം സത്തിസതേന ഹനേയ്യും. അഥ രാജാ സായന്ഹസമയം ഏവം വദേയ്യ – ‘അമ്ഭോ, കഥം സോ പുരിസോ’തി? ‘തഥേവ, ദേവ, ജീവതീ’തി. തമേനം രാജാ ഏവം വദേയ്യ – ‘ഗച്ഛഥ, ഭോ, തം പുരിസം സായന്ഹസമയം സത്തിസതേന ഹനഥാ’തി. തമേനം സായന്ഹസമയം സത്തിസതേന ഹനേയ്യും. തം കിം മഞ്ഞഥ , ഭിക്ഖവേ, അപി നു സോ പുരിസോ തീഹി സത്തിസതേഹി ഹഞ്ഞമാനോ തതോനിദാനം ദുക്ഖം ദോമനസ്സം പടിസംവേദിയേഥാ’’തി? ‘‘ഏകിസ്സാപി, ഭന്തേ, സത്തിയാ ഹഞ്ഞമാനോ സോ പുരിസോ തതോനിദാനം ദുക്ഖം ദോമനസ്സം പടിസംവേദിയേഥ, കോ പന വാദോ തീഹി സത്തിസതേഹീ’’തി?
249. Evaṃ vutte, aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sakkā pana, bhante, upamaṃ kātu’’nti? ‘‘Sakkā bhikkhū’’ti bhagavā avoca. Seyyathāpi, bhikkhu, coraṃ āgucāriṃ gahetvā rañño dasseyyuṃ – ‘ayaṃ kho, deva, coro āgucārī, imassa yaṃ icchasi taṃ daṇḍaṃ paṇehī’ti. Tamenaṃ rājā evaṃ vadeyya – ‘gacchatha, bho, imaṃ purisaṃ pubbaṇhasamayaṃ sattisatena hanathā’ti . Tamenaṃ pubbaṇhasamayaṃ sattisatena haneyyuṃ. Atha rājā majjhanhikasamayaṃ 20 evaṃ vadeyya – ‘ambho, kathaṃ so puriso’ti? ‘‘‘Tatheva, deva, jīvatī’ti. Tamenaṃ rājā evaṃ vadeyya – ‘gacchatha, bho, taṃ purisaṃ majjhanhikasamayaṃ sattisatena hanathā’ti. Tamenaṃ majjhanhikasamayaṃ sattisatena haneyyuṃ. Atha rājā sāyanhasamayaṃ evaṃ vadeyya – ‘ambho, kathaṃ so puriso’ti? ‘Tatheva, deva, jīvatī’ti. Tamenaṃ rājā evaṃ vadeyya – ‘gacchatha, bho, taṃ purisaṃ sāyanhasamayaṃ sattisatena hanathā’ti. Tamenaṃ sāyanhasamayaṃ sattisatena haneyyuṃ. Taṃ kiṃ maññatha , bhikkhave, api nu so puriso tīhi sattisatehi haññamāno tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvediyethā’’ti? ‘‘Ekissāpi, bhante, sattiyā haññamāno so puriso tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvediyetha, ko pana vādo tīhi sattisatehī’’ti?
൨൫൦. അഥ ഖോ ഭഗവാ പരിത്തം പാണിമത്തം പാസാണം ഗഹേത്വാ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി – ‘‘തം കിം മഞ്ഞഥ, ഭിക്ഖവേ, കതമോ നു ഖോ മഹന്തതരോ – യോ ചായം മയാ പരിത്തോ പാണിമത്തോ പാസാണോ ഗഹിതോ, യോ ച ഹിമവാ പബ്ബതരാജാ’’തി? ‘‘അപ്പമത്തകോ അയം, ഭന്തേ, ഭഗവതാ പരിത്തോ പാണിമത്തോ പാസാണോ ഗഹിതോ, ഹിമവന്തം പബ്ബതരാജാനം ഉപനിധായ സങ്ഖമ്പി ന ഉപേതി, കലഭാഗമ്പി ന ഉപേതി, ഉപനിധമ്പി 21 ന ഉപേതി’’. ‘‘ഏവമേവ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, യം സോ പുരിസോ തീഹി സത്തിസതേഹി ഹഞ്ഞമാനോ തതോനിദാനം ദുക്ഖം ദോമനസ്സം പടിസംവേദേതി തം നിരയകസ്സ ദുക്ഖസ്സ ഉപനിധായ സങ്ഖമ്പി ന ഉപേതി, കലഭാഗമ്പി ന ഉപേതി, ഉപനിധമ്പി ന ഉപേതി’’.
250. Atha kho bhagavā parittaṃ pāṇimattaṃ pāsāṇaṃ gahetvā bhikkhū āmantesi – ‘‘taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, katamo nu kho mahantataro – yo cāyaṃ mayā paritto pāṇimatto pāsāṇo gahito, yo ca himavā pabbatarājā’’ti? ‘‘Appamattako ayaṃ, bhante, bhagavatā paritto pāṇimatto pāsāṇo gahito, himavantaṃ pabbatarājānaṃ upanidhāya saṅkhampi na upeti, kalabhāgampi na upeti, upanidhampi 22 na upeti’’. ‘‘Evameva kho, bhikkhave, yaṃ so puriso tīhi sattisatehi haññamāno tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti taṃ nirayakassa dukkhassa upanidhāya saṅkhampi na upeti, kalabhāgampi na upeti, upanidhampi na upeti’’.
‘‘തമേനം, ഭിക്ഖവേ, നിരയപാലാ പഞ്ചവിധബന്ധനം നാമ കമ്മകാരണം കരോന്തി – തത്തം അയോഖിലം 23 ഹത്ഥേ ഗമേന്തി, തത്തം അയോഖിലം ദുതിയേ ഹത്ഥേ ഗമേന്തി, തത്തം അയോഖിലം പാദേ ഗമേന്തി, തത്തം അയോഖിലം ദുതിയേ പാദേ ഗമേന്തി, തത്തം അയോഖിലം മജ്ഝേ ഉരസ്മിം ഗമേന്തി. സോ തത്ഥ ദുക്ഖാ തിബ്ബാ ഖരാ കടുകാ വേദനാ വേദേതി, ന ച താവ കാലം കരോതി യാവ ന തം പാപകമ്മം ബ്യന്തീഹോതി 24. തമേനം, ഭിക്ഖവേ, നിരയപാലാ സംവേസേത്വാ കുഠാരീഹി 25 തച്ഛന്തി. സോ തത്ഥ ദുക്ഖാ തിബ്ബാ…പേ॰… ബ്യന്തീഹോതി. തമേനം, ഭിക്ഖവേ, നിരയപാലാ ഉദ്ധംപാദം അധോസിരം ഗഹേത്വാ വാസീഹി തച്ഛന്തി. സോ തത്ഥ ദുക്ഖാ തിബ്ബാ…പേ॰… ബ്യന്തീഹോതി. തമേനം, ഭിക്ഖവേ, നിരയപാലാ രഥേ യോജേത്വാ ആദിത്തായ പഥവിയാ സമ്പജ്ജലിതായ സജോതിഭൂതായ 26 സാരേന്തിപി പച്ചാസാരേന്തിപി . സോ തത്ഥ ദുക്ഖാ തിബ്ബാ…പേ॰… ബ്യന്തീഹോതി. തമേനം, ഭിക്ഖവേ, നിരയപാലാ മഹന്തം അങ്ഗാരപബ്ബതം ആദിത്തം സമ്പജ്ജലിതം സജോതിഭൂതം ആരോപേന്തിപി ഓരോപേന്തിപി. സോ തത്ഥ ദുക്ഖാ തിബ്ബാ ഖരാ കടുകാ വേദനാ വേദേതി, ന ച താവ കാലം കരോതി യാവ ന തം പാപകമ്മം ബ്യന്തീഹോതി. തമേനം, ഭിക്ഖവേ, നിരയപാലാ ഉദ്ധംപാദം അധോസിരം ഗഹേത്വാ തത്തായ ലോഹകുമ്ഭിയാ പക്ഖിപന്തി ആദിത്തായ സമ്പജ്ജലിതായ സജോതിഭൂതായ. സോ തത്ഥ ഫേണുദ്ദേഹകം പച്ചതി. സോ തത്ഥ ഫേണുദ്ദേഹകം പച്ചമാനോ സകിമ്പി ഉദ്ധം ഗച്ഛതി, സകിമ്പി അധോ ഗച്ഛതി, സകിമ്പി തിരിയം ഗച്ഛതി. സോ തത്ഥ ദുക്ഖാ തിബ്ബാ ഖരാ കടുകാ വേദനാ വേദേതി, ന ച താവ കാലങ്കരോതി യാവ ന തം പാപകമ്മം ബ്യന്തീഹോതി. തമേനം, ഭിക്ഖവേ, നിരയപാലാ 27 മഹാനിരയേ പക്ഖിപന്തി. സോ ഖോ പന, ഭിക്ഖവേ, മഹാനിരയോ –
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā pañcavidhabandhanaṃ nāma kammakāraṇaṃ karonti – tattaṃ ayokhilaṃ 28 hatthe gamenti, tattaṃ ayokhilaṃ dutiye hatthe gamenti, tattaṃ ayokhilaṃ pāde gamenti, tattaṃ ayokhilaṃ dutiye pāde gamenti, tattaṃ ayokhilaṃ majjhe urasmiṃ gamenti. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṃ karoti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti 29. Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā saṃvesetvā kuṭhārīhi 30 tacchanti. So tattha dukkhā tibbā…pe… byantīhoti. Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā uddhaṃpādaṃ adhosiraṃ gahetvā vāsīhi tacchanti. So tattha dukkhā tibbā…pe… byantīhoti. Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā rathe yojetvā ādittāya pathaviyā sampajjalitāya sajotibhūtāya 31 sārentipi paccāsārentipi . So tattha dukkhā tibbā…pe… byantīhoti. Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā mahantaṃ aṅgārapabbataṃ ādittaṃ sampajjalitaṃ sajotibhūtaṃ āropentipi oropentipi. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṃ karoti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti. Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā uddhaṃpādaṃ adhosiraṃ gahetvā tattāya lohakumbhiyā pakkhipanti ādittāya sampajjalitāya sajotibhūtāya. So tattha pheṇuddehakaṃ paccati. So tattha pheṇuddehakaṃ paccamāno sakimpi uddhaṃ gacchati, sakimpi adho gacchati, sakimpi tiriyaṃ gacchati. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṅkaroti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti. Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā 32 mahāniraye pakkhipanti. So kho pana, bhikkhave, mahānirayo –
‘‘ചതുക്കണ്ണോ ചതുദ്വാരോ, വിഭത്തോ ഭാഗസോ മിതോ;
‘‘Catukkaṇṇo catudvāro, vibhatto bhāgaso mito;
അയോപാകാരപരിയന്തോ, അയസാ പടികുജ്ജിതോ.
Ayopākārapariyanto, ayasā paṭikujjito.
‘‘തസ്സ അയോമയാ ഭൂമി, ജലിതാ തേജസാ യുതാ;
‘‘Tassa ayomayā bhūmi, jalitā tejasā yutā;
സമന്താ യോജനസതം, ഫരിത്വാ തിട്ഠതി സബ്ബദാ’’.
Samantā yojanasataṃ, pharitvā tiṭṭhati sabbadā’’.
‘‘അനേകപരിയായേനപി ഖോ അഹം, ഭിക്ഖവേ, നിരയകഥം കഥേയ്യം; യാവഞ്ചിദം, ഭിക്ഖവേ, ന സുകരാ അക്ഖാനേന പാപുണിതും യാവ ദുക്ഖാ നിരയാ.
‘‘Anekapariyāyenapi kho ahaṃ, bhikkhave, nirayakathaṃ katheyyaṃ; yāvañcidaṃ, bhikkhave, na sukarā akkhānena pāpuṇituṃ yāva dukkhā nirayā.
൨൫൧. ‘‘സന്തി, ഭിക്ഖവേ, തിരച്ഛാനഗതാ പാണാ തിണഭക്ഖാ. തേ അല്ലാനിപി തിണാനി സുക്ഖാനിപി തിണാനി ദന്തുല്ലേഹകം ഖാദന്തി. കതമേ ച, ഭിക്ഖവേ, തിരച്ഛാനഗതാ പാണാ തിണഭക്ഖാ? ഹത്ഥീ അസ്സാ ഗോണാ ഗദ്രഭാ അജാ മിഗാ, യേ വാ പനഞ്ഞേപി കേചി തിരച്ഛാനഗതാ പാണാ തിണഭക്ഖാ. സ ഖോ സോ, ഭിക്ഖവേ, ബാലോ ഇധ പുബ്ബേ രസാദോ ഇധ പാപാനി കമ്മാനി കരിത്വാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ തേസം സത്താനം സഹബ്യതം ഉപപജ്ജതി യേ തേ സത്താ തിണഭക്ഖാ.
251. ‘‘Santi, bhikkhave, tiracchānagatā pāṇā tiṇabhakkhā. Te allānipi tiṇāni sukkhānipi tiṇāni dantullehakaṃ khādanti. Katame ca, bhikkhave, tiracchānagatā pāṇā tiṇabhakkhā? Hatthī assā goṇā gadrabhā ajā migā, ye vā panaññepi keci tiracchānagatā pāṇā tiṇabhakkhā. Sa kho so, bhikkhave, bālo idha pubbe rasādo idha pāpāni kammāni karitvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tesaṃ sattānaṃ sahabyataṃ upapajjati ye te sattā tiṇabhakkhā.
‘‘സന്തി, ഭിക്ഖവേ, തിരച്ഛാനഗതാ പാണാ ഗൂഥഭക്ഖാ. തേ ദൂരതോവ ഗൂഥഗന്ധം ഘായിത്വാ ധാവന്തി – ‘ഏത്ഥ ഭുഞ്ജിസ്സാമ, ഏത്ഥ ഭുഞ്ജിസ്സാമാ’തി. സേയ്യഥാപി നാമ ബ്രാഹ്മണാ ആഹുതിഗന്ധേന ധാവന്തി – ‘ഏത്ഥ ഭുഞ്ജിസ്സാമ, ഏത്ഥ ഭുഞ്ജിസ്സാമാ’തി; ഏവമേവ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, സന്തി തിരച്ഛാനഗതാ പാണാ ഗൂഥഭക്ഖാ, തേ ദൂരതോവ ഗൂഥഗന്ധം ഘായിത്വാ ധാവന്തി – ‘ഏത്ഥ ഭുഞ്ജിസ്സാമ, ഏത്ഥ ഭുഞ്ജിസ്സാമാ’തി. കതമേ ച, ഭിക്ഖവേ, തിരച്ഛാനഗതാ പാണാ ഗൂഥഭക്ഖാ? കുക്കുടാ സൂകരാ സോണാ സിങ്ഗാലാ, യേ വാ പനഞ്ഞേപി കേചി തിരച്ഛാനഗതാ പാണാ ഗൂഥഭക്ഖാ. സ ഖോ സോ, ഭിക്ഖവേ, ബാലോ ഇധ പുബ്ബേ രസാദോ ഇധ പാപാനി കമ്മാനി കരിത്വാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ തേസം സത്താനം സഹബ്യതം ഉപപജ്ജതി യേ തേ സത്താ ഗൂഥഭക്ഖാ.
‘‘Santi, bhikkhave, tiracchānagatā pāṇā gūthabhakkhā. Te dūratova gūthagandhaṃ ghāyitvā dhāvanti – ‘ettha bhuñjissāma, ettha bhuñjissāmā’ti. Seyyathāpi nāma brāhmaṇā āhutigandhena dhāvanti – ‘ettha bhuñjissāma, ettha bhuñjissāmā’ti; evameva kho, bhikkhave, santi tiracchānagatā pāṇā gūthabhakkhā, te dūratova gūthagandhaṃ ghāyitvā dhāvanti – ‘ettha bhuñjissāma, ettha bhuñjissāmā’ti. Katame ca, bhikkhave, tiracchānagatā pāṇā gūthabhakkhā? Kukkuṭā sūkarā soṇā siṅgālā, ye vā panaññepi keci tiracchānagatā pāṇā gūthabhakkhā. Sa kho so, bhikkhave, bālo idha pubbe rasādo idha pāpāni kammāni karitvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tesaṃ sattānaṃ sahabyataṃ upapajjati ye te sattā gūthabhakkhā.
‘‘സന്തി, ഭിക്ഖവേ, തിരച്ഛാനഗതാ പാണാ അന്ധകാരേ ജായന്തി അന്ധകാരേ ജീയന്തി 33 അന്ധകാരേ മീയന്തി 34. കതമേ ച, ഭിക്ഖവേ, തിരച്ഛാനഗതാ പാണാ അന്ധകാരേ ജായന്തി അന്ധകാരേ ജീയന്തി അന്ധകാരേ മീയന്തി? കീടാ പുളവാ 35 ഗണ്ഡുപ്പാദാ, യേ വാ പനഞ്ഞേപി കേചി തിരച്ഛാനഗതാ പാണാ അന്ധകാരേ ജായന്തി അന്ധകാരേ ജീയന്തി അന്ധകാരേ മീയന്തി. സ ഖോ സോ, ഭിക്ഖവേ, ബാലോ ഇധ പുബ്ബേ രസാദോ, ഇധ പാപാനി കമ്മാനി കരിത്വാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ തേസം സത്താനം സഹബ്യതം ഉപപജ്ജതി യേ തേ സത്താ അന്ധകാരേ ജായന്തി അന്ധകാരേ ജീയന്തി അന്ധകാരേ മീയന്തി.
‘‘Santi, bhikkhave, tiracchānagatā pāṇā andhakāre jāyanti andhakāre jīyanti 36 andhakāre mīyanti 37. Katame ca, bhikkhave, tiracchānagatā pāṇā andhakāre jāyanti andhakāre jīyanti andhakāre mīyanti? Kīṭā puḷavā 38 gaṇḍuppādā, ye vā panaññepi keci tiracchānagatā pāṇā andhakāre jāyanti andhakāre jīyanti andhakāre mīyanti. Sa kho so, bhikkhave, bālo idha pubbe rasādo, idha pāpāni kammāni karitvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tesaṃ sattānaṃ sahabyataṃ upapajjati ye te sattā andhakāre jāyanti andhakāre jīyanti andhakāre mīyanti.
‘‘സന്തി, ഭിക്ഖവേ, തിരച്ഛാനഗതാ പാണാ ഉദകസ്മിം ജായന്തി ഉദകസ്മിം ജീയന്തി ഉദകസ്മിം മീയന്തി. കതമേ ച, ഭിക്ഖവേ, തിരച്ഛാനഗതാ പാണാ ഉദകസ്മിം ജായന്തി ഉദകസ്മിം ജീയന്തി ഉദകസ്മിം മീയന്തി? മച്ഛാ കച്ഛപാ സുസുമാരാ, യേ വാ പനഞ്ഞേപി കേചി തിരച്ഛാനഗതാ പാണാ ഉദകസ്മിം ജായന്തി ഉദകസ്മിം ജീയന്തി ഉദകസ്മിം മീയന്തി. സ ഖോ സോ, ഭിക്ഖവേ, ബാലോ ഇധ പുബ്ബേ രസാദോ ഇധ പാപാനി കമ്മാനി കരിത്വാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ തേസം സത്താനം സഹബ്യതം ഉപപജ്ജതി യേ തേ സത്താ ഉദകസ്മിം ജായന്തി ഉദകസ്മിം ജീയന്തി ഉദകസ്മിം മീയന്തി.
‘‘Santi, bhikkhave, tiracchānagatā pāṇā udakasmiṃ jāyanti udakasmiṃ jīyanti udakasmiṃ mīyanti. Katame ca, bhikkhave, tiracchānagatā pāṇā udakasmiṃ jāyanti udakasmiṃ jīyanti udakasmiṃ mīyanti? Macchā kacchapā susumārā, ye vā panaññepi keci tiracchānagatā pāṇā udakasmiṃ jāyanti udakasmiṃ jīyanti udakasmiṃ mīyanti. Sa kho so, bhikkhave, bālo idha pubbe rasādo idha pāpāni kammāni karitvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tesaṃ sattānaṃ sahabyataṃ upapajjati ye te sattā udakasmiṃ jāyanti udakasmiṃ jīyanti udakasmiṃ mīyanti.
‘‘സന്തി , ഭിക്ഖവേ, തിരച്ഛാനഗതാ പാണാ അസുചിസ്മിം ജായന്തി അസുചിസ്മിം ജീയന്തി അസുചിസ്മിം മീയന്തി. കതമേ ച, ഭിക്ഖവേ, തിരച്ഛാനഗതാ പാണാ അസുചിസ്മിം ജായന്തി അസുചിസ്മിം ജീയന്തി അസുചിസ്മിം മീയന്തി? യേ തേ, ഭിക്ഖവേ, സത്താ പൂതിമച്ഛേ വാ ജായന്തി പൂതിമച്ഛേ വാ ജീയന്തി പൂതിമച്ഛേ വാ മീയന്തി പൂതികുണപേ വാ…പേ॰… പൂതികുമ്മാസേ വാ… ചന്ദനികായ വാ… ഓലിഗല്ലേ വാ ജായന്തി, (യേ വാ പനഞ്ഞേപി കേചി തിരച്ഛാനഗതാ പാണാ അസുചിസ്മിം ജായന്തി അസുചിസ്മിം ജീയന്തി അസുചിസ്മിം മീയന്തി.) 39 സ ഖോ സോ, ഭിക്ഖവേ, ബാലോ ഇധ പുബ്ബേ രസാദോ ഇധ പാപാനി കമ്മാനി കരിത്വാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ തേസം സത്താനം സഹബ്യതം ഉപപജ്ജതി യേ തേ സത്താ അസുചിസ്മിം ജായന്തി അസുചിസ്മിം ജീയന്തി അസുചിസ്മിം മീയന്തി.
‘‘Santi , bhikkhave, tiracchānagatā pāṇā asucismiṃ jāyanti asucismiṃ jīyanti asucismiṃ mīyanti. Katame ca, bhikkhave, tiracchānagatā pāṇā asucismiṃ jāyanti asucismiṃ jīyanti asucismiṃ mīyanti? Ye te, bhikkhave, sattā pūtimacche vā jāyanti pūtimacche vā jīyanti pūtimacche vā mīyanti pūtikuṇape vā…pe… pūtikummāse vā… candanikāya vā… oligalle vā jāyanti, (ye vā panaññepi keci tiracchānagatā pāṇā asucismiṃ jāyanti asucismiṃ jīyanti asucismiṃ mīyanti.) 40 Sa kho so, bhikkhave, bālo idha pubbe rasādo idha pāpāni kammāni karitvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tesaṃ sattānaṃ sahabyataṃ upapajjati ye te sattā asucismiṃ jāyanti asucismiṃ jīyanti asucismiṃ mīyanti.
‘‘അനേകപരിയായേനപി ഖോ അഹം, ഭിക്ഖവേ, തിരച്ഛാനയോനികഥം കഥേയ്യം; യാവഞ്ചിദം, ഭിക്ഖവേ, ന സുകരം അക്ഖാനേന പാപുണിതും യാവ ദുക്ഖാ തിരച്ഛാനയോനി.
‘‘Anekapariyāyenapi kho ahaṃ, bhikkhave, tiracchānayonikathaṃ katheyyaṃ; yāvañcidaṃ, bhikkhave, na sukaraṃ akkhānena pāpuṇituṃ yāva dukkhā tiracchānayoni.
൨൫൨. ‘‘സേയ്യഥാപി, ഭിക്ഖവേ, പുരിസോ ഏകച്ഛിഗ്ഗലം യുഗം മഹാസമുദ്ദേ പക്ഖിപേയ്യ. തമേനം പുരത്ഥിമോ വാതോ പച്ഛിമേന സംഹരേയ്യ, പച്ഛിമോ വാതോ പുരത്ഥിമേന സംഹരേയ്യ, ഉത്തരോ വാതോ ദക്ഖിണേന സംഹരേയ്യ, ദക്ഖിണോ വാതോ ഉത്തരേന സംഹരേയ്യ. തത്രാസ്സ കാണോ കച്ഛപോ, സോ വസ്സസതസ്സ വസ്സസതസ്സ 41 അച്ചയേന സകിം ഉമ്മുജ്ജേയ്യ. തം കിം മഞ്ഞഥ, ഭിക്ഖവേ, അപി നു സോ കാണോ കച്ഛപോ അമുസ്മിം ഏകച്ഛിഗ്ഗലേ യുഗേ ഗീവം പവേസേയ്യാ’’തി? (‘‘നോ ഹേതം, ഭന്തേ’’.) 42 ‘‘യദി പന 43, ഭന്തേ, കദാചി കരഹചി ദീഘസ്സ അദ്ധുനോ അച്ചയേനാ’’തി. ‘‘ഖിപ്പതരം ഖോ സോ, ഭിക്ഖവേ, കാണോ കച്ഛപോ അമുസ്മിം ഏകച്ഛിഗ്ഗലേ യുഗേ ഗീവം പവേസേയ്യ, അതോ ദുല്ലഭതരാഹം, ഭിക്ഖവേ, മനുസ്സത്തം വദാമി സകിം വിനിപാതഗതേന ബാലേന. തം കിസ്സ ഹേതു? ന ഹേത്ഥ, ഭിക്ഖവേ, അത്ഥി ധമ്മചരിയാ സമചരിയാ കുസലകിരിയാ പുഞ്ഞകിരിയാ. അഞ്ഞമഞ്ഞഖാദികാ ഏത്ഥ, ഭിക്ഖവേ, വത്തതി ദുബ്ബലഖാദികാ’’.
252. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, puriso ekacchiggalaṃ yugaṃ mahāsamudde pakkhipeyya. Tamenaṃ puratthimo vāto pacchimena saṃhareyya, pacchimo vāto puratthimena saṃhareyya, uttaro vāto dakkhiṇena saṃhareyya, dakkhiṇo vāto uttarena saṃhareyya. Tatrāssa kāṇo kacchapo, so vassasatassa vassasatassa 44 accayena sakiṃ ummujjeyya. Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu so kāṇo kacchapo amusmiṃ ekacchiggale yuge gīvaṃ paveseyyā’’ti? (‘‘No hetaṃ, bhante’’.) 45 ‘‘Yadi pana 46, bhante, kadāci karahaci dīghassa addhuno accayenā’’ti. ‘‘Khippataraṃ kho so, bhikkhave, kāṇo kacchapo amusmiṃ ekacchiggale yuge gīvaṃ paveseyya, ato dullabhatarāhaṃ, bhikkhave, manussattaṃ vadāmi sakiṃ vinipātagatena bālena. Taṃ kissa hetu? Na hettha, bhikkhave, atthi dhammacariyā samacariyā kusalakiriyā puññakiriyā. Aññamaññakhādikā ettha, bhikkhave, vattati dubbalakhādikā’’.
‘‘സ ഖോ സോ, ഭിക്ഖവേ, ബാലോ സചേ കദാചി കരഹചി ദീഘസ്സ അദ്ധുനോ അച്ചയേന മനുസ്സത്തം ആഗച്ഛതി, യാനി താനി നീചകുലാനി – ചണ്ഡാലകുലം വാ നേസാദകുലം വാ വേനകുലം 47 വാ രഥകാരകുലം വാ പുക്കുസകുലം വാ. തഥാരൂപേ കുലേ പച്ചാജായതി ദലിദ്ദേ അപ്പന്നപാനഭോജനേ കസിരവുത്തികേ, യത്ഥ കസിരേന ഘാസച്ഛാദോ ലബ്ഭതി. സോ ച ഹോതി ദുബ്ബണ്ണോ ദുദ്ദസികോ ഓകോടിമകോ ബവ്ഹാബാധോ 48 കാണോ വാ കുണീ വാ ഖുജ്ജോ വാ പക്ഖഹതോ വാ ന ലാഭീ അന്നസ്സ പാനസ്സ വത്ഥസ്സ യാനസ്സ മാലാഗന്ധവിലേപനസ്സ സേയ്യാവസഥപദീപേയ്യസ്സ. സോ കായേന ദുച്ചരിതം ചരതി വാചായ ദുച്ചരിതം ചരതി മനസാ ദുച്ചരിതം ചരതി. സോ കായേന ദുച്ചരിതം ചരിത്വാ വാചായ ദുച്ചരിതം ചരിത്വാ മനസാ ദുച്ചരിതം ചരിത്വാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജതി.
‘‘Sa kho so, bhikkhave, bālo sace kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena manussattaṃ āgacchati, yāni tāni nīcakulāni – caṇḍālakulaṃ vā nesādakulaṃ vā venakulaṃ 49 vā rathakārakulaṃ vā pukkusakulaṃ vā. Tathārūpe kule paccājāyati dalidde appannapānabhojane kasiravuttike, yattha kasirena ghāsacchādo labbhati. So ca hoti dubbaṇṇo duddasiko okoṭimako bavhābādho 50 kāṇo vā kuṇī vā khujjo vā pakkhahato vā na lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa. So kāyena duccaritaṃ carati vācāya duccaritaṃ carati manasā duccaritaṃ carati. So kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati.
‘‘സേയ്യഥാപി, ഭിക്ഖവേ, അക്ഖധുത്തോ പഠമേനേവ കലിഗ്ഗഹേന പുത്തമ്പി ജീയേഥ, ദാരമ്പി ജീയേഥ, സബ്ബം സാപതേയ്യമ്പി ജീയേഥ, ഉത്തരിപി അധിബന്ധം 51 നിഗച്ഛേയ്യ. അപ്പമത്തകോ സോ, ഭിക്ഖവേ, കലിഗ്ഗഹോ യം സോ അക്ഖധുത്തോ പഠമേനേവ കലിഗ്ഗഹേന പുത്തമ്പി ജീയേഥ, ദാരമ്പി ജീയേഥ, സബ്ബം സാപതേയ്യമ്പി ജീയേഥ, ഉത്തരിപി അധിബന്ധം നിഗച്ഛേയ്യ. അഥ ഖോ അയമേവ തതോ മഹന്തതരോ കലിഗ്ഗഹോ യം സോ ബാലോ കായേന ദുച്ചരിതം ചരിത്വാ വാചായ ദുച്ചരിതം ചരിത്വാ മനസാ ദുച്ചരിതം ചരിത്വാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജതി. അയം, ഭിക്ഖവേ, കേവലാ പരിപൂരാ 52 ബാലഭൂമീ’’തി.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, akkhadhutto paṭhameneva kaliggahena puttampi jīyetha, dārampi jīyetha, sabbaṃ sāpateyyampi jīyetha, uttaripi adhibandhaṃ 53 nigaccheyya. Appamattako so, bhikkhave, kaliggaho yaṃ so akkhadhutto paṭhameneva kaliggahena puttampi jīyetha, dārampi jīyetha, sabbaṃ sāpateyyampi jīyetha, uttaripi adhibandhaṃ nigaccheyya. Atha kho ayameva tato mahantataro kaliggaho yaṃ so bālo kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Ayaṃ, bhikkhave, kevalā paripūrā 54 bālabhūmī’’ti.
൨൫൩. ‘‘തീണിമാനി, ഭിക്ഖവേ, പണ്ഡിതസ്സ പണ്ഡിതലക്ഖണാനി പണ്ഡിതനിമിത്താനി പണ്ഡിതാപദാനാനി. കതമാനി തീണി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, പണ്ഡിതോ സുചിന്തിതചിന്തീ ച ഹോതി സുഭാസിതഭാസീ ച സുകതകമ്മകാരീ ച. നോ ചേതം, ഭിക്ഖവേ, പണ്ഡിതോ സുചിന്തിതചിന്തീ ച അഭവിസ്സ സുഭാസിതഭാസീ ച സുകതകമ്മകാരീ ച, കേന നം 55 പണ്ഡിതാ ജാനേയ്യും – ‘പണ്ഡിതോ അയം ഭവം സപ്പുരിസോ’തി? യസ്മാ ച ഖോ, ഭിക്ഖവേ, പണ്ഡിതോ സുചിന്തിതചിന്തീ ച ഹോതി സുഭാസിതഭാസീ ച സുകതകമ്മകാരീ ച തസ്മാ നം പണ്ഡിതാ ജാനന്തി – ‘പണ്ഡിതോ അയം ഭവം സപ്പുരിസോ’തി. സ ഖോ സോ, ഭിക്ഖവേ, പണ്ഡിതോ തിവിധം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സുഖം സോമനസ്സം പടിസംവേദേതി. സചേ, ഭിക്ഖവേ, പണ്ഡിതോ സഭായം വാ നിസിന്നോ ഹോതി, രഥികായ വാ നിസിന്നോ ഹോതി, സിങ്ഘാടകേ വാ നിസിന്നോ ഹോതി; തത്ര ചേ ജനോ തജ്ജം തസ്സാരുപ്പം കഥം മന്തേതി . സചേ, ഭിക്ഖവേ, പണ്ഡിതോ പാണാതിപാതാ പടിവിരതോ ഹോതി, അദിന്നാദാനാ പടിവിരതോ ഹോതി, കാമേസുമിച്ഛാചാരാ പടിവിരതോ ഹോതി, മുസാവാദാ പടിവിരതോ ഹോതി, സുരാമേരയമജ്ജപ്പമാദട്ഠാനാ പടിവിരതോ ഹോതി; തത്ര, ഭിക്ഖവേ, പണ്ഡിതസ്സ ഏവം ഹോതി – ‘യം ഖോ ജനോ തജ്ജം തസ്സാരുപ്പം കഥം മന്തേതി; സംവിജ്ജന്തേവ തേ ധമ്മാ മയി, അഹഞ്ച തേസു ധമ്മേസു സന്ദിസ്സാമീ’തി. ഇദം, ഭിക്ഖവേ, പണ്ഡിതോ പഠമം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സുഖം സോമനസ്സം പടിസംവേദേതി.
253. ‘‘Tīṇimāni, bhikkhave, paṇḍitassa paṇḍitalakkhaṇāni paṇḍitanimittāni paṇḍitāpadānāni. Katamāni tīṇi? Idha, bhikkhave, paṇḍito sucintitacintī ca hoti subhāsitabhāsī ca sukatakammakārī ca. No cetaṃ, bhikkhave, paṇḍito sucintitacintī ca abhavissa subhāsitabhāsī ca sukatakammakārī ca, kena naṃ 56 paṇḍitā jāneyyuṃ – ‘paṇḍito ayaṃ bhavaṃ sappuriso’ti? Yasmā ca kho, bhikkhave, paṇḍito sucintitacintī ca hoti subhāsitabhāsī ca sukatakammakārī ca tasmā naṃ paṇḍitā jānanti – ‘paṇḍito ayaṃ bhavaṃ sappuriso’ti. Sa kho so, bhikkhave, paṇḍito tividhaṃ diṭṭheva dhamme sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedeti. Sace, bhikkhave, paṇḍito sabhāyaṃ vā nisinno hoti, rathikāya vā nisinno hoti, siṅghāṭake vā nisinno hoti; tatra ce jano tajjaṃ tassāruppaṃ kathaṃ manteti . Sace, bhikkhave, paṇḍito pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, surāmerayamajjappamādaṭṭhānā paṭivirato hoti; tatra, bhikkhave, paṇḍitassa evaṃ hoti – ‘yaṃ kho jano tajjaṃ tassāruppaṃ kathaṃ manteti; saṃvijjanteva te dhammā mayi, ahañca tesu dhammesu sandissāmī’ti. Idaṃ, bhikkhave, paṇḍito paṭhamaṃ diṭṭheva dhamme sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedeti.
൨൫൪. ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, പണ്ഡിതോ പസ്സതി രാജാനോ ചോരം ആഗുചാരിം ഗഹേത്വാ വിവിധാ കമ്മകാരണാ കാരേന്തേ – കസാഹിപി താളേന്തേ വേത്തേഹിപി താളേന്തേ അദ്ധദണ്ഡകേഹിപി താളേന്തേ ഹത്ഥമ്പി ഛിന്ദന്തേ പാദമ്പി ഛിന്ദന്തേ ഹത്ഥപാദമ്പി ഛിന്ദന്തേ കണ്ണമ്പി ഛിന്ദന്തേ നാസമ്പി ഛിന്ദന്തേ കണ്ണനാസമ്പി ഛിന്ദന്തേ ബിലങ്ഗഥാലികമ്പി കരോന്തേ സങ്ഖമുണ്ഡികമ്പി കരോന്തേ രാഹുമുഖമ്പി കരോന്തേ ജോതിമാലികമ്പി കരോന്തേ ഹത്ഥപജ്ജോതികമ്പി കരോന്തേ ഏരകവത്തികമ്പി കരോന്തേ ചീരകവാസികമ്പി കരോന്തേ ഏണേയ്യകമ്പി കരോന്തേ ബലിസമംസികമ്പി കരോന്തേ കഹാപണികമ്പി കരോന്തേ ഖാരാപതച്ഛികമ്പി കരോന്തേ പലിഘപരിവത്തികമ്പി കരോന്തേ പലാലപീഠകമ്പി കരോന്തേ തത്തേനപി തേലേന ഓസിഞ്ചന്തേ സുനഖേഹിപി ഖാദാപേന്തേ ജീവന്തമ്പി സൂലേ ഉത്താസേന്തേ അസിനാപി സീസം ഛിന്ദന്തേ. തത്ര, ഭിക്ഖവേ, പണ്ഡിതസ്സ ഏവം ഹോതി – ‘യഥാരൂപാനം ഖോ പാപകാനം കമ്മാനം ഹേതു രാജാനോ ചോരം ആഗുചാരിം ഗഹേത്വാ വിവിധാ കമ്മകാരണാ കാരേന്തി കസാഹിപി താളേന്തി, വേത്തേഹിപി താളേന്തി, അദ്ധദണ്ഡകേഹിപി താളേന്തി, ഹത്ഥമ്പി ഛിന്ദന്തി , പാദമ്പി ഛിന്ദന്തി, ഹത്ഥപാദമ്പി ഛിന്ദന്തി, കണ്ണമ്പി ഛിന്ദന്തി, നാസമ്പി ഛിന്ദന്തി, കണ്ണനാസമ്പി ഛിന്ദന്തി, ബിലങ്ഗഥാലികമ്പി കരോന്തി, സങ്ഖമുണ്ഡികമ്പി കരോന്തി, രാഹുമുഖമ്പി കരോന്തി, ജോതിമാലികമ്പി കരോന്തി, ഹത്ഥപജ്ജോതികമ്പി കരോന്തി, ഏരകവത്തികമ്പി കരോന്തി, ചീരകവാസികമ്പി കരോന്തി, ഏണേയ്യകമ്പി കരോന്തി, ബലിസമംസികമ്പി കരോന്തി, കഹാപണികമ്പി കരോന്തി, ഖാരാപതച്ഛികമ്പി കരോന്തി, പലിഘപരിവത്തികമ്പി കരോന്തി, പലാലപീഠകമ്പി കരോന്തി, തത്തേനപി തേലേന ഓസിഞ്ചന്തി, സുനഖേഹിപി ഖാദാപേന്തി, ജീവന്തമ്പി സൂലേ ഉത്താസേന്തി, അസിനാപി സീസം ഛിന്ദന്തി, ന തേ ധമ്മാ മയി സംവിജ്ജന്തി, അഹഞ്ച ന തേസു ധമ്മേസു സന്ദിസ്സാമീ’തി. ഇദമ്പി, ഭിക്ഖവേ, പണ്ഡിതോ ദുതിയം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സുഖം സോമനസ്സം പടിസംവേദേതി.
254. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, paṇḍito passati rājāno coraṃ āgucāriṃ gahetvā vividhā kammakāraṇā kārente – kasāhipi tāḷente vettehipi tāḷente addhadaṇḍakehipi tāḷente hatthampi chindante pādampi chindante hatthapādampi chindante kaṇṇampi chindante nāsampi chindante kaṇṇanāsampi chindante bilaṅgathālikampi karonte saṅkhamuṇḍikampi karonte rāhumukhampi karonte jotimālikampi karonte hatthapajjotikampi karonte erakavattikampi karonte cīrakavāsikampi karonte eṇeyyakampi karonte balisamaṃsikampi karonte kahāpaṇikampi karonte khārāpatacchikampi karonte palighaparivattikampi karonte palālapīṭhakampi karonte tattenapi telena osiñcante sunakhehipi khādāpente jīvantampi sūle uttāsente asināpi sīsaṃ chindante. Tatra, bhikkhave, paṇḍitassa evaṃ hoti – ‘yathārūpānaṃ kho pāpakānaṃ kammānaṃ hetu rājāno coraṃ āgucāriṃ gahetvā vividhā kammakāraṇā kārenti kasāhipi tāḷenti, vettehipi tāḷenti, addhadaṇḍakehipi tāḷenti, hatthampi chindanti , pādampi chindanti, hatthapādampi chindanti, kaṇṇampi chindanti, nāsampi chindanti, kaṇṇanāsampi chindanti, bilaṅgathālikampi karonti, saṅkhamuṇḍikampi karonti, rāhumukhampi karonti, jotimālikampi karonti, hatthapajjotikampi karonti, erakavattikampi karonti, cīrakavāsikampi karonti, eṇeyyakampi karonti, balisamaṃsikampi karonti, kahāpaṇikampi karonti, khārāpatacchikampi karonti, palighaparivattikampi karonti, palālapīṭhakampi karonti, tattenapi telena osiñcanti, sunakhehipi khādāpenti, jīvantampi sūle uttāsenti, asināpi sīsaṃ chindanti, na te dhammā mayi saṃvijjanti, ahañca na tesu dhammesu sandissāmī’ti. Idampi, bhikkhave, paṇḍito dutiyaṃ diṭṭheva dhamme sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedeti.
൨൫൫. ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, പണ്ഡിതം പീഠസമാരൂള്ഹം വാ മഞ്ചസമാരൂള്ഹം വാ ഛമായം വാ സേമാനം, യാനിസ്സ പുബ്ബേ കല്യാണാനി കമ്മാനി കതാനി കായേന സുചരിതാനി വാചായ സുചരിതാനി മനസാ സുചരിതാനി താനിസ്സ തമ്ഹി സമയേ ഓലമ്ബന്തി…പേ॰… സേയ്യഥാപി, ഭിക്ഖവേ, മഹതം പബ്ബതകൂടാനം ഛായാ സായന്ഹസമയം പഥവിയാ ഓലമ്ബന്തി അജ്ഝോലമ്ബന്തി അഭിപ്പലമ്ബന്തി; ഏവമേവ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, പണ്ഡിതം പീഠസമാരൂള്ഹം വാ മഞ്ചസമാരൂള്ഹം വാ ഛമായം വാ സേമാനം യാനിസ്സ പുബ്ബേ കല്യാണാനി കമ്മാനി കതാനി കായേന സുചരിതാനി വാചായ സുചരിതാനി മനസാ സുചരിതാനി താനിസ്സ തമ്ഹി സമയേ ഓലമ്ബന്തി അജ്ഝോലമ്ബന്തി അഭിപ്പലമ്ബന്തി. തത്ര, ഭിക്ഖവേ, പണ്ഡിതസ്സ ഏവം ഹോതി – ‘അകതം വത മേ പാപം, അകതം ലുദ്ദം, അകതം കിബ്ബിസം; കതം കല്യാണം, കതം കുസലം, കതം ഭീരുത്താണം. യാവതാ, ഭോ, അകതപാപാനം അകതലുദ്ദാനം അകതകിബ്ബിസാനം കതകല്യാണാനം കതകുസലാനം കതഭീരുത്താണാനം ഗതി തം ഗതിം പേച്ച ഗച്ഛാമീ’തി. സോ ന സോചതി, ന കിലമതി, ന പരിദേവതി, ന ഉരത്താളിം കന്ദതി, ന സമ്മോഹം ആപജ്ജതി. ഇദമ്പി, ഭിക്ഖവേ, പണ്ഡിതോ തതിയം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സുഖം സോമനസ്സം പടിസംവേദേതി.
255. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, paṇḍitaṃ pīṭhasamārūḷhaṃ vā mañcasamārūḷhaṃ vā chamāyaṃ vā semānaṃ, yānissa pubbe kalyāṇāni kammāni katāni kāyena sucaritāni vācāya sucaritāni manasā sucaritāni tānissa tamhi samaye olambanti…pe… seyyathāpi, bhikkhave, mahataṃ pabbatakūṭānaṃ chāyā sāyanhasamayaṃ pathaviyā olambanti ajjholambanti abhippalambanti; evameva kho, bhikkhave, paṇḍitaṃ pīṭhasamārūḷhaṃ vā mañcasamārūḷhaṃ vā chamāyaṃ vā semānaṃ yānissa pubbe kalyāṇāni kammāni katāni kāyena sucaritāni vācāya sucaritāni manasā sucaritāni tānissa tamhi samaye olambanti ajjholambanti abhippalambanti. Tatra, bhikkhave, paṇḍitassa evaṃ hoti – ‘akataṃ vata me pāpaṃ, akataṃ luddaṃ, akataṃ kibbisaṃ; kataṃ kalyāṇaṃ, kataṃ kusalaṃ, kataṃ bhīruttāṇaṃ. Yāvatā, bho, akatapāpānaṃ akataluddānaṃ akatakibbisānaṃ katakalyāṇānaṃ katakusalānaṃ katabhīruttāṇānaṃ gati taṃ gatiṃ pecca gacchāmī’ti. So na socati, na kilamati, na paridevati, na urattāḷiṃ kandati, na sammohaṃ āpajjati. Idampi, bhikkhave, paṇḍito tatiyaṃ diṭṭheva dhamme sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedeti.
‘‘സ ഖോ സോ, ഭിക്ഖവേ, പണ്ഡിതോ കായേന സുചരിതം ചരിത്വാ വാചായ സുചരിതം ചരിത്വാ മനസാ സുചരിതം ചരിത്വാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജതി. യം ഖോ തം, ഭിക്ഖവേ, സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘ഏകന്തം ഇട്ഠം ഏകന്തം കന്തം ഏകന്തം മനാപ’ന്തി, സഗ്ഗമേവ തം സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘ഏകന്തം ഇട്ഠം ഏകന്തം കന്തം ഏകന്തം മനാപ’ന്തി. യാവഞ്ചിദം, ഭിക്ഖവേ, ഉപമാപി ന സുകരാ യാവ സുഖാ സഗ്ഗാ’’തി.
‘‘Sa kho so, bhikkhave, paṇḍito kāyena sucaritaṃ caritvā vācāya sucaritaṃ caritvā manasā sucaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Yaṃ kho taṃ, bhikkhave, sammā vadamāno vadeyya – ‘ekantaṃ iṭṭhaṃ ekantaṃ kantaṃ ekantaṃ manāpa’nti, saggameva taṃ sammā vadamāno vadeyya – ‘ekantaṃ iṭṭhaṃ ekantaṃ kantaṃ ekantaṃ manāpa’nti. Yāvañcidaṃ, bhikkhave, upamāpi na sukarā yāva sukhā saggā’’ti.
൨൫൬. ഏവം വുത്തേ, അഞ്ഞതരോ ഭിക്ഖു ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘സക്കാ പന, ഭന്തേ, ഉപമം കാതു’’ന്തി? ‘‘സക്കാ ഭിക്ഖൂ’’തി ഭഗവാ അവോച. ‘‘സേയ്യഥാപി, ഭിക്ഖവേ, രാജാ ചക്കവത്തീ സത്തഹി രതനേഹി സമന്നാഗതോ ചതൂഹി ച ഇദ്ധീഹി തതോനിദാനം സുഖം സോമനസ്സം പടിസംവേദേതി. കതമേഹി സത്തഹി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ ഖത്തിയസ്സ മുദ്ധാവസിത്തസ്സ തദഹുപോസഥേ പന്നരസേ സീസംന്ഹാതസ്സ ഉപോസഥികസ്സ ഉപരിപാസാദവരഗതസ്സ ദിബ്ബം ചക്കരതനം പാതുഭവതി സഹസ്സാരം സനേമികം സനാഭികം സബ്ബാകാരപരിപൂരം. തം ദിസ്വാന രഞ്ഞോ ഖത്തിയസ്സ മുദ്ധാവസിത്തസ്സ ഏവം ഹോതി 57 – ‘സുതം ഖോ പന മേതം യസ്സ രഞ്ഞോ ഖത്തിയസ്സ മുദ്ധാവസിത്തസ്സ തദഹുപോസഥേ പന്നരസേ സീസംന്ഹാതസ്സ ഉപോസഥികസ്സ ഉപരിപാസാദവരഗതസ്സ ദിബ്ബം ചക്കരതനം പാതുഭവതി സഹസ്സാരം സനേമികം സനാഭികം സബ്ബാകാരപരിപൂരം, സോ ഹോതി രാജാ ചക്കവത്തീതി. അസ്സം നു ഖോ അഹം രാജാ ചക്കവത്തീ’’’തി?
256. Evaṃ vutte, aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sakkā pana, bhante, upamaṃ kātu’’nti? ‘‘Sakkā bhikkhū’’ti bhagavā avoca. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, rājā cakkavattī sattahi ratanehi samannāgato catūhi ca iddhīhi tatonidānaṃ sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedeti. Katamehi sattahi? Idha, bhikkhave, rañño khattiyassa muddhāvasittassa tadahuposathe pannarase sīsaṃnhātassa uposathikassa uparipāsādavaragatassa dibbaṃ cakkaratanaṃ pātubhavati sahassāraṃ sanemikaṃ sanābhikaṃ sabbākāraparipūraṃ. Taṃ disvāna rañño khattiyassa muddhāvasittassa evaṃ hoti 58 – ‘sutaṃ kho pana metaṃ yassa rañño khattiyassa muddhāvasittassa tadahuposathe pannarase sīsaṃnhātassa uposathikassa uparipāsādavaragatassa dibbaṃ cakkaratanaṃ pātubhavati sahassāraṃ sanemikaṃ sanābhikaṃ sabbākāraparipūraṃ, so hoti rājā cakkavattīti. Assaṃ nu kho ahaṃ rājā cakkavattī’’’ti?
‘‘അഥ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, രാജാ ഖത്തിയോ മുദ്ധാവസിത്തോ വാമേന ഹത്ഥേന ഭിങ്കാരം ഗഹേത്വാ ദക്ഖിണേന ഹത്ഥേന ചക്കരതനം അബ്ഭുക്കിരതി – ‘പവത്തതു ഭവം ചക്കരതനം, അഭിവിജിനാതു ഭവം ചക്കരതന’ന്തി. അഥ ഖോ തം, ഭിക്ഖവേ, ചക്കരതനം പുരത്ഥിമം ദിസം പവത്തതി. അന്വദേവ രാജാ ചക്കവത്തീ സദ്ധിം ചതുരങ്ഗിനിയാ സേനായ. യസ്മിം ഖോ പന, ഭിക്ഖവേ, പദേസേ ചക്കരതനം പതിട്ഠാതി തത്ഥ രാജാ ചക്കവത്തീ വാസം ഉപേതി സദ്ധിം ചതുരങ്ഗിനിയാ സേനായ. യേ ഖോ പന, ഭിക്ഖവേ , പുരത്ഥിമായ ദിസായ പടിരാജാനോ തേ രാജാനം ചക്കവത്തിം ഉപസങ്കമിത്വാ ഏവമാഹംസു – ‘ഏഹി ഖോ, മഹാരാജ! സ്വാഗതം തേ, മഹാരാജ 59! സകം തേ, മഹാരാജ! അനുസാസ, മഹാരാജാ’തി . രാജാ ചക്കവത്തീ ഏവമാഹ – ‘പാണോ ന ഹന്തബ്ബോ, അദിന്നം നാദാതബ്ബം, കാമേസുമിച്ഛാ ന ചരിതബ്ബാ, മുസാ ന ഭാസിതബ്ബാ, മജ്ജം ന പാതബ്ബം, യഥാഭുത്തഞ്ച ഭുഞ്ജഥാ’തി. യേ ഖോ പന, ഭിക്ഖവേ, പുരത്ഥിമായ ദിസായ പടിരാജാനോ തേ രഞ്ഞോ ചക്കവത്തിസ്സ അനുയന്താ 60 ഭവന്തി 61.
‘‘Atha kho, bhikkhave, rājā khattiyo muddhāvasitto vāmena hatthena bhiṅkāraṃ gahetvā dakkhiṇena hatthena cakkaratanaṃ abbhukkirati – ‘pavattatu bhavaṃ cakkaratanaṃ, abhivijinātu bhavaṃ cakkaratana’nti. Atha kho taṃ, bhikkhave, cakkaratanaṃ puratthimaṃ disaṃ pavattati. Anvadeva rājā cakkavattī saddhiṃ caturaṅginiyā senāya. Yasmiṃ kho pana, bhikkhave, padese cakkaratanaṃ patiṭṭhāti tattha rājā cakkavattī vāsaṃ upeti saddhiṃ caturaṅginiyā senāya. Ye kho pana, bhikkhave , puratthimāya disāya paṭirājāno te rājānaṃ cakkavattiṃ upasaṅkamitvā evamāhaṃsu – ‘ehi kho, mahārāja! Svāgataṃ te, mahārāja 62! Sakaṃ te, mahārāja! Anusāsa, mahārājā’ti . Rājā cakkavattī evamāha – ‘pāṇo na hantabbo, adinnaṃ nādātabbaṃ, kāmesumicchā na caritabbā, musā na bhāsitabbā, majjaṃ na pātabbaṃ, yathābhuttañca bhuñjathā’ti. Ye kho pana, bhikkhave, puratthimāya disāya paṭirājāno te rañño cakkavattissa anuyantā 63 bhavanti 64.
൨൫൭. ‘‘അഥ ഖോ തം, ഭിക്ഖവേ, ചക്കരതനം പുരത്ഥിമം സമുദ്ദം അജ്ഝോഗാഹേത്വാ 65 പച്ചുത്തരിത്വാ ദക്ഖിണം ദിസം പവത്തതി…പേ॰… ദക്ഖിണം സമുദ്ദം അജ്ഝോഗാഹേത്വാ പച്ചുത്തരിത്വാ പച്ഛിമം ദിസം പവത്തതി… പച്ഛിമം സമുദ്ദം അജ്ഝോഗാഹേത്വാ പച്ചുത്തരിത്വാ ഉത്തരം ദിസം പവത്തതി അന്വദേവ രാജാ ചക്കവത്തീ സദ്ധിം ചതുരങ്ഗിനിയാ സേനായ. യസ്മിം ഖോ പന, ഭിക്ഖവേ, പദേസേ ചക്കരതനം പതിട്ഠാതി തത്ഥ രാജാ ചക്കവത്തീ വാസം ഉപേതി സദ്ധിം ചതുരങ്ഗിനിയാ സേനായ.
257. ‘‘Atha kho taṃ, bhikkhave, cakkaratanaṃ puratthimaṃ samuddaṃ ajjhogāhetvā 66 paccuttaritvā dakkhiṇaṃ disaṃ pavattati…pe… dakkhiṇaṃ samuddaṃ ajjhogāhetvā paccuttaritvā pacchimaṃ disaṃ pavattati… pacchimaṃ samuddaṃ ajjhogāhetvā paccuttaritvā uttaraṃ disaṃ pavattati anvadeva rājā cakkavattī saddhiṃ caturaṅginiyā senāya. Yasmiṃ kho pana, bhikkhave, padese cakkaratanaṃ patiṭṭhāti tattha rājā cakkavattī vāsaṃ upeti saddhiṃ caturaṅginiyā senāya.
‘‘യേ ഖോ പന, ഭിക്ഖവേ, ഉത്തരായ ദിസായ പടിരാജാനോ തേ രാജാനം ചക്കവത്തിം ഉപസങ്കമിത്വാ ഏവമാഹംസു – ‘ഏഹി ഖോ, മഹാരാജ! സ്വാഗതം തേ, മഹാരാജ! സകം തേ, മഹാരാജ! അനുസാസ, മഹാരാജാ’തി. രാജാ ചക്കവത്തീ ഏവമാഹ – ‘പാണോ ന ഹന്തബ്ബോ, അദിന്നം നാദാതബ്ബം, കാമേസുമിച്ഛാ ന ചരിതബ്ബാ, മുസാ ന ഭാസിതബ്ബാ, മജ്ജം ന പാതബ്ബം; യഥാഭുത്തഞ്ച ഭുഞ്ജഥാ’തി. യേ ഖോ പന, ഭിക്ഖവേ, ഉത്തരായ ദിസായ പടിരാജാനോ തേ രഞ്ഞോ ചക്കവത്തിസ്സ അനുയന്താ ഭവന്തി.
‘‘Ye kho pana, bhikkhave, uttarāya disāya paṭirājāno te rājānaṃ cakkavattiṃ upasaṅkamitvā evamāhaṃsu – ‘ehi kho, mahārāja! Svāgataṃ te, mahārāja! Sakaṃ te, mahārāja! Anusāsa, mahārājā’ti. Rājā cakkavattī evamāha – ‘pāṇo na hantabbo, adinnaṃ nādātabbaṃ, kāmesumicchā na caritabbā, musā na bhāsitabbā, majjaṃ na pātabbaṃ; yathābhuttañca bhuñjathā’ti. Ye kho pana, bhikkhave, uttarāya disāya paṭirājāno te rañño cakkavattissa anuyantā bhavanti.
‘‘അഥ ഖോ തം, ഭിക്ഖവേ, ചക്കരതനം സമുദ്ദപരിയന്തം പഥവിം അഭിവിജിനിത്വാ തമേവ രാജധാനിം പച്ചാഗന്ത്വാ രഞ്ഞോ ചക്കവത്തിസ്സ അന്തേപുരദ്വാരേ അക്ഖാഹതം മഞ്ഞേ തിട്ഠതി രഞ്ഞോ ചക്കവത്തിസ്സ അന്തേപുരദ്വാരം ഉപസോഭയമാനം. രഞ്ഞോ, ഭിക്ഖവേ, ചക്കവത്തിസ്സ ഏവരൂപം ചക്കരതനം പാതുഭവതി.
‘‘Atha kho taṃ, bhikkhave, cakkaratanaṃ samuddapariyantaṃ pathaviṃ abhivijinitvā tameva rājadhāniṃ paccāgantvā rañño cakkavattissa antepuradvāre akkhāhataṃ maññe tiṭṭhati rañño cakkavattissa antepuradvāraṃ upasobhayamānaṃ. Rañño, bhikkhave, cakkavattissa evarūpaṃ cakkaratanaṃ pātubhavati.
൨൫൮. ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ ചക്കവത്തിസ്സ ഹത്ഥിരതനം പാതുഭവതി – സബ്ബസേതോ സത്തപ്പതിട്ഠോ ഇദ്ധിമാ വേഹാസങ്ഗമോ ഉപോസഥോ നാമ നാഗരാജാ. തം ദിസ്വാന രഞ്ഞോ ചക്കവത്തിസ്സ ചിത്തം പസീദതി – ‘ഭദ്ദകം വത, ഭോ, ഹത്ഥിയാനം, സചേ ദമഥം ഉപേയ്യാ’തി. അഥ ഖോ തം, ഭിക്ഖവേ, ഹത്ഥിരതനം സേയ്യഥാപി നാമ ഭദ്ദോ ഹത്ഥാജാനീയോ ദീഘരത്തം സുപരിദന്തോ ഏവമേവ ദമഥം ഉപേതി. ഭൂതപുബ്ബം, ഭിക്ഖവേ, രാജാ ചക്കവത്തീ തമേവ ഹത്ഥിരതനം വീമംസമാനോ പുബ്ബണ്ഹസമയം അഭിരുഹിത്വാ സമുദ്ദപരിയന്തം പഥവിം അനുസംയായിത്വാ തമേവ രാജധാനിം പച്ചാഗന്ത്വാ പാതരാസമകാസി. രഞ്ഞോ, ഭിക്ഖവേ, ചക്കവത്തിസ്സ ഏവരൂപം ഹത്ഥിരതനം പാതുഭവതി.
258. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, rañño cakkavattissa hatthiratanaṃ pātubhavati – sabbaseto sattappatiṭṭho iddhimā vehāsaṅgamo uposatho nāma nāgarājā. Taṃ disvāna rañño cakkavattissa cittaṃ pasīdati – ‘bhaddakaṃ vata, bho, hatthiyānaṃ, sace damathaṃ upeyyā’ti. Atha kho taṃ, bhikkhave, hatthiratanaṃ seyyathāpi nāma bhaddo hatthājānīyo dīgharattaṃ suparidanto evameva damathaṃ upeti. Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, rājā cakkavattī tameva hatthiratanaṃ vīmaṃsamāno pubbaṇhasamayaṃ abhiruhitvā samuddapariyantaṃ pathaviṃ anusaṃyāyitvā tameva rājadhāniṃ paccāgantvā pātarāsamakāsi. Rañño, bhikkhave, cakkavattissa evarūpaṃ hatthiratanaṃ pātubhavati.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ ചക്കവത്തിസ്സ അസ്സരതനം പാതുഭവതി – സബ്ബസേതോ കാളസീസോ മുഞ്ജകേസോ ഇദ്ധിമാ വേഹാസങ്ഗമോ വലാഹകോ നാമ അസ്സരാജാ. തം ദിസ്വാന രഞ്ഞോ ചക്കവത്തിസ്സ ചിത്തം പസീദതി – ‘ഭദ്ദകം വത, ഭോ, അസ്സയാനം, സചേ ദമഥം ഉപേയ്യാ’തി. അഥ ഖോ തം, ഭിക്ഖവേ, അസ്സരതനം സേയ്യഥാപി നാമ ഭദ്ദോ അസ്സാജാനീയോ ദീഘരത്തം സുപരിദന്തോ ഏവമേവ ദമഥം ഉപേതി. ഭൂതപുബ്ബം, ഭിക്ഖവേ, രാജാ ചക്കവത്തീ തമേവ അസ്സരതനം വീമംസമാനോ പുബ്ബണ്ഹസമയം അഭിരുഹിത്വാ സമുദ്ദപരിയന്തം പഥവിം അനുസംയായിത്വാ തമേവ രാജധാനിം പച്ചാഗന്ത്വാ പാതരാസമകാസി. രഞ്ഞോ, ഭിക്ഖവേ, ചക്കവത്തിസ്സ ഏവരൂപം അസ്സരതനം പാതുഭവതി.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, rañño cakkavattissa assaratanaṃ pātubhavati – sabbaseto kāḷasīso muñjakeso iddhimā vehāsaṅgamo valāhako nāma assarājā. Taṃ disvāna rañño cakkavattissa cittaṃ pasīdati – ‘bhaddakaṃ vata, bho, assayānaṃ, sace damathaṃ upeyyā’ti. Atha kho taṃ, bhikkhave, assaratanaṃ seyyathāpi nāma bhaddo assājānīyo dīgharattaṃ suparidanto evameva damathaṃ upeti. Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, rājā cakkavattī tameva assaratanaṃ vīmaṃsamāno pubbaṇhasamayaṃ abhiruhitvā samuddapariyantaṃ pathaviṃ anusaṃyāyitvā tameva rājadhāniṃ paccāgantvā pātarāsamakāsi. Rañño, bhikkhave, cakkavattissa evarūpaṃ assaratanaṃ pātubhavati.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ ചക്കവത്തിസ്സ മണിരതനം പാതുഭവതി. സോ ഹോതി മണി വേളുരിയോ സുഭോ ജാതിമാ അട്ഠംസോ സുപരികമ്മകതോ . തസ്സ ഖോ പന, ഭിക്ഖവേ, മണിരതനസ്സ ആഭാ സമന്താ യോജനം ഫുടാ ഹോതി. ഭൂതപുബ്ബം, ഭിക്ഖവേ, രാജാ ചക്കവത്തീ തമേവ മണിരതനം വീമംസമാനോ ചതുരങ്ഗിനിം സേനം സന്നയ്ഹിത്വാ മണിം ധജഗ്ഗം ആരോപേത്വാ രത്തന്ധകാരതിമിസായ പായാസി. യേ ഖോ പന, ഭിക്ഖവേ, സമന്താ ഗാമാ അഹേസും തേ തേനോഭാസേന കമ്മന്തേ പയോജേസും ‘ദിവാ’തി മഞ്ഞമാനാ. രഞ്ഞോ, ഭിക്ഖവേ, ചക്കവത്തിസ്സ ഏവരൂപം മണിരതനം പാതുഭവതി.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, rañño cakkavattissa maṇiratanaṃ pātubhavati. So hoti maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato . Tassa kho pana, bhikkhave, maṇiratanassa ābhā samantā yojanaṃ phuṭā hoti. Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, rājā cakkavattī tameva maṇiratanaṃ vīmaṃsamāno caturaṅginiṃ senaṃ sannayhitvā maṇiṃ dhajaggaṃ āropetvā rattandhakāratimisāya pāyāsi. Ye kho pana, bhikkhave, samantā gāmā ahesuṃ te tenobhāsena kammante payojesuṃ ‘divā’ti maññamānā. Rañño, bhikkhave, cakkavattissa evarūpaṃ maṇiratanaṃ pātubhavati.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ ചക്കവത്തിസ്സ ഇത്ഥിരതനം പാതുഭവതി. സാ അഭിരൂപാ ദസ്സനീയാ പാസാദികാ പരമായ വണ്ണപോക്ഖരതായ സമന്നാഗതാ നാതിദീഘാ നാതിരസ്സാ നാതികിസാ നാതിഥൂലാ നാതികാളികാ 67 നാച്ചോദാതാ, അതിക്കന്താ മാനുസം വണ്ണം, അപ്പത്താ ദിബ്ബം വണ്ണം. തസ്സ ഖോ പന, ഭിക്ഖവേ, ഇത്ഥിരതനസ്സ ഏവരൂപോ കായസമ്ഫസ്സോ ഹോതി സേയ്യഥാപി നാമ തൂലപിചുനോ വാ കപ്പാസപിചുനോ വാ. തസ്സ ഖോ പന, ഭിക്ഖവേ, ഇത്ഥിരതനസ്സ സീതേ ഉണ്ഹാനി ഗത്താനി ഹോന്തി, ഉണ്ഹേ സീതാനി ഗത്താനി ഹോന്തി. തസ്സ ഖോ പന, ഭിക്ഖവേ, ഇത്ഥിരതനസ്സ കായതോ ചന്ദനഗന്ധോ വായതി, മുഖതോ ഉപ്പലഗന്ധോ വായതി. തം ഖോ പന, ഭിക്ഖവേ, ഇത്ഥിരതനം രഞ്ഞോ ചക്കവത്തിസ്സ പുബ്ബുട്ഠായിനീ ഹോതി പച്ഛാനിപാതിനീ കിംകാരപടിസ്സാവിനീ മനാപചാരിനീ പിയവാദിനീ. തം ഖോ പന, ഭിക്ഖവേ, ഇത്ഥിരതനം രാജാനം ചക്കവത്തിം മനസാപി നോ അതിചരതി, കുതോ പന കായേന? രഞ്ഞോ, ഭിക്ഖവേ, ചക്കവത്തിസ്സ ഏവരൂപം ഇത്ഥിരതനം പാതുഭവതി.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, rañño cakkavattissa itthiratanaṃ pātubhavati. Sā abhirūpā dassanīyā pāsādikā paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgatā nātidīghā nātirassā nātikisā nātithūlā nātikāḷikā 68 nāccodātā, atikkantā mānusaṃ vaṇṇaṃ, appattā dibbaṃ vaṇṇaṃ. Tassa kho pana, bhikkhave, itthiratanassa evarūpo kāyasamphasso hoti seyyathāpi nāma tūlapicuno vā kappāsapicuno vā. Tassa kho pana, bhikkhave, itthiratanassa sīte uṇhāni gattāni honti, uṇhe sītāni gattāni honti. Tassa kho pana, bhikkhave, itthiratanassa kāyato candanagandho vāyati, mukhato uppalagandho vāyati. Taṃ kho pana, bhikkhave, itthiratanaṃ rañño cakkavattissa pubbuṭṭhāyinī hoti pacchānipātinī kiṃkārapaṭissāvinī manāpacārinī piyavādinī. Taṃ kho pana, bhikkhave, itthiratanaṃ rājānaṃ cakkavattiṃ manasāpi no aticarati, kuto pana kāyena? Rañño, bhikkhave, cakkavattissa evarūpaṃ itthiratanaṃ pātubhavati.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ ചക്കവത്തിസ്സ ഗഹപതിരതനം പാതുഭവതി. തസ്സ കമ്മവിപാകജം ദിബ്ബചക്ഖു പാതുഭവതി, യേന നിധിം പസ്സതി സസ്സാമികമ്പി അസ്സാമികമ്പി. സോ രാജാനം ചക്കവത്തിം ഉപസങ്കമിത്വാ ഏവമാഹ – ‘അപ്പോസ്സുക്കോ ത്വം, ദേവ, ഹോഹി. അഹം തേ ധനേന ധനകരണീയം 69 കരിസ്സാമീ’തി. ഭൂതപുബ്ബം, ഭിക്ഖവേ, രാജാ ചക്കവത്തീ തമേവ ഗഹപതിരതനം വീമംസമാനോ നാവം അഭിരുഹിത്വാ മജ്ഝേ ഗങ്ഗായ നദിയാ സോതം ഓഗാഹിത്വാ 70 ഗഹപതിരതനം ഏതദവോച – ‘അത്ഥോ മേ, ഗഹപതി, ഹിരഞ്ഞസുവണ്ണേനാ’തി. ‘തേന ഹി, മഹാരാജ, ഏകം തീരം നാവാ ഉപേതൂ’തി. ‘ഇധേവ മേ, ഗഹപതി, അത്ഥോ ഹിരഞ്ഞസുവണ്ണേനാ’തി. അഥ ഖോ തം, ഭിക്ഖവേ, ഗഹപതിരതനം ഉഭോഹി ഹത്ഥേഹി ഉദകേ ഓമസിത്വാ പൂരം ഹിരഞ്ഞസുവണ്ണസ്സ കുമ്ഭിം ഉദ്ധരിത്വാ രാജാനം ചക്കവത്തിം ഏതദവോച – ‘അലമേത്താവതാ, മഹാരാജ! കതമേത്താവതാ, മഹാരാജ! പൂജിതമേത്താവതാ, മഹാരാജാ’തി. രാജാ ചക്കവത്തീ ഏവമാഹ – ‘അലമേത്താവതാ, ഗഹപതി! കതമേത്താവതാ, ഗഹപതി! പൂജിതമേത്താവതാ, ഗഹപതീ’തി . രഞ്ഞോ, ഭിക്ഖവേ, ചക്കവത്തിസ്സ ഏവരൂപം ഗഹപതിരതനം പാതുഭവതി.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, rañño cakkavattissa gahapatiratanaṃ pātubhavati. Tassa kammavipākajaṃ dibbacakkhu pātubhavati, yena nidhiṃ passati sassāmikampi assāmikampi. So rājānaṃ cakkavattiṃ upasaṅkamitvā evamāha – ‘appossukko tvaṃ, deva, hohi. Ahaṃ te dhanena dhanakaraṇīyaṃ 71 karissāmī’ti. Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, rājā cakkavattī tameva gahapatiratanaṃ vīmaṃsamāno nāvaṃ abhiruhitvā majjhe gaṅgāya nadiyā sotaṃ ogāhitvā 72 gahapatiratanaṃ etadavoca – ‘attho me, gahapati, hiraññasuvaṇṇenā’ti. ‘Tena hi, mahārāja, ekaṃ tīraṃ nāvā upetū’ti. ‘Idheva me, gahapati, attho hiraññasuvaṇṇenā’ti. Atha kho taṃ, bhikkhave, gahapatiratanaṃ ubhohi hatthehi udake omasitvā pūraṃ hiraññasuvaṇṇassa kumbhiṃ uddharitvā rājānaṃ cakkavattiṃ etadavoca – ‘alamettāvatā, mahārāja! Katamettāvatā, mahārāja! Pūjitamettāvatā, mahārājā’ti. Rājā cakkavattī evamāha – ‘alamettāvatā, gahapati! Katamettāvatā, gahapati! Pūjitamettāvatā, gahapatī’ti . Rañño, bhikkhave, cakkavattissa evarūpaṃ gahapatiratanaṃ pātubhavati.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ ചക്കവത്തിസ്സ പരിണായകരതനം പാതുഭവതി – പണ്ഡിതോ ബ്യത്തോ മേധാവീ പടിബലോ രാജാനം ചക്കവത്തിം ഉപയാപേതബ്ബം ഉപയാപേതും 73 അപയാപേതബ്ബം അപയാപേതും ഠപേതബ്ബം ഠപേതും. സോ രാജാനം ചക്കവത്തിം ഉപസങ്കമിത്വാ ഏവമാഹ – ‘അപ്പോസ്സുക്കോ ത്വം , ദേവ, ഹോഹി. അഹമനുസാസിസ്സാമീ’തി. രഞ്ഞോ, ഭിക്ഖവേ, ചക്കവത്തിസ്സ ഏവരൂപം പരിണായകരതനം പാതുഭവതി. രാജാ, ഭിക്ഖവേ, ചക്കവത്തീ ഇമേഹി സത്തഹി രതനേഹി സമന്നാഗതോ ഹോതി.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, rañño cakkavattissa pariṇāyakaratanaṃ pātubhavati – paṇḍito byatto medhāvī paṭibalo rājānaṃ cakkavattiṃ upayāpetabbaṃ upayāpetuṃ 74 apayāpetabbaṃ apayāpetuṃ ṭhapetabbaṃ ṭhapetuṃ. So rājānaṃ cakkavattiṃ upasaṅkamitvā evamāha – ‘appossukko tvaṃ , deva, hohi. Ahamanusāsissāmī’ti. Rañño, bhikkhave, cakkavattissa evarūpaṃ pariṇāyakaratanaṃ pātubhavati. Rājā, bhikkhave, cakkavattī imehi sattahi ratanehi samannāgato hoti.
൨൫൯. ‘‘കതമാഹി ചതൂഹി ഇദ്ധീഹി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, രാജാ ചക്കവത്തീ അഭിരൂപോ ഹോതി ദസ്സനീയോ പാസാദികോ പരമായ വണ്ണപോക്ഖരതായ സമന്നാഗതോ അതിവിയ അഞ്ഞേഹി മനുസ്സേഹി. രാജാ, ഭിക്ഖവേ, ചക്കവത്തീ ഇമായ പഠമായ ഇദ്ധിയാ സമന്നാഗതോ ഹോതി.
259. ‘‘Katamāhi catūhi iddhīhi? Idha, bhikkhave, rājā cakkavattī abhirūpo hoti dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato ativiya aññehi manussehi. Rājā, bhikkhave, cakkavattī imāya paṭhamāya iddhiyā samannāgato hoti.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രാജാ ചക്കവത്തീ ദീഘായുകോ ഹോതി ചിരട്ഠിതികോ അതിവിയ അഞ്ഞേഹി മനുസ്സേഹി. രാജാ, ഭിക്ഖവേ, ചക്കവത്തീ ഇമായ ദുതിയായ ഇദ്ധിയാ സമന്നാഗതോ ഹോതി.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, rājā cakkavattī dīghāyuko hoti ciraṭṭhitiko ativiya aññehi manussehi. Rājā, bhikkhave, cakkavattī imāya dutiyāya iddhiyā samannāgato hoti.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രാജാ ചക്കവത്തീ അപ്പാബാധോ ഹോതി അപ്പാതങ്കോ സമവേപാകിനിയാ ഗഹണിയാ സമന്നാഗതോ നാതിസീതായ നാച്ചുണ്ഹായ അതിവിയ അഞ്ഞേഹി മനുസ്സേഹി. രാജാ, ഭിക്ഖവേ, ചക്കവത്തീ ഇമായ തതിയായ ഇദ്ധിയാ സമന്നാഗതോ ഹോതി.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, rājā cakkavattī appābādho hoti appātaṅko samavepākiniyā gahaṇiyā samannāgato nātisītāya nāccuṇhāya ativiya aññehi manussehi. Rājā, bhikkhave, cakkavattī imāya tatiyāya iddhiyā samannāgato hoti.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രാജാ ചക്കവത്തീ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാനം പിയോ ഹോതി മനാപോ. സേയ്യഥാപി, ഭിക്ഖവേ, പിതാ പുത്താനം പിയോ ഹോതി മനാപോ, ഏവമേവ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, രാജാ ചക്കവത്തീ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാനം പിയോ ഹോതി മനാപോ. രഞ്ഞോപി, ഭിക്ഖവേ, ചക്കവത്തിസ്സ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ പിയാ ഹോന്തി മനാപാ. സേയ്യഥാപി, ഭിക്ഖവേ, പിതു പുത്താ പിയാ ഹോന്തി മനാപാ, ഏവമേവ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോപി ചക്കവത്തിസ്സ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ പിയാ ഹോന്തി മനാപാ.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, rājā cakkavattī brāhmaṇagahapatikānaṃ piyo hoti manāpo. Seyyathāpi, bhikkhave, pitā puttānaṃ piyo hoti manāpo, evameva kho, bhikkhave, rājā cakkavattī brāhmaṇagahapatikānaṃ piyo hoti manāpo. Raññopi, bhikkhave, cakkavattissa brāhmaṇagahapatikā piyā honti manāpā. Seyyathāpi, bhikkhave, pitu puttā piyā honti manāpā, evameva kho, bhikkhave, raññopi cakkavattissa brāhmaṇagahapatikā piyā honti manāpā.
‘‘ഭൂതപുബ്ബം , ഭിക്ഖവേ, രാജാ ചക്കവത്തീ ചതുരങ്ഗിനിയാ സേനായ ഉയ്യാനഭൂമിം നിയ്യാസി. അഥ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ രാജാനം ചക്കവത്തിം ഉപസങ്കമിത്വാ ഏവമാഹംസു – ‘അതരമാനോ, ദേവ, യാഹി യഥാ തം മയം ചിരതരം പസ്സേയ്യാമാ’തി. രാജാപി, ഭിക്ഖവേ, ചക്കവത്തീ സാരഥിം ആമന്തേസി – ‘അതരമാനോ , സാരഥി, പേസേഹി യഥാ മം ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ ചിരതരം പസ്സേയ്യു’ന്തി. രാജാ, ഭിക്ഖവേ, ചക്കവത്തീ ഇമായ ചതുത്ഥായ ഇദ്ധിയാ സമന്നാഗതോ ഹോതി. രാജാ, ഭിക്ഖവേ, ചക്കവത്തീ ഇമാഹി ചതൂഹി ഇദ്ധീഹി സമന്നാഗതോ ഹോതി.
‘‘Bhūtapubbaṃ , bhikkhave, rājā cakkavattī caturaṅginiyā senāya uyyānabhūmiṃ niyyāsi. Atha kho, bhikkhave, brāhmaṇagahapatikā rājānaṃ cakkavattiṃ upasaṅkamitvā evamāhaṃsu – ‘ataramāno, deva, yāhi yathā taṃ mayaṃ cirataraṃ passeyyāmā’ti. Rājāpi, bhikkhave, cakkavattī sārathiṃ āmantesi – ‘ataramāno , sārathi, pesehi yathā maṃ brāhmaṇagahapatikā cirataraṃ passeyyu’nti. Rājā, bhikkhave, cakkavattī imāya catutthāya iddhiyā samannāgato hoti. Rājā, bhikkhave, cakkavattī imāhi catūhi iddhīhi samannāgato hoti.
‘‘തം കിം മഞ്ഞഥ, ഭിക്ഖവേ, അപി നു ഖോ രാജാ ചക്കവത്തീ ഇമേഹി സത്തഹി രതനേഹി സമന്നാഗതോ ഇമാഹി ചതൂഹി ച ഇദ്ധീഹി തതോനിദാനം സുഖം സോമനസ്സം പടിസംവേദിയേഥാ’’തി? ‘‘ഏകമേകേനപി, ഭന്തേ, രതനേന 75 സമന്നാഗതോ രാജാ ചക്കവത്തീ തതോനിദാനം സുഖം സോമനസ്സം പടിസംവേദിയേഥ, കോ പന വാദോ സത്തഹി രതനേഹി ചതൂഹി ച ഇദ്ധീഹീ’’തി?
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu kho rājā cakkavattī imehi sattahi ratanehi samannāgato imāhi catūhi ca iddhīhi tatonidānaṃ sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvediyethā’’ti? ‘‘Ekamekenapi, bhante, ratanena 76 samannāgato rājā cakkavattī tatonidānaṃ sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvediyetha, ko pana vādo sattahi ratanehi catūhi ca iddhīhī’’ti?
൨൬൦. അഥ ഖോ ഭഗവാ പരിത്തം പാണിമത്തം പാസാണം ഗഹേത്വാ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി – ‘‘തം കിം മഞ്ഞഥ, ഭിക്ഖവേ, കതമോ നു ഖോ മഹന്തതരോ – യോ ചായം മയാ പരിത്തോ പാണിമത്തോ പാസാണോ ഗഹിതോ യോ ച ഹിമവാ പബ്ബതരാജാ’’തി? ‘‘അപ്പമത്തകോ അയം, ഭന്തേ, ഭഗവതാ പരിത്തോ പാണിമത്തോ പാസാണോ ഗഹിതോ; ഹിമവന്തം പബ്ബതരാജാനം ഉപനിധായ സങ്ഖമ്പി ന ഉപേതി; കലഭാഗമ്പി ന ഉപേതി; ഉപനിധമ്പി ന ഉപേതീ’’തി. ‘‘ഏവമേവ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, യം രാജാ ചക്കവത്തീ സത്തഹി രതനേഹി സമന്നാഗതോ ചതൂഹി ച ഇദ്ധീഹി തതോനിദാനം സുഖം സോമനസ്സം പടിസംവേദേതി തം ദിബ്ബസ്സ സുഖസ്സ ഉപനിധായ സങ്ഖമ്പി ന ഉപേതി; കലഭാഗമ്പി ന ഉപേതി; ഉപനിധമ്പി ന ഉപേതി’’.
260. Atha kho bhagavā parittaṃ pāṇimattaṃ pāsāṇaṃ gahetvā bhikkhū āmantesi – ‘‘taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, katamo nu kho mahantataro – yo cāyaṃ mayā paritto pāṇimatto pāsāṇo gahito yo ca himavā pabbatarājā’’ti? ‘‘Appamattako ayaṃ, bhante, bhagavatā paritto pāṇimatto pāsāṇo gahito; himavantaṃ pabbatarājānaṃ upanidhāya saṅkhampi na upeti; kalabhāgampi na upeti; upanidhampi na upetī’’ti. ‘‘Evameva kho, bhikkhave, yaṃ rājā cakkavattī sattahi ratanehi samannāgato catūhi ca iddhīhi tatonidānaṃ sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedeti taṃ dibbassa sukhassa upanidhāya saṅkhampi na upeti; kalabhāgampi na upeti; upanidhampi na upeti’’.
‘‘സ ഖോ സോ, ഭിക്ഖവേ, പണ്ഡിതോ സചേ കദാചി കരഹചി ദീഘസ്സ അദ്ധുനോ അച്ചയേന മനുസ്സത്തം ആഗച്ഛതി, യാനി താനി ഉച്ചാകുലാനി – ഖത്തിയമഹാസാലകുലം വാ ബ്രാഹ്മണമഹാസാലകുലം വാ ഗഹപതിമഹാസാലകുലം വാ തഥാരൂപേ കുലേ പച്ചാജായതി അഡ്ഢേ മഹദ്ധനേ മഹാഭോഗേ പഹൂതജാതരൂപരജതേ പഹൂതവിത്തൂപകരണേ പഹൂതധനധഞ്ഞേ. സോ ച ഹോതി അഭിരൂപോ ദസ്സനീയോ പാസാദികോ പരമായ വണ്ണപോക്ഖരതായ സമന്നാഗതോ, ലാഭീ അന്നസ്സ പാനസ്സ വത്ഥസ്സ യാനസ്സ മാലാഗന്ധവിലേപനസ്സ സേയ്യാവസഥപദീപേയ്യസ്സ. സോ കായേന സുചരിതം ചരതി, വാചായ സുചരിതം ചരതി, മനസാ സുചരിതം ചരതി. സോ കായേന സുചരിതം ചരിത്വാ, വാചായ സുചരിതം ചരിത്വാ, മനസാ സുചരിതം ചരിത്വാ, കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജതി. സേയ്യഥാപി, ഭിക്ഖവേ, അക്ഖധുത്തോ പഠമേനേവ കടഗ്ഗഹേന മഹന്തം ഭോഗക്ഖന്ധം അധിഗച്ഛേയ്യ; അപ്പമത്തകോ സോ, ഭിക്ഖവേ, കടഗ്ഗഹോ യം സോ അക്ഖധുത്തോ പഠമേനേവ കടഗ്ഗഹേന മഹന്തം ഭോഗക്ഖന്ധം അധിഗച്ഛേയ്യ. അഥ ഖോ അയമേവ തതോ മഹന്തതരോ കടഗ്ഗഹോ യം സോ പണ്ഡിതോ കായേന സുചരിതം ചരിത്വാ, വാചായ സുചരിതം ചരിത്വാ, മനസാ സുചരിതം ചരിത്വാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജതി. അയം, ഭിക്ഖവേ, കേവലാ പരിപൂരാ പണ്ഡിതഭൂമീ’’തി.
‘‘Sa kho so, bhikkhave, paṇḍito sace kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena manussattaṃ āgacchati, yāni tāni uccākulāni – khattiyamahāsālakulaṃ vā brāhmaṇamahāsālakulaṃ vā gahapatimahāsālakulaṃ vā tathārūpe kule paccājāyati aḍḍhe mahaddhane mahābhoge pahūtajātarūparajate pahūtavittūpakaraṇe pahūtadhanadhaññe. So ca hoti abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato, lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa. So kāyena sucaritaṃ carati, vācāya sucaritaṃ carati, manasā sucaritaṃ carati. So kāyena sucaritaṃ caritvā, vācāya sucaritaṃ caritvā, manasā sucaritaṃ caritvā, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Seyyathāpi, bhikkhave, akkhadhutto paṭhameneva kaṭaggahena mahantaṃ bhogakkhandhaṃ adhigaccheyya; appamattako so, bhikkhave, kaṭaggaho yaṃ so akkhadhutto paṭhameneva kaṭaggahena mahantaṃ bhogakkhandhaṃ adhigaccheyya. Atha kho ayameva tato mahantataro kaṭaggaho yaṃ so paṇḍito kāyena sucaritaṃ caritvā, vācāya sucaritaṃ caritvā, manasā sucaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Ayaṃ, bhikkhave, kevalā paripūrā paṇḍitabhūmī’’ti.
ഇദമവോച ഭഗവാ. അത്തമനാ തേ ഭിക്ഖൂ ഭഗവതോ ഭാസിതം അഭിനന്ദുന്തി.
Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
ബാലപണ്ഡിതസുത്തം നിട്ഠിതം നവമം.
Bālapaṇḍitasuttaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / മജ്ഝിമനികായ (അട്ഠകഥാ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ൯. ബാലപണ്ഡിതസുത്തവണ്ണനാ • 9. Bālapaṇḍitasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / മജ്ഝിമനികായ (ടീകാ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ൯. ബാലപണ്ഡിതസുത്തവണ്ണനാ • 9. Bālapaṇḍitasuttavaṇṇanā