| Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / མཛྫྷིམནིཀཱཡ (ཊཱིཀཱ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
༩. བཱལཔཎྜིཏསུཏྟཝཎྞནཱ
9. Bālapaṇḍitasuttavaṇṇanā
༢༤༦. ཨེཏེཧཱིཏི དུཙིནྟིཏཱདཱིཧི། ཨེཏེན ལཀྑཎསདྡསྶ ཀརཎཏྠཏམཱཧ། ཏཱནེཝཱཏི ལཀྑཎཱནི ཨེཝ། ཏསྶཱཏི བཱལསྶ། ‘‘ཨཡཾ བཱལོ’’ཏི ནིམཱིཡཏི སཉྩཱནཱིཡཏི ཨེཏེཧཱིཏི བཱལནིམིཏྟཱནི། ཨཔདཱནཾ ཝུཙྩཏི ཝིཁྱཱཏཾ ཀམྨཾ། དུཙིནྟིཏཱདཱིནི ཙ བཱལེ ཝིཁྱཱཏཱནི, ཨཝདྷཱརཎབྷཱཝེ ཝཱ, ཏསྨཱ བཱལསྶ ཨཔདཱནཱནཱིཏི བཱལཱཔདཱནཱནི། ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདཱིཧི དུཊྛཾ དཱུསིཏཾ ཙིནྟེཏཱིཏི དུཙིནྟིཏཙིནྟཱི། ལོབྷཱདཱིཧི དུཊྛཾ བྷཱསིཏཾ མུསཱཝཱདཱདིཾ བྷཱསཏཱིཏི དུབྦྷཱསིཏབྷཱསཱི། ཏེསཾ ཏེསཾཡེཝ ཝསེན ཀཏྟབྦཏོ དུཀྐཊཀམྨཾ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདིཾ ཀརོཏཱིཏི དུཀྐཊཀམྨཀཱརཱི། ཏེནཱཧ ‘‘ཙིནྟཡནྟོ’’ཏིཨཱདི། ཏཱནི ཨུཔནིསྶཱཡ ཛཱཏནྟི ཏཛྫཾ། ཏཏོ ཨེཝ ཏེསཾ སཱརུཔྤཾ ཨནུརཱུཔནྟི ཏསྶཱརུཔྤཾ། ཏེནཱཧ ‘‘ཏཛྫཱཏིཀ’’ནྟིཨཱདི། ཀཙྪམཱནཱཡཱཏི ཀཐིཡམཱནཱཡ།
246.Etehīti ducintitādīhi. Etena lakkhaṇasaddassa karaṇatthatamāha. Tānevāti lakkhaṇāni eva. Tassāti bālassa. ‘‘Ayaṃ bālo’’ti nimīyati sañcānīyati etehīti bālanimittāni. Apadānaṃ vuccati vikhyātaṃ kammaṃ. Ducintitādīni ca bāle vikhyātāni, avadhāraṇabhāve vā, tasmā bālassa apadānānīti bālāpadānāni. Abhijjhādīhi duṭṭhaṃ dūsitaṃ cintetīti ducintitacintī. Lobhādīhi duṭṭhaṃ bhāsitaṃ musāvādādiṃ bhāsatīti dubbhāsitabhāsī. Tesaṃ tesaṃyeva vasena kattabbato dukkaṭakammaṃ pāṇātipātādiṃ karotīti dukkaṭakammakārī. Tenāha ‘‘cintayanto’’tiādi. Tāni upanissāya jātanti tajjaṃ. Tato eva tesaṃ sāruppaṃ anurūpanti tassāruppaṃ. Tenāha ‘‘tajjātika’’ntiādi. Kacchamānāyāti kathiyamānāya.
༢༤༨. ཡསྨཱ སཏྟཱནཾ ཡཐཱུཔཙིཏཱནི ཀམྨཱནི ཀཏོཀཱསཱནི ཏདུཔཊྛཱཔིཏཱནི ཀམྨནིམིཏྟགཏིནིམིཏྟཱནི མརཎསྶ ཨཱསནྣཀཱལེ ཙིཏྟསྶ ཨཱཔཱཐཾ ཨཱགཙྪནྟཱནི, ཏདཱ ཨོལམྦནྟཱནི ཝིཡ ཨབྷིབྷཝནྟཱནི ཝིཡ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརནྟཱནི ཝིཡ ཨུཔཊྛཧནྟི, ཏསྨཱ ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨོལམྦནཱདིཨཱཀཱརེན ཧི ཏཱནི ཨུཔཊྛཧནྟཱི’’ཏི། ཨུཔཊྛཱནཱཀཱརོ ཨེཝ ཏདཱ ཙིཏྟསྶ གོཙརབྷཱཝཾ གཙྪཏཱིཏི ཨཱཧ – ‘‘ཏསྨིཾ ཨུཔཊྛཱནཱཀཱརེ ཨཱཔཱཐགཏེ’’ཏི།
248. Yasmā sattānaṃ yathūpacitāni kammāni katokāsāni tadupaṭṭhāpitāni kammanimittagatinimittāni maraṇassa āsannakāle cittassa āpāthaṃ āgacchantāni, tadā olambantāni viya abhibhavantāni viya ajjhottharantāni viya upaṭṭhahanti, tasmā vuttaṃ – ‘‘olambanādiākārena hi tāni upaṭṭhahantī’’ti. Upaṭṭhānākāro eva tadā cittassa gocarabhāvaṃ gacchatīti āha – ‘‘tasmiṃ upaṭṭhānākāre āpāthagate’’ti.
༢༤༩. ན སཀྐཱཏི ན ཝདཏཱིཏི ཨེཏེན དྭེཔི པཊིསེདྷཱ པཀཏིཨཏྠཱཏི ཨཡམཏྠོ ཝུཏྟོ ཧོཏི། ན སུཀརཱཏི པན ཨིམིནཱ དུཀྐརབྷཱཝོ དཱིཔིཏོ, དུཀྐརཉྩ ཏཱཝ ཨུཔཱཡེན སཀྐཱ ཀཱཏུནྟི དསྶེནྟོ ཨཱཧ – ‘‘ན སུཀརཾ པནཱ’’ཏིཨཱདི། ཏེནཱཏི ཝིནིཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ གམནེན ཨཉྙམཉྙཾ སཾཝིཛ྄ཛྷནེན། ཨསྶཱཏི ཙོརསྶ། ཨིཏོ ཨུཏྟརིཔཱིཏི མཛ྄ཛྷནྷིཀསམཡཾ སཱཡནྷསམཡཉྩ སཏྟིསཏེན།
249.Na sakkāti na vadatīti etena dvepi paṭisedhā pakatiatthāti ayamattho vutto hoti. Na sukarāti pana iminā dukkarabhāvo dīpito, dukkarañca tāva upāyena sakkā kātunti dassento āha – ‘‘na sukaraṃ panā’’tiādi. Tenāti vinivijjhitvā gamanena aññamaññaṃ saṃvijjhanena. Assāti corassa. Ito uttaripīti majjhanhikasamayaṃ sāyanhasamayañca sattisatena.
༢༥༠. སངྑམྤི ན ཨུཔེཏཱིཏི ཨིམིནཱ སངྑཱཏབྦམཏྟཾ ནཏྠཱིཏི དཱིཔིཏཾ ཧོཏཱིཏི ཨཱཧ – ‘‘གཎནཱམཏྟམྤི ན གཙྪཏཱི’’ཏི། ཨུཔནིཀྑེཔནམཏྟམྤཱིཏི ཨེཏྠཱཔི ཨེསེཝ ནཡོ། ཀལབྷཱགནྟི ཀལཱནཾ སངྒཎནཀོཊྛཱསཾ། ཏེནཱཧ ‘‘སཏིམཾ ཀལ’’ནྟིཨཱདི། ཨོལོཀིཏམཏྟམྤཱིཏི ཨུཔནིཀྑེཔནཝསེན ཨོལོཀནམཏྟཀམྤི། ཏཾ ཀམྨཀཱརཎནྟི ཏཾ པཉྩཝིདྷབནྡྷནཀམྨཀཱརཎཾ ཙཏུནྣམྤི པསྶཱནཾ ཝསེན སམྤརིཝཏྟེཏྭཱ ཀརོནྟིཡེཝ, པཱལི༹ཡཾ པན ཨེཀཔསྶཝསེན ཨཱགཏཱ། གེཧསྶཱཏི མཧཏོ གེཧསྶ། སབྦཏོཏི སབྦཱཝཡཝཏོ། སམྤཛྫལིཏེ ཨེཀཛཱལཱིབྷཱུཏེ། སུཔཀྐུཐིཏཱཡཱཏི སུཊྛུ ནིཔཀྐཱཡ།
250.Saṅkhampi na upetīti iminā saṅkhātabbamattaṃ natthīti dīpitaṃ hotīti āha – ‘‘gaṇanāmattampi na gacchatī’’ti. Upanikkhepanamattampīti etthāpi eseva nayo. Kalabhāganti kalānaṃ saṅgaṇanakoṭṭhāsaṃ. Tenāha ‘‘satimaṃ kala’’ntiādi. Olokitamattampīti upanikkhepanavasena olokanamattakampi. Taṃ kammakāraṇanti taṃ pañcavidhabandhanakammakāraṇaṃ catunnampi passānaṃ vasena samparivattetvā karontiyeva, pāḷiyaṃ pana ekapassavasena āgatā. Gehassāti mahato gehassa. Sabbatoti sabbāvayavato. Sampajjalite ekajālībhūte. Supakkuthitāyāti suṭṭhu nipakkāya.
ཝིབྷཏྟོཏི ཏཏྠ ནིབྦཏྟཀསཏྟཱནཾ སཱདྷཱརཎཀམྨུནཱ ཝིབྷཏྟོ ཝིཡ ནིབྦཏྟོ། ཨཡོཔཱཀཱརེན པརིཏོ ཨཏྟོ གཧིཏོཏི ཨཡོཔཱཀཱརཔརིཡཏྟོ པརིཀྑིཏྟོ།
Vibhattoti tattha nibbattakasattānaṃ sādhāraṇakammunā vibhatto viya nibbatto. Ayopākārena parito atto gahitoti ayopākārapariyatto parikkhitto.
ཡམཀགོལ༹ཀཱཏི དཱརཀཱནཾ ཀཱིལ༹ནཡུགལཱ༹། ཨེཝམྤི དུཀྑོཏི ཡཐཱཝུཏྟཨུསྶདནིརཡཝསེནཔི སོཏ-གྷཱན-ཛིཝ྄ཧཱ-ཀཱཡ-མནོ-གོཙརཏཱཝསེནཔི ཨིམིནཱ ཨཱཀཱརེན དུཀྑོཏི།
Yamakagoḷakāti dārakānaṃ kīḷanayugaḷā. Evampi dukkhoti yathāvuttaussadanirayavasenapi sota-ghāna-jivhā-kāya-mano-gocaratāvasenapi iminā ākārena dukkhoti.
༢༥༡. དནྟེཧི ཨུལླེཧིཏྭཱཏི ཨུཏྟརདནྟེཧི ཨཉྪིཏྭཱ། རསཝསེན ཨཏིཏྟོ ཨསྶཱདོ རསཱདོ། ཏེནཱཧ ‘‘རསགེདྷེན པརིབྷུཏྟརསོ’’ཏི།
251.Dantehi ullehitvāti uttaradantehi añchitvā. Rasavasena atitto assādo rasādo. Tenāha ‘‘rasagedhena paribhuttaraso’’ti.
༢༥༢. དུརཱུཔོཏི ཝིརཱུཔོ། དུདྡསོཏི ཏེནེཝ ཝིརཱུཔབྷཱཝེན ཨནིཊྛདསྶནོ། ལཀུཎྛཀོཏི རསྶོ། པཝིཊྛགཱིཝོཏི ཁནྡྷནྟརཾ ཨནུཔཝིཊྛགཱིཝོ། མཧོདརོཏི ཝིཔུལཀུཙྪི། ཡེབྷུཡྻེན ཧི ལཀུཎྚཀཱ སཏྟཱ རསྶགཱིཝཱ པུཐུལཀུཙྪིཀཱཝ ཧོནྟཱིཏི ཏཐཱ ཝུཏྟཾ། ཀཱཎོ ནཱམ ཙཀྑུཝིཀལོཏི ཝུཏྟཾ – ‘‘ཨེཀཀྑིཀཱཎོ ཝཱ ཨུབྷཡཀྑིཀཱཎོ ཝཱ’’ཏི། ཀུཎཱིཏི ཧཏྠཝིཀལོ ཝུཙྩཏཱིཏི ཨཱཧ – ‘‘ཨེཀཧཏྠཀུཎཱི ཝཱ ཨུབྷཡཧཏྠཀུཎཱི ཝཱ’’ཏི། ཝཱཏཱདིནཱ ཨུཔཧཏཀཱཡཔཀྑོ ཨིདྷ པཀྑཧཏོཏི ཨདྷིཔྤེཏོ, ན པཀྑིཧཏོཏི ཨཱཧ – ‘‘པཀྑཧཏོཏི པཱིཋསཔྤཱི’’ཏི། དུཀྑཱནུཔབནྡྷདསྶནཏྠནྟི ཨཔརཱཔརཛཱཏཱིསུ ཝིཔཱཀདུཀྑསྶ ཨནུཔབནྡྷཝསེན པཝཏྟིདསྶནཏྠཾ།
252.Durūpoti virūpo. Duddasoti teneva virūpabhāvena aniṭṭhadassano. Lakuṇṭhakoti rasso. Paviṭṭhagīvoti khandhantaraṃ anupaviṭṭhagīvo. Mahodaroti vipulakucchi. Yebhuyyena hi lakuṇṭakā sattā rassagīvā puthulakucchikāva hontīti tathā vuttaṃ. Kāṇo nāma cakkhuvikaloti vuttaṃ – ‘‘ekakkhikāṇo vā ubhayakkhikāṇo vā’’ti. Kuṇīti hatthavikalo vuccatīti āha – ‘‘ekahatthakuṇī vā ubhayahatthakuṇī vā’’ti. Vātādinā upahatakāyapakkho idha pakkhahatoti adhippeto, na pakkhihatoti āha – ‘‘pakkhahatoti pīṭhasappī’’ti. Dukkhānupabandhadassanatthanti aparāparajātīsu vipākadukkhassa anupabandhavasena pavattidassanatthaṃ.
ཀལཱིཡཏི ཁལཱིཡཏི ཨཔྤཧཱིཡཏི སཱསནཾ ཨེཏེནཱཏི ཀལི, ཛུཏཔརཱཛཡོ། སོ ཨེཝ གཧསདིསཏཱཡ ‘‘ཀལིགྒཧོ’’ཏི ཝུཏྟོ། ཨདྷིབནྡྷནྟི ཀུཊུམྦསྶ ཨདྷིཝུཏྠསྶ མཱུལབྷཱུཏསྶ ཨཏྟནོ བནྡྷིཏབྦཏཾ། ཏེནཱཧ ‘‘ཨཏྟནཱཔི བནྡྷཾ ནིགཙྪེཡྻཱ’’ཏི། བཱལབྷཱུམིཡཱ བཱལབྷཱཝསྶ མཏྠཀཔྤཏྟི ནིརཡགཱམིཀམྨཀཱརིཏཱཏི ‘‘ནིརཡེ ནིབྦཏྟཏི’’ཙྩེཝ ཝུཏྟཾ། ཏགྒཧཎེནེཝ པན ཏཏོ མུདུམུདུཏརཱདིཀམྨཝསེན སེསཱཔཱཡེསུ ཨཔརཱཔརནིབྦཏྟཱདིབཱལབྷཱུམི ཝིབྷཱཝིཏཱ ཧོཏཱིཏི།
Kalīyati khalīyati appahīyati sāsanaṃ etenāti kali, jutaparājayo. So eva gahasadisatāya ‘‘kaliggaho’’ti vutto. Adhibandhanti kuṭumbassa adhivutthassa mūlabhūtassa attano bandhitabbataṃ. Tenāha ‘‘attanāpi bandhaṃ nigaccheyyā’’ti. Bālabhūmiyā bālabhāvassa matthakappatti nirayagāmikammakāritāti ‘‘niraye nibbattati’’cceva vuttaṃ. Taggahaṇeneva pana tato mudumudutarādikammavasena sesāpāyesu aparāparanibbattādibālabhūmi vibhāvitā hotīti.
༢༥༣. ཝུཏྟཱནུསཱརེནཱཏི ‘‘བཱལོ ཨཡ’’ནྟིཨཱདིནཱ ཝུཏྟསྶ ཨཏྠཝཙནསྶ ‘‘པཎྜིཏོ ཨཡ’’ནྟི ཨེཏེཧི ལཀྑཱིཡཏཱིཏིཨཱདིནཱ ཨནུསཱརེན། མནོསུཙརིཏཱདཱིནཾ ཝསེནཱཏི ཙིནྟེནྟོ ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱ-ཨབྱཱཔཱད-སམྨཱདསྶནཾ སུཙིནྟིཏམེཝ ཙིནྟེཏཱིཏིཨཱདིནཱ མནོསུཙརིཏཱནཾ ཏིཎྞཾ སུཙརིཏཱནཾ ཝསེན ཡོཛེཏབྦཱནི།
253.Vuttānusārenāti ‘‘bālo aya’’ntiādinā vuttassa atthavacanassa ‘‘paṇḍito aya’’nti etehi lakkhīyatītiādinā anusārena. Manosucaritādīnaṃ vasenāti cintento anabhijjhā-abyāpāda-sammādassanaṃ sucintitameva cintetītiādinā manosucaritānaṃ tiṇṇaṃ sucaritānaṃ vasena yojetabbāni.
ཙཀྐརཏནཝཎྞནཱ
Cakkaratanavaṇṇanā
༢༥༦. ཨུཔོསཐཾ (དཱི॰ ནི॰ ཊཱི॰ ༢.༢༤༣) ཝུཙྩཏི ཨཊྛངྒསམནྣཱགཏཾ སབྦདིཝསེསུ གཧཊྛེཧི རཀྑིཏབྦསཱིལཾ, སམཱདཱནཝསེན ཏཾ ཨེཏསྶ ཨཏྠཱིཏི ཨུཔོསཐིཀོ, ཏསྶ། ཏེནཱཧ ‘‘སམཱདིནྣཨུཔོསཐངྒསྶཱ’’ཏི། ཏདཱཏི ཏསྨིཾ ཀཱལེ, ཡསྨིཾ པན ཀཱལེ ཙཀྐཝཏྟིབྷཱཝསཾཝཏྟནིཡ-དཱན-སཱིལཱདི-པུཉྙསམྦྷཱརསམུདཱགམསམྤནྣོ པཱུརིཏཙཀྐཝཏྟིཝཏྟོ ཀཱདཱིཔདེསཝིསེསཔཙྩཱཛཱཏིཡཱ ཙེཝ ཀུལརཱུཔབྷོགཱདྷིཔཏེཡྻཱདིགུཎཝིསེསསམྤཏྟིཡཱ ཙ ཏདནུརཱུཔེ ཨཏྟབྷཱཝེ ཋིཏོ ཧོཏི, ཏསྨིཾ ཀཱལེ། ཏཱདིསེ ཧི ཀཱལེ ཙཀྐཝཏྟིབྷཱཝཱི པུརིསུཏྟམོ ཡཐཱཝུཏྟགུཎསམནྣཱགཏོ རཱཛཱ ཁཏྟིཡོ ཧུཏྭཱ མུདྡྷཱཝསིཏྟོ ཝིསུདྡྷསཱིལོ ཨནུཔོསཐཾ སཏསཧསྶཝིསྶཛྫནཱདིནཱ སམྨཱཔཊིཔཏྟིཾ པཊིཔཛྫཏི, ན ཡདཱ ཙཀྐརཏནཾ ཨུཔྤཛྫཏི, ཏདཱ ཨེཝ། ཏེནཱཧ – ‘‘པཱཏོ…པེ॰… དྷམྨཏཱ’’ཏི། (ཏཏྠ དམོ ཨིནྡྲིཡསཾཝརོ, སཾཡམོ སཱིལསཾཝརོ།)
256. Uposathaṃ (dī. ni. ṭī. 2.243) vuccati aṭṭhaṅgasamannāgataṃ sabbadivasesu gahaṭṭhehi rakkhitabbasīlaṃ, samādānavasena taṃ etassa atthīti uposathiko, tassa. Tenāha ‘‘samādinnauposathaṅgassā’’ti. Tadāti tasmiṃ kāle, yasmiṃ pana kāle cakkavattibhāvasaṃvattaniya-dāna-sīlādi-puññasambhārasamudāgamasampanno pūritacakkavattivatto kādīpadesavisesapaccājātiyā ceva kularūpabhogādhipateyyādiguṇavisesasampattiyā ca tadanurūpe attabhāve ṭhito hoti, tasmiṃ kāle. Tādise hi kāle cakkavattibhāvī purisuttamo yathāvuttaguṇasamannāgato rājā khattiyo hutvā muddhāvasitto visuddhasīlo anuposathaṃ satasahassavissajjanādinā sammāpaṭipattiṃ paṭipajjati, na yadā cakkaratanaṃ uppajjati, tadā eva. Tenāha – ‘‘pāto…pe… dhammatā’’ti. (Tattha damo indriyasaṃvaro, saṃyamo sīlasaṃvaro.)
ཝུཏྟཔྤཀཱརཔུཉྙཀམྨཔཙྩཡནྟི ཙཀྐཝཏྟིབྷཱཝཱཝཧདཱནདམསཾཡམཱདིཔུཉྙཀམྨཧེཏུཀཾ། ནཱིལམཎིསངྒྷཱཊསདིསནྟི ཨིནྡནཱིལམཎིསཉྩཡསམཱནཾ། དིབྦཱནུབྷཱཝཡུཏྟཏྟཱཏི དསྶནཱིཡཏཱ མནུཉྙགྷོསཏཱ ཨཱཀཱསགཱམིཏཱ ཨོབྷཱསཝིསྶཛྫནཱ ཨཔྤཊིགྷཱཏཏཱ རཉྙོ ཨིཙྪིཏཏྠནིཔྥཏྟིཀཱརཎཏཱཏི ཨེཝམཱདཱིཧི དིབྦསདིསེཧི ཨཱནུབྷཱཝེཧི སམནྣཱགཏཏྟཱ། སབྦེཧི ཨཱཀཱརེཧཱིཏི སབྦེཧི སུནྡརེཧི ཨཱཀཱརེཧི། པརིཔཱུརནྟི པརིཔུཎྞཾ། སཱ ཙསྶ པཱརིཔཱུརི ཨིདཱནེཝ ཝིཏྠཱརཱིཡཏི།
Vuttappakārapuññakammapaccayanti cakkavattibhāvāvahadānadamasaṃyamādipuññakammahetukaṃ. Nīlamaṇisaṅghāṭasadisanti indanīlamaṇisañcayasamānaṃ. Dibbānubhāvayuttattāti dassanīyatā manuññaghosatā ākāsagāmitā obhāsavissajjanā appaṭighātatā rañño icchitatthanipphattikāraṇatāti evamādīhi dibbasadisehi ānubhāvehi samannāgatattā. Sabbehi ākārehīti sabbehi sundarehi ākārehi. Paripūranti paripuṇṇaṃ. Sā cassa pāripūri idāneva vitthārīyati.
པནཱལཱི༹ཏི ཚིདྡཾ། སུདྡྷསིནིདྡྷདནྟཔནྟིཡཱ ནིབྦིཝརཱཡཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ། ནཱབྷིཔནཱལི༹ པརིཀྑེཔཔཊྚེསཱུཏི ནཱབྷིཔརིཀྑེཔཔཊྚེ ཙེཝ ནཱབྷིཡཱ པནཱལི༹པརིཀྑེཔཔཊྚེ ཙ། སུཝིབྷཏྟཱཝཱཏི ཨཉྙམཉྙཾ ཨསཾཀིཎྞཏྟཱ སུཊྛུ ཝིབྷཏྟཱ། པརིཙྪེདལེཁནྟརེསུ མཎིཀཱ སུཝིབྷཏྟཱ ཧུཏྭཱ པཉྙཱཡནྟཱིཏི ཝདནྟི།
Panāḷīti chiddaṃ. Suddhasiniddhadantapantiyā nibbivarāyāti adhippāyo. Nābhipanāḷi parikkhepapaṭṭesūti nābhiparikkhepapaṭṭe ceva nābhiyā panāḷiparikkhepapaṭṭe ca. Suvibhattāvāti aññamaññaṃ asaṃkiṇṇattā suṭṭhu vibhattā. Paricchedalekhantaresu maṇikā suvibhattā hutvā paññāyantīti vadanti.
པརིཙྪེདལེཁཱདཱིནཱིཏི ཨཱདི-སདྡེན མཱལཱཀམྨཱདིཾ སངྒཎྷཱཏི། སུརཏྟཱཏིཨཱདཱིསུ སུརཏྟགྒཧཎེན མཧཱནཱམཝཎྞཏཾ པཊིཀྑིཔཏི, སུདྡྷགྒཧཎེན སཾཀིལིཊྛཏཾ, སིནིདྡྷགྒཧཎེན ལཱུཁཏཾ། ཀཱམཾ ཏསྶ ཙཀྐརཏནསྶ ནེམིམཎྜལཾ ཨསནྡྷིཀཾཝ ནིབྦཏྟཾ, སབྦཏྠཀམེཝ པན ཀེཝལཾ པཝཱལ༹ཝཎྞོཝ ན སོབྷཏཱིཏི པཀཏིཙཀྐསྶ སནྡྷིཡུཏྟེསུ ཋཱནེསུ རཏྟཛམྦུནདཔརིཀྑཏཾ ཨཧོསི, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ ‘‘སནྡྷཱིསུ པནསྶཱ’’ཏིཨཱདི།
Paricchedalekhādīnīti ādi-saddena mālākammādiṃ saṅgaṇhāti. Surattātiādīsu surattaggahaṇena mahānāmavaṇṇataṃ paṭikkhipati, suddhaggahaṇena saṃkiliṭṭhataṃ, siniddhaggahaṇena lūkhataṃ. Kāmaṃ tassa cakkaratanassa nemimaṇḍalaṃ asandhikaṃva nibbattaṃ, sabbatthakameva pana kevalaṃ pavāḷavaṇṇova na sobhatīti pakaticakkassa sandhiyuttesu ṭhānesu rattajambunadaparikkhataṃ ahosi, taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘sandhīsu panassā’’tiādi.
ནེམིམཎྜལཔིཊྛིཡནྟི ནེམིམཎྜལསྶ པིཊྛིཔདེསེ། དསནྣཾ དསནྣཾ ཨརཱནམནྟརེཏི དསནྣཾ དསནྣཾ ཨརཱནཾ ཨནྟརསམཱིཔེ པདེསེ། ཚིདྡམཎྜལཙིཏྟོཏི མཎྜལསཎྛཱནཚིདྡཝིཙིཏྟོ། སུཀུསལསམནྣཱཧཏསྶཱཏི སུཊྛུ ཀུསལེན སིཔྤིནཱ པཧཏསྶ, ཝཱདིཏསྶཱཏི ཨཏྠོ། ཝགྒཱུཏི མནོརམོ རཛནཱིཡོཏི སུཎནྟཱནཾ རཱགུཔྤཱདཀོ། ཀམནཱིཡོཏི ཀནྟོ། སམོསརིཏཀུསུམདཱམཱཏི ཨོལམྦིཏསུགནྡྷཀུསུམདཱམཱ། ནེམིཔརིཀྑེཔསྶཱཏི ནེམིཔརིཡནྟཔརིཀྑེཔསྶ། ནཱབྷིཔནཱལི༹ཡཱ དྭིནྣཾ པསྶཱནཾ ཝསེན ‘‘དྭིནྣམྤི ནཱབྷིཔནཱལཱི༹ན’’ནྟི ཝུཏྟཾ། ཨེཀཱ ཨེཝ ཧི སཱ པནཱལི༹། ཡེཧཱིཏི ཡེཧི དྭཱིཧི སཱིཧམུཁེཧི། པུན ཡེཧཱིཏི མུཏྟཱཀལཱཔེཧི།
Nemimaṇḍalapiṭṭhiyanti nemimaṇḍalassa piṭṭhipadese. Dasannaṃ dasannaṃ arānamantareti dasannaṃ dasannaṃ arānaṃ antarasamīpe padese. Chiddamaṇḍalacittoti maṇḍalasaṇṭhānachiddavicitto. Sukusalasamannāhatassāti suṭṭhu kusalena sippinā pahatassa, vāditassāti attho. Vaggūti manoramo rajanīyoti suṇantānaṃ rāguppādako. Kamanīyoti kanto. Samosaritakusumadāmāti olambitasugandhakusumadāmā. Nemiparikkhepassāti nemipariyantaparikkhepassa. Nābhipanāḷiyā dvinnaṃ passānaṃ vasena ‘‘dvinnampi nābhipanāḷīna’’nti vuttaṃ. Ekā eva hi sā panāḷi. Yehīti yehi dvīhi sīhamukhehi. Puna yehīti muttākalāpehi.
ཨོདྷཱཔཡམཱནནྟི སོཏུཾ ཨཝཧིཏཱནི ཀུརུམཱནཾ། ཙནྡོ པུརཏོ, ཙཀྐརཏནཾ པཙྪཱཏི ཨེཝཾ པུབྦཱཔརིཡེན པུབྦཱཔརབྷཱགེན།
Odhāpayamānanti sotuṃ avahitāni kurumānaṃ. Cando purato, cakkaratanaṃ pacchāti evaṃ pubbāpariyena pubbāparabhāgena.
ཨནྟེ པུརསྶཱཏི ཨནུརཱདྷཔུརེ རཉྙོ ཨནྟེཔུརསྶ ཨུཏྟརསཱིཧཔཉྫརཨཱསནྣེ ཏདཱ རཉྙོ པཱསཱདེ ཏཱདིསསྶ ཨུཏྟརདིསཱཡ སཱིཧཔཉྫརསྶ ལབྦྷམཱནཏྟཱ ཝུཏྟཾ། སུཁེན སཀྐཱཏི ཀིཉྩི ཨནཱརུཧིཏྭཱ སརཱིརཉྩ ཨནུལླངྒྷིཏྭཱ ཡཐཱཋིཏེནེཝ ཧཏྠེན པུཔྥམུཊྛིཡོ ཁིཔིཏྭཱ སུཁེན སཀྐཱ ཧོཏི པཱུཛེཏུཾ།
Ante purassāti anurādhapure rañño antepurassa uttarasīhapañjaraāsanne tadā rañño pāsāde tādisassa uttaradisāya sīhapañjarassa labbhamānattā vuttaṃ. Sukhena sakkāti kiñci anāruhitvā sarīrañca anullaṅghitvā yathāṭhiteneva hatthena pupphamuṭṭhiyo khipitvā sukhena sakkā hoti pūjetuṃ.
ནཱནཱཝིརཱགརཏནཔྤབྷཱསམུཛྫལནྟི ནཱནཱཝིདྷཙིཏྟཝཎྞརཏནོབྷཱསཔབྷསྶརཾ། ཨཱཀཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ པཝཏྟེཏི། ཨཱགནྟྭཱ ཋིཏཊྛཱནཏོ ཨུཔརི ཨཱཀཱསཾ ཨབྦྷུགྒནྟྭཱ པཝཏྟེ།
Nānāvirāgaratanappabhāsamujjalanti nānāvidhacittavaṇṇaratanobhāsapabhassaraṃ. Ākāsaṃ abbhuggantvā pavatteti. Āgantvā ṭhitaṭṭhānato upari ākāsaṃ abbhuggantvā pavatte.
སནྣིཝེསཀྑམོཏི ཁནྡྷཝཱརསནྣིཝེསཡོགྱོ། སུལབྷཱཧཱརཱུཔཀརཎོཏི སུཁེནེཝ ལདྡྷབྦདྷཉྙགོརསདཱརུཏིཎཱདིབྷོཛནསཱདྷནོ། པརཙཀྐནྟི པརསྶ རཉྙོ སེནཱ, ཨཱཎཱ ཝཱ།
Sannivesakkhamoti khandhavārasannivesayogyo. Sulabhāhārūpakaraṇoti sukheneva laddhabbadhaññagorasadārutiṇādibhojanasādhano. Paracakkanti parassa rañño senā, āṇā vā.
ཨཱགཏནནྡནོཏི ཨཱགཏོ ཧུཏྭཱ ནནྡིཛནནོ། ཨཱགཏཾ ཝཱ ཨཱགམནཾ, ཏེན ནནྡཏཱིཏི ཨཱགཏནནྡནོ། གམནེན སོཙེཏཱིཏི གམནསོཙནོ། ཨུཔཀཔྤེཐཱཏི ཨུཔརཱུཔརི ཀཔྤེཐ སཾཝིདཧཐ, ཨུཔནེཐཱཏི ཨཏྠོ། ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱཏི ཧེཏུཏོཔི སབྷཱཝཏོཔི ཕལཏོཔི དིཊྛདྷམྨིཀསམྤརཱཡིཀཨཱདཱིནཝཏོཔི ཝཱིམཾསིཏྭཱ།
Āgatanandanoti āgato hutvā nandijanano. Āgataṃ vā āgamanaṃ, tena nandatīti āgatanandano. Gamanena socetīti gamanasocano. Upakappethāti uparūpari kappetha saṃvidahatha, upanethāti attho. Upaparikkhitvāti hetutopi sabhāvatopi phalatopi diṭṭhadhammikasamparāyikaādīnavatopi vīmaṃsitvā.
ཝིབྷཱཝེནྟི པཉྙཱཡ ཨཏྠཾ ཝིབྷཱུཏཾ ཀརོནྟཱིཏི ཝིབྷཱཝིནོ, པཉྙཝནྟོ། ཨནུཡནྟཱཏི ཨནུཝཏྟཀཱ། ཨོགཙྪམཱནནྟི ཨོསཱིདནྟཾ། ཡོཛནམཏྟནྟི ཝིཏྠཱརཏོ ཡོཛནམཏྟཾ པདེསཾ། གམྦྷཱིརབྷཱཝེན པན ཡཐཱ བྷཱུམི དིསྶཏི, ཨེཝཾ ཨོགཙྪཏི། ཏེནཱཧ ‘‘མཧཱསམུདྡཏལ’’ནྟིཨཱདི། ཨནྟེ ཙཀྐརཏནཾ ཨུདཀེན སེནཱཡ ཨནཛ྄ཛྷོཏྠརཎཏྠཾ།
Vibhāventi paññāya atthaṃ vibhūtaṃ karontīti vibhāvino, paññavanto. Anuyantāti anuvattakā. Ogacchamānanti osīdantaṃ. Yojanamattanti vitthārato yojanamattaṃ padesaṃ. Gambhīrabhāvena pana yathā bhūmi dissati, evaṃ ogacchati. Tenāha ‘‘mahāsamuddatala’’ntiādi. Ante cakkaratanaṃ udakena senāya anajjhottharaṇatthaṃ.
༢༥༧. པུརཏྠིམོ སམུདྡོ པརིཡནྟོ ཨསྶཱཏི པུརཏྠིམསམུདྡཔརིཡནྟོ, པུརཏྠིམསམུདྡཾ པརིཡནྟཾ ཀཏྭཱ། ཙཱཏུརནྟཱཡཱཏི ཙཱཏུསམུདྡནྟཱཡ པུབྦཝིདེཧཱདིཙཏུཀོཊྛཱསནྟཱཡ།
257. Puratthimo samuddo pariyanto assāti puratthimasamuddapariyanto, puratthimasamuddaṃ pariyantaṃ katvā. Cāturantāyāti cātusamuddantāya pubbavidehādicatukoṭṭhāsantāya.
ཧཏྠིརཏནཝཎྞནཱ
Hatthiratanavaṇṇanā
༢༥༨. ཧརིཙནྡནཱདཱིཧཱིཏི ཨཱདི-སདྡེན ཙཏུཛྫཱཏིཡགནྡྷཱདིཾ སངྒཎྷཱཏི། ཨཱགམནཾ ཙིནྟེཐཱཏི ཝདནྟི ཙཀྐཝཏྟིཝཏྟསྶ པཱུརིཏཏཱཡ པརིཙིཏཏྟཱ། བྷཱུམིཕུསནཀེཧི ཝཱལདྷི, ཝརངྒཾ ཧཏྠོཏི ཨིམེཧི ཙ ཏཱིཧི, ཙཏཱུཧི པཱདེཧི ཙཱཏི སཏྟཧི ཨཝཡཝེཧི ཋིཏཏྟཱ སཏྟཔཏིཊྛོ། ཨིཏརེསཾ ཨམཙྩཱདཱིནཾ ཙིནྟཡནྟཱནཾ ན ཨཱགཙྪཏི། ཨཔནེཏྭཱཏི ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན ཨཔནེཏྭཱ། གནྡྷམེཝ ཧི ཏསྶ ཨིཏརེ ཧཏྠིནོ ན སཧནྟི།
258.Haricandanādīhīti ādi-saddena catujjātiyagandhādiṃ saṅgaṇhāti. Āgamanaṃ cintethāti vadanti cakkavattivattassa pūritatāya paricitattā. Bhūmiphusanakehi vāladhi, varaṅgaṃ hatthoti imehi ca tīhi, catūhi pādehi cāti sattahi avayavehi ṭhitattā sattapatiṭṭho. Itaresaṃ amaccādīnaṃ cintayantānaṃ na āgacchati. Apanetvāti attano ānubhāvena apanetvā. Gandhameva hi tassa itare hatthino na sahanti.
ཨསྶརཏནཝཎྞནཱ
Assaratanavaṇṇanā
སིནྡྷཝཀུལཏོཏི སིནྡྷཝསྶཱཛཱནཱིཡཀུལཏོ།
Sindhavakulatoti sindhavassājānīyakulato.
མཎིརཏནཝཎྞནཱ
Maṇiratanavaṇṇanā
སཀཊནཱབྷིསམཔྤམཱཎནྟི པརིཎཱཧཏོ མཧཱསཀཊསྶ ནཱབྷིཡཱ སམཔྤམཱཎཾ། ཨུབྷོསུ ཨནྟེསཱུཏི ཧེཊྛཱ ཨུཔརི ཙཱཏི དྭཱིསུ ཨནྟེསུ། ཀཎྞིཀཔརིཡནྟཏོཏི དྭིནྣཾ ཀཉྩནཔདུམཱནཾ ཀཎྞིཀཱཡ པརིཡནྟཏོ། མུཏྟཱཛཱལཀེ ཋཔེཏྭཱཏི སུཝིསུདྡྷེ མུཏྟཱམཡེ ཛཱལཀེ པཏིཊྛཔེཏྭཱ།
Sakaṭanābhisamappamāṇanti pariṇāhato mahāsakaṭassa nābhiyā samappamāṇaṃ. Ubhosu antesūti heṭṭhā upari cāti dvīsu antesu. Kaṇṇikapariyantatoti dvinnaṃ kañcanapadumānaṃ kaṇṇikāya pariyantato. Muttājālake ṭhapetvāti suvisuddhe muttāmaye jālake patiṭṭhapetvā.
ཨིཏྠིརཏནཝཎྞནཱ
Itthiratanavaṇṇanā
‘‘ཨིཏྠིརཏནཾ པཱཏུབྷཝཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨསྶ པཱཏུབྷཝནཱཀཱརཾ དསྶེཏུཾ, ‘‘མདྡརཱཛཀུལཏོ ཝཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ། མདྡརཊྛཾ ཀིར ཨབྷིརཱུཔཱནཾ ཨིཏྠཱིནཾ ཨུཔྤཏྟིཊྛཱནཾ། སཎྛཱནཔཱརིཔཱུརིཡཱཏི ཧཏྠཔཱདཱདིསརཱིརཱཝཡཝཱནཾ སུསཎྛིཏཏཱཡ། ཨཝཡཝཔཱརིཔཱུརིཡཱ ཧི སམུདཱཡཔཱརིཔཱུརིསིདྡྷི། རཱུཔནྟི སརཱིརཾ། དསྶནཱིཡཱཏི སུརཱུཔབྷཱཝེན པསྶིཏབྦཡུཏྟཱ། སོམནསྶཝསེན ཙིཏྟཾ པསཱདེཏི ཡོནིསོ ཙིནྟེནྟཱནཾ ཀམྨཕལསདྡྷཱཡ ཝསེན། པསཱདཱཝཧཏྟཱཏི ཀཱརཎཝཙནེན ཡཐཱ པཱསཱདིཀཏཱཡ ཝཎྞཔོཀྑརཏཱསིདྡྷི ཝུཏྟཱ, ཨེཝཾ དསྶནཱིཡཏཱཡ པཱསཱདིཀཏཱསིདྡྷི, ཨབྷིརཱུཔཏཱཡ ཙ དསྶནཱིཡཏཱསིདྡྷི ཝཏྟབྦཱཏི ནཡཾ དསྶེཏི། པཊིལོམཏོ ཝཱ ཝཎྞཔོཀྑརཏཱཡ པཱསཱདིཀཏཱསིདྡྷི, པཱསཱདིཀཏཱཡ དསྶནཱིཡཏཱསིདྡྷི, དསྶནཱིཡཏཱཡ ཨབྷིརཱུཔཏཱསིདྡྷི ཡོཛེཏབྦཱ། ཨེཝཾ སརཱིརསམྤཏྟིཝསེན ཨབྷིརཱུཔཏཱདིཀེ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི སརཱིརེ དོསཱབྷཱཝཝསེནཔི ཏེ དསྶེཏུཾ, ‘‘ཨབྷིརཱུཔཱ ཝཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ། ཏཏྠ ཡཐཱ པམཱཎཡུཏྟཱ, ཨེཝཾ ཨཱརོཧཔརིཎཱཧཡོགཏོ ཙ པཱསཱདིཀཱ ནཱཏིདཱིགྷཏཱདཡོ། ཨེཝཾ མནུསྶཱནཾ དིབྦརཱུཔཏཱསམྤཏྟིཔཱིཏི ‘‘ཨཔྤཏྟཱ དིབྦཝཎྞ’’ནྟི ཝུཏྟཾ། ཀཱཡཝིཔཏྟིཡཱཏི སརཱིརདོསསྶ། ཨབྷཱཝོཏི ཨཙྩནྟམེཝ དཱུརཱིབྷཱཝོ།
‘‘Itthiratanaṃpātubhavatī’’ti vatvā assa pātubhavanākāraṃ dassetuṃ, ‘‘maddarājakulato vā’’tiādi vuttaṃ. Maddaraṭṭhaṃ kira abhirūpānaṃ itthīnaṃ uppattiṭṭhānaṃ. Saṇṭhānapāripūriyāti hatthapādādisarīrāvayavānaṃ susaṇṭhitatāya. Avayavapāripūriyā hi samudāyapāripūrisiddhi. Rūpanti sarīraṃ. Dassanīyāti surūpabhāvena passitabbayuttā. Somanassavasena cittaṃ pasādeti yoniso cintentānaṃ kammaphalasaddhāya vasena. Pasādāvahattāti kāraṇavacanena yathā pāsādikatāya vaṇṇapokkharatāsiddhi vuttā, evaṃ dassanīyatāya pāsādikatāsiddhi, abhirūpatāya ca dassanīyatāsiddhi vattabbāti nayaṃ dasseti. Paṭilomato vā vaṇṇapokkharatāya pāsādikatāsiddhi, pāsādikatāya dassanīyatāsiddhi, dassanīyatāya abhirūpatāsiddhi yojetabbā. Evaṃ sarīrasampattivasena abhirūpatādike dassetvā idāni sarīre dosābhāvavasenapi te dassetuṃ, ‘‘abhirūpā vā’’tiādi vuttaṃ. Tattha yathā pamāṇayuttā, evaṃ ārohapariṇāhayogato ca pāsādikā nātidīghatādayo. Evaṃ manussānaṃ dibbarūpatāsampattipīti ‘‘appattā dibbavaṇṇa’’nti vuttaṃ. Kāyavipattiyāti sarīradosassa. Abhāvoti accantameva dūrībhāvo.
སཏཝིཧཏསྶཱཏི སཏཀྑཏྟུཾ ཝིཧཏསྶ། སཏཝིཧཏསྶཱཏི ཙ ཨིདཾ ཀཔྤཱསཔིཙུཝསེན ཝུཏྟཾ, ཏཱུལཔིཙུནོ པན ཝིཧནནམེཝ ནཏྠི། ཀུངྐུམཏགརཏུརུཀྑཡཝནཔུཔྥཱནི ཙཏུཛྫཱཏི། ཏམཱལཏགརཏུརུཀྑཡཝནཔུཔྥཱནཱིཏི ཨཔརེ།
Satavihatassāti satakkhattuṃ vihatassa. Satavihatassāti ca idaṃ kappāsapicuvasena vuttaṃ, tūlapicuno pana vihananameva natthi. Kuṅkumatagaraturukkhayavanapupphāni catujjāti. Tamālatagaraturukkhayavanapupphānīti apare.
ཨགྒིདཌྜྷཱ ཝིཡཱཏི ཨཱསནགཏེན ཨགྒིནཱ དཌྜྷཱ ཝིཡ། པཋམམེཝཱཏི ཨཉྙཀིཙྩཏོ པཋམམེཝ, དསྶནསམཀཱལམེཝཱཏི ཨཏྠོ། ཏཾ ཏཾ ཨཏྟནཱ རཉྙོ ཀཱཏབྦཀིཙྩཾ ཀིཾ ཀརོམཱིཏི པུཙྪིཏབྦཏཱཡ ཀིཾ ཀརཎནྟི པཊིསྶཱཝེཏཱིཏི ཀིངྐཱརཔཊིསྶཱཝིནཱི།
Aggidaḍḍhā viyāti āsanagatena agginā daḍḍhā viya. Paṭhamamevāti aññakiccato paṭhamameva, dassanasamakālamevāti attho. Taṃ taṃ attanā rañño kātabbakiccaṃ kiṃ karomīti pucchitabbatāya kiṃ karaṇanti paṭissāvetīti kiṅkārapaṭissāvinī.
མཱཏུགཱམོ ནཱམ ཡེབྷུཡྻེན སཋཛཱཏིཀོ, ཨིཏྠིརཏནསྶ པན ཏཾ ནཏྠཱིཏི དསྶེཏུཾ, ‘‘སྭཱསྶཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ། གུཎཱཏི རཱུཔགུཎཱ ཙེཝ ཨཱཙཱརགུཎཱ ཙ། པུརིམཀམྨཱནུབྷཱཝེནཱཏི ཏསྶཱ པུརིམཀམྨཱནུབྷཱཝེན། ཨིཏྠིརཏནསྶ ཏབྦྷཱཝསཾཝཏྟནིཡཔུརིམཀམྨསྶ ཨཱནུབྷཱཝེན, ཙཀྐཝཏྟིནོཔི པརིཝཱརསཾཝཏྟནིཡཾ པུཉྙཀམྨཾ ཏཱདིསསྶ ཕལཝིསེསསྶ ཨུཔནིསྶཡོ ཧོཏིཡེཝ། ཏེནཱཧ ‘‘ཙཀྐཝཏྟིནོ པུཉྙཾ ཨུཔནིསྶཱཡཱ’’ཏི། ཨེཏེན སེསརཏནེསུཔི ཏེསཾ ཝིསེསཱནཾ ཏདུཔནིསྶཡཏཱ ཝིབྷཱཝིཏཱ ཨེཝཱཏི དཊྛབྦཾ། པུབྦེ ཨེཀདེསཝསེན ལབྦྷམཱནཔཱརིཔཱུརཱི རཉྙོ ཙཀྐཝཏྟིབྷཱཝཱུཔགམནཏོ པཊྛཱཡ སབྦཱཀཱརཔཱརིཔཱུརཱ ཛཱཏཱ།
Mātugāmo nāma yebhuyyena saṭhajātiko, itthiratanassa pana taṃ natthīti dassetuṃ, ‘‘svāssā’’tiādi vuttaṃ. Guṇāti rūpaguṇā ceva ācāraguṇā ca. Purimakammānubhāvenāti tassā purimakammānubhāvena. Itthiratanassa tabbhāvasaṃvattaniyapurimakammassa ānubhāvena, cakkavattinopi parivārasaṃvattaniyaṃ puññakammaṃ tādisassa phalavisesassa upanissayo hotiyeva. Tenāha ‘‘cakkavattino puññaṃ upanissāyā’’ti. Etena sesaratanesupi tesaṃ visesānaṃ tadupanissayatā vibhāvitā evāti daṭṭhabbaṃ. Pubbe ekadesavasena labbhamānapāripūrī rañño cakkavattibhāvūpagamanato paṭṭhāya sabbākārapāripūrā jātā.
གཧཔཏིརཏནཝཎྞནཱ
Gahapatiratanavaṇṇanā
པཀཏིཡཱཝཱཏི སབྷཱཝེནེཝ, ཙཀྐརཏནཔཱཏུབྷཱཝཏོ པུབྦེཔི།
Pakatiyāvāti sabhāveneva, cakkaratanapātubhāvato pubbepi.
པརིཎཱཡཀརཏནཝཎྞནཱ
Pariṇāyakaratanavaṇṇanā
ནིསྶཱཡཱཏི ཨུཔནིསྶཱཡ།
Nissāyāti upanissāya.
༢༦༠. ཀཊགྒཧོ ཝུཙྩཏི ཛཡགྒཧོ སཀཱནཾ པཎཱནཾ ཀཊབྷཱཝེན ཨཏྠསིདྡྷིཝསེན སངྒཎྷནནྟི ཀཏྭཱ། ཏེནཱཧ ‘‘ཛཡགྒཱཧེནཱ’’ཏི། ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝཱཏི ཨེཀཔྤཡོགེནེཝ སཏསཧསྶཱནི ཨདྷིགཙྪེཡྻཱཏི ཡོཛནཱ། སེསཾ ཝུཏྟནཡཏྟཱ སུཝིཉྙེཡྻམེཝ།
260.Kaṭaggaho vuccati jayaggaho sakānaṃ paṇānaṃ kaṭabhāvena atthasiddhivasena saṅgaṇhananti katvā. Tenāha ‘‘jayaggāhenā’’ti. Ekappahārenevāti ekappayogeneva satasahassāni adhigaccheyyāti yojanā. Sesaṃ vuttanayattā suviññeyyameva.
བཱལཔཎྜིཏསུཏྟཝཎྞནཱཡ ལཱིནཏྠཔྤཀཱསནཱ སམཏྟཱ།
Bālapaṇḍitasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / སུཏྟཔིཊཀ • Suttapiṭaka / མཛྫྷིམནིཀཱཡ • Majjhimanikāya / ༩. བཱལཔཎྜིཏསུཏྟཾ • 9. Bālapaṇḍitasuttaṃ
ཨཊྛཀཐཱ • Aṭṭhakathā / སུཏྟཔིཊཀ (ཨཊྛཀཐཱ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / མཛྫྷིམནིཀཱཡ (ཨཊྛཀཐཱ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ༩. བཱལཔཎྜིཏསུཏྟཝཎྞནཱ • 9. Bālapaṇḍitasuttavaṇṇanā
