Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೩. ಬಾಲವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ
3. Bālavaggavaṇṇanā
೨೨-೨೪. ತತಿಯಸ್ಸ ಪಠಮದುತಿಯತತಿಯಾನಿ ಉತ್ತಾನತ್ಥಾನೇವ।
22-24. Tatiyassa paṭhamadutiyatatiyāni uttānatthāneva.
೨೫. ಚತುತ್ಥೇ ನೇತಬ್ಬೋತಿ ಅಞ್ಞತೋ ಆಹರಿತ್ವಾ ಬೋಧೇತಬ್ಬೋ, ಞಾಪೇತಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
25. Catutthe netabboti aññato āharitvā bodhetabbo, ñāpetabboti attho.
೨೭. ಛಟ್ಠೇ ನೋ ಚೇಪಿ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದೀನಿ ಕರೋನ್ತೋ ಸಚೇಪಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಕರೋನ್ತಿ। ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಮೇವಾತಿ ವಿಞ್ಞೂಹಿ ಗರಹಿತಬ್ಬಭಾವತೋ ಪಟಿಚ್ಛಾದನಾರಹತ್ತಾ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಮೇವಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಅವೀಚಿಆದಯೋ ಪದೇಸವಿಸೇಸಾ ತತ್ಥೂಪಪನ್ನಾ ಸತ್ತಾ ಚ ನಿರಯಗ್ಗಹಣೇನ ಗಹಿತಾತಿ ಆಹ ‘‘ನಿರಯೋತಿ ಸಹೋಕಾಸಕಾ ಖನ್ಧಾ’’ತಿ। ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿ ನಾಮ ವಿಸುಂ ಪದೇಸವಿಸೇಸೋ ನತ್ಥೀತಿ ಆಹ ‘‘ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಯಂ ಖನ್ಧಾವ ಲಬ್ಭನ್ತೀ’’ತಿ।
27. Chaṭṭhe no cepi paṭicchādetvā karontīti pāṇātipātādīni karonto sacepi appaṭicchādetvā karonti. Paṭicchannamevāti viññūhi garahitabbabhāvato paṭicchādanārahattā paṭicchannamevāti vuccati. Avīciādayo padesavisesā tatthūpapannā sattā ca nirayaggahaṇena gahitāti āha ‘‘nirayoti sahokāsakā khandhā’’ti. Tiracchānayoni nāma visuṃ padesaviseso natthīti āha ‘‘tiracchānayoniyaṃ khandhāva labbhantī’’ti.
೩೧. ದಸಮೇ ಅತ್ಥೋ ಫಲಂ ತದಧೀನವುತ್ತಿತಾಯ ವಸೋ ಏತಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥವಸೋ, ಹೇತೂತಿ ಆಹ ‘‘ಅತ್ಥವಸೇತಿ ಕಾರಣಾನೀ’’ತಿ। ಅರಞ್ಞವನಪತ್ಥಾನೀತಿ ಅರಞ್ಞಲಕ್ಖಣಪ್ಪತ್ತಾನಿ ವನಪತ್ಥಾನಿ। ವನಪತ್ಥ-ಸದ್ದೋ ಹಿ ಸಣ್ಡಭೂತೇ ರುಕ್ಖಸಮೂಹೇಪಿ ವತ್ತತೀತಿ ಅರಞ್ಞಗ್ಗಹಣಂ। ವನೀಯತಿ ವಿವೇಕಕಾಮೇಹಿ ಭಜೀಯತಿ, ವನುತೇ ವಾ ತೇ ಅತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ವಸನತ್ಥಾಯ ಯಾಚನ್ತೋ ವಿಯ ಹೋತೀತಿ ವನಂ, ಪತಿಟ್ಠಹನ್ತಿ ಏತ್ಥ ವಿವೇಕಕಾಮಾ ಯಥಾಧಿಪ್ಪೇತವಿಸೇಸಾಧಿಗಮೇನಾತಿ ಪತ್ಥಂ, ವನೇಸು ಪತ್ಥಂ ಗಹನಟ್ಠಾನೇ ಸೇನಾಸನಂ ವನಪತ್ಥಂ। ಕಿಞ್ಚಾಪೀತಿ ಅನುಜಾನನಸಮ್ಭಾವನತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ। ಕಿಂ ಅನುಜಾನಾತಿ? ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯತೋ ಅರಞ್ಞಭಾವಂ ಗಾಮತೋ ಬಹಿ ಅರಞ್ಞನ್ತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯೇನಾ’’ತಿಆದಿ। ಕಿಂ ಸಮ್ಭಾವೇತಿ? ಆರಞ್ಞಕಙ್ಗನಿಪ್ಫಾದಕತ್ತಂ। ಯಞ್ಹಿ ಆರಞ್ಞಕಙ್ಗನಿಪ್ಫಾದಕಂ, ತಂ ವಿಸೇಸತೋ ಅರಞ್ಞನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬನ್ತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಯಂ ತಂ ಪಞ್ಚಧನುಸತಿಕ’’ನ್ತಿಆದಿ। ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಬಹಿ ಇನ್ದಖೀಲಾತಿ ಇನ್ದಖೀಲತೋ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ, ತತೋ ಬಹಿ ಪಟ್ಠಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಬಹಿ ಇನ್ದಖೀಲಾತಿ ವಾ ಯತ್ಥ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಇನ್ದಖೀಲಾನಿ, ತತ್ಥ ಬಹಿದ್ಧಾ ಇನ್ದಖೀಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ। ಯತ್ಥ ತಂ ನತ್ಥಿ, ತದರಹಟ್ಠಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯಾತಿ ವದನ್ತಿ। ಗಾಮನ್ತನ್ತಿ ಗಾಮಸಮೀಪಂ। ಅನುಪಚಾರಟ್ಠಾನನ್ತಿ ನಿಚ್ಚಕಿಚ್ಚವಸೇನ ನ ಉಪಚರಿತಬ್ಬಟ್ಠಾನಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಯತ್ಥ ನ ಕಸೀಯತಿ ನ ವಪೀಯತೀ’’ತಿ।
31. Dasame attho phalaṃ tadadhīnavuttitāya vaso etassāti atthavaso, hetūti āha ‘‘atthavaseti kāraṇānī’’ti. Araññavanapatthānīti araññalakkhaṇappattāni vanapatthāni. Vanapattha-saddo hi saṇḍabhūte rukkhasamūhepi vattatīti araññaggahaṇaṃ. Vanīyati vivekakāmehi bhajīyati, vanute vā te attasampattiyā vasanatthāya yācanto viya hotīti vanaṃ, patiṭṭhahanti ettha vivekakāmā yathādhippetavisesādhigamenāti patthaṃ, vanesu patthaṃ gahanaṭṭhāne senāsanaṃ vanapatthaṃ. Kiñcāpīti anujānanasambhāvanatthe nipāto. Kiṃ anujānāti? Nippariyāyato araññabhāvaṃ gāmato bahi araññanti. Tenāha ‘‘nippariyāyenā’’tiādi. Kiṃ sambhāveti? Āraññakaṅganipphādakattaṃ. Yañhi āraññakaṅganipphādakaṃ, taṃ visesato araññanti vattabbanti. Tenāha ‘‘yaṃ taṃ pañcadhanusatika’’ntiādi. Nikkhamitvā bahi indakhīlāti indakhīlato bahi nikkhamitvā, tato bahi paṭṭhāyāti attho. Bahi indakhīlāti vā yattha dve tīṇi indakhīlāni, tattha bahiddhā indakhīlato paṭṭhāya. Yattha taṃ natthi, tadarahaṭṭhānato paṭṭhāyāti vadanti. Gāmantanti gāmasamīpaṃ. Anupacāraṭṭhānanti niccakiccavasena na upacaritabbaṭṭhānaṃ. Tenāha ‘‘yattha na kasīyati na vapīyatī’’ti.
ಅತ್ತನೋ ಚ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರನ್ತಿ ಏತೇನ ಸತ್ಥಾ ಅತ್ತನೋ ವಿವೇಕಾಭಿರತಿಂ ಪಕಾಸೇತಿ। ತತ್ಥ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮೋ ನಾಮ ಅಯಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖೋ ಅತ್ತಭಾವೋ, ಸುಖವಿಹಾರೋ ನಾಮ ಚತುನ್ನಂ ಇರಿಯಾಪಥವಿಹಾರಾನಂ ಫಾಸುತಾ। ಏಕಕಸ್ಸ ಹಿ ಅರಞ್ಞೇ ಅನ್ತಮಸೋ ಉಚ್ಚಾರವಸ್ಸಾವಕಿಚ್ಚಂ ಉಪಾದಾಯ ಸಬ್ಬೇ ಇರಿಯಾಪಥಾ ಫಾಸುಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮೇ ಸುಖವಿಹಾರಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರನ್ತಿ ಏವಂ ವಾ ಏತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।
Attano ca diṭṭhadhammasukhavihāranti etena satthā attano vivekābhiratiṃ pakāseti. Tattha diṭṭhadhammo nāma ayaṃ paccakkho attabhāvo, sukhavihāro nāma catunnaṃ iriyāpathavihārānaṃ phāsutā. Ekakassa hi araññe antamaso uccāravassāvakiccaṃ upādāya sabbe iriyāpathā phāsukā honti, tasmā diṭṭhadhamme sukhavihāraṃ diṭṭhadhammasukhavihāranti evaṃ vā ettha attho daṭṭhabbo.
ಪಚ್ಛಿಮಞ್ಚ ಜನತಂ ಅನುಕಮ್ಪಮಾನೋತಿ ಕಥಂ ಅರಞ್ಞವಾಸೇನ ಪಚ್ಛಿಮಾ ಜನತಾ ಅನುಕಮ್ಪಿತಾ ಹೋತಿ? ಸದ್ಧಾಪಬ್ಬಜಿತಾ ಹಿ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಭಗವತೋ ಅರಞ್ಞವಾಸಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಭಗವಾಪಿ ನಾಮ ಅರಞ್ಞಸೇನಾಸನಾನಿ ನ ಮುಞ್ಚತಿ, ಯಸ್ಸ ನೇವತ್ಥಿ ಪರಿಞ್ಞಾತಬ್ಬಂ ನ ಪಹಾತಬ್ಬಂ ನ ಭಾವೇತಬ್ಬಂ ನ ಸಚ್ಛಿಕಾತಬ್ಬಂ, ಕಿಮಙ್ಗಂ ಪನ ಮಯ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ವಸಿತಬ್ಬಮೇವ ಮಞ್ಞಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಏವಂ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಕರಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಏವಂ ಪಚ್ಛಿಮಾ ಜನತಾ ಅನುಕಮ್ಪಿತಾ ಹೋತಿ। ಏತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಪಚ್ಛಿಮೇ ಮಮ ಸಾವಕೇ ಅನುಕಮ್ಪನ್ತೋ’’ತಿ।
Pacchimañca janataṃ anukampamānoti kathaṃ araññavāsena pacchimā janatā anukampitā hoti? Saddhāpabbajitā hi kulaputtā bhagavato araññavāsaṃ disvā ‘‘bhagavāpi nāma araññasenāsanāni na muñcati, yassa nevatthi pariññātabbaṃ na pahātabbaṃ na bhāvetabbaṃ na sacchikātabbaṃ, kimaṅgaṃ pana maya’’nti cintetvā tattha vasitabbameva maññissanti, evaṃ khippameva dukkhassantakarā bhavissanti. Evaṃ pacchimā janatā anukampitā hoti. Etamatthaṃ dassento āha ‘‘pacchime mama sāvake anukampanto’’ti.
೩೨. ಏಕಾದಸಮೇ ವಿಜ್ಜಂ ಭಜನ್ತೀತಿ ವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿಯಾ, ವಿಜ್ಜಾಭಾಗೇ ವಿಜ್ಜಾಕೋಟ್ಠಾಸೇ ವತ್ತನ್ತೀತಿಪಿ ವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿಯಾ। ಪದಂ ಪಚ್ಛಿನ್ದತೀತಿ ಮಗ್ಗಚಿತ್ತಸ್ಸ ಪತಿಟ್ಠಂ ಉಪಚ್ಛಿನ್ದತಿ, ಮಗ್ಗಚಿತ್ತಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತುಂ ನ ದೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉಬ್ಬಟ್ಟೇತ್ವಾತಿ ಸಮುಚ್ಛೇದವಸೇನ ಸಮೂಲಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ। ಅಟ್ಠಸು ಠಾನೇಸೂತಿ ಬುದ್ಧಾದೀಸು ಅಟ್ಠಸು ಠಾನೇಸು। ರಾಗಸ್ಸ ಖಯವಿರಾಗೇನಾತಿ ರಾಗಸ್ಸ ಖಯಸಙ್ಖಾತೇನ ವಿರಾಗೇನ, ರಾಗಸ್ಸ ಅನುಪ್ಪತ್ತಿಧಮ್ಮತಾಪಾದನೇನಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
32. Ekādasame vijjaṃ bhajantīti vijjābhāgiyā, vijjābhāge vijjākoṭṭhāse vattantītipi vijjābhāgiyā. Padaṃ pacchindatīti maggacittassa patiṭṭhaṃ upacchindati, maggacittaṃ patiṭṭhāpetuṃ na detīti attho. Ubbaṭṭetvāti samucchedavasena samūlaṃ uddharitvā. Aṭṭhasu ṭhānesūti buddhādīsu aṭṭhasu ṭhānesu. Rāgassa khayavirāgenāti rāgassa khayasaṅkhātena virāgena, rāgassa anuppattidhammatāpādanenāti vuttaṃ hoti.
ಬಾಲವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Bālavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೩. ಬಾಲವಗ್ಗೋ • 3. Bālavaggo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೩. ಬಾಲವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ • 3. Bālavaggavaṇṇanā