Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
(೧೦) ೫. ಬಾಲವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ
(10) 5. Bālavaggavaṇṇanā
೯೯. ಪಞ್ಚಮಸ್ಸ ಪಠಮೇ ಅನಾಗತಂ ಭಾರಂ ವಹತೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಅಸಮ್ಪತ್ತಂ ಭಾರಂ ವಹತಿ। ಅಥೇರೋವ ಸಮಾನೋ ಥೇರೇಹಿ ವಹಿತಬ್ಬಂ ಬೀಜನಗ್ಗಾಹಧಮ್ಮಜ್ಝೇಸನಾದಿಭಾರಂ ವಹತೀತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೫೯-೧೬೦) ಪನ ಯಸ್ಮಾ ಸಮ್ಮಜ್ಜನಾದಿನವವಿಧಂ ಪುಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ಆಣತ್ತೇನೇವ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಞ್ಚ ಆಣತ್ತೇನೇವ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ವಿನಾ ಆಣತ್ತಿಯಾ ಕರೋನ್ತೋ ಅನಾಗತಂ ಭಾರಂ ವಹತಿ ನಾಮಾತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸಮ್ಮಜ್ಜನೀ ಪದೀಪೋ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಯಞ್ಹಿ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪೋಸಥಾಗಾರಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತು’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತಂ। ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಚ –
99. Pañcamassa paṭhame anāgataṃ bhāraṃ vahatīti attano asampattaṃ bhāraṃ vahati. Atherova samāno therehi vahitabbaṃ bījanaggāhadhammajjhesanādibhāraṃ vahatīti evamettha attho daṭṭhabbo. Aṭṭhakathāyaṃ (mahāva. aṭṭha. 159-160) pana yasmā sammajjanādinavavidhaṃ pubbakiccaṃ āṇatteneva kātabbaṃ, pātimokkhañca āṇatteneva uddisitabbaṃ, tasmā taṃ sabbaṃ vinā āṇattiyā karonto anāgataṃ bhāraṃ vahati nāmāti dassetuṃ ‘‘sammajjanī padīpo’’tiādi vuttaṃ. Yañhi ‘‘anujānāmi, bhikkhave, uposathāgāraṃ sammajjitu’’ntiādinā nayena pāḷiyaṃ āgataṃ. Aṭṭhakathāsu ca –
‘‘ಸಮ್ಮಜ್ಜನೀ ಪದೀಪೋ ಚ, ಉದಕಂ ಆಸನೇನ ಚ।
‘‘Sammajjanī padīpo ca, udakaṃ āsanena ca;
ಉಪೋಸಥಸ್ಸ ಏತಾನಿ, ‘ಪುಬ್ಬಕರಣ’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ॥
Uposathassa etāni, ‘pubbakaraṇa’nti vuccati.
‘‘ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉತುಕ್ಖಾನಂ, ಭಿಕ್ಖುಗಣನಾ ಚ ಓವಾದೋ।
‘‘Chandapārisuddhiutukkhānaṃ, bhikkhugaṇanā ca ovādo;
ಉಪೋಸಥಸ್ಸ ಏತಾನಿ, ‘ಪುಬ್ಬಕಿಚ್ಚ’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ॥ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ ೧೬೮) –
Uposathassa etāni, ‘pubbakicca’nti vuccatī’’ti. (mahāva. aṭṭha 168) –
ಏವಂ ದ್ವೀಹಿ ನಾಮೇಹಿ ನವವಿಧಂ ಪುಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ದಸ್ಸಿತಂ, ತಂ ಅಕತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ತಸ್ಮಾ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಥೇರೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನವಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಣಾಪೇತು’’ನ್ತಿ ವಚನತೋ ಥೇರೇನ ಆಣತ್ತೇನ ಅಗಿಲಾನೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಉಪೋಸಥಾಗಾರಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಪಾನೀಯಂ ಪರಿಭೋಜನೀಯಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತಬ್ಬಂ, ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬಂ, ಪದೀಪೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಅಕರೋನ್ತೋ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ।
Evaṃ dvīhi nāmehi navavidhaṃ pubbakiccaṃ dassitaṃ, taṃ akatvā uposathaṃ kātuṃ na vaṭṭati. Tasmā ‘‘anujānāmi, bhikkhave, therena bhikkhunā navaṃ bhikkhuṃ āṇāpetu’’nti vacanato therena āṇattena agilānena bhikkhunā uposathāgāraṃ sammajjitabbaṃ, pānīyaṃ paribhojanīyaṃ upaṭṭhapetabbaṃ, āsanaṃ paññāpetabbaṃ, padīpo kātabbo, akaronto dukkaṭaṃ āpajjati.
ಥೇರೇನಪಿ ಪತಿರೂಪಂ ಞತ್ವಾ ಆಣಾಪೇತಬ್ಬಂ, ಆಣಾಪೇನ್ತೇನಪಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ವಾ ಸದಾ ಕಾಲಮೇವ ಏಕೋ ವಾ ಭಾರನಿತ್ಥರಣಕೋ ವಾ ಸರಭಾಣಕಧಮ್ಮಕಥಿಕಾದೀಸು ವಾ ಅಞ್ಞತರೋ ನ ಉಪೋಸಥಾಗಾರಸಮ್ಮಜ್ಜನತ್ಥಂ ಆಣಾಪೇತಬ್ಬೋ, ಅವಸೇಸಾ ಪನ ವಾರೇನ ಆಣಾಪೇತಬ್ಬಾ। ಸಚೇ ಆಣತ್ತೋ ಸಮ್ಮಜ್ಜನಿಂ ತಾವಕಾಲಿಕಮ್ಪಿ ನ ಲಭತಿ, ಸಾಖಾಭಙ್ಗಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ತಮ್ಪಿ ಅಲಭನ್ತಸ್ಸ ಲದ್ಧಕಪ್ಪಿಯಂ ಹೋತಿ। ಪದೀಪಕರಣೇಪಿ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಆಣಾಪೇತಬ್ಬೋ, ಆಣಾಪೇನ್ತೇನ ಚ ‘‘ಅಮುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಓಕಾಸೇ ತೇಲಂ ವಾ ಕಪಲ್ಲಿಕಾ ವಾ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ತೇಲಾದೀನಿ ನತ್ಥಿ, ಪರಿಯೇಸಿತಬ್ಬಾನಿ। ಪರಿಯೇಸಿತ್ವಾ ಅಲಭನ್ತಸ್ಸ ಲದ್ಧಕಪ್ಪಿಯಂ ಹೋತಿ। ಅಪಿ ಚ ಕಪಾಲೇ ಅಗ್ಗಿ ಜಾಲೇತಬ್ಬೋ। ಆಸನಪಞ್ಞಾಪನಾಣತ್ತಿಯಮ್ಪಿ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಆಣಾಪೇತಬ್ಬೋ, ಆಣತ್ತೇನ ಚ ಸಚೇ ಉಪೋಸಥಾಗಾರೇ ಆಸನಾನಿ ನತ್ಥಿ, ಸಙ್ಘಿಕಾವಾಸತೋ ಆಹರಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಪುನ ಆಹರಿತಬ್ಬಾನಿ, ಆಸನೇಸು ಅಸತಿ ಕಟಸಾರಕೇಪಿ ತಟ್ಟಿಕಾಯೋಪಿ ಪಞ್ಞಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತಾಸುಪಿ ಅಸತಿ ಸಾಖಾಭಙ್ಗಾನಿ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬಾನಿ। ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಂ ಅಲಭನ್ತಸ್ಸ ಲದ್ಧಕಪ್ಪಿಯಂ ಹೋತಿ।
Therenapi patirūpaṃ ñatvā āṇāpetabbaṃ, āṇāpentenapi yaṃ kiñci kammaṃ karonto vā sadā kālameva eko vā bhāranittharaṇako vā sarabhāṇakadhammakathikādīsu vā aññataro na uposathāgārasammajjanatthaṃ āṇāpetabbo, avasesā pana vārena āṇāpetabbā. Sace āṇatto sammajjaniṃ tāvakālikampi na labhati, sākhābhaṅgaṃ kappiyaṃ kāretvā sammajjitabbaṃ, tampi alabhantassa laddhakappiyaṃ hoti. Padīpakaraṇepi vuttanayeneva āṇāpetabbo, āṇāpentena ca ‘‘amukasmiṃ nāma okāse telaṃ vā kapallikā vā atthi, taṃ gahetvā karohī’’ti vattabbo. Sace telādīni natthi, pariyesitabbāni. Pariyesitvā alabhantassa laddhakappiyaṃ hoti. Api ca kapāle aggi jāletabbo. Āsanapaññāpanāṇattiyampi vuttanayeneva āṇāpetabbo, āṇattena ca sace uposathāgāre āsanāni natthi, saṅghikāvāsato āharitvā paññāpetvā puna āharitabbāni, āsanesu asati kaṭasārakepi taṭṭikāyopi paññāpetuṃ vaṭṭati, tāsupi asati sākhābhaṅgāni kappiyaṃ kāretvā paññāpetabbāni. Kappiyakārakaṃ alabhantassa laddhakappiyaṃ hoti.
ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧೀತಿ ಏತ್ಥ ಉಪೋಸಥಕರಣತ್ಥಂ ಸನ್ನಿಪತಿತೇ ಸಙ್ಘೇ ಬಹಿ ಉಪೋಸಥಂ ಕತ್ವಾ ಆಗತೇನ ಸನ್ನಿಪಾತಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಾಯಸಾಮಗ್ಗಿಂ ಅದೇನ್ತೇನ ಛನ್ದೋ ದಾತಬ್ಬೋ। ಯೋಪಿ ಗಿಲಾನೋ ವಾ ಕಿಚ್ಚಪ್ಪಸುತೋ ವಾ, ತೇನ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ದೇನ್ತೇನ ಛನ್ದೋ ದಾತಬ್ಬೋ। ಕಥಂ ದಾತಬ್ಬೋ? ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ತಿಕೇ ‘‘ಛನ್ದಂ ದಮ್ಮಿ, ಛನ್ದಂ ಮೇ ಹರ, ಛನ್ದಂ ಮೇ ಆರೋಚೇಹೀ’’ತಿ ಅಯಮತ್ಥೋ ಕಾಯೇನ ವಾ ವಾಚಾಯ ವಾ ಉಭಯೇನ ವಾ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ। ಏವಂ ದಿನ್ನೋ ಹೋತಿ ಛನ್ದೋ। ಅಕತೂಪೋಸಥೇನ ಪನ ಗಿಲಾನೇನ ವಾ ಕಿಚ್ಚಪ್ಪಸುತೇನ ವಾ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿ ದಾತಬ್ಬಾ। ಕಥಂ ದಾತಬ್ಬಾ? ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ತಿಕೇ ‘‘ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ದಮ್ಮಿ, ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಮೇ ಹರ, ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಮೇ ಆರೋಚೇಹೀ’’ತಿ ಅಯಮತ್ಥೋ ಕಾಯೇನ ವಾ ವಾಚಾಯ ವಾ ಉಭಯೇನ ವಾ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ। ಏವಂ ದಿನ್ನಾ ಹೋತಿ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿ। ತಂ ಪನ ದೇನ್ತೇನ ಛನ್ದೋಪಿ ದಾತಬ್ಬೋ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತದಹುಪೋಸಥೇ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ದೇನ್ತೇನ ಛನ್ದಮ್ಪಿ ದಾತುಂ, ಸನ್ತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕರಣೀಯ’’ನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿದಾನಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸಪಿ ಅತ್ತನೋಪಿ ಉಪೋಸಥಕರಣಂ ಸಮ್ಪಾದೇತಿ, ನ ಅವಸೇಸಂ ಸಙ್ಘಕಿಚ್ಚಂ। ಛನ್ದದಾನಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸೇವ ಉಪೋಸಥಕರಣಞ್ಚ ಸೇಸಕಿಚ್ಚಞ್ಚ ಸಮ್ಪಾದೇತಿ, ಅತ್ತನೋ ಪನ ಉಪೋಸಥೋ ಅಕತೋಯೇವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ದೇನ್ತೇನ ಛನ್ದೋಪಿ ದಾತಬ್ಬೋ।
Chandapārisuddhīti ettha uposathakaraṇatthaṃ sannipatite saṅghe bahi uposathaṃ katvā āgatena sannipātaṭṭhānaṃ gantvā kāyasāmaggiṃ adentena chando dātabbo. Yopi gilāno vā kiccappasuto vā, tena pārisuddhiṃ dentena chando dātabbo. Kathaṃ dātabbo? Ekassa bhikkhuno santike ‘‘chandaṃ dammi, chandaṃ me hara, chandaṃ me ārocehī’’ti ayamattho kāyena vā vācāya vā ubhayena vā viññāpetabbo. Evaṃ dinno hoti chando. Akatūposathena pana gilānena vā kiccappasutena vā pārisuddhi dātabbā. Kathaṃ dātabbā? Ekassa bhikkhuno santike ‘‘pārisuddhiṃ dammi, pārisuddhiṃ me hara, pārisuddhiṃ me ārocehī’’ti ayamattho kāyena vā vācāya vā ubhayena vā viññāpetabbo. Evaṃ dinnā hoti pārisuddhi. Taṃ pana dentena chandopi dātabbo. Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tadahuposathe pārisuddhiṃ dentena chandampi dātuṃ, santi saṅghassa karaṇīya’’nti. Tattha pārisuddhidānaṃ saṅghassapi attanopi uposathakaraṇaṃ sampādeti, na avasesaṃ saṅghakiccaṃ. Chandadānaṃ saṅghasseva uposathakaraṇañca sesakiccañca sampādeti, attano pana uposatho akatoyeva hoti, tasmā pārisuddhiṃ dentena chandopi dātabbo.
ಉತುಕ್ಖಾನನ್ತಿ ‘‘ಹೇಮನ್ತಾದೀನಂ ಉತೂನಂ ಏತ್ತಕಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಏತ್ತಕಂ ಅವಸಿಟ್ಠ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಉತೂನಂ ಆಚಿಕ್ಖನಂ। ಭಿಕ್ಖುಗಣನಾತಿ ‘‘ಏತ್ತಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಪೋಸಥಗ್ಗೇ ಸನ್ನಿಪತಿತಾ’’ತಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಗಣನಾ। ಇದಮ್ಪಿ ಉಭಯಂ ಕತ್ವಾವ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ। ಓವಾದೋತಿ ಭಿಕ್ಖುನೋವಾದೋ। ನ ಹಿ ಭಿಕ್ಖೂನೀಹಿ ಯಾಚಿತಂ ಓವಾದಂ ಅನಾರೋಚೇತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಹಿ ‘‘ಸ್ವೇ ಉಪೋಸಥೋ’’ತಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಉಪೋಸಥೋ ಚಾತುದ್ದಸೋ, ಪನ್ನರಸೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪುನ ಉಪೋಸಥದಿವಸೇ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘೋ, ಅಯ್ಯ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪಾದೇ ವನ್ದತಿ, ಓವಾದೂಪಸಙ್ಕಮನಞ್ಚ ಯಾಚತಿ, ಲಭತು ಕಿರ, ಅಯ್ಯ, ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘೋ ಓವಾದೂಪಸಙ್ಕಮನ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಓವಾದಂ ಯಾಚನ್ತಿ। ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಬಾಲಗಿಲಾನಗಮಿಯೇ ಅಞ್ಞೋ ಸಚೇಪಿ ಆರಞ್ಞಕೋ ಹೋತಿ, ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹೇತುಂ ನ ಲಭತಿ, ತಸ್ಮಾ ಯೇನ ಸೋ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತೋ, ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಉಪೋಸಥಗ್ಗೇ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪಾದೇ ವನ್ದತಿ, ಓವಾದೂಪಸಙ್ಕಮನಞ್ಚ ಯಾಚತಿ, ಲಭತು ಕಿರ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘೋ ಓವಾದೂಪಸಙ್ಕಮನ’’ನ್ತಿ।
Utukkhānanti ‘‘hemantādīnaṃ utūnaṃ ettakaṃ atikkantaṃ, ettakaṃ avasiṭṭha’’nti evaṃ utūnaṃ ācikkhanaṃ. Bhikkhugaṇanāti ‘‘ettakā bhikkhū uposathagge sannipatitā’’ti bhikkhūnaṃ gaṇanā. Idampi ubhayaṃ katvāva uposatho kātabbo. Ovādoti bhikkhunovādo. Na hi bhikkhūnīhi yācitaṃ ovādaṃ anārocetvā uposathaṃ kātuṃ vaṭṭati. Bhikkhuniyo hi ‘‘sve uposatho’’ti āgantvā ‘‘ayaṃ uposatho cātuddaso, pannaraso’’ti pucchitvā puna uposathadivase āgantvā ‘‘bhikkhunisaṅgho, ayya, bhikkhusaṅghassa pāde vandati, ovādūpasaṅkamanañca yācati, labhatu kira, ayya, bhikkhunisaṅgho ovādūpasaṅkamana’’nti evaṃ ovādaṃ yācanti. Taṃ ṭhapetvā bālagilānagamiye añño sacepi āraññako hoti, appaṭiggahetuṃ na labhati, tasmā yena so paṭiggahito, tena bhikkhunā uposathagge pātimokkhuddesako bhikkhu evaṃ vattabbo ‘‘bhikkhunisaṅgho, bhante, bhikkhusaṅghassa pāde vandati, ovādūpasaṅkamanañca yācati, labhatu kira, bhante, bhikkhunisaṅgho ovādūpasaṅkamana’’nti.
ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಕೇನ ವತ್ತಬ್ಬಂ – ‘‘ಅತ್ಥಿ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುನೋವಾದಕೋ ಸಮ್ಮತೋ’’ತಿ। ಸಚೇ ಹೋತಿ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುನೋವಾದಕೋ ಸಮ್ಮತೋ, ತತೋ ತೇನ ಸೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ – ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುನೋವಾದಕೋ ಸಮ್ಮತೋ, ತಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘೋ ಉಪಸಙ್ಕಮತೂ’’ತಿ। ಸಚೇ ನತ್ಥಿ, ತತೋ ತೇನ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ – ‘‘ಕೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಉಸ್ಸಹತಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಓವದಿತು’’ನ್ತಿ। ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಉಸ್ಸಹತಿ, ಸೋಪಿ ಚ ಅಟ್ಠಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ತಂ ತತ್ಥೇವ ಸಮ್ಮನ್ನಿತ್ವಾ ಓವಾದಪ್ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ – ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುನೋವಾದಕೋ ಸಮ್ಮತೋ, ತಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘೋ ಉಪಸಙ್ಕಮತೂ’’ತಿ। ಸಚೇ ಪನ ನ ಕೋಚಿ ಉಸ್ಸಹತಿ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಕೇನ ವತ್ತಬ್ಬಂ – ‘‘ನತ್ಥಿ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುನೋವಾದಕೋ ಸಮ್ಮತೋ, ಪಾಸಾದಿಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಪಾದೇತೂ’’ತಿ। ಏತ್ತಾವತಾ ಹಿ ಸಿಕ್ಖತ್ತಯಸಙ್ಗಹಿತಂ ಸಕಲಂ ಸಾಸನಂ ಆರೋಚಿತಂ ಹೋತಿ। ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪಾಟಿಪದೇ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ। ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಮ್ಪಿ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನಜ್ಝಿಟ್ಠೇನ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಉದ್ದಿಸೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ ವಚನತೋ ಅನಾಣತ್ತೇನ ನ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ। ‘‘ಥೇರಾಧೇಯ್ಯಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖ’’ನ್ತಿ ಹಿ ವಚನತೋ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋ ವಾ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸೇಯ್ಯ , ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯೋ ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖು ಬ್ಯತ್ತೋ ಪಟಿಬಲೋ, ತಸ್ಸಾಧೇಯ್ಯಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖ’’ನ್ತಿ ವಚನತೋ ನವಕತರೋ ವಾ ಥೇರೇನ ಆಣತ್ತೋ। ದುತಿಯಾದೀನಿ ಉತ್ತಾನತ್ಥಾನೇವ।
Pātimokkhuddesakena vattabbaṃ – ‘‘atthi koci bhikkhu bhikkhunovādako sammato’’ti. Sace hoti koci bhikkhu bhikkhunovādako sammato, tato tena so vattabbo – ‘‘itthannāmako bhikkhu bhikkhunovādako sammato, taṃ bhikkhunisaṅgho upasaṅkamatū’’ti. Sace natthi, tato tena pucchitabbaṃ – ‘‘ko āyasmā ussahati bhikkhuniyo ovaditu’’nti. Sace koci ussahati, sopi ca aṭṭhahi aṅgehi samannāgato, taṃ tattheva sammannitvā ovādappaṭiggāhako vattabbo – ‘‘itthannāmo bhikkhu bhikkhunovādako sammato, taṃ bhikkhunisaṅgho upasaṅkamatū’’ti. Sace pana na koci ussahati, pātimokkhuddesakena vattabbaṃ – ‘‘natthi koci bhikkhu bhikkhunovādako sammato, pāsādikena bhikkhunisaṅgho sampādetū’’ti. Ettāvatā hi sikkhattayasaṅgahitaṃ sakalaṃ sāsanaṃ ārocitaṃ hoti. Tena bhikkhunā ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā pāṭipade bhikkhunīnaṃ ārocetabbaṃ. Pātimokkhampi ‘‘na, bhikkhave, anajjhiṭṭhena pātimokkhaṃ uddisitabbaṃ, yo uddiseyya, āpatti dukkaṭassā’’ti vacanato anāṇattena na uddisitabbaṃ. ‘‘Therādheyyaṃ pātimokkha’’nti hi vacanato saṅghatthero vā pātimokkhaṃ uddiseyya , ‘‘anujānāmi, bhikkhave, yo tattha bhikkhu byatto paṭibalo, tassādheyyaṃ pātimokkha’’nti vacanato navakataro vā therena āṇatto. Dutiyādīni uttānatthāneva.
೧೦೯. ಏಕಾದಸಮೇ ನ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯಿತಬ್ಬಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯತೀತಿ ನ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯಿತುಂ ಯುತ್ತಕಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯತಿ। ಸೂಕರಮಂಸಂ ಲಭಿತ್ವಾ ‘‘ಅಚ್ಛಮಂಸ’’ನ್ತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯತಿ, ‘‘ಸೂಕರಮಂಸ’’ನ್ತಿ ಜಾನನ್ತೋಪಿ ‘‘ಅಚ್ಛಮಂಸ’’ನ್ತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯತಿ, ನ ಪರಿಭುಞ್ಜತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಏವಂ ಮಿಗಮಂಸಂ ‘‘ದೀಪಿಮಂಸ’’ನ್ತಿ, ಕಾಲೇ ಸನ್ತೇಯೇವ ‘‘ಕಾಲೋ ನತ್ಥೀ’’ತಿ, ಅಪ್ಪವಾರೇತ್ವಾ ‘‘ಪವಾರಿತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ, ಪತ್ತೇ ರಜಸ್ಮಿಂ ಅಪತಿತೇಯೇವ ‘‘ಪತಿತ’’ನ್ತಿ, ಅತ್ತಾನಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಮಚ್ಛಮಂಸೇ ಅಕತೇಯೇವ ‘‘ಮಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಕತ’’ನ್ತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯತಿ। ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯಿತಬ್ಬಂ ನ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯತೀತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯಿತುಂ ಯುತ್ತಂ ನ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯತಿ। ಅಚ್ಛಮಂಸಂ ಲಭಿತ್ವಾ ‘‘ಸೂಕರಮಂಸ’’ನ್ತಿ ನ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯತಿ, ‘‘ಅಚ್ಛಮಂಸ’’ನ್ತಿ ಜಾನನ್ತೋಪಿ ‘‘ಸೂಕರಮಂಸ’’ನ್ತಿ ನ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯತಿ, ಮದ್ದಿತ್ವಾ ವೀತಿಕ್ಕಮತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಏವಂ ದೀಪಿಮಂಸಂ ಮಿಗಮಂಸನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಅತ್ತಾನಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಮಚ್ಛಮಂಸೇ ಕತೇ ‘‘ಮಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಕತ’’ನ್ತಿ ನ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯತೀತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘‘ನ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಸಙ್ಘಭೋಗಸ್ಸ ಅಪಟ್ಠಪನಂ ಅವಿಚಾರಣಂ ನ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯಿತಬ್ಬಂ ನಾಮ, ತಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯತಿ। ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯಿತಬ್ಬನ್ತಿ ತಸ್ಸೇವ ಪಟ್ಠಪನಂ ವಿಚಾರಣಂ, ತಂ ನ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯತೀ’’ತಿ ಏತ್ತಕಮೇವ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಸಙ್ಘಭೋಗಸ್ಸಾತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚತುಪಚ್ಚಯಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ದಿನ್ನಖೇತ್ತವತ್ಥುತಳಾಕಾದಿಕಸ್ಸ, ತತೋ ಉಪ್ಪನ್ನಧಞ್ಞಹಿರಞ್ಞಾದಿಕಸ್ಸ ಚ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭೋಗಸ್ಸ। ಅಪಟ್ಠಪನನ್ತಿ ಅಸಂವಿದಹನಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅವಿಚಾರಣ’’ನ್ತಿ। ತಸ್ಸೇವಾತಿ ಯಥಾವುತ್ತಸ್ಸೇವ ಸಙ್ಘಭೋಗಸ್ಸ।
109. Ekādasame na kukkuccāyitabbaṃ kukkuccāyatīti na kukkuccāyituṃ yuttakaṃ kukkuccāyati. Sūkaramaṃsaṃ labhitvā ‘‘acchamaṃsa’’nti kukkuccāyati, ‘‘sūkaramaṃsa’’nti jānantopi ‘‘acchamaṃsa’’nti kukkuccāyati, na paribhuñjatīti vuttaṃ hoti. Evaṃ migamaṃsaṃ ‘‘dīpimaṃsa’’nti, kāle santeyeva ‘‘kālo natthī’’ti, appavāretvā ‘‘pavāritomhī’’ti, patte rajasmiṃ apatiteyeva ‘‘patita’’nti, attānaṃ uddissa macchamaṃse akateyeva ‘‘maṃ uddissa kata’’nti kukkuccāyati. Kukkuccāyitabbaṃ na kukkuccāyatīti kukkuccāyituṃ yuttaṃ na kukkuccāyati. Acchamaṃsaṃ labhitvā ‘‘sūkaramaṃsa’’nti na kukkuccāyati, ‘‘acchamaṃsa’’nti jānantopi ‘‘sūkaramaṃsa’’nti na kukkuccāyati, madditvā vītikkamatīti vuttaṃ hoti. Evaṃ dīpimaṃsaṃ migamaṃsanti…pe… attānaṃ uddissa macchamaṃse kate ‘‘maṃ uddissa kata’’nti na kukkuccāyatīti evamettha attho daṭṭhabbo. Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘na kukkuccāyitabbanti saṅghabhogassa apaṭṭhapanaṃ avicāraṇaṃ na kukkuccāyitabbaṃ nāma, taṃ kukkuccāyati. Kukkuccāyitabbanti tasseva paṭṭhapanaṃ vicāraṇaṃ, taṃ na kukkuccāyatī’’ti ettakameva vuttaṃ. Tattha saṅghabhogassāti saṅghassa catupaccayaparibhogatthāya dinnakhettavatthutaḷākādikassa, tato uppannadhaññahiraññādikassa ca saṅghassa bhogassa. Apaṭṭhapananti asaṃvidahanaṃ. Tenāha ‘‘avicāraṇa’’nti. Tassevāti yathāvuttasseva saṅghabhogassa.
ಬಾಲವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Bālavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
ದುತಿಯಪಣ್ಣಾಸಕಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ।
Dutiyapaṇṇāsakaṃ niṭṭhitaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / (೧೦) ೫. ಬಾಲವಗ್ಗೋ • (10) 5. Bālavaggo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / (೧೦) ೫. ಬಾಲವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ • (10) 5. Bālavaggavaṇṇanā