| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
੩. ਬਾਲવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ
3. Bālavaggavaṇṇanā
੨੨. ਤਤਿਯਸ੍ਸ ਪਠਮੇ ਅਚ੍ਚਯਂ ਅਚ੍ਚਯਤੋ ਨ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ‘‘ਅਪਰਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਅਪਰਦ੍ਧਂ ਮਯਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਪਰਾਧਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਪਰਦ੍ਧਂ ਮਯਾਤਿ વਤ੍વਾ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਨ ਖਮਾਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਚ੍ਚਯਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਏવਂ વਤ੍વਾ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਖਮਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਯਥਾਧਮ੍ਮਂ ਨਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ‘‘ਪੁਨ ਏવਂ ਨ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਖਮਥ ਮੇ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਅਚ੍ਚਯਂ ਇਮਂ ਯਥਾਧਮ੍ਮਂ ਯਥਾਸਭਾવਂ ਨ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ‘‘ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪੁਨ ਏવਰੂਪਂ ਮਾ ਅਕਾਸਿ, ਖਮਾਮਿ ਤੁਯ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ ਨ વਦਤਿ। ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੋ વੁਤ੍ਤਪਟਿਪਕ੍ਖਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
22. Tatiyassa paṭhame accayaṃ accayato na passatīti ‘‘aparajjhitvā aparaddhaṃ mayā’’ti attano aparādhaṃ na passati, aparaddhaṃ mayāti vatvā daṇḍakammaṃ āharitvā na khamāpetīti attho. Accayaṃ desentassāti evaṃ vatvā daṇḍakammaṃ āharitvā khamāpentassa. Yathādhammaṃ nappaṭiggaṇhātīti ‘‘puna evaṃ na karissāmi, khamatha me’’ti vuccamāno accayaṃ imaṃ yathādhammaṃ yathāsabhāvaṃ na paṭiggaṇhāti. ‘‘Ito paṭṭhāya puna evarūpaṃ mā akāsi, khamāmi tuyha’’nti na vadati. Sukkapakkho vuttapaṭipakkhanayeneva veditabbo.
੨੩. ਦੁਤਿਯੇ ਅਬ੍ਭਾਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਅਭਿਭવਿਤ੍વਾ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਅਭੂਤੇਨ વਦਨ੍ਤਿ। ਦੋਸਨ੍ਤਰੋਤਿ ਅਨ੍ਤਰੇ ਪਤਿਤਦੋਸੋ। ਏવਰੂਪੋ ਹਿ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ વਦਨ੍ਤੋ ਸੁਨਕ੍ਖਤ੍ਤੋ વਿਯ ਤਥਾਗਤਂ ਅਬ੍ਭਾਚਿਕ੍ਖਤਿ। ਸਦ੍ਧੋ વਾ ਦੁਗ੍ਗਹਿਤੇਨਾਤਿ ਯੋ ਹਿ ਞਾਣવਿਰਹਿਤਾਯ ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਤਿਸਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਮੁਦ੍ਧਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ, ਸੋਪਿ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਨਾਮ ਸਬ੍ਬਲੋਕੁਤ੍ਤਰੋ, ਸਬ੍ਬੇ ਤਸ੍ਸ ਕੇਸਾਦਯੋ ਬਾਤ੍ਤਿਂਸ ਕੋਟ੍ਠਾਸਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਯੇવਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਦੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਤਥਾਗਤਂ ਅਬ੍ਭਾਚਿਕ੍ਖਤਿ। ਤਤਿਯਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવਾਤਿ।
23. Dutiye abbhācikkhantīti abhibhavitvā ācikkhanti, abhūtena vadanti. Dosantaroti antare patitadoso. Evarūpo hi ‘‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammo’’tiādīni vadanto sunakkhatto viya tathāgataṃ abbhācikkhati. Saddhovā duggahitenāti yo hi ñāṇavirahitāya saddhāya atisaddho hoti muddhappasanno, sopi ‘‘buddho nāma sabbalokuttaro, sabbe tassa kesādayo bāttiṃsa koṭṭhāsā lokuttarāyevā’’tiādinā nayena duggahitaṃ gaṇhitvā tathāgataṃ abbhācikkhati. Tatiyaṃ uttānatthamevāti.
੨੫. ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਨੇਯ੍ਯਤ੍ਥਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਨੇਤਬ੍ਬੋ, ਤਂ ਨੇਤਬ੍ਬਤ੍ਥਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ। ਨੀਤਤ੍ਥੋ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੋਤਿ ਦੀਪੇਤੀਤਿ ਕਥਿਤਤ੍ਥੋ ਅਯਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੋਤਿ વਦਤਿ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦ੍વੇਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪੁਗ੍ਗਲਾ, ਤਯੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪੁਗ੍ਗਲਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪੁਗ੍ਗਲਾ’’ਤਿ ਏવਰੂਪੋ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੋ ਨੇਯ੍ਯਤ੍ਥੋ ਨਾਮ। ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ‘‘ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਏવਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਨੇਤਬ੍ਬੋવ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬਾਲਤਾਯ ਨੀਤਤ੍ਥੋ ਅਯਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੋਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਅਸਤਿ ਨ ਤਥਾਗਤੋ ‘‘ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ’’ਤਿਆਦੀਨਿ વਦੇਯ੍ਯ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਅਤ੍ਥਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਤਂ ਨੇਯ੍ਯਤ੍ਥਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਨੀਤਤ੍ਥੋ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੋਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਨੀਤਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ ਏવਂ ਕਥਿਤਤ੍ਥਂ। ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਅਨਿਚ੍ਚਮੇવ ਦੁਕ੍ਖਮੇવ ਅਨਤ੍ਤਾਯੇવਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਯਂ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬਾਲਤਾਯ ‘‘ਨੇਯ੍ਯਤ੍ਥੋ ਅਯਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੋ, ਅਤ੍ਥਮਸ੍ਸ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ‘‘ਨਿਚ੍ਚਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਸੁਖਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਨੀਤਤ੍ਥਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਨੇਯ੍ਯਤ੍ਥੋ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੋਤਿ ਦੀਪੇਤਿ ਨਾਮ। ਪਞ੍ਚਮਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવਾਤਿ।
25. Catutthe neyyatthaṃ suttantanti yassa attho netabbo, taṃ netabbatthaṃ suttantaṃ. Nītattho suttantoti dīpetīti kathitattho ayaṃ suttantoti vadati. Tattha ‘‘ekapuggalo, bhikkhave, dveme, bhikkhave, puggalā, tayome, bhikkhave, puggalā, cattārome, bhikkhave, puggalā’’ti evarūpo suttanto neyyattho nāma. Ettha hi kiñcāpi sammāsambuddhena ‘‘ekapuggalo, bhikkhave’’tiādi vuttaṃ, paramatthato pana puggalo nāma natthīti evamassa attho netabbova hoti. Ayaṃ pana attano bālatāya nītattho ayaṃ suttantoti dīpeti. Paramatthato hi puggale asati na tathāgato ‘‘ekapuggalo, bhikkhave’’tiādīni vadeyya. Yasmā pana tena vuttaṃ, tasmā paramatthato atthi puggaloti gaṇhanto taṃ neyyatthaṃ suttantaṃ nītattho suttantoti dīpeti. Nītatthanti aniccaṃ dukkhaṃ anattāti evaṃ kathitatthaṃ. Ettha hi aniccameva dukkhameva anattāyevāti attho. Ayaṃ pana attano bālatāya ‘‘neyyattho ayaṃ suttanto, atthamassa āharissāmī’’ti ‘‘niccaṃ nāma atthi, sukhaṃ nāma atthi, attā nāma atthī’’ti gaṇhanto nītatthaṃ suttantaṃ neyyattho suttantoti dīpeti nāma. Pañcamaṃ uttānatthamevāti.
੨੭. ਛਟ੍ਠੇ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਪਾਪਕਮ੍ਮਸ੍ਸ। ਪਾਪਂ ਹਿ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਕਰੋਨ੍ਤਿ। ਨੋ ਚੇਪਿ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਮੇવਾਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਨਿਰਯੋਤਿ ਸਹੋਕਾਸਕਾ ਖਨ੍ਧਾ। ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਯਂ ਖਨ੍ਧਾવ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ। ਸਤ੍ਤਮਟ੍ਠਮਾਨਿ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਾਨੇવ।
27. Chaṭṭhe paṭicchannakammantassāti pāpakammassa. Pāpaṃ hi paṭicchādetvā karonti. No cepi paṭicchādetvā karonti, pāpakammaṃ paṭicchannamevāti vuccati. Nirayoti sahokāsakā khandhā. Tiracchānayoniyaṃ khandhāva labbhanti. Sattamaṭṭhamāni uttānatthāneva.
੩੦. ਨવਮੇ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਾਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾ, ਦੁਸ੍ਸੀਲਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਦ੍વੇ ਠਾਨਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
30. Navame paṭiggāhāti paṭiggāhakā, dussīlaṃ puggalaṃ dve ṭhānāni paṭiggaṇhantīti attho.
੩੧. ਦਸਮੇ ਅਤ੍ਥવਸੇਤਿ ਕਾਰਣਾਨਿ। ਅਰਞ੍ਞવਨਪਤ੍ਥਾਨੀਤਿ ਅਰਞ੍ਞਾਨਿ ਚ વਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਚ। ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ ‘‘ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਬਹਿ ਇਨ੍ਦਖੀਲਾ, ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਅਰਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ (વਿਭ॰ ੫੨੯) વੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਯਂ ਤਂ ‘‘ਪਞ੍ਚਧਨੁਸਤਿਕਂ ਪਚ੍ਛਿਮ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੬੫੪) ਆਰਞ੍ਞਕਙ੍ਗਨਿਪ੍ਫਾਦਕਂ ਸੇਨਾਸਨਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਦੇવ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। વਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਗਾਮਨ੍ਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਨੁਪਚਾਰਟ੍ਠਾਨਂ, ਯਤ੍ਥ ਨ ਕਸੀਯਤਿ ਨ વਪੀਯਤਿ। ਪਨ੍ਤਾਨੀਤਿ ਪਰਿਯਨ੍ਤਾਨਿ ਅਤਿਦੂਰਾਨਿ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰਨ੍ਤਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਂ। ਪਚ੍ਛਿਮਞ੍ਚ ਜਨਤਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਮਾਨੋਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਮਮ ਸਾવਕੇ ਅਨੁਕਮ੍ਪਨ੍ਤੋ।
31. Dasame atthavaseti kāraṇāni. Araññavanapatthānīti araññāni ca vanapatthāni ca. Tattha kiñcāpi abhidhamme nippariyāyena ‘‘nikkhamitvā bahi indakhīlā, sabbametaṃ arañña’’nti (vibha. 529) vuttaṃ, tathāpi yaṃ taṃ ‘‘pañcadhanusatikaṃ pacchima’’nti (pārā. 654) āraññakaṅganipphādakaṃ senāsanaṃ vuttaṃ, tadeva adhippetanti veditabbaṃ. Vanapatthanti gāmantaṃ atikkamitvā manussānaṃ anupacāraṭṭhānaṃ, yattha na kasīyati na vapīyati. Pantānīti pariyantāni atidūrāni, diṭṭhadhammasukhavihāranti lokiyalokuttaraṃ phāsuvihāraṃ. Pacchimañca janataṃ anukampamānoti pacchime mama sāvake anukampanto.
੩੨. ਏਕਾਦਸਮੇ વਿਜ੍ਜਾਭਾਗਿਯਾਤਿ વਿਜ੍ਜਾਕੋਟ੍ਠਾਸਿਕਾ। ਸਮਥੋਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ। વਿਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਗ੍ਗਾਹਕਞਾਣਂ। ਕਮਤ੍ਥਮਨੁਭੋਤੀਤਿ ਕਤਮਂ ਅਤ੍ਥਂ ਆਰਾਧੇਤਿ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ। ਚਿਤ੍ਤਂ ਭਾવੀਯਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਭਾવੀਯਤਿ ਬ੍ਰੂਹੀਯਤਿ વਡ੍ਢੀਯਤਿ। ਯੋ ਰਾਗੋ, ਸੋ ਪਹੀਯਤੀਤਿ ਯੋ ਰਜ੍ਜਨਕવਸੇਨ ਰਾਗੋ, ਸੋ ਪਹੀਯਤਿ। ਰਾਗੋ ਹਿ ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਨੀਕੋ, ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਰਾਗਸ੍ਸ ਚ। ਰਾਗਕ੍ਖਣੇ ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇ ਰਾਗੋ ਨਤ੍ਥਿ। ਯਦਾ ਪਨ ਰਾਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਦਾ ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿવਾਰੇਤਿ, ਪਦਂ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ। ਯਦਾ ਪਨ ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਦਾ ਰਾਗਂ ਸਮੂਲਕਂ ਉਬ੍ਬਟ੍ਟੇਤ੍વਾ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤੇਨ੍ਤਮੇવ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਰਾਗੋ ਪਹੀਯਤੀ’’ਤਿ।
32. Ekādasame vijjābhāgiyāti vijjākoṭṭhāsikā. Samathoti cittekaggatā. Vipassanāti saṅkhārapariggāhakañāṇaṃ. Kamatthamanubhotīti katamaṃ atthaṃ ārādheti sampādeti paripūreti. Cittaṃ bhāvīyatīti maggacittaṃ bhāvīyati brūhīyati vaḍḍhīyati. Yo rāgo, so pahīyatīti yo rajjanakavasena rāgo, so pahīyati. Rāgo hi maggacittassa paccanīko, maggacittaṃ rāgassa ca. Rāgakkhaṇe maggacittaṃ natthi, maggacittakkhaṇe rāgo natthi. Yadā pana rāgo uppajjati, tadā maggacittassa uppattiṃ nivāreti, padaṃ pacchindati. Yadā pana maggacittaṃ uppajjati, tadā rāgaṃ samūlakaṃ ubbaṭṭetvā samugghātentameva uppajjati. Tena vuttaṃ – ‘‘rāgo pahīyatī’’ti.
વਿਪਸ੍ਸਨਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਾવਿਤਾਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਬ੍ਰੂਹਿਤਂ વਡ੍ਢਿਤਂ। ਪਞ੍ਞਾ ਭਾવੀਯਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾ ਭਾવੀਯਤਿ ਬ੍ਰੂਹੀਯਤਿ વਡ੍ਢੀਯਤਿ। ਯਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ, ਸਾ ਪਹੀਯਤੀਤਿ ਅਟ੍ਠਸੁ ਠਾਨੇਸੁ વਟ੍ਟਮੂਲਿਕਾ ਮਹਾਅવਿਜ੍ਜਾ ਪਹੀਯਤਿ। ਅવਿਜ੍ਜਾ ਹਿ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯ ਪਚ੍ਚਨੀਕਾ, ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ। ਅવਿਜ੍ਜਾਕ੍ਖਣੇ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾ ਨਤ੍ਥਿ , ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਣੇ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਨਤ੍ਥਿ। ਯਦਾ ਪਨ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਦਾ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿવਾਰੇਤਿ, ਪਦਂ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ। ਯਦਾ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਦਾ ਅવਿਜ੍ਜਂ ਸਮੂਲਿਕਂ ਉਬ੍ਬਟ੍ਟੇਤ੍વਾ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਯਮਾਨਾવ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ ਪਹੀਯਤੀ’’ਤਿ। ਇਤਿ ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਤਿ ਦ੍વੇਪਿ ਸਹਜਾਤਧਮ੍ਮਾવ ਕਥਿਤਾ।
Vipassanā, bhikkhave, bhāvitāti vipassanāñāṇaṃ brūhitaṃ vaḍḍhitaṃ. Paññā bhāvīyatīti maggapaññā bhāvīyati brūhīyati vaḍḍhīyati. Yā avijjā, sā pahīyatīti aṭṭhasu ṭhānesu vaṭṭamūlikā mahāavijjā pahīyati. Avijjā hi maggapaññāya paccanīkā, maggapaññā avijjāya. Avijjākkhaṇe maggapaññā natthi , maggapaññākkhaṇe avijjā natthi. Yadā pana avijjā uppajjati, tadā maggapaññāya uppattiṃ nivāreti, padaṃ pacchindati. Yadā maggapaññā uppajjati, tadā avijjaṃ samūlikaṃ ubbaṭṭetvā samugghātayamānāva uppajjati. Tena vuttaṃ – ‘‘avijjā pahīyatī’’ti. Iti maggacittaṃ maggapaññāti dvepi sahajātadhammāva kathitā.
ਰਾਗੁਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠਂ વਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ વਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਰਾਗੇਨ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਨ વਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਅવਿਜ੍ਜੁਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠਾ વਾ ਪਞ੍ਞਾ ਨ ਭਾવੀਯਤੀਤਿ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾ ਨ ਭਾવੀਯਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇਤਿ ਏવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ। ਰਾਗવਿਰਾਗਾ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਰਾਗਸ੍ਸ ਖਯવਿਰਾਗੇਨ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਫਲਸਮਾਧਿਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮਂ। ਅવਿਜ੍ਜਾવਿਰਾਗਾ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਖਯવਿਰਾਗੇਨ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਨਾਨਾਕ੍ਖਣਿਕਾ ਸਮਾਧਿવਿਪਸ੍ਸਨਾ ਕਥਿਤਾਤਿ।
Rāgupakkiliṭṭhaṃ vā, bhikkhave, cittaṃ na vimuccatīti rāgena upakkiliṭṭhattā maggacittaṃ na vimuccatīti dasseti. Avijjupakkiliṭṭhā vā paññā na bhāvīyatīti avijjāya upakkiliṭṭhattā maggapaññā na bhāvīyatīti dasseti. Iti kho, bhikkhaveti evaṃ kho, bhikkhave. Rāgavirāgā cetovimuttīti rāgassa khayavirāgena cetovimutti nāma hoti. Phalasamādhissetaṃ nāmaṃ. Avijjāvirāgā paññāvimuttīti avijjāya khayavirāgena paññāvimutti nāma hoti. Imasmiṃ sutte nānākkhaṇikā samādhivipassanā kathitāti.
ਬਾਲવਗ੍ਗੋ ਤਤਿਯੋ।
Bālavaggo tatiyo.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੩. ਬਾਲવਗ੍ਗੋ • 3. Bālavaggo
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੩. ਬਾਲવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 3. Bālavaggavaṇṇanā
