| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / जातक-अट्ठकथा • Jātaka-aṭṭhakathā |
[२४६] ६. बालोवादजातकवण्णना
[246] 6. Bālovādajātakavaṇṇanā
हन्त्वा छेत्वा वधित्वा चाति इदं सत्था वेसालिं उपनिस्साय कूटागारसालायं विहरन्तो सीहसेनापतिं आरब्भ कथेसि। सो हि भगवन्तं सरणं गन्त्वा निमन्तेत्वा पुनदिवसे समंसकभत्तं अदासि। निगण्ठा तं सुत्वा कुपिता अनत्तमना तथागतं विहेठेतुकामा ‘‘समणो गोतमो जानं उद्दिस्सकतं मंसं भुञ्जती’’ति अक्कोसिंसु। भिक्खू धम्मसभायं कथं समुट्ठापेसुं – ‘‘आवुसो, निगण्ठो नाटपुत्तो ‘समणो गोतमो जानं उद्दिस्सकतं मंसं भुञ्जती’ति सद्धिं परिसाय अक्कोसन्तो आहिण्डती’’ति। तं सुत्वा सत्था ‘‘न, भिक्खवे, निगण्ठो नाटपुत्तो इदानेव मं उद्दिस्सकतमंसखादनेन गरहति, पुब्बेपि गरहियेवा’’ति वत्वा अतीतं आहरि।
Hantvāchetvā vadhitvā cāti idaṃ satthā vesāliṃ upanissāya kūṭāgārasālāyaṃ viharanto sīhasenāpatiṃ ārabbha kathesi. So hi bhagavantaṃ saraṇaṃ gantvā nimantetvā punadivase samaṃsakabhattaṃ adāsi. Nigaṇṭhā taṃ sutvā kupitā anattamanā tathāgataṃ viheṭhetukāmā ‘‘samaṇo gotamo jānaṃ uddissakataṃ maṃsaṃ bhuñjatī’’ti akkosiṃsu. Bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ – ‘‘āvuso, nigaṇṭho nāṭaputto ‘samaṇo gotamo jānaṃ uddissakataṃ maṃsaṃ bhuñjatī’ti saddhiṃ parisāya akkosanto āhiṇḍatī’’ti. Taṃ sutvā satthā ‘‘na, bhikkhave, nigaṇṭho nāṭaputto idāneva maṃ uddissakatamaṃsakhādanena garahati, pubbepi garahiyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.
अतीते बाराणसियं ब्रह्मदत्ते रज्जं कारेन्ते बोधिसत्तो ब्राह्मणकुले निब्बत्तित्वा वयप्पत्तो इसिपब्बज्जं पब्बजित्वा लोणम्बिलसेवनत्थाय हिमवन्ततो बाराणसिं गन्त्वा पुनदिवसे नगरं भिक्खाय पाविसि। अथेको कुटुम्बिको ‘‘तापसं विहेठेस्सामी’’ति घरं पवेसेत्वा पञ्ञत्तासने निसीदापेत्वा मच्छमंसेन परिविसित्वा भत्तकिच्चावसाने एकमन्तं निसीदित्वा ‘‘इमं मंसं तुम्हेयेव उद्दिस्स पाणे मारेत्वा कतं, इदं अकुसलं मा अम्हाकमेव, तुम्हाकम्पि होतू’’ति वत्वा पठमं गाथमाह –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto brāhmaṇakule nibbattitvā vayappatto isipabbajjaṃ pabbajitvā loṇambilasevanatthāya himavantato bārāṇasiṃ gantvā punadivase nagaraṃ bhikkhāya pāvisi. Atheko kuṭumbiko ‘‘tāpasaṃ viheṭhessāmī’’ti gharaṃ pavesetvā paññattāsane nisīdāpetvā macchamaṃsena parivisitvā bhattakiccāvasāne ekamantaṃ nisīditvā ‘‘imaṃ maṃsaṃ tumheyeva uddissa pāṇe māretvā kataṃ, idaṃ akusalaṃ mā amhākameva, tumhākampi hotū’’ti vatvā paṭhamaṃ gāthamāha –
१९२.
192.
‘‘हन्त्वा छेत्वा वधित्वा च, देति दानं असञ्ञतो।
‘‘Hantvā chetvā vadhitvā ca, deti dānaṃ asaññato;
एदिसं भत्तं भुञ्जमानो, स पापेन उपलिप्पती’’ति॥
Edisaṃ bhattaṃ bhuñjamāno, sa pāpena upalippatī’’ti.
तत्थ हन्त्वाति पहरित्वा। छेत्वाति किलमेत्वा। वधित्वाति मारेत्वा। देति दानं असञ्ञतोति असञ्ञतो दुस्सीलो एवं कत्वा दानं देति। एदिसं भत्तं भुञ्जमानो, स पापेन उपलिप्पतीति एदिसं उद्दिस्सकतभत्तं भुञ्जमानो सो समणोपि पापेन उपलिप्पति संयुज्जतियेवाति।
Tattha hantvāti paharitvā. Chetvāti kilametvā. Vadhitvāti māretvā. Deti dānaṃ asaññatoti asaññato dussīlo evaṃ katvā dānaṃ deti. Edisaṃ bhattaṃ bhuñjamāno, sa pāpena upalippatīti edisaṃ uddissakatabhattaṃ bhuñjamāno so samaṇopi pāpena upalippati saṃyujjatiyevāti.
तं सुत्वा बोधिसत्तो दुतियं गाथमाह –
Taṃ sutvā bodhisatto dutiyaṃ gāthamāha –
१९३.
193.
‘‘पुत्तदारम्पि चे हन्त्वा, देति दानं असञ्ञतो।
‘‘Puttadārampi ce hantvā, deti dānaṃ asaññato;
भुञ्जमानोपि सप्पञ्ञो, न पापेन उपलिप्पती’’ति॥
Bhuñjamānopi sappañño, na pāpena upalippatī’’ti.
तत्थ भुञ्जमानोपि सप्पञ्ञोति तिट्ठतु अञ्ञं मंसं, पुत्तदारं वधित्वापि दुस्सीलेन दिन्नं सप्पञ्ञो खन्तिमेत्तादिगुणसम्पन्नो तं भुञ्जमानोपि पापेन न उपलिप्पतीति। एवमस्स बोधिसत्तो धम्मं कथेत्वा उट्ठायासना पक्कामि।
Tattha bhuñjamānopi sappaññoti tiṭṭhatu aññaṃ maṃsaṃ, puttadāraṃ vadhitvāpi dussīlena dinnaṃ sappañño khantimettādiguṇasampanno taṃ bhuñjamānopi pāpena na upalippatīti. Evamassa bodhisatto dhammaṃ kathetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.
सत्था इमं धम्मदेसनं आहरित्वा जातकं समोधानेसि – ‘‘तदा कुटुम्बिको निगण्ठो नाटपुत्तो अहोसि, तापसो पन अहमेव अहोसि’’न्ति।
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā kuṭumbiko nigaṇṭho nāṭaputto ahosi, tāpaso pana ahameva ahosi’’nti.
बालोवादजातकवण्णना छट्ठा।
Bālovādajātakavaṇṇanā chaṭṭhā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / जातकपाळि • Jātakapāḷi / २४६. बालोवादजातकं • 246. Bālovādajātakaṃ
