| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
១០. ពន្ធនសុត្តវណ្ណនា
10. Bandhanasuttavaṇṇanā
១២១. ទសមេ ឥធ, ភន្តេ, រញ្ញាតិ ឥទំ តេ ភិក្ខូ តេសុ មនុស្សេសុ អានន្ទត្ថេរស្ស សុកតការណំ អារោចេន្តា អារោចេសុំ។ រញ្ញោ កិរ សក្កេន កុសរាជស្ស ទិន្នោ អដ្ឋវង្កោ មណិ បវេណិយា អាគតោ។ រាជា អលង្ករណកាលេ តំ មណិំ អាហរថាតិ អាហ។ មនុស្សា ‘‘ឋបិតដ្ឋានេ ន បស្សាមា’’តិ អារោចេសុំ។ រាជា អន្តោឃរចារិនោ ‘‘មណិំ បរិយេសិត្វា ទេថា’’តិ ពន្ធាបេសិ។ អានន្ទត្ថេរោ តេ ទិស្វា មណិបដិសាមកានំ ឯកំ ឧបាយំ អាចិក្ខិ ។ តេ រញ្ញោ អារោចេសុំ។ រាជា ‘‘បណ្ឌិតោ ថេរោ, ថេរស្ស វចនំ ករោថា’’តិ។ បដិសាមកមនុស្សា រាជង្គណេ ឧទកចាដិំ ឋបេត្វា សាណិយា បរិក្ខិបាបេត្វា តេ មនុស្សេ អាហំសុ – ‘‘សាដកំ បារុបិត្វា ឯត្ថ គន្ត្វា ហត្ថំ ឱតារេថា’’តិ។ មណិចោរោ ចិន្តេសិ – ‘‘រាជភណ្ឌំ វិស្សជ្ជេតុំ វា វលញ្ជេតុំ វា ន សក្កា’’តិ។ សោ គេហំ គន្ត្វា មណិំ ឧបកច្ឆកេ ឋបេត្វា សាដកំ បារុបិត្វា អាគម្ម ឧទកចាដិយំ បក្ខិបិត្វា បក្កាមិ។ មហាជនេ បដិក្កន្តេ រាជមនុស្សា ចាដិយំ ហត្ថំ ឱតារេត្វា មណិំ ទិស្វា អាហរិត្វា រញ្ញោ អទំសុ។ ‘‘អានន្ទត្ថេរេន កិរ ទស្សិតនយេន មណិ ទិដ្ឋោ’’តិ មហាជនោ កោលាហលំ អកាសិ។ តេ ភិក្ខូ តំ ការណំ តថាគតស្ស អារោចេន្តា ឥមំ បវត្តិំ អារោចេសុំ។ សត្ថា – ‘‘អនច្ឆរិយំ, ភិក្ខវេ, យំ អានន្ទោ មនុស្សានំ ហត្ថារុឡ្ហមណិំ អាហរាបេយ្យ , យត្ថ បុព្ពេ បណ្ឌិតា អត្តនោ ញាណេ ឋត្វា អហេតុកបដិសន្ធិយំ និព្ពត្តានំ តិរច្ឆានគតានម្បិ ហត្ថារុឡ្ហំ ភណ្ឌំ អាហរាបេត្វា រញ្ញោ អទំសូ’’តិ វត្វា –
121. Dasame idha, bhante, raññāti idaṃ te bhikkhū tesu manussesu ānandattherassa sukatakāraṇaṃ ārocentā ārocesuṃ. Rañño kira sakkena kusarājassa dinno aṭṭhavaṅko maṇi paveṇiyā āgato. Rājā alaṅkaraṇakāle taṃ maṇiṃ āharathāti āha. Manussā ‘‘ṭhapitaṭṭhāne na passāmā’’ti ārocesuṃ. Rājā antogharacārino ‘‘maṇiṃ pariyesitvā dethā’’ti bandhāpesi. Ānandatthero te disvā maṇipaṭisāmakānaṃ ekaṃ upāyaṃ ācikkhi . Te rañño ārocesuṃ. Rājā ‘‘paṇḍito thero, therassa vacanaṃ karothā’’ti. Paṭisāmakamanussā rājaṅgaṇe udakacāṭiṃ ṭhapetvā sāṇiyā parikkhipāpetvā te manusse āhaṃsu – ‘‘sāṭakaṃ pārupitvā ettha gantvā hatthaṃ otārethā’’ti. Maṇicoro cintesi – ‘‘rājabhaṇḍaṃ vissajjetuṃ vā valañjetuṃ vā na sakkā’’ti. So gehaṃ gantvā maṇiṃ upakacchake ṭhapetvā sāṭakaṃ pārupitvā āgamma udakacāṭiyaṃ pakkhipitvā pakkāmi. Mahājane paṭikkante rājamanussā cāṭiyaṃ hatthaṃ otāretvā maṇiṃ disvā āharitvā rañño adaṃsu. ‘‘Ānandattherena kira dassitanayena maṇi diṭṭho’’ti mahājano kolāhalaṃ akāsi. Te bhikkhū taṃ kāraṇaṃ tathāgatassa ārocentā imaṃ pavattiṃ ārocesuṃ. Satthā – ‘‘anacchariyaṃ, bhikkhave, yaṃ ānando manussānaṃ hatthāruḷhamaṇiṃ āharāpeyya , yattha pubbe paṇḍitā attano ñāṇe ṭhatvā ahetukapaṭisandhiyaṃ nibbattānaṃ tiracchānagatānampi hatthāruḷhaṃ bhaṇḍaṃ āharāpetvā rañño adaṃsū’’ti vatvā –
‘‘ឧក្កដ្ឋេ សូរមិច្ឆន្តិ, មន្តីសុ អកុតូហលំ;
‘‘Ukkaṭṭhe sūramicchanti, mantīsu akutūhalaṃ;
បិយញ្ច អន្នបានម្ហិ, អត្ថេ ជាតេ ច បណ្ឌិត’’ន្តិ។ (ជា. ១.១.៩២) –
Piyañca annapānamhi, atthe jāte ca paṇḍita’’nti. (jā. 1.1.92) –
មហាសារជាតកំ កថេសិ។
Mahāsārajātakaṃ kathesi.
ន តំ ទឡ្ហន្តិ តំ ពន្ធនំ ថិរន្តិ ន កថេន្តិ។ យទាយសន្តិ យំ អាយសា កតំ។ សារត្តរត្តាតិ សុដ្ឋុ រត្តរត្តា, សារត្តេន វា រត្តា សារត្តរត្តា, សារំ ឥទន្តិ មញ្ញនាយ រត្តាតិ អត្ថោ។ អបេក្ខាតិ អាលយោ និកន្តិ។ អាហូតិ កថេន្តិ។ ឱហារិនន្តិ ចតូសុ អបាយេសុ អាកឌ្ឍនកំ។ សិថិលន្តិ ន អាយសាទិពន្ធនំ វិយ ឥរិយាបថំ និវារេត្វា ឋិតំ។ តេន ហិ ពន្ធនេន ពទ្ធា បរទេសម្បិ គច្ឆន្តិយេវ។ ទុប្បមុញ្ចន្តិ អញ្ញត្រ លោកុត្តរញាណេន មុញ្ចិតុំ អសក្កុណេយ្យន្តិ។ ទសមំ។
Na taṃ daḷhanti taṃ bandhanaṃ thiranti na kathenti. Yadāyasanti yaṃ āyasā kataṃ. Sārattarattāti suṭṭhu rattarattā, sārattena vā rattā sārattarattā, sāraṃ idanti maññanāya rattāti attho. Apekkhāti ālayo nikanti. Āhūti kathenti. Ohārinanti catūsu apāyesu ākaḍḍhanakaṃ. Sithilanti na āyasādibandhanaṃ viya iriyāpathaṃ nivāretvā ṭhitaṃ. Tena hi bandhanena baddhā paradesampi gacchantiyeva. Duppamuñcanti aññatra lokuttarañāṇena muñcituṃ asakkuṇeyyanti. Dasamaṃ.
បឋមោ វគ្គោ។
Paṭhamo vaggo.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ១០. ពន្ធនសុត្តំ • 10. Bandhanasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ១០. ពន្ធនសុត្តវណ្ណនា • 10. Bandhanasuttavaṇṇanā
