| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
೧೦. ಬನ್ಧನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
10. Bandhanasuttavaṇṇanā
೧೨೧. ದಸಮೇ ಇಧ, ಭನ್ತೇ, ರಞ್ಞಾತಿ ಇದಂ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ತೇಸು ಮನುಸ್ಸೇಸು ಆನನ್ದತ್ಥೇರಸ್ಸ ಸುಕತಕಾರಣಂ ಆರೋಚೇನ್ತಾ ಆರೋಚೇಸುಂ। ರಞ್ಞೋ ಕಿರ ಸಕ್ಕೇನ ಕುಸರಾಜಸ್ಸ ದಿನ್ನೋ ಅಟ್ಠವಙ್ಕೋ ಮಣಿ ಪವೇಣಿಯಾ ಆಗತೋ। ರಾಜಾ ಅಲಙ್ಕರಣಕಾಲೇ ತಂ ಮಣಿಂ ಆಹರಥಾತಿ ಆಹ। ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಠಪಿತಟ್ಠಾನೇ ನ ಪಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಆರೋಚೇಸುಂ। ರಾಜಾ ಅನ್ತೋಘರಚಾರಿನೋ ‘‘ಮಣಿಂ ಪರಿಯೇಸಿತ್ವಾ ದೇಥಾ’’ತಿ ಬನ್ಧಾಪೇಸಿ। ಆನನ್ದತ್ಥೇರೋ ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಮಣಿಪಟಿಸಾಮಕಾನಂ ಏಕಂ ಉಪಾಯಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ । ತೇ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸುಂ। ರಾಜಾ ‘‘ಪಣ್ಡಿತೋ ಥೇರೋ, ಥೇರಸ್ಸ ವಚನಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ। ಪಟಿಸಾಮಕಮನುಸ್ಸಾ ರಾಜಙ್ಗಣೇ ಉದಕಚಾಟಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಾಣಿಯಾ ಪರಿಕ್ಖಿಪಾಪೇತ್ವಾ ತೇ ಮನುಸ್ಸೇ ಆಹಂಸು – ‘‘ಸಾಟಕಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಏತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಹತ್ಥಂ ಓತಾರೇಥಾ’’ತಿ। ಮಣಿಚೋರೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ರಾಜಭಣ್ಡಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತುಂ ವಾ ವಲಞ್ಜೇತುಂ ವಾ ನ ಸಕ್ಕಾ’’ತಿ। ಸೋ ಗೇಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಣಿಂ ಉಪಕಚ್ಛಕೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಾಟಕಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಆಗಮ್ಮ ಉದಕಚಾಟಿಯಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಮಹಾಜನೇ ಪಟಿಕ್ಕನ್ತೇ ರಾಜಮನುಸ್ಸಾ ಚಾಟಿಯಂ ಹತ್ಥಂ ಓತಾರೇತ್ವಾ ಮಣಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಆಹರಿತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಅದಂಸು। ‘‘ಆನನ್ದತ್ಥೇರೇನ ಕಿರ ದಸ್ಸಿತನಯೇನ ಮಣಿ ದಿಟ್ಠೋ’’ತಿ ಮಹಾಜನೋ ಕೋಲಾಹಲಂ ಅಕಾಸಿ। ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ತಂ ಕಾರಣಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಆರೋಚೇನ್ತಾ ಇಮಂ ಪವತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇಸುಂ। ಸತ್ಥಾ – ‘‘ಅನಚ್ಛರಿಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಂ ಆನನ್ದೋ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಹತ್ಥಾರುಳ್ಹಮಣಿಂ ಆಹರಾಪೇಯ್ಯ , ಯತ್ಥ ಪುಬ್ಬೇ ಪಣ್ಡಿತಾ ಅತ್ತನೋ ಞಾಣೇ ಠತ್ವಾ ಅಹೇತುಕಪಟಿಸನ್ಧಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಾನಂ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾನಮ್ಪಿ ಹತ್ಥಾರುಳ್ಹಂ ಭಣ್ಡಂ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಅದಂಸೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ –
121. Dasame idha, bhante, raññāti idaṃ te bhikkhū tesu manussesu ānandattherassa sukatakāraṇaṃ ārocentā ārocesuṃ. Rañño kira sakkena kusarājassa dinno aṭṭhavaṅko maṇi paveṇiyā āgato. Rājā alaṅkaraṇakāle taṃ maṇiṃ āharathāti āha. Manussā ‘‘ṭhapitaṭṭhāne na passāmā’’ti ārocesuṃ. Rājā antogharacārino ‘‘maṇiṃ pariyesitvā dethā’’ti bandhāpesi. Ānandatthero te disvā maṇipaṭisāmakānaṃ ekaṃ upāyaṃ ācikkhi . Te rañño ārocesuṃ. Rājā ‘‘paṇḍito thero, therassa vacanaṃ karothā’’ti. Paṭisāmakamanussā rājaṅgaṇe udakacāṭiṃ ṭhapetvā sāṇiyā parikkhipāpetvā te manusse āhaṃsu – ‘‘sāṭakaṃ pārupitvā ettha gantvā hatthaṃ otārethā’’ti. Maṇicoro cintesi – ‘‘rājabhaṇḍaṃ vissajjetuṃ vā valañjetuṃ vā na sakkā’’ti. So gehaṃ gantvā maṇiṃ upakacchake ṭhapetvā sāṭakaṃ pārupitvā āgamma udakacāṭiyaṃ pakkhipitvā pakkāmi. Mahājane paṭikkante rājamanussā cāṭiyaṃ hatthaṃ otāretvā maṇiṃ disvā āharitvā rañño adaṃsu. ‘‘Ānandattherena kira dassitanayena maṇi diṭṭho’’ti mahājano kolāhalaṃ akāsi. Te bhikkhū taṃ kāraṇaṃ tathāgatassa ārocentā imaṃ pavattiṃ ārocesuṃ. Satthā – ‘‘anacchariyaṃ, bhikkhave, yaṃ ānando manussānaṃ hatthāruḷhamaṇiṃ āharāpeyya , yattha pubbe paṇḍitā attano ñāṇe ṭhatvā ahetukapaṭisandhiyaṃ nibbattānaṃ tiracchānagatānampi hatthāruḷhaṃ bhaṇḍaṃ āharāpetvā rañño adaṃsū’’ti vatvā –
‘‘ಉಕ್ಕಟ್ಠೇ ಸೂರಮಿಚ್ಛನ್ತಿ, ಮನ್ತೀಸು ಅಕುತೂಹಲಂ।
‘‘Ukkaṭṭhe sūramicchanti, mantīsu akutūhalaṃ;
ಪಿಯಞ್ಚ ಅನ್ನಪಾನಮ್ಹಿ, ಅತ್ಥೇ ಜಾತೇ ಚ ಪಣ್ಡಿತ’’ನ್ತಿ॥ (ಜಾ॰ ೧.೧.೯೨) –
Piyañca annapānamhi, atthe jāte ca paṇḍita’’nti. (jā. 1.1.92) –
ಮಹಾಸಾರಜಾತಕಂ ಕಥೇಸಿ।
Mahāsārajātakaṃ kathesi.
ನ ತಂ ದಳ್ಹನ್ತಿ ತಂ ಬನ್ಧನಂ ಥಿರನ್ತಿ ನ ಕಥೇನ್ತಿ। ಯದಾಯಸನ್ತಿ ಯಂ ಆಯಸಾ ಕತಂ। ಸಾರತ್ತರತ್ತಾತಿ ಸುಟ್ಠು ರತ್ತರತ್ತಾ, ಸಾರತ್ತೇನ ವಾ ರತ್ತಾ ಸಾರತ್ತರತ್ತಾ, ಸಾರಂ ಇದನ್ತಿ ಮಞ್ಞನಾಯ ರತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಪೇಕ್ಖಾತಿ ಆಲಯೋ ನಿಕನ್ತಿ। ಆಹೂತಿ ಕಥೇನ್ತಿ। ಓಹಾರಿನನ್ತಿ ಚತೂಸು ಅಪಾಯೇಸು ಆಕಡ್ಢನಕಂ। ಸಿಥಿಲನ್ತಿ ನ ಆಯಸಾದಿಬನ್ಧನಂ ವಿಯ ಇರಿಯಾಪಥಂ ನಿವಾರೇತ್ವಾ ಠಿತಂ। ತೇನ ಹಿ ಬನ್ಧನೇನ ಬದ್ಧಾ ಪರದೇಸಮ್ಪಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿಯೇವ। ದುಪ್ಪಮುಞ್ಚನ್ತಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಲೋಕುತ್ತರಞಾಣೇನ ಮುಞ್ಚಿತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯನ್ತಿ। ದಸಮಂ।
Na taṃ daḷhanti taṃ bandhanaṃ thiranti na kathenti. Yadāyasanti yaṃ āyasā kataṃ. Sārattarattāti suṭṭhu rattarattā, sārattena vā rattā sārattarattā, sāraṃ idanti maññanāya rattāti attho. Apekkhāti ālayo nikanti. Āhūti kathenti. Ohārinanti catūsu apāyesu ākaḍḍhanakaṃ. Sithilanti na āyasādibandhanaṃ viya iriyāpathaṃ nivāretvā ṭhitaṃ. Tena hi bandhanena baddhā paradesampi gacchantiyeva. Duppamuñcanti aññatra lokuttarañāṇena muñcituṃ asakkuṇeyyanti. Dasamaṃ.
ಪಠಮೋ ವಗ್ಗೋ।
Paṭhamo vaggo.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೧೦. ಬನ್ಧನಸುತ್ತಂ • 10. Bandhanasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೧೦. ಬನ್ಧನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Bandhanasuttavaṇṇanā
