| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
10. බන්‌ධනසුත්‌තවණ්‌ණනා
10. Bandhanasuttavaṇṇanā
121. දසමෙ ඉධ, භන්‌තෙ, රඤ්‌ඤාති ඉදං තෙ භික්‌ඛූ තෙසු මනුස්‌සෙසු ආනන්‌දත්‌ථෙරස්‌ස සුකතකාරණං ආරොචෙන්‌තා ආරොචෙසුං. රඤ්‌ඤො කිර සක්‌කෙන කුසරාජස්‌ස දින්‌නො අට්‌ඨවඞ්‌කො මණි පවෙණියා ආගතො. රාජා අලඞ්‌කරණකාලෙ තං මණිං ආහරථාති ආහ. මනුස්‌සා ‘‘ඨපිතට්‌ඨානෙ න පස්‌සාමා’’ති ආරොචෙසුං. රාජා අන්‌තොඝරචාරිනො ‘‘මණිං පරියෙසිත්‌වා දෙථා’’ති බන්‌ධාපෙසි. ආනන්‌දත්‌ථෙරො තෙ දිස්‌වා මණිපටිසාමකානං එකං උපායං ආචික්‌ඛි . තෙ රඤ්‌ඤො ආරොචෙසුං. රාජා ‘‘පණ්‌ඩිතො ථෙරො, ථෙරස්‌ස වචනං කරොථා’’ති. පටිසාමකමනුස්‌සා රාජඞ්‌ගණෙ උදකචාටිං ඨපෙත්‌වා සාණියා පරික්‌ඛිපාපෙත්‌වා තෙ මනුස්‌සෙ ආහංසු – ‘‘සාටකං පාරුපිත්‌වා එත්‌ථ ගන්‌ත්‌වා හත්‌ථං ඔතාරෙථා’’ති. මණිචොරො චින්‌තෙසි – ‘‘රාජභණ්‌ඩං විස්‌සජ්‌ජෙතුං වා වලඤ්‌ජෙතුං වා න සක්‌කා’’ති. සො ගෙහං ගන්‌ත්‌වා මණිං උපකච්‌ඡකෙ ඨපෙත්‌වා සාටකං පාරුපිත්‌වා ආගම්‌ම උදකචාටියං පක්‌ඛිපිත්‌වා පක්‌කාමි. මහාජනෙ පටික්‌කන්‌තෙ රාජමනුස්‌සා චාටියං හත්‌ථං ඔතාරෙත්‌වා මණිං දිස්‌වා ආහරිත්‌වා රඤ්‌ඤො අදංසු. ‘‘ආනන්‌දත්‌ථෙරෙන කිර දස්‌සිතනයෙන මණි දිට්‌ඨො’’ති මහාජනො කොලාහලං අකාසි. තෙ භික්‌ඛූ තං කාරණං තථාගතස්‌ස ආරොචෙන්‌තා ඉමං පවත්‌තිං ආරොචෙසුං. සත්‌ථා – ‘‘අනච්‌ඡරියං, භික්‌ඛවෙ, යං ආනන්‌දො මනුස්‌සානං හත්‌ථාරුළ්‌හමණිං ආහරාපෙය්‍ය , යත්‌ථ පුබ්‌බෙ පණ්‌ඩිතා අත්‌තනො ඤාණෙ ඨත්‌වා අහෙතුකපටිසන්‌ධියං නිබ්‌බත්‌තානං තිරච්‌ඡානගතානම්‌පි හත්‌ථාරුළ්‌හං භණ්‌ඩං ආහරාපෙත්‌වා රඤ්‌ඤො අදංසූ’’ති වත්‌වා –
121. Dasame idha, bhante, raññāti idaṃ te bhikkhū tesu manussesu ānandattherassa sukatakāraṇaṃ ārocentā ārocesuṃ. Rañño kira sakkena kusarājassa dinno aṭṭhavaṅko maṇi paveṇiyā āgato. Rājā alaṅkaraṇakāle taṃ maṇiṃ āharathāti āha. Manussā ‘‘ṭhapitaṭṭhāne na passāmā’’ti ārocesuṃ. Rājā antogharacārino ‘‘maṇiṃ pariyesitvā dethā’’ti bandhāpesi. Ānandatthero te disvā maṇipaṭisāmakānaṃ ekaṃ upāyaṃ ācikkhi . Te rañño ārocesuṃ. Rājā ‘‘paṇḍito thero, therassa vacanaṃ karothā’’ti. Paṭisāmakamanussā rājaṅgaṇe udakacāṭiṃ ṭhapetvā sāṇiyā parikkhipāpetvā te manusse āhaṃsu – ‘‘sāṭakaṃ pārupitvā ettha gantvā hatthaṃ otārethā’’ti. Maṇicoro cintesi – ‘‘rājabhaṇḍaṃ vissajjetuṃ vā valañjetuṃ vā na sakkā’’ti. So gehaṃ gantvā maṇiṃ upakacchake ṭhapetvā sāṭakaṃ pārupitvā āgamma udakacāṭiyaṃ pakkhipitvā pakkāmi. Mahājane paṭikkante rājamanussā cāṭiyaṃ hatthaṃ otāretvā maṇiṃ disvā āharitvā rañño adaṃsu. ‘‘Ānandattherena kira dassitanayena maṇi diṭṭho’’ti mahājano kolāhalaṃ akāsi. Te bhikkhū taṃ kāraṇaṃ tathāgatassa ārocentā imaṃ pavattiṃ ārocesuṃ. Satthā – ‘‘anacchariyaṃ, bhikkhave, yaṃ ānando manussānaṃ hatthāruḷhamaṇiṃ āharāpeyya , yattha pubbe paṇḍitā attano ñāṇe ṭhatvā ahetukapaṭisandhiyaṃ nibbattānaṃ tiracchānagatānampi hatthāruḷhaṃ bhaṇḍaṃ āharāpetvā rañño adaṃsū’’ti vatvā –
‘‘උක්‌කට්‌ඨෙ සූරමිච්‌ඡන්‌ති, මන්‌තීසු අකුතූහලං;
‘‘Ukkaṭṭhe sūramicchanti, mantīsu akutūhalaṃ;
පියඤ්‌ච අන්‌නපානම්‌හි, අත්‌ථෙ ජාතෙ ච පණ්‌ඩිත’’න්‌ති. (ජා. 1.1.92) –
Piyañca annapānamhi, atthe jāte ca paṇḍita’’nti. (jā. 1.1.92) –
මහාසාරජාතකං කථෙසි.
Mahāsārajātakaṃ kathesi.
න තං දළ්‌හන්‌ති තං බන්‌ධනං ථිරන්‌ති න කථෙන්‌ති. යදායසන්‌ති යං ආයසා කතං. සාරත්‌තරත්‌තාති සුට්‌ඨු රත්‌තරත්‌තා, සාරත්‌තෙන වා රත්‌තා සාරත්‌තරත්‌තා, සාරං ඉදන්‌ති මඤ්‌ඤනාය රත්‌තාති අත්‌ථො. අපෙක්‌ඛාති ආලයො නිකන්‌ති. ආහූති කථෙන්‌ති. ඔහාරිනන්‌ති චතූසු අපායෙසු ආකඩ්‌ඪනකං. සිථිලන්‌ති න ආයසාදිබන්‌ධනං විය ඉරියාපථං නිවාරෙත්‌වා ඨිතං. තෙන හි බන්‌ධනෙන බද්‌ධා පරදෙසම්‌පි ගච්‌ඡන්‌තියෙව. දුප්‌පමුඤ්‌චන්‌ති අඤ්‌ඤත්‍ර ලොකුත්‌තරඤාණෙන මුඤ්‌චිතුං අසක්‌කුණෙය්‍යන්‌ති. දසමං.
Na taṃ daḷhanti taṃ bandhanaṃ thiranti na kathenti. Yadāyasanti yaṃ āyasā kataṃ. Sārattarattāti suṭṭhu rattarattā, sārattena vā rattā sārattarattā, sāraṃ idanti maññanāya rattāti attho. Apekkhāti ālayo nikanti. Āhūti kathenti. Ohārinanti catūsu apāyesu ākaḍḍhanakaṃ. Sithilanti na āyasādibandhanaṃ viya iriyāpathaṃ nivāretvā ṭhitaṃ. Tena hi bandhanena baddhā paradesampi gacchantiyeva. Duppamuñcanti aññatra lokuttarañāṇena muñcituṃ asakkuṇeyyanti. Dasamaṃ.
පඨමො වග්‌ගො.
Paṭhamo vaggo.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 10. බන්‌ධනසුත්‌තං • 10. Bandhanasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 10. බන්‌ධනසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Bandhanasuttavaṇṇanā
