| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
੧੦. ਬਨ੍ਧਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
10. Bandhanasuttavaṇṇanā
੧੨੧. ਦਸਮੇ ਇਧ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰਞ੍ਞਾਤਿ ਇਦਂ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸੁਕਤਕਾਰਣਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਾ ਆਰੋਚੇਸੁਂ। ਰਞ੍ਞੋ ਕਿਰ ਸਕ੍ਕੇਨ ਕੁਸਰਾਜਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨੋ ਅਟ੍ਠવਙ੍ਕੋ ਮਣਿ ਪવੇਣਿਯਾ ਆਗਤੋ। ਰਾਜਾ ਅਲਙ੍ਕਰਣਕਾਲੇ ਤਂ ਮਣਿਂ ਆਹਰਥਾਤਿ ਆਹ। ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਠਪਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਆਰੋਚੇਸੁਂ। ਰਾਜਾ ਅਨ੍ਤੋਘਰਚਾਰਿਨੋ ‘‘ਮਣਿਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍વਾ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਬਨ੍ਧਾਪੇਸਿ। ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਤੇ ਦਿਸ੍વਾ ਮਣਿਪਟਿਸਾਮਕਾਨਂ ਏਕਂ ਉਪਾਯਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ । ਤੇ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸੁਂ। ਰਾਜਾ ‘‘ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਥੇਰੋ, ਥੇਰਸ੍ਸ વਚਨਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ। ਪਟਿਸਾਮਕਮਨੁਸ੍ਸਾ ਰਾਜਙ੍ਗਣੇ ਉਦਕਚਾਟਿਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸਾਣਿਯਾ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤ੍વਾ ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਸਾਟਕਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍વਾ ਏਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥਂ ਓਤਾਰੇਥਾ’’ਤਿ। ਮਣਿਚੋਰੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਰਾਜਭਣ੍ਡਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੁਂ વਾ વਲਞ੍ਜੇਤੁਂ વਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿ। ਸੋ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਮਣਿਂ ਉਪਕਚ੍ਛਕੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸਾਟਕਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍વਾ ਆਗਮ੍ਮ ਉਦਕਚਾਟਿਯਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ। ਮਹਾਜਨੇ ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਰਾਜਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚਾਟਿਯਂ ਹਤ੍ਥਂ ਓਤਾਰੇਤ੍વਾ ਮਣਿਂ ਦਿਸ੍વਾ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਰਞ੍ਞੋ ਅਦਂਸੁ। ‘‘ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੇਨ ਕਿਰ ਦਸ੍ਸਿਤਨਯੇਨ ਮਣਿ ਦਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਮਹਾਜਨੋ ਕੋਲਾਹਲਂ ਅਕਾਸਿ। ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਾ ਇਮਂ ਪવਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ। ਸਤ੍ਥਾ – ‘‘ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਂ ਆਨਨ੍ਦੋ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਹਤ੍ਥਾਰੁਲ਼੍ਹਮਣਿਂ ਆਹਰਾਪੇਯ੍ਯ , ਯਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਣੇ ਠਤ੍વਾ ਅਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਨਮ੍ਪਿ ਹਤ੍ਥਾਰੁਲ਼੍ਹਂ ਭਣ੍ਡਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍વਾ ਰਞ੍ਞੋ ਅਦਂਸੂ’’ਤਿ વਤ੍વਾ –
121. Dasame idha, bhante, raññāti idaṃ te bhikkhū tesu manussesu ānandattherassa sukatakāraṇaṃ ārocentā ārocesuṃ. Rañño kira sakkena kusarājassa dinno aṭṭhavaṅko maṇi paveṇiyā āgato. Rājā alaṅkaraṇakāle taṃ maṇiṃ āharathāti āha. Manussā ‘‘ṭhapitaṭṭhāne na passāmā’’ti ārocesuṃ. Rājā antogharacārino ‘‘maṇiṃ pariyesitvā dethā’’ti bandhāpesi. Ānandatthero te disvā maṇipaṭisāmakānaṃ ekaṃ upāyaṃ ācikkhi . Te rañño ārocesuṃ. Rājā ‘‘paṇḍito thero, therassa vacanaṃ karothā’’ti. Paṭisāmakamanussā rājaṅgaṇe udakacāṭiṃ ṭhapetvā sāṇiyā parikkhipāpetvā te manusse āhaṃsu – ‘‘sāṭakaṃ pārupitvā ettha gantvā hatthaṃ otārethā’’ti. Maṇicoro cintesi – ‘‘rājabhaṇḍaṃ vissajjetuṃ vā valañjetuṃ vā na sakkā’’ti. So gehaṃ gantvā maṇiṃ upakacchake ṭhapetvā sāṭakaṃ pārupitvā āgamma udakacāṭiyaṃ pakkhipitvā pakkāmi. Mahājane paṭikkante rājamanussā cāṭiyaṃ hatthaṃ otāretvā maṇiṃ disvā āharitvā rañño adaṃsu. ‘‘Ānandattherena kira dassitanayena maṇi diṭṭho’’ti mahājano kolāhalaṃ akāsi. Te bhikkhū taṃ kāraṇaṃ tathāgatassa ārocentā imaṃ pavattiṃ ārocesuṃ. Satthā – ‘‘anacchariyaṃ, bhikkhave, yaṃ ānando manussānaṃ hatthāruḷhamaṇiṃ āharāpeyya , yattha pubbe paṇḍitā attano ñāṇe ṭhatvā ahetukapaṭisandhiyaṃ nibbattānaṃ tiracchānagatānampi hatthāruḷhaṃ bhaṇḍaṃ āharāpetvā rañño adaṃsū’’ti vatvā –
‘‘ਉਕ੍ਕਟ੍ਠੇ ਸੂਰਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਮਨ੍ਤੀਸੁ ਅਕੁਤੂਹਲਂ।
‘‘Ukkaṭṭhe sūramicchanti, mantīsu akutūhalaṃ;
ਪਿਯਞ੍ਚ ਅਨ੍ਨਪਾਨਮ੍ਹਿ, ਅਤ੍ਥੇ ਜਾਤੇ ਚ ਪਣ੍ਡਿਤ’’ਨ੍ਤਿ॥ (ਜਾ॰ ੧.੧.੯੨) –
Piyañca annapānamhi, atthe jāte ca paṇḍita’’nti. (jā. 1.1.92) –
ਮਹਾਸਾਰਜਾਤਕਂ ਕਥੇਸਿ।
Mahāsārajātakaṃ kathesi.
ਨ ਤਂ ਦਲ਼੍ਹਨ੍ਤਿ ਤਂ ਬਨ੍ਧਨਂ ਥਿਰਨ੍ਤਿ ਨ ਕਥੇਨ੍ਤਿ। ਯਦਾਯਸਨ੍ਤਿ ਯਂ ਆਯਸਾ ਕਤਂ। ਸਾਰਤ੍ਤਰਤ੍ਤਾਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਰਤ੍ਤਰਤ੍ਤਾ, ਸਾਰਤ੍ਤੇਨ વਾ ਰਤ੍ਤਾ ਸਾਰਤ੍ਤਰਤ੍ਤਾ, ਸਾਰਂ ਇਦਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਨਾਯ ਰਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਪੇਕ੍ਖਾਤਿ ਆਲਯੋ ਨਿਕਨ੍ਤਿ। ਆਹੂਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿ। ਓਹਾਰਿਨਨ੍ਤਿ ਚਤੂਸੁ ਅਪਾਯੇਸੁ ਆਕਡ੍ਢਨਕਂ। ਸਿਥਿਲਨ੍ਤਿ ਨ ਆਯਸਾਦਿਬਨ੍ਧਨਂ વਿਯ ਇਰਿਯਾਪਥਂ ਨਿવਾਰੇਤ੍વਾ ਠਿਤਂ। ਤੇਨ ਹਿ ਬਨ੍ਧਨੇਨ ਬਦ੍ਧਾ ਪਰਦੇਸਮ੍ਪਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਯੇવ। ਦੁਪ੍ਪਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਞਾਣੇਨ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ। ਦਸਮਂ।
Na taṃ daḷhanti taṃ bandhanaṃ thiranti na kathenti. Yadāyasanti yaṃ āyasā kataṃ. Sārattarattāti suṭṭhu rattarattā, sārattena vā rattā sārattarattā, sāraṃ idanti maññanāya rattāti attho. Apekkhāti ālayo nikanti. Āhūti kathenti. Ohārinanti catūsu apāyesu ākaḍḍhanakaṃ. Sithilanti na āyasādibandhanaṃ viya iriyāpathaṃ nivāretvā ṭhitaṃ. Tena hi bandhanena baddhā paradesampi gacchantiyeva. Duppamuñcanti aññatra lokuttarañāṇena muñcituṃ asakkuṇeyyanti. Dasamaṃ.
ਪਠਮੋ વਗ੍ਗੋ।
Paṭhamo vaggo.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੧੦. ਬਨ੍ਧਨਸੁਤ੍ਤਂ • 10. Bandhanasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੧੦. ਬਨ੍ਧਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Bandhanasuttavaṇṇanā
