Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഥേരഗാഥാ-അട്ഠകഥാ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ൩. ബന്ധുരത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ

    3. Bandhurattheragāthāvaṇṇanā

    നാഹം ഏതേന അത്ഥികോതി ആയസ്മതോ ബന്ധുരത്ഥേരസ്സ ഗാഥാ. കാ ഉപ്പത്തി? അയമ്പി പുരിമബുദ്ധേസു കതാധികാരോ സിദ്ധത്ഥസ്സ ഭഗവതോ കാലേ അഞ്ഞതരസ്സ രഞ്ഞോ അന്തേപുരേ ഗോപകോ ഹുത്വാ ഏകദിവസം ഭഗവന്തം സപരിസം രാജങ്ഗണേന ഗച്ഛന്തം ദിസ്വാ പസന്നചിത്തോ കണവേരപുപ്ഫാനി ഗഹേത്വാ സസങ്ഘം ലോകനായകം പൂജേസി. സോ തേന പുഞ്ഞകമ്മേന ദേവലോകേ നിബ്ബത്തിത്വാ അപരാപരം സുഗതീസുയേവ സംസരന്തോ ഇമസ്മിം ബുദ്ധുപ്പാദേ സീലവതീനഗരേ സേട്ഠിപുത്തോ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തി, ബന്ധുരോതിസ്സ നാമം അഹോസി. സോ വിഞ്ഞുതം പത്തോ കേനചിദേവ കരണീയേന സാവത്ഥിയം ഗതോ ഉപാസകേഹി സദ്ധിം വിഹാരം ഗതോ സത്ഥു ധമ്മദേസനം സുത്വാ പടിലദ്ധസദ്ധോ പബ്ബജിത്വാ ഞാണസ്സ പരിപാകത്താ വിപസ്സനം പട്ഠപേത്വാ നചിരസ്സേവ അരഹത്തം പാപുണി. തേന വുത്തം അപദാനേ (അപ॰ ഥേര ൧.൧൭.൭-൧൨) –

    Nāhaṃ etena atthikoti āyasmato bandhurattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro siddhatthassa bhagavato kāle aññatarassa rañño antepure gopako hutvā ekadivasaṃ bhagavantaṃ saparisaṃ rājaṅgaṇena gacchantaṃ disvā pasannacitto kaṇaverapupphāni gahetvā sasaṅghaṃ lokanāyakaṃ pūjesi. So tena puññakammena devaloke nibbattitvā aparāparaṃ sugatīsuyeva saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sīlavatīnagare seṭṭhiputto hutvā nibbatti, bandhurotissa nāmaṃ ahosi. So viññutaṃ patto kenacideva karaṇīyena sāvatthiyaṃ gato upāsakehi saddhiṃ vihāraṃ gato satthu dhammadesanaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā ñāṇassa paripākattā vipassanaṃ paṭṭhapetvā nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.17.7-12) –

    ‘‘സിദ്ധത്ഥോ നാമ ഭഗവാ, ലോകജേട്ഠോ നരാസഭോ;

    ‘‘Siddhattho nāma bhagavā, lokajeṭṭho narāsabho;

    പുരക്ഖതോ സാവകേഹി, നഗരം പടിപജ്ജഥ.

    Purakkhato sāvakehi, nagaraṃ paṭipajjatha.

    ‘‘രഞ്ഞോ അന്തേപുരേ ആസിം, ഗോപകോ അഭിസമ്മതോ;

    ‘‘Rañño antepure āsiṃ, gopako abhisammato;

    പാസാദേ ഉപവിട്ഠോഹം, അദ്ദസം ലോകനായകം.

    Pāsāde upaviṭṭhohaṃ, addasaṃ lokanāyakaṃ.

    ‘‘കണവേരം ഗഹേത്വാന, ഭിക്ഖുസങ്ഘേ സമോകിരിം;

    ‘‘Kaṇaveraṃ gahetvāna, bhikkhusaṅghe samokiriṃ;

    ബുദ്ധസ്സ വിസും കത്വാന, തതോ ഭിയ്യോ സമോകിരിം.

    Buddhassa visuṃ katvāna, tato bhiyyo samokiriṃ.

    ‘‘ചതുന്നവുതിതോ കപ്പേ, യം പുപ്ഫമഭിപൂജയിം;

    ‘‘Catunnavutito kappe, yaṃ pupphamabhipūjayiṃ;

    ദുഗ്ഗതിം നാഭിജാനാമി, ബുദ്ധപൂജായിദം ഫലം.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘സത്താസീതിമ്ഹിതോ കപ്പേ, ചതുരാസും മഹിദ്ധികാ;

    ‘‘Sattāsītimhito kappe, caturāsuṃ mahiddhikā;

    സത്തരതനസമ്പന്നാ, ചക്കവത്തീ മഹബ്ബലാ.

    Sattaratanasampannā, cakkavattī mahabbalā.

    ‘‘കിലേസാ ഝാപിതാ മയ്ഹം…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസന’’ന്തി.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    അരഹത്തം പന പത്വാ കതഞ്ഞുഭാവേ ഠത്വാ അത്തനോ ഉപകാരസ്സ രഞ്ഞോ പച്ചുപകാരം കാതും സീലവതീനഗരം ഗന്ത്വാ രഞ്ഞോ ധമ്മം ദേസേന്തോ സച്ചാനി പകാസേസി. രാജാ സച്ചപരിയോസാനേ സോതാപന്നോ ഹുത്വാ അത്തനോ നഗരേ സുദസ്സനം നാമ മഹന്തം വിഹാരം കാരേത്വാ ഥേരസ്സ നിയ്യാതേസി. മഹാലാഭസക്കാരോ അഹോസി. ഥേരോ വിഹാരം സബ്ബഞ്ച ലാഭസക്കാരം സങ്ഘസ്സ നിയ്യാതേത്വാ സയം പുരിമനിയാമേനേവ പിണ്ഡായ ചരിത്വാ യാപേന്തോ കതിപാഹം തത്ഥ വസിത്വാ സാവത്ഥിം ഗന്തുകാമോ അഹോസി. ഭിക്ഖൂ, ‘‘ഭന്തേ, തുമ്ഹേ ഇധേവ വസഥ, സചേ പച്ചയേഹി വേകല്ലം, മയം തം പരിപൂരേസ്സാമാ’’തി ആഹംസു. ഥേരോ, ‘‘ന മയ്ഹം, ആവുസോ, ഉളാരേഹി പച്ചയേഹി അത്ഥോ അത്ഥി, ഇതരീതരേഹി പച്ചയേഹി യാപേമി, ധമ്മരസേനേവമ്ഹി തിത്തോ’’തി ദസ്സേന്തോ –

    Arahattaṃ pana patvā kataññubhāve ṭhatvā attano upakārassa rañño paccupakāraṃ kātuṃ sīlavatīnagaraṃ gantvā rañño dhammaṃ desento saccāni pakāsesi. Rājā saccapariyosāne sotāpanno hutvā attano nagare sudassanaṃ nāma mahantaṃ vihāraṃ kāretvā therassa niyyātesi. Mahālābhasakkāro ahosi. Thero vihāraṃ sabbañca lābhasakkāraṃ saṅghassa niyyātetvā sayaṃ purimaniyāmeneva piṇḍāya caritvā yāpento katipāhaṃ tattha vasitvā sāvatthiṃ gantukāmo ahosi. Bhikkhū, ‘‘bhante, tumhe idheva vasatha, sace paccayehi vekallaṃ, mayaṃ taṃ paripūressāmā’’ti āhaṃsu. Thero, ‘‘na mayhaṃ, āvuso, uḷārehi paccayehi attho atthi, itarītarehi paccayehi yāpemi, dhammarasenevamhi titto’’ti dassento –

    ൧൦൩.

    103.

    ‘‘നാഹം ഏതേന അത്ഥികോ, സുഖിതോ ധമ്മരസേന തപ്പിതോ;

    ‘‘Nāhaṃ etena atthiko, sukhito dhammarasena tappito;

    പിത്വാ രസഗ്ഗമുത്തമം, ന ച കാഹാമി വിസേന സന്ഥവ’’ന്തി. –

    Pitvā rasaggamuttamaṃ, na ca kāhāmi visena santhava’’nti. –

    ഗാഥം അഭാസി.

    Gāthaṃ abhāsi.

    തത്ഥ നാഹം ഏതേന അത്ഥികോതി യേന മം തുമ്ഹേ തപ്പേതുകാമാ ‘‘പരിപൂരേസ്സാമാ’’തി വദഥ, ഏതേന ആമിസലാഭേന പച്ചയാമിസരസേന നാഹം അത്ഥികോ, മയ്ഹം ഏതേന അത്ഥോ നത്ഥി, സന്തുട്ഠി പരമം സുഖന്തി ഇതരീതരേഹേവ പച്ചയേഹി യാപേമീതി അത്ഥോ. ഇദാനി തേന അനത്ഥികഭാവേ പധാനകാരണം ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘സുഖിതോ ധമ്മരസേന തപ്പിതോ’’തി. സത്തതിംസബോധിപക്ഖിയധമ്മരസേന ചേവ നവവിധലോകുത്തരധമ്മരസേന ച തപ്പിതോ പീണിതോ സുഖിതോ ഉത്തമേന സുഖേന സുഹിതോതി അത്ഥോ. പിത്വാ രസഗ്ഗമുത്തമന്തി സബ്ബരസേസു അഗ്ഗം സേട്ഠം തതോയേവ ഉത്തമം യഥാവുത്തം ധമ്മരസം പിവിത്വാ ഠിതോ, തേനാഹ – ‘‘സബ്ബരസം ധമ്മരസോ ജിനാതീ’’തി (ധ॰ പ॰ ൩൫൪). ന ച കാഹാമി വിസേന സന്ഥവന്തി ഏവരൂപം രസുത്തമം ധമ്മരസം പിവിത്വാ ഠിതോ വിസേന വിസസദിസേന വിസരസേന സന്ഥവം സംസഗ്ഗം ന കരിസ്സാമി, തഥാകരണസ്സ കാരണം നത്ഥീതി അത്ഥോ.

    Tattha nāhaṃ etena atthikoti yena maṃ tumhe tappetukāmā ‘‘paripūressāmā’’ti vadatha, etena āmisalābhena paccayāmisarasena nāhaṃ atthiko, mayhaṃ etena attho natthi, santuṭṭhi paramaṃ sukhanti itarītareheva paccayehi yāpemīti attho. Idāni tena anatthikabhāve padhānakāraṇaṃ dassento āha ‘‘sukhito dhammarasena tappito’’ti. Sattatiṃsabodhipakkhiyadhammarasena ceva navavidhalokuttaradhammarasena ca tappito pīṇito sukhito uttamena sukhena suhitoti attho. Pitvā rasaggamuttamanti sabbarasesu aggaṃ seṭṭhaṃ tatoyeva uttamaṃ yathāvuttaṃ dhammarasaṃ pivitvā ṭhito, tenāha – ‘‘sabbarasaṃ dhammaraso jinātī’’ti (dha. pa. 354). Na ca kāhāmi visena santhavanti evarūpaṃ rasuttamaṃ dhammarasaṃ pivitvā ṭhito visena visasadisena visarasena santhavaṃ saṃsaggaṃ na karissāmi, tathākaraṇassa kāraṇaṃ natthīti attho.

    ബന്ധുരത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Bandhurattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഥേരഗാഥാപാളി • Theragāthāpāḷi / ൩. ബന്ധുരത്ഥേരഗാഥാ • 3. Bandhurattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact