Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවග්ගපාළි • Mahāvaggapāḷi |
172. බෙලට්ඨකච්චානවත්ථු
172. Belaṭṭhakaccānavatthu
284. අථ ඛො භගවා අන්ධකවින්දෙ යථාභිරන්තං විහරිත්වා යෙන රාජගහං තෙන චාරිකං පක්කාමි, මහතා භික්ඛුසඞ්ඝෙන සද්ධිං, අඩ්ඪතෙලසෙහි භික්ඛුසතෙහි. තෙන ඛො පන සමයෙන බෙලට්ඨො කච්චානො රාජගහා අන්ධකවින්දං අද්ධානමග්ගප්පටිපන්නො හොති, පඤ්චමත්තෙහි සකටසතෙහි, සබ්බෙහෙව ගුළකුම්භපූරෙහි. අද්දසා ඛො භගවා බෙලට්ඨං කච්චානං දූරතොව ආගච්ඡන්තං, දිස්වාන මග්ගා ඔක්කම්ම අඤ්ඤතරස්මිං රුක්ඛමූලෙ නිසීදි. අථ ඛො බෙලට්ඨො කච්චානො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි, උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨාසි. එකමන්තං ඨිතො ඛො බෙලට්ඨො කච්චානො භගවන්තං එතදවොච – ‘‘ඉච්ඡාමහං, භන්තෙ, එකමෙකස්ස භික්ඛුනො එකමෙකං ගුළකුම්භං දාතු’’න්ති. ‘‘තෙන හි ත්වං, කච්චාන, එකංයෙව ගුළකුම්භං ආහරා’’ති. ‘‘එවං, භන්තෙ’’ති ඛො බෙලට්ඨො කච්චානො භගවතො පටිස්සුණිත්වා එකංයෙව ගුළකුම්භං ආදාය යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි, උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං එතදවොච – ‘‘ආභතො 1, භන්තෙ, ගුළකුම්භො; කථාහං, භන්තෙ, පටිපජ්ජාමී’’ති? ‘‘තෙන හි ත්වං, කච්චාන, භික්ඛූනං ගුළං දෙහී’’ති. ‘‘එවං, භන්තෙ’’ති ඛො බෙලට්ඨො කච්චානො භගවතො පටිස්සුණිත්වා භික්ඛූනං ගුළං දත්වා භගවන්තං එතදවොච – ‘‘දින්නො, භන්තෙ, භික්ඛූනං ගුළො, බහු චායං ගුළො අවසිට්ඨො. කථාහං, භන්තෙ, පටිපජ්ජාමී’’ති? ‘‘තෙන හි ත්වං, කච්චාන, භික්ඛූනං ගුළං යාවදත්ථං දෙහී’’ති. ‘‘එවං, භන්තෙ’’ති ඛො බෙලට්ඨො කච්චානො භගවතො පටිස්සුණිත්වා භික්ඛූනං ගුළං යාවදත්ථං දත්වා භගවන්තං එතදවොච – ‘‘දින්නො, භන්තෙ, භික්ඛූනං ගුළො යාවදත්ථො, බහු චායං ගුළො අවසිට්ඨො. කථාහං, භන්තෙ, පටිපජ්ජාමී’’ති? ‘‘තෙන හි ත්වං, කච්චාන, භික්ඛූ ගුළෙහි සන්තප්පෙහී’’ති. ‘‘එවං, භන්තෙ’’ති ඛො බෙලට්ඨො කච්චානො භගවතො පටිස්සුණිත්වා භික්ඛූ ගුළෙහි සන්තප්පෙසි. එකච්චෙ භික්ඛූ පත්තෙපි පූරෙසුං පරිස්සාවනානිපි ථවිකායොපි පූරෙසුං. අථ ඛො බෙලට්ඨො කච්චානො භික්ඛූ ගුළෙහි සන්තප්පෙත්වා භගවන්තං එතදවොච – ‘‘සන්තප්පිතා, භන්තෙ, භික්ඛූ ගුළෙහි, බහු චායං ගුළො අවසිට්ඨො. කථාහං, භන්තෙ, පටිපජ්ජාමී’’ති? ‘‘තෙන හි ත්වං, කච්චාන, විඝාසාදානං ගුළං දෙහී’’ති. ‘‘එවං, භන්තෙ’’ති ඛො බෙලට්ඨො කච්චානො භගවතො පටිස්සුණිත්වා විඝාසාදානං ගුළං දත්වා භගවන්තං එතදවොච – ‘‘දින්නො, භන්තෙ , විඝාසාදානං ගුළො, බහු චායං ගුළො අවසිට්ඨො. කථාහං, භන්තෙ, පටිපජ්ජාමී’’ති? ‘‘තෙන හි ත්වං, කච්චාන, විඝාසාදානං ගුළං යාවදත්ථං දෙහී’’ති. ‘‘එවං, භන්තෙ’’ති ඛො බෙලට්ඨො කච්චානො භගවතො පටිස්සුණිත්වා විඝාසාදානං ගුළං යාවදත්ථං දත්වා භගවන්තං එතදවොච – ‘‘දින්නො, භන්තෙ, විඝාසාදානං ගුළො යාවදත්ථො, බහු චායං ගුළො අවසිට්ඨො. කථාහං, භන්තෙ, පටිපජ්ජාමී’’ති? ‘‘තෙන හි ත්වං, කච්චාන, විඝාසාදෙ ගුළෙහි සන්තප්පෙහී’’ති. ‘‘එවං, භන්තෙ’’ති ඛො බෙලට්ඨො කච්චානො භගවතො පටිස්සුණිත්වා විඝාසාදෙ ගුළෙහි සන්තප්පෙසි. එකච්චෙ විඝාසාදා කොලම්බෙපි ඝටෙපි පූරෙසුං, පිටකානිපි උච්ඡඞ්ගෙපි පූරෙසුං. අථ ඛො බෙලට්ඨො කච්චානො විඝාසාදෙ ගුළෙහි සන්තප්පෙත්වා භගවන්තං එතදවොච – ‘‘සන්තප්පිතා, භන්තෙ, විඝාසාදා ගුළෙහි, බහු චායං ගුළො අවසිට්ඨො. කථාහං, භන්තෙ, පටිපජ්ජාමී’’ති? ‘‘නාහං තං, කච්චාන, පස්සාමි සදෙවකෙ ලොකෙ සමාරකෙ සබ්රහ්මකෙ සස්සමණබ්රාහ්මණියා පජාය සදෙවමනුස්සාය යස්ස සො ගුළො පරිභුත්තො සම්මා පරිණාමං ගච්ඡෙය්ය, අඤ්ඤත්ර තථාගතස්ස වා තථාගතසාවකස්ස වා. තෙන හි ත්වං, කච්චාන, තං ගුළං අප්පහරිතෙ වා ඡඩ්ඩෙහි, අප්පාණකෙ වා උදකෙ ඔපිලාපෙහී’’ති. ‘‘එවං, භන්තෙ’’ති ඛො බෙලට්ඨො කච්චානො භගවතො පටිස්සුණිත්වා තං ගුළං අප්පාණකෙ උදකෙ ඔපිලාපෙති. අථ ඛො සො ගුළො උදකෙ පක්ඛිත්තො චිච්චිටායති චිටිචිටායති පධූපායති 2 සම්පධූපායති. සෙය්යථාපි නාම ඵාලො දිවසංසන්තත්තො උදකෙ පක්ඛිත්තො චිච්චිටායති චිටිචිටායති පධූපායති සම්පධූපායති, එවමෙව සො ගුළො උදකෙ පක්ඛිත්තො චිච්චිටායති චිටිචිටායති පධූපායති සම්පධූපායති.
284. Atha kho bhagavā andhakavinde yathābhirantaṃ viharitvā yena rājagahaṃ tena cārikaṃ pakkāmi, mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ, aḍḍhatelasehi bhikkhusatehi. Tena kho pana samayena belaṭṭho kaccāno rājagahā andhakavindaṃ addhānamaggappaṭipanno hoti, pañcamattehi sakaṭasatehi, sabbeheva guḷakumbhapūrehi. Addasā kho bhagavā belaṭṭhaṃ kaccānaṃ dūratova āgacchantaṃ, disvāna maggā okkamma aññatarasmiṃ rukkhamūle nisīdi. Atha kho belaṭṭho kaccāno yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho belaṭṭho kaccāno bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘icchāmahaṃ, bhante, ekamekassa bhikkhuno ekamekaṃ guḷakumbhaṃ dātu’’nti. ‘‘Tena hi tvaṃ, kaccāna, ekaṃyeva guḷakumbhaṃ āharā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho belaṭṭho kaccāno bhagavato paṭissuṇitvā ekaṃyeva guḷakumbhaṃ ādāya yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ābhato 3, bhante, guḷakumbho; kathāhaṃ, bhante, paṭipajjāmī’’ti? ‘‘Tena hi tvaṃ, kaccāna, bhikkhūnaṃ guḷaṃ dehī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho belaṭṭho kaccāno bhagavato paṭissuṇitvā bhikkhūnaṃ guḷaṃ datvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘dinno, bhante, bhikkhūnaṃ guḷo, bahu cāyaṃ guḷo avasiṭṭho. Kathāhaṃ, bhante, paṭipajjāmī’’ti? ‘‘Tena hi tvaṃ, kaccāna, bhikkhūnaṃ guḷaṃ yāvadatthaṃ dehī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho belaṭṭho kaccāno bhagavato paṭissuṇitvā bhikkhūnaṃ guḷaṃ yāvadatthaṃ datvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘dinno, bhante, bhikkhūnaṃ guḷo yāvadattho, bahu cāyaṃ guḷo avasiṭṭho. Kathāhaṃ, bhante, paṭipajjāmī’’ti? ‘‘Tena hi tvaṃ, kaccāna, bhikkhū guḷehi santappehī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho belaṭṭho kaccāno bhagavato paṭissuṇitvā bhikkhū guḷehi santappesi. Ekacce bhikkhū pattepi pūresuṃ parissāvanānipi thavikāyopi pūresuṃ. Atha kho belaṭṭho kaccāno bhikkhū guḷehi santappetvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘santappitā, bhante, bhikkhū guḷehi, bahu cāyaṃ guḷo avasiṭṭho. Kathāhaṃ, bhante, paṭipajjāmī’’ti? ‘‘Tena hi tvaṃ, kaccāna, vighāsādānaṃ guḷaṃ dehī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho belaṭṭho kaccāno bhagavato paṭissuṇitvā vighāsādānaṃ guḷaṃ datvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘dinno, bhante , vighāsādānaṃ guḷo, bahu cāyaṃ guḷo avasiṭṭho. Kathāhaṃ, bhante, paṭipajjāmī’’ti? ‘‘Tena hi tvaṃ, kaccāna, vighāsādānaṃ guḷaṃ yāvadatthaṃ dehī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho belaṭṭho kaccāno bhagavato paṭissuṇitvā vighāsādānaṃ guḷaṃ yāvadatthaṃ datvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘dinno, bhante, vighāsādānaṃ guḷo yāvadattho, bahu cāyaṃ guḷo avasiṭṭho. Kathāhaṃ, bhante, paṭipajjāmī’’ti? ‘‘Tena hi tvaṃ, kaccāna, vighāsāde guḷehi santappehī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho belaṭṭho kaccāno bhagavato paṭissuṇitvā vighāsāde guḷehi santappesi. Ekacce vighāsādā kolambepi ghaṭepi pūresuṃ, piṭakānipi ucchaṅgepi pūresuṃ. Atha kho belaṭṭho kaccāno vighāsāde guḷehi santappetvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘santappitā, bhante, vighāsādā guḷehi, bahu cāyaṃ guḷo avasiṭṭho. Kathāhaṃ, bhante, paṭipajjāmī’’ti? ‘‘Nāhaṃ taṃ, kaccāna, passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya yassa so guḷo paribhutto sammā pariṇāmaṃ gaccheyya, aññatra tathāgatassa vā tathāgatasāvakassa vā. Tena hi tvaṃ, kaccāna, taṃ guḷaṃ appaharite vā chaḍḍehi, appāṇake vā udake opilāpehī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho belaṭṭho kaccāno bhagavato paṭissuṇitvā taṃ guḷaṃ appāṇake udake opilāpeti. Atha kho so guḷo udake pakkhitto cicciṭāyati ciṭiciṭāyati padhūpāyati 4 sampadhūpāyati. Seyyathāpi nāma phālo divasaṃsantatto udake pakkhitto cicciṭāyati ciṭiciṭāyati padhūpāyati sampadhūpāyati, evameva so guḷo udake pakkhitto cicciṭāyati ciṭiciṭāyati padhūpāyati sampadhūpāyati.
අථ ඛො බෙලට්ඨො කච්චානො සංවිග්ගො ලොමහට්ඨජාතො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි, උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නස්ස ඛො බෙලට්ඨස්ස කච්චානස්ස භගවා අනුපුබ්බිං කථං කථෙසි, සෙය්යථිදං – ‘‘දානකථං සීලකථං සග්ගකථං, කාමානං ආදීනවං ඔකාරං සංකිලෙසං, නෙක්ඛම්මෙ ආනිසංසං පකාසෙසි. යදා භගවා අඤ්ඤාසි බෙලට්ඨං කච්චානං කල්ලචිත්තං, මුදුචිත්තං, විනීවරණචිත්තං, උදග්ගචිත්තං, පසන්නචිත්තං, අථ යා බුද්ධානං සාමුක්කංසිකා ධම්මදෙසනා, තං පකාසෙසි…පෙ.… එවමෙව බෙලට්ඨස්ස කච්චානස්ස තස්මිංයෙව ආසනෙ විරජං වීතමලං ධම්මචක්ඛුං උදපාදි – යං කිඤ්චි සමුදයධම්මං සබ්බං තං නිරොධධම්මන්ති. අථ ඛො බෙලට්ඨො කච්චානො දිට්ඨධම්මො පත්තධම්මො විදිතධම්මො පරියොගාළ්හධම්මො තිණ්ණවිචිකිච්ඡො විගතකථංකථො වෙසාරජ්ජප්පත්තො අපරප්පච්චයො සත්ථුසාසනෙ භගවන්තං එතදවොච – ‘‘අභික්කන්තං, භන්තෙ. අභික්කන්තං, භන්තෙ. සෙය්යථාපි, භන්තෙ, නික්කුජ්ජිතං වා උක්කුජ්ජෙය්ය…පෙ.… එවමෙවං ඛො භගවතා අනෙකපරියායෙන ධම්මො පකාසිතො. එසාහං, භන්තෙ, භගවන්තං සරණං ගච්ඡාමි, ධම්මඤ්ච, භික්ඛුසඞ්ඝඤ්ච. උපාසකං මං භගවා ධාරෙතු අජ්ජතග්ගෙ පාණුපෙතං සරණගත’’න්ති.
Atha kho belaṭṭho kaccāno saṃviggo lomahaṭṭhajāto yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnassa kho belaṭṭhassa kaccānassa bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi, seyyathidaṃ – ‘‘dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ, kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi. Yadā bhagavā aññāsi belaṭṭhaṃ kaccānaṃ kallacittaṃ, muducittaṃ, vinīvaraṇacittaṃ, udaggacittaṃ, pasannacittaṃ, atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā, taṃ pakāsesi…pe… evameva belaṭṭhassa kaccānassa tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhammanti. Atha kho belaṭṭho kaccāno diṭṭhadhammo pattadhammo viditadhammo pariyogāḷhadhammo tiṇṇavicikiccho vigatakathaṃkatho vesārajjappatto aparappaccayo satthusāsane bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante. Abhikkantaṃ, bhante. Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya…pe… evamevaṃ kho bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi, dhammañca, bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇagata’’nti.
අථ ඛො භගවා අනුපුබ්බෙන චාරිකං චරමානො යෙන රාජගහං තදවසරි. තත්ර සුදං භගවා රාජගහෙ විහරති වෙළුවනෙ කලන්දකනිවාපෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන රාජගහෙ ගුළො උස්සන්නො හොති. භික්ඛූ – ගිලානස්සෙව භගවතා ගුළො අනුඤ්ඤාතො, නො අගිලානස්සාති – කුක්කුච්චායන්තා ගුළං න භුඤ්ජන්ති. භගවතො එතමත්ථං ආරොචෙසුං. අනුජානාමි, භික්ඛවෙ, ගිලානස්ස ගුළං, අගිලානස්ස ගුළොදකන්ති.
Atha kho bhagavā anupubbena cārikaṃ caramāno yena rājagahaṃ tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena rājagahe guḷo ussanno hoti. Bhikkhū – gilānasseva bhagavatā guḷo anuññāto, no agilānassāti – kukkuccāyantā guḷaṃ na bhuñjanti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Anujānāmi, bhikkhave, gilānassa guḷaṃ, agilānassa guḷodakanti.
බෙලට්ඨකච්චානවත්ථු නිට්ඨිතං.
Belaṭṭhakaccānavatthu niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්ග-අට්ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / යාගුමධුගොළකාදිකථා • Yāgumadhugoḷakādikathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / යාගුමධුගොළකාදිකථාවණ්ණනා • Yāgumadhugoḷakādikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / යාගුමධුගොළකාදිකථාවණ්ණනා • Yāgumadhugoḷakādikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 170. යාගුමධුගොළකාදිකථා • 170. Yāgumadhugoḷakādikathā