Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరీగాథా-అట్ఠకథా • Therīgāthā-aṭṭhakathā

    ౪. చతుక్కనిపాతో

    4. Catukkanipāto

    ౧. భద్దాకాపిలానీథేరీగాథావణ్ణనా

    1. Bhaddākāpilānītherīgāthāvaṇṇanā

    చతుక్కనిపాతే పుత్తో బుద్ధస్స దాయాదోతిఆదికా భద్దాయ కాపిలానియా థేరియా గాథా. సా కిర పదుముత్తరస్స భగవతో కాలే హంసవతీనగరే కులగేహే నిబ్బత్తిత్వా విఞ్ఞుతం పత్వా సత్థు సన్తికే ధమ్మం సుణన్తీ సత్థారం ఏకం భిక్ఖునిం పుబ్బేనివాసం అనుస్సరన్తీనం అగ్గట్ఠానే ఠపేన్తం దిస్వా అధికారకమ్మం కత్వా సయమ్పి తం ఠానన్తరం పత్థేత్వా యావజీవం పుఞ్ఞాని కత్వా తతో చుతా దేవమనుస్సేసు సంసరన్తీ అనుప్పన్నే బుద్ధే బారాణసియం కులగేహే నిబ్బత్తిత్వా పతికులం గన్త్వా, ఏకదివసం అత్తనో ననన్దాయ సద్ధిం కలహం కరోన్తీ తాయ పచ్చేకబుద్ధస్స పిణ్డపాతే దిన్నే ‘‘అయం ఇమస్స దానం దత్వా ఉళారసమ్పత్తిం లభిస్సతీ’’తి పచ్చేకబుద్ధస్స హత్థతో పత్తం గహేత్వా భత్తం ఛడ్డేత్వా కలలస్స పూరేత్వా అదాసి. మహాజనో గరహి – ‘‘బాలే, పచ్చేకబుద్ధో తే కిం అపరజ్ఝీ’’తి? సా తేసం వచనేన లజ్జమానా పున పత్తం గహేత్వా కలలం నీహరిత్వా ధోవిత్వా గన్ధచుణ్ణేన ఉబ్బట్టేత్వా చతుమధురస్స పూరేత్వా ఉపరి ఆసిత్తేన పదుమగబ్భవణ్ణేన సప్పినా విజ్జోతమానం పచ్చేకబుద్ధస్స హత్థే ఠపేత్వా ‘‘యథా అయం పిణ్డపాతో ఓభాసజాతో, ఏవం ఓభాసజాతం మే సరీరం హోతూ’’తి పత్థనం పట్ఠపేసి. సా తతో చవిత్వా సుగతీసుయేవ సంసరన్తీ కస్సపబుద్ధకాలే బారాణసియం మహావిభవస్స సేట్ఠినో ధీతా హుత్వా నిబ్బత్తి. పుబ్బకమ్మఫలేన దుగ్గన్ధసరీరా మనుస్సేహి జిగుచ్ఛితబ్బా హుత్వా సంవేగజాతా అత్తనో ఆభరణేహి సువణ్ణిట్ఠకం కారేత్వా భగవతో చేతియే పతిట్ఠపేసి, ఉప్పలహత్థేన చ పూజం అకాసి. తేనస్సా సరీరం తస్మింయేవ భవే సుగన్ధం మనోహరం జాతం. సా పతినో పియా మనాపా హుత్వా యావజీవం కుసలం కత్వా తతో చుతా సగ్గే నిబ్బత్తి. తత్థాపి యావజీవం దిబ్బసుఖం అనుభవిత్వా, తతో చుతా బారాణసిరఞ్ఞో ధీతా హుత్వా తత్థ దేవసమ్పత్తిసదిసం సమ్పత్తిం అనుభవన్తీ చిరకాలం పచ్చేకబుద్ధే ఉపట్ఠహిత్వా, తేసు పరినిబ్బుతేసు సంవేగజాతా తాపసపబ్బజ్జాయ పబ్బజిత్వా ఉయ్యానే వసన్తీ ఝానాని భావేత్వా బ్రహ్మలోకే నిబ్బత్తిత్వా తతో చుతా సాగలనగరే కోసియగోత్తస్స బ్రాహ్మణకులస్స గేహే నిబ్బత్తిత్వా మహతా పరిహారేన వడ్ఢిత్వా వయప్పత్తా మహాతిత్థగామే పిప్ఫలికుమారస్స గేహం నీతా. తస్మిం పబ్బజితుం నిక్ఖన్తే మహన్తం భోగక్ఖన్ధం మహన్తఞ్చ ఞాతిపరివట్టం పహాయ పబ్బజ్జత్థాయ నిక్ఖమిత్వా పఞ్చ వస్సాని తిత్థియారామే పవిసిత్వా అపరభాగే మహాపజాపతిగోతమియా సన్తికే పబ్బజ్జం ఉపసమ్పదఞ్చ లభిత్వా విపస్సనం పట్ఠపేత్వా న చిరస్సేవ అరహత్తం పాపుణి. తేన వుత్తం అపదానే (అప॰ థేరీ ౨.౩.౨౪౪-౩౧౩) –

    Catukkanipāte putto buddhassa dāyādotiādikā bhaddāya kāpilāniyā theriyā gāthā. Sā kira padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patvā satthu santike dhammaṃ suṇantī satthāraṃ ekaṃ bhikkhuniṃ pubbenivāsaṃ anussarantīnaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā adhikārakammaṃ katvā sayampi taṃ ṭhānantaraṃ patthetvā yāvajīvaṃ puññāni katvā tato cutā devamanussesu saṃsarantī anuppanne buddhe bārāṇasiyaṃ kulagehe nibbattitvā patikulaṃ gantvā, ekadivasaṃ attano nanandāya saddhiṃ kalahaṃ karontī tāya paccekabuddhassa piṇḍapāte dinne ‘‘ayaṃ imassa dānaṃ datvā uḷārasampattiṃ labhissatī’’ti paccekabuddhassa hatthato pattaṃ gahetvā bhattaṃ chaḍḍetvā kalalassa pūretvā adāsi. Mahājano garahi – ‘‘bāle, paccekabuddho te kiṃ aparajjhī’’ti? Sā tesaṃ vacanena lajjamānā puna pattaṃ gahetvā kalalaṃ nīharitvā dhovitvā gandhacuṇṇena ubbaṭṭetvā catumadhurassa pūretvā upari āsittena padumagabbhavaṇṇena sappinā vijjotamānaṃ paccekabuddhassa hatthe ṭhapetvā ‘‘yathā ayaṃ piṇḍapāto obhāsajāto, evaṃ obhāsajātaṃ me sarīraṃ hotū’’ti patthanaṃ paṭṭhapesi. Sā tato cavitvā sugatīsuyeva saṃsarantī kassapabuddhakāle bārāṇasiyaṃ mahāvibhavassa seṭṭhino dhītā hutvā nibbatti. Pubbakammaphalena duggandhasarīrā manussehi jigucchitabbā hutvā saṃvegajātā attano ābharaṇehi suvaṇṇiṭṭhakaṃ kāretvā bhagavato cetiye patiṭṭhapesi, uppalahatthena ca pūjaṃ akāsi. Tenassā sarīraṃ tasmiṃyeva bhave sugandhaṃ manoharaṃ jātaṃ. Sā patino piyā manāpā hutvā yāvajīvaṃ kusalaṃ katvā tato cutā sagge nibbatti. Tatthāpi yāvajīvaṃ dibbasukhaṃ anubhavitvā, tato cutā bārāṇasirañño dhītā hutvā tattha devasampattisadisaṃ sampattiṃ anubhavantī cirakālaṃ paccekabuddhe upaṭṭhahitvā, tesu parinibbutesu saṃvegajātā tāpasapabbajjāya pabbajitvā uyyāne vasantī jhānāni bhāvetvā brahmaloke nibbattitvā tato cutā sāgalanagare kosiyagottassa brāhmaṇakulassa gehe nibbattitvā mahatā parihārena vaḍḍhitvā vayappattā mahātitthagāme pipphalikumārassa gehaṃ nītā. Tasmiṃ pabbajituṃ nikkhante mahantaṃ bhogakkhandhaṃ mahantañca ñātiparivaṭṭaṃ pahāya pabbajjatthāya nikkhamitvā pañca vassāni titthiyārāme pavisitvā aparabhāge mahāpajāpatigotamiyā santike pabbajjaṃ upasampadañca labhitvā vipassanaṃ paṭṭhapetvā na cirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. therī 2.3.244-313) –

    ‘‘పదుముత్తరో నామ జినో, సబ్బధమ్మాన పారగూ;

    ‘‘Padumuttaro nāma jino, sabbadhammāna pāragū;

    ఇతో సతసహస్సమ్హి, కప్పే ఉప్పజ్జి నాయకో.

    Ito satasahassamhi, kappe uppajji nāyako.

    ‘‘తదాహు హంసవతియం, విదేహో నామ నామతో;

    ‘‘Tadāhu haṃsavatiyaṃ, videho nāma nāmato;

    సేట్ఠీ పహూతరతనో, తస్స జాయా అహోసహం.

    Seṭṭhī pahūtaratano, tassa jāyā ahosahaṃ.

    ‘‘కదాచి సో నరాదిచ్చం, ఉపేచ్చ సపరిజ్జనో;

    ‘‘Kadāci so narādiccaṃ, upecca saparijjano;

    ధమ్మమస్సోసి బుద్ధస్స, సబ్బదుక్ఖభయప్పహం.

    Dhammamassosi buddhassa, sabbadukkhabhayappahaṃ.

    ‘‘సావకం ధుతవాదానం, అగ్గం కిత్తేసి నాయకో;

    ‘‘Sāvakaṃ dhutavādānaṃ, aggaṃ kittesi nāyako;

    సుత్వా సత్తాహికం దానం, దత్వా బుద్ధస్స తాదినో.

    Sutvā sattāhikaṃ dānaṃ, datvā buddhassa tādino.

    ‘‘నిపచ్చ సిరసా పాదే, తం ఠానమభిపత్థయిం;

    ‘‘Nipacca sirasā pāde, taṃ ṭhānamabhipatthayiṃ;

    స హాసయన్తో పరిసం, తదా హి నరపుఙ్గవో.

    Sa hāsayanto parisaṃ, tadā hi narapuṅgavo.

    ‘‘సేట్ఠినో అనుకమ్పాయ, ఇమా గాథా అభాసథ;

    ‘‘Seṭṭhino anukampāya, imā gāthā abhāsatha;

    లచ్ఛసే పత్థితం ఠానం, నిబ్బుతో హోహి పుత్తక.

    Lacchase patthitaṃ ṭhānaṃ, nibbuto hohi puttaka.

    ‘‘సతసహస్సితో కప్పే, ఓక్కాకకులసమ్భవో;

    ‘‘Satasahassito kappe, okkākakulasambhavo;

    గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.

    Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.

    ‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;

    ‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;

    కస్సపో నామ గోత్తేన, హేస్సతి సత్థు సావకో.

    Kassapo nāma gottena, hessati satthu sāvako.

    ‘‘తం సుత్వా ముదితో హుత్వా, యావజీవం తదా జినం;

    ‘‘Taṃ sutvā mudito hutvā, yāvajīvaṃ tadā jinaṃ;

    మేత్తచిత్తో పరిచరి, పచ్చయేహి వినాయకం.

    Mettacitto paricari, paccayehi vināyakaṃ.

    ‘‘సాసనం జోతయిత్వాన, సో మద్దిత్వా కుతిత్థియే;

    ‘‘Sāsanaṃ jotayitvāna, so madditvā kutitthiye;

    వేనేయ్యం వినయిత్వా చ, నిబ్బుతో సో ససావకో.

    Veneyyaṃ vinayitvā ca, nibbuto so sasāvako.

    ‘‘నిబ్బుతే తమ్హి లోకగ్గే, పూజనత్థాయ సత్థునో;

    ‘‘Nibbute tamhi lokagge, pūjanatthāya satthuno;

    ఞాతిమిత్తే సమానేత్వా, సహ తేహి అకారయి.

    Ñātimitte samānetvā, saha tehi akārayi.

    ‘‘సత్తయోజనికం థూపం, ఉబ్బిద్ధం రతనామయం;

    ‘‘Sattayojanikaṃ thūpaṃ, ubbiddhaṃ ratanāmayaṃ;

    జలన్తం సతరంసింవ, సాలరాజంవ ఫుల్లితం.

    Jalantaṃ sataraṃsiṃva, sālarājaṃva phullitaṃ.

    ‘‘సత్తసతసహస్సాని, పాతియో తత్థ కారయి;

    ‘‘Sattasatasahassāni, pātiyo tattha kārayi;

    నళగ్గీ వియ జోతన్తీ, రతనేహేవ సత్తహి.

    Naḷaggī viya jotantī, rataneheva sattahi.

    ‘‘గన్ధతేలేన పూరేత్వా, దీపానుజ్జలయీ తహిం;

    ‘‘Gandhatelena pūretvā, dīpānujjalayī tahiṃ;

    పూజనత్థాయ మహేసిస్స, సబ్బభూతానుకమ్పినో.

    Pūjanatthāya mahesissa, sabbabhūtānukampino.

    ‘‘సత్తసతసహస్సాని, పుణ్ణకుమ్భాని కారయి;

    ‘‘Sattasatasahassāni, puṇṇakumbhāni kārayi;

    రతనేహేవ పుణ్ణాని, పూజనత్థాయ మహేసినో.

    Rataneheva puṇṇāni, pūjanatthāya mahesino.

    ‘‘మజ్ఝే అట్ఠట్ఠకుమ్భీనం, ఉస్సితా కఞ్చనగ్ఘియో;

    ‘‘Majjhe aṭṭhaṭṭhakumbhīnaṃ, ussitā kañcanagghiyo;

    అతిరోచన్తి వణ్ణేన, సరదేవ దివాకరో.

    Atirocanti vaṇṇena, saradeva divākaro.

    ‘‘చతుద్వారేసు సోభన్తి, తోరణా రతనామయా;

    ‘‘Catudvāresu sobhanti, toraṇā ratanāmayā;

    ఉస్సితా ఫలకా రమ్మా, సోభన్తి రతనామయా.

    Ussitā phalakā rammā, sobhanti ratanāmayā.

    ‘‘విరోచన్తి పరిక్ఖిత్తా, అవటంసా సునిమ్మితా;

    ‘‘Virocanti parikkhittā, avaṭaṃsā sunimmitā;

    ఉస్సితాని పటాకాని, రతనాని విరోచరే.

    Ussitāni paṭākāni, ratanāni virocare.

    ‘‘సురత్తం సుకతం చిత్తం, చేతియం రతనామయం;

    ‘‘Surattaṃ sukataṃ cittaṃ, cetiyaṃ ratanāmayaṃ;

    అతిరోచతి వణ్ణేన, ససఞ్ఝోవ దివాకరో.

    Atirocati vaṇṇena, sasañjhova divākaro.

    ‘‘థూపస్స వేదియో తిస్సో, హరితాలేన పూరయి;

    ‘‘Thūpassa vediyo tisso, haritālena pūrayi;

    ఏకం మనోసిలాయేకం, అఞ్జనేన చ ఏకికం.

    Ekaṃ manosilāyekaṃ, añjanena ca ekikaṃ.

    ‘‘పూజం ఏతాదిసం రమ్మం, కారేత్వా వరవాదినో;

    ‘‘Pūjaṃ etādisaṃ rammaṃ, kāretvā varavādino;

    అదాసి దానం సఙ్ఘస్స, యావజీవం యథాబలం.

    Adāsi dānaṃ saṅghassa, yāvajīvaṃ yathābalaṃ.

    ‘‘సహావ సేట్ఠినా తేన, తాని పుఞ్ఞాని సబ్బసో;

    ‘‘Sahāva seṭṭhinā tena, tāni puññāni sabbaso;

    యావజీవం కరిత్వాన, సహావ సుగతిం గతా.

    Yāvajīvaṃ karitvāna, sahāva sugatiṃ gatā.

    ‘‘సమ్పత్తియోనుభోత్వాన, దేవత్తే అథ మానుసే;

    ‘‘Sampattiyonubhotvāna, devatte atha mānuse;

    ఛాయా వియ సరీరేన, సహ తేనేవ సంసరిం.

    Chāyā viya sarīrena, saha teneva saṃsariṃ.

    ‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, విపస్సీ నామ నాయకో;

    ‘‘Ekanavutito kappe, vipassī nāma nāyako;

    ఉప్పజ్జి చారుదస్సనో, సబ్బధమ్మవిపస్సకో.

    Uppajji cārudassano, sabbadhammavipassako.

    ‘‘తదాయం బన్ధుపతియం, బ్రాహ్మణో సాధుసమ్మతో;

    ‘‘Tadāyaṃ bandhupatiyaṃ, brāhmaṇo sādhusammato;

    అడ్ఢో సన్తో గుణేనాపి, ధనేన చ సుదుగ్గతో.

    Aḍḍho santo guṇenāpi, dhanena ca suduggato.

    ‘‘తదాపి తస్సాహం ఆసిం, బ్రాహ్మణీ సమచేతసా;

    ‘‘Tadāpi tassāhaṃ āsiṃ, brāhmaṇī samacetasā;

    కదాచి సో దిజవరో, సఙ్గమేసి మహామునిం.

    Kadāci so dijavaro, saṅgamesi mahāmuniṃ.

    ‘‘నిసిన్నం జనకాయమ్హి, దేసేన్తం అమతం పదం;

    ‘‘Nisinnaṃ janakāyamhi, desentaṃ amataṃ padaṃ;

    సుత్వా ధమ్మం పముదితో, అదాసి ఏకసాటకం.

    Sutvā dhammaṃ pamudito, adāsi ekasāṭakaṃ.

    ‘‘ఘరమేకేన వత్థేన, గన్త్వానేతం స మబ్రవి;

    ‘‘Gharamekena vatthena, gantvānetaṃ sa mabravi;

    అనుమోద మహాపుఞ్ఞం, దిన్నం బుద్ధస్స సాటకం.

    Anumoda mahāpuññaṃ, dinnaṃ buddhassa sāṭakaṃ.

    ‘‘తదాహం అఞ్జలిం కత్వా, అనుమోదిం సుపీణితా;

    ‘‘Tadāhaṃ añjaliṃ katvā, anumodiṃ supīṇitā;

    సుదిన్నో సాటకో సామి, బుద్ధసేట్ఠస్స తాదినో.

    Sudinno sāṭako sāmi, buddhaseṭṭhassa tādino.

    ‘‘సుఖితో సజ్జితో హుత్వా, సంసరన్తో భవాభవే;

    ‘‘Sukhito sajjito hutvā, saṃsaranto bhavābhave;

    బారాణసిపురే రమ్మే, రాజా ఆసి మహీపతి.

    Bārāṇasipure ramme, rājā āsi mahīpati.

    ‘‘తదా తస్స మహేసీహం, ఇత్థిగుమ్బస్స ఉత్తమా;

    ‘‘Tadā tassa mahesīhaṃ, itthigumbassa uttamā;

    తస్సాతి దయితా ఆసిం, పుబ్బస్నేహేన భత్తునో.

    Tassāti dayitā āsiṃ, pubbasnehena bhattuno.

    ‘‘పిణ్డాయ విచరన్తే తే, అట్ఠ పచ్చేకనాయకే;

    ‘‘Piṇḍāya vicarante te, aṭṭha paccekanāyake;

    దిస్వా పముదితో హుత్వా, దత్వా పిణ్డం మహారహం.

    Disvā pamudito hutvā, datvā piṇḍaṃ mahārahaṃ.

    ‘‘పునో నిమన్తయిత్వాన, కత్వా రతనమణ్డపం;

    ‘‘Puno nimantayitvāna, katvā ratanamaṇḍapaṃ;

    కమ్మారేహి కతం పత్తం, సోవణ్ణం వత తత్తకం.

    Kammārehi kataṃ pattaṃ, sovaṇṇaṃ vata tattakaṃ.

    ‘‘సమానేత్వాన తే సబ్బే, తేసం దానమదాసి సో;

    ‘‘Samānetvāna te sabbe, tesaṃ dānamadāsi so;

    సోణ్ణాసనే పవిట్ఠానం, పసన్నో సేహి పాణిభి.

    Soṇṇāsane paviṭṭhānaṃ, pasanno sehi pāṇibhi.

    ‘‘తమ్పి దానం సహాదాసిం, కాసిరాజేనహం తదా;

    ‘‘Tampi dānaṃ sahādāsiṃ, kāsirājenahaṃ tadā;

    పునాహం బారాణసియం, జాతా కాసికగామకే.

    Punāhaṃ bārāṇasiyaṃ, jātā kāsikagāmake.

    ‘‘కుటుమ్బికకులే ఫీతే, సుఖితో సో సభాతుకో;

    ‘‘Kuṭumbikakule phīte, sukhito so sabhātuko;

    జేట్ఠస్స భాతునో జాయా, అహోసిం సుపతిబ్బతా.

    Jeṭṭhassa bhātuno jāyā, ahosiṃ supatibbatā.

    ‘‘పచ్చేకబుద్ధం దిస్వాన, కనియస్స మమ భత్తునో;

    ‘‘Paccekabuddhaṃ disvāna, kaniyassa mama bhattuno;

    భాగన్నం తస్స దత్వాన, ఆగతే తమ్హి పావదిం.

    Bhāgannaṃ tassa datvāna, āgate tamhi pāvadiṃ.

    ‘‘నాభినన్దిత్థ సో దానం, తతో తస్స అదాసహం;

    ‘‘Nābhinandittha so dānaṃ, tato tassa adāsahaṃ;

    ఉఖా ఆనియ తం అన్నం, పునో తస్సేవ సో అదా.

    Ukhā āniya taṃ annaṃ, puno tasseva so adā.

    ‘‘తదన్నం ఛడ్డయిత్వాన, దుట్ఠా బుద్ధస్సహం తదా;

    ‘‘Tadannaṃ chaḍḍayitvāna, duṭṭhā buddhassahaṃ tadā;

    పత్తం కలలపుణ్ణం తం, అదాసిం తస్స తాదినో.

    Pattaṃ kalalapuṇṇaṃ taṃ, adāsiṃ tassa tādino.

    ‘‘దానే చ గహణే చేవ, అపచే పదుసేపి చ;

    ‘‘Dāne ca gahaṇe ceva, apace padusepi ca;

    సమచిత్తముఖం దిస్వా, తదాహం సంవిజిం భుసం.

    Samacittamukhaṃ disvā, tadāhaṃ saṃvijiṃ bhusaṃ.

    ‘‘పునో పత్తం గహేత్వాన, సోధయిత్వా సుగన్ధినా,

    ‘‘Puno pattaṃ gahetvāna, sodhayitvā sugandhinā,

    పసన్నచిత్తా పూరేత్వా, సఘతం సక్కరం అదం.

    Pasannacittā pūretvā, saghataṃ sakkaraṃ adaṃ.

    ‘‘యత్థ యత్థూపపజ్జామి, సురూపా హోమి దానతో;

    ‘‘Yattha yatthūpapajjāmi, surūpā homi dānato;

    బుద్ధస్స అపకారేన, దుగ్గన్ధా వదనేన చ.

    Buddhassa apakārena, duggandhā vadanena ca.

    ‘‘పున కస్సపవీరస్స, నిధాయన్తమ్హి చేతియే;

    ‘‘Puna kassapavīrassa, nidhāyantamhi cetiye;

    సోవణ్ణం ఇట్ఠకం వరం, అదాసిం ముదితా అహం.

    Sovaṇṇaṃ iṭṭhakaṃ varaṃ, adāsiṃ muditā ahaṃ.

    ‘‘చతుజ్జాతేన గన్ధేన, నిచయిత్వా తమిట్ఠకం;

    ‘‘Catujjātena gandhena, nicayitvā tamiṭṭhakaṃ;

    ముత్తా దుగ్గన్ధదోసమ్హా, సబ్బఙ్గసుసమాగతా.

    Muttā duggandhadosamhā, sabbaṅgasusamāgatā.

    ‘‘సత్త పాతిసహస్సాని, రతనేహేవ సత్తహి;

    ‘‘Satta pātisahassāni, rataneheva sattahi;

    కారేత్వా ఘతపూరాని, వట్టీని చ సహస్ససో.

    Kāretvā ghatapūrāni, vaṭṭīni ca sahassaso.

    ‘‘పక్ఖిపిత్వా పదీపేత్వా, ఠపయిం సత్తపన్తియో;

    ‘‘Pakkhipitvā padīpetvā, ṭhapayiṃ sattapantiyo;

    పూజనత్థం లోకనాథస్స, విప్పసన్నేన చేతసా.

    Pūjanatthaṃ lokanāthassa, vippasannena cetasā.

    ‘‘తదాపి తమ్హి పుఞ్ఞమ్హి, భాగినీయి విసేసతో;

    ‘‘Tadāpi tamhi puññamhi, bhāginīyi visesato;

    పున కాసీసు సఞ్జాతో, సుమిత్తా ఇతి విస్సుతో.

    Puna kāsīsu sañjāto, sumittā iti vissuto.

    ‘‘తస్సాహం భరియా ఆసిం, సుఖితా సజ్జితా పియా;

    ‘‘Tassāhaṃ bhariyā āsiṃ, sukhitā sajjitā piyā;

    తదా పచ్చేకమునినో, అదాసిం ఘనవేఠనం.

    Tadā paccekamunino, adāsiṃ ghanaveṭhanaṃ.

    ‘‘తస్సాపి భాగినీ ఆసిం, మోదిత్వా దానముత్తమం;

    ‘‘Tassāpi bhāginī āsiṃ, moditvā dānamuttamaṃ;

    పునాపి కాసిరట్ఠమ్హి, జాతో కోలియజాతియా.

    Punāpi kāsiraṭṭhamhi, jāto koliyajātiyā.

    ‘‘తదా కోలియపుత్తానం, సతేహి సహ పఞ్చహి;

    ‘‘Tadā koliyaputtānaṃ, satehi saha pañcahi;

    పఞ్చ పచ్చేకబుద్ధానం, సతాని సముపట్ఠహి.

    Pañca paccekabuddhānaṃ, satāni samupaṭṭhahi.

    ‘‘తేమాసం తప్పయిత్వాన, అదాసి చ తిచీవరే;

    ‘‘Temāsaṃ tappayitvāna, adāsi ca ticīvare;

    జాయా తస్స తదా ఆసిం, పుఞ్ఞకమ్మపథానుగా.

    Jāyā tassa tadā āsiṃ, puññakammapathānugā.

    ‘‘తతో చుతో అహు రాజా, నన్దో నామ మహాయసో;

    ‘‘Tato cuto ahu rājā, nando nāma mahāyaso;

    తస్సాపి మహేసీ ఆసిం, సబ్బకామసమిద్ధినీ.

    Tassāpi mahesī āsiṃ, sabbakāmasamiddhinī.

    ‘‘తదా రాజా భవిత్వాన, బ్రహ్మదత్తో మహీపతి;

    ‘‘Tadā rājā bhavitvāna, brahmadatto mahīpati;

    పదుమవతీపుత్తానం, పచ్చేకమునినం తదా.

    Padumavatīputtānaṃ, paccekamuninaṃ tadā.

    ‘‘సతాని పఞ్చనూనాని, యావజీవం ఉపట్ఠహిం;

    ‘‘Satāni pañcanūnāni, yāvajīvaṃ upaṭṭhahiṃ;

    రాజుయ్యానే నివాసేత్వా, నిబ్బుతాని చ పూజయిం.

    Rājuyyāne nivāsetvā, nibbutāni ca pūjayiṃ.

    ‘‘చేతియాని చ కారేత్వా, పబ్బజిత్వా ఉభో మయం;

    ‘‘Cetiyāni ca kāretvā, pabbajitvā ubho mayaṃ;

    భావేత్వా అప్పమఞ్ఞాయో, బ్రహ్మలోకం అగమ్హసే.

    Bhāvetvā appamaññāyo, brahmalokaṃ agamhase.

    ‘‘తతో చుతో మహాతిత్థే, సుజాతో పిప్ఫలాయనో;

    ‘‘Tato cuto mahātitthe, sujāto pipphalāyano;

    మాతా సుమనదేవీతి, కోసిగోత్తో దిజో పితా.

    Mātā sumanadevīti, kosigotto dijo pitā.

    ‘‘అహం మద్దే జనపదే, సాకలాయ పురుత్తమే;

    ‘‘Ahaṃ madde janapade, sākalāya puruttame;

    కప్పిలస్స దిజస్సాసిం, ధీతా మాతా సుచీమతి.

    Kappilassa dijassāsiṃ, dhītā mātā sucīmati.

    ‘‘ఘరకఞ్చనబిమ్బేన, నిమ్మినిత్వాన మం పితా;

    ‘‘Gharakañcanabimbena, nimminitvāna maṃ pitā;

    అదా కస్సపధీరస్స, కామేహి వజ్జితస్సమం.

    Adā kassapadhīrassa, kāmehi vajjitassamaṃ.

    ‘‘కదాచి సో కారుణికో, గన్త్వా కమ్మన్తపేక్ఖకో;

    ‘‘Kadāci so kāruṇiko, gantvā kammantapekkhako;

    కాకాదికేహి ఖజ్జన్తే, పాణే దిస్వాన సంవిజి.

    Kākādikehi khajjante, pāṇe disvāna saṃviji.

    ‘‘ఘరేవాహం తిలే జాతే, దిస్వానాతపతాపనే;

    ‘‘Gharevāhaṃ tile jāte, disvānātapatāpane;

    కిమీ కాకేహి ఖజ్జన్తే, సంవేగమలభిం తదా.

    Kimī kākehi khajjante, saṃvegamalabhiṃ tadā.

    ‘‘తదా సో పబ్బజీ ధీరో, అహం తమనుపబ్బజిం;

    ‘‘Tadā so pabbajī dhīro, ahaṃ tamanupabbajiṃ;

    పఞ్చ వస్సాని నివసిం, పరిబ్బాజవతే అహం.

    Pañca vassāni nivasiṃ, paribbājavate ahaṃ.

    ‘‘యదా పబ్బజితా ఆసి, గోతమీ జినపోసికా;

    ‘‘Yadā pabbajitā āsi, gotamī jinaposikā;

    తదాహం తముపగన్త్వా, బుద్ధేన అనుసాసితా.

    Tadāhaṃ tamupagantvā, buddhena anusāsitā.

    ‘‘న చిరేనేవ కాలేన, అరహత్తమపాపుణిం;

    ‘‘Na cireneva kālena, arahattamapāpuṇiṃ;

    అహో కల్యాణమిత్తత్తం, కస్సపస్స సిరీమతో.

    Aho kalyāṇamittattaṃ, kassapassa sirīmato.

    ‘‘సుతో బుద్ధస్స దాయాదో, కస్సపో సుసమాహితో;

    ‘‘Suto buddhassa dāyādo, kassapo susamāhito;

    పుబ్బేనివాసం యో వేది, సగ్గాపాయఞ్చ పస్సతి.

    Pubbenivāsaṃ yo vedi, saggāpāyañca passati.

    ‘‘అథో జాతిక్ఖయం పత్తో, అభిఞ్ఞావోసితో ముని;

    ‘‘Atho jātikkhayaṃ patto, abhiññāvosito muni;

    ఏతాహి తీహి విజ్జాహి, తేవిజ్జో హోతి బ్రాహ్మణో.

    Etāhi tīhi vijjāhi, tevijjo hoti brāhmaṇo.

    ‘‘తథేవ భద్దాకాపిలానీ, తేవిజ్జా మచ్చుహాయినీ;

    ‘‘Tatheva bhaddākāpilānī, tevijjā maccuhāyinī;

    ధారేతి అన్తిమం దేహం, జిత్వా మారం సవాహనం.

    Dhāreti antimaṃ dehaṃ, jitvā māraṃ savāhanaṃ.

    ‘‘దిస్వా ఆదీనవం లోకే, ఉభో పబ్బజితా మయం;

    ‘‘Disvā ādīnavaṃ loke, ubho pabbajitā mayaṃ;

    త్యమ్హ ఖీణాసవా దన్తా, సీతిభూతామ్హ నిబ్బుతా.

    Tyamha khīṇāsavā dantā, sītibhūtāmha nibbutā.

    ‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే॰… కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి. (అప॰ థేరీ ౨.౩.౨౪౪-౩౧౩);

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti. (apa. therī 2.3.244-313);

    అరహత్తం పన పత్వా పుబ్బేనివాసఞాణే చిణ్ణవసీ అహోసి. తత్థ సాతిసయం కతాధికారత్తా అపరభాగే తం సత్థా జేతవనే అరియగణమజ్ఝే నిసిన్నో భిక్ఖునియో పటిపాటియా ఠానన్తరేసు ఠపేన్తో పుబ్బేనివాసం అనుస్సరన్తీనం అగ్గట్ఠానే ఠపేసి. సా ఏకదివసం మహాకస్సపత్థేరస్స గుణాభిత్థవనపుబ్బకం అత్తనో కతకిచ్చతాదివిభావనముఖేన ఉదానం ఉదానేన్తీ –

    Arahattaṃ pana patvā pubbenivāsañāṇe ciṇṇavasī ahosi. Tattha sātisayaṃ katādhikārattā aparabhāge taṃ satthā jetavane ariyagaṇamajjhe nisinno bhikkhuniyo paṭipāṭiyā ṭhānantaresu ṭhapento pubbenivāsaṃ anussarantīnaṃ aggaṭṭhāne ṭhapesi. Sā ekadivasaṃ mahākassapattherassa guṇābhitthavanapubbakaṃ attano katakiccatādivibhāvanamukhena udānaṃ udānentī –

    ౬౩.

    63.

    ‘‘పుత్తో బుద్ధస్స దాయాదో, కస్సపో సుసమాహితో;

    ‘‘Putto buddhassa dāyādo, kassapo susamāhito;

    పుబ్బేనివాసం యోవేది, సగ్గాపాయఞ్చ పస్సతి.

    Pubbenivāsaṃ yovedi, saggāpāyañca passati.

    ౬౪.

    64.

    ‘‘అథో జాతిక్ఖయం పత్తో, అభిఞ్ఞావోసితో ముని;

    ‘‘Atho jātikkhayaṃ patto, abhiññāvosito muni;

    ఏతాహి తీహి విజ్జాహి, తేవిజ్జో హోతి బ్రాహ్మణో.

    Etāhi tīhi vijjāhi, tevijjo hoti brāhmaṇo.

    ౬౫.

    65.

    ‘‘తథేవ భద్దాకాపిలానీ, తేవిజ్జా మచ్చుహాయినీ;

    ‘‘Tatheva bhaddākāpilānī, tevijjā maccuhāyinī;

    ధారేతి అన్తిమం దేహం, జేత్వా మారం సవాహనం.

    Dhāreti antimaṃ dehaṃ, jetvā māraṃ savāhanaṃ.

    ౬౬.

    66.

    ‘‘దిస్వా ఆదీనవం లోకే, ఉభో పబ్బజితా మయం;

    ‘‘Disvā ādīnavaṃ loke, ubho pabbajitā mayaṃ;

    త్యమ్హ ఖీణాసవా దన్తా, సీతిభూతామ్హ నిబ్బుతా’’తి. –

    Tyamha khīṇāsavā dantā, sītibhūtāmha nibbutā’’ti. –

    ఇమా గాథా అభాసి.

    Imā gāthā abhāsi.

    తత్థ పుత్తో బుద్ధస్స దాయాదోతి బుద్ధానుబుద్ధభావతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స అనుజాతసుతో తతో ఏవ తస్స దాయభూతస్స నవలోకుత్తరధమ్మస్స ఆదానేన దాయాదో కస్సపో లోకియలోకుత్తరేహి సమాధీహి సుట్ఠు సమాహితచిత్తతాయ సుసమాహితో. పుబ్బేనివాసం యోవేదీతి యో మహాకస్సపత్థేరో పుబ్బేనివాసం అత్తనో పరేసఞ్చ నివుత్థక్ఖన్ధసన్తానం పుబ్బేనివాసానుస్సతిఞాణేన పాకటం కత్వా అవేది అఞ్ఞాసి పటివిజ్ఝి. సగ్గాపాయఞ్చ పస్సతీతి ఛబ్బీసతిదేవలోకభేదం సగ్గం చతుబ్బిధం అపాయఞ్చ దిబ్బచక్ఖునా హత్థతలే ఆమలకం వియ పస్సతి.

    Tattha putto buddhassa dāyādoti buddhānubuddhabhāvato sammāsambuddhassa anujātasuto tato eva tassa dāyabhūtassa navalokuttaradhammassa ādānena dāyādo kassapo lokiyalokuttarehi samādhīhi suṭṭhu samāhitacittatāya susamāhito. Pubbenivāsaṃ yovedīti yo mahākassapatthero pubbenivāsaṃ attano paresañca nivutthakkhandhasantānaṃ pubbenivāsānussatiñāṇena pākaṭaṃ katvā avedi aññāsi paṭivijjhi. Saggāpāyañca passatīti chabbīsatidevalokabhedaṃ saggaṃ catubbidhaṃ apāyañca dibbacakkhunā hatthatale āmalakaṃ viya passati.

    అథో జాతిక్ఖయం పత్తోతి తతో పరం జాతిక్ఖయసఙ్ఖాతం అరహత్తం పత్తో. అభిఞ్ఞాయ అభివిసిట్ఠేన ఞాణేన అభిఞ్ఞేయ్యం ధమ్మం అభిజానిత్వా పరిఞ్ఞేయ్యం పరిజానిత్వా , పహాతబ్బం పహాయ , సచ్ఛికాతబ్బం సచ్ఛికత్వా వోసితో నిట్ఠం పత్తో కతకిచ్చో. ఆసవక్ఖయపఞ్ఞాసఙ్ఖాతం మోనం పత్తత్తా ముని.

    Atho jātikkhayaṃ pattoti tato paraṃ jātikkhayasaṅkhātaṃ arahattaṃ patto. Abhiññāya abhivisiṭṭhena ñāṇena abhiññeyyaṃ dhammaṃ abhijānitvā pariññeyyaṃ parijānitvā , pahātabbaṃ pahāya , sacchikātabbaṃ sacchikatvā vosito niṭṭhaṃ patto katakicco. Āsavakkhayapaññāsaṅkhātaṃ monaṃ pattattā muni.

    తథేవ భద్దాకాపిలానీతి యథా మహాకస్సపో ఏతాహి యథావుత్తాహి తీహి విజ్జాహి తేవిజ్జో మచ్చుహాయీ చ, తథేవ భద్దాకాపిలానీ తేవిజ్జా మచ్చుహాయినీతి. తతో ఏవ ధారేతి అన్తిమం దేహం, జేత్వా మారం సవాహనన్తి అత్తానమేవ పరం వియ కత్వా దస్సేతి.

    Tatheva bhaddākāpilānīti yathā mahākassapo etāhi yathāvuttāhi tīhi vijjāhi tevijjo maccuhāyī ca, tatheva bhaddākāpilānī tevijjā maccuhāyinīti. Tato eva dhāreti antimaṃ dehaṃ, jetvā māraṃ savāhananti attānameva paraṃ viya katvā dasseti.

    ఇదాని యథా థేరస్స పటిపత్తి ఆదిమజ్ఝపరియోసానకల్యాణా, ఏవం మమపీతి దస్సేన్తీ ‘‘దిస్వా ఆదీనవ’’న్తి ఓసానగాథమాహ. తత్థ త్యమ్హ ఖీణాసవా దన్తాతి తే మయం మహాకస్సపత్థేరో అహఞ్చ ఉత్తమేన దమేన దన్తా సబ్బసో ఖీణాసవా చ అమ్హ. సీతిభూతామ్హ నిబ్బుతాతి తతో ఏవ కిలేసపరిళాహాభావతో సీతిభూతా సఉపాదిసేసాయ నిబ్బానధాతుయా నిబ్బుతా చ అమ్హ భవామాతి అత్థో.

    Idāni yathā therassa paṭipatti ādimajjhapariyosānakalyāṇā, evaṃ mamapīti dassentī ‘‘disvā ādīnava’’nti osānagāthamāha. Tattha tyamha khīṇāsavā dantāti te mayaṃ mahākassapatthero ahañca uttamena damena dantā sabbaso khīṇāsavā ca amha. Sītibhūtāmha nibbutāti tato eva kilesapariḷāhābhāvato sītibhūtā saupādisesāya nibbānadhātuyā nibbutā ca amha bhavāmāti attho.

    భద్దాకాపిలానీథేరీగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Bhaddākāpilānītherīgāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    చతుక్కనిపాతవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Catukkanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరీగాథాపాళి • Therīgāthāpāḷi / ౧. భద్దాకాపిలానీథేరీగాథా • 1. Bhaddākāpilānītherīgāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact