Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya |
౫. భద్దాలిసుత్తం
5. Bhaddālisuttaṃ
౧౩౪. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తత్ర ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘భిక్ఖవో’’తి. ‘‘భదన్తే’’తి తే భిక్ఖూ భగవతో పచ్చస్సోసుం. భగవా ఏతదవోచ – ‘‘అహం ఖో, భిక్ఖవే, ఏకాసనభోజనం భుఞ్జామి; ఏకాసనభోజనం ఖో, అహం, భిక్ఖవే, భుఞ్జమానో అప్పాబాధతఞ్చ సఞ్జానామి అప్పాతఙ్కతఞ్చ లహుట్ఠానఞ్చ బలఞ్చ ఫాసువిహారఞ్చ. ఏథ, తుమ్హేపి, భిక్ఖవే, ఏకాసనభోజనం భుఞ్జథ; ఏకాసనభోజనం ఖో, భిక్ఖవే, తుమ్హేపి భుఞ్జమానా అప్పాబాధతఞ్చ సఞ్జానిస్సథ అప్పాతఙ్కతఞ్చ లహుట్ఠానఞ్చ బలఞ్చ ఫాసువిహారఞ్చా’’తి. ఏవం వుత్తే, ఆయస్మా భద్దాలి భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అహం ఖో, భన్తే, న ఉస్సహామి ఏకాసనభోజనం భుఞ్జితుం; ఏకాసనభోజనఞ్హి మే, భన్తే, భుఞ్జతో సియా కుక్కుచ్చం, సియా విప్పటిసారో’’తి. ‘‘తేన హి త్వం, భద్దాలి, యత్థ నిమన్తితో అస్ససి తత్థ ఏకదేసం భుఞ్జిత్వా ఏకదేసం నీహరిత్వాపి భుఞ్జేయ్యాసి. ఏవమ్పి ఖో త్వం, భద్దాలి, భుఞ్జమానో ఏకాసనో యాపేస్ససీ’’తి 1. ‘‘ఏవమ్పి ఖో అహం, భన్తే, న ఉస్సహామి భుఞ్జితుం; ఏవమ్పి హి మే, భన్తే, భుఞ్జతో సియా కుక్కుచ్చం, సియా విప్పటిసారో’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా భద్దాలి భగవతా సిక్ఖాపదే పఞ్ఞాపియమానే భిక్ఖుసఙ్ఘే సిక్ఖం సమాదియమానే అనుస్సాహం పవేదేసి. అథ ఖో ఆయస్మా భద్దాలి సబ్బం తం తేమాసం న భగవతో సమ్ముఖీభావం అదాసి, యథా తం సత్థుసాసనే సిక్ఖాయ అపరిపూరకారీ.
134. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘ahaṃ kho, bhikkhave, ekāsanabhojanaṃ bhuñjāmi; ekāsanabhojanaṃ kho, ahaṃ, bhikkhave, bhuñjamāno appābādhatañca sañjānāmi appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañca. Etha, tumhepi, bhikkhave, ekāsanabhojanaṃ bhuñjatha; ekāsanabhojanaṃ kho, bhikkhave, tumhepi bhuñjamānā appābādhatañca sañjānissatha appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañcā’’ti. Evaṃ vutte, āyasmā bhaddāli bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahaṃ kho, bhante, na ussahāmi ekāsanabhojanaṃ bhuñjituṃ; ekāsanabhojanañhi me, bhante, bhuñjato siyā kukkuccaṃ, siyā vippaṭisāro’’ti. ‘‘Tena hi tvaṃ, bhaddāli, yattha nimantito assasi tattha ekadesaṃ bhuñjitvā ekadesaṃ nīharitvāpi bhuñjeyyāsi. Evampi kho tvaṃ, bhaddāli, bhuñjamāno ekāsano yāpessasī’’ti 2. ‘‘Evampi kho ahaṃ, bhante, na ussahāmi bhuñjituṃ; evampi hi me, bhante, bhuñjato siyā kukkuccaṃ, siyā vippaṭisāro’’ti. Atha kho āyasmā bhaddāli bhagavatā sikkhāpade paññāpiyamāne bhikkhusaṅghe sikkhaṃ samādiyamāne anussāhaṃ pavedesi. Atha kho āyasmā bhaddāli sabbaṃ taṃ temāsaṃ na bhagavato sammukhībhāvaṃ adāsi, yathā taṃ satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī.
౧౩౫. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా భిక్ఖూ భగవతో చీవరకమ్మం కరోన్తి – నిట్ఠితచీవరో భగవా తేమాసచ్చయేన చారికం పక్కమిస్సతీతి. అథ ఖో ఆయస్మా భద్దాలి యేన తే భిక్ఖూ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తేహి భిక్ఖూహి సద్ధిం సమ్మోది. సమ్మోదనీయం కథం సారణీయం వీతిసారేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో ఆయస్మన్తం భద్దాలిం తే భిక్ఖూ ఏతదవోచుం – ‘‘ఇదం ఖో, ఆవుసో భద్దాలి, భగవతో చీవరకమ్మం కరీయతి 3. నిట్ఠితచీవరో భగవా తేమాసచ్చయేన చారికం పక్కమిస్సతి. ఇఙ్ఘావుసో భద్దాలి, ఏతం దోసకం సాధుకం మనసి కరోహి, మా తే పచ్ఛా దుక్కరతరం అహోసీ’’తి. ‘‘ఏవమావుసో’’తి ఖో ఆయస్మా భద్దాలి తేసం భిక్ఖూనం పటిస్సుత్వా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో ఆయస్మా భద్దాలి భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అచ్చయో మం, భన్తే, అచ్చగమా యథాబాలం యథామూళ్హం యథాఅకుసలం, యోహం భగవతా సిక్ఖాపదే పఞ్ఞాపియమానే భిక్ఖుసఙ్ఘే సిక్ఖం సమాదియమానే అనుస్సాహం పవేదేసిం. తస్స మే, భన్తే, భగవా అచ్చయం అచ్చయతో పటిగ్గణ్హాతు ఆయతిం సంవరాయా’’తి.
135. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū bhagavato cīvarakammaṃ karonti – niṭṭhitacīvaro bhagavā temāsaccayena cārikaṃ pakkamissatīti. Atha kho āyasmā bhaddāli yena te bhikkhū tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā tehi bhikkhūhi saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ bhaddāliṃ te bhikkhū etadavocuṃ – ‘‘idaṃ kho, āvuso bhaddāli, bhagavato cīvarakammaṃ karīyati 4. Niṭṭhitacīvaro bhagavā temāsaccayena cārikaṃ pakkamissati. Iṅghāvuso bhaddāli, etaṃ dosakaṃ sādhukaṃ manasi karohi, mā te pacchā dukkarataraṃ ahosī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā bhaddāli tesaṃ bhikkhūnaṃ paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā bhaddāli bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘accayo maṃ, bhante, accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yohaṃ bhagavatā sikkhāpade paññāpiyamāne bhikkhusaṅghe sikkhaṃ samādiyamāne anussāhaṃ pavedesiṃ. Tassa me, bhante, bhagavā accayaṃ accayato paṭiggaṇhātu āyatiṃ saṃvarāyā’’ti.
‘‘తగ్ఘ త్వం, భద్దాలి, అచ్చయో అచ్చగమా యథాబాలం యథామూళ్హం యథాఅకుసలం, యం త్వం మయా సిక్ఖాపదే పఞ్ఞాపియమానే భిక్ఖుసఙ్ఘే సిక్ఖం సమాదియమానే అనుస్సాహం పవేదేసి. సమయోపి ఖో తే, భద్దాలి, అప్పటివిద్ధో అహోసి – ‘భగవా ఖో సావత్థియం విహరతి, భగవాపి మం జానిస్సతి – భద్దాలి నామ భిక్ఖు సత్థుసాసనే సిక్ఖాయ అపరిపూరకారీ’తి. అయమ్పి ఖో తే, భద్దాలి, సమయో అప్పటివిద్ధో అహోసి. సమయోపి ఖో తే, భద్దాలి, అప్పటివిద్ధో అహోసి – ‘సమ్బహులా ఖో భిక్ఖు సావత్థియం వస్సం ఉపగతా, తేపి మం జానిస్సన్తి – భద్దాలి నామ భిక్ఖు సత్థుసాసనే సిక్ఖాయ అపరిపూరకారీ’తి. అయమ్పి ఖో తే, భద్దాలి, సమయో అప్పటివిద్ధో అహోసి. సమయోపి ఖో తే, భద్దాలి, అప్పటివిద్ధో అహోసి – ‘సమ్బహులా ఖో భిక్ఖునియో సావత్థియం వస్సం ఉపగతా, తాపి మం జానిస్సన్తి – భద్దాలి నామ భిక్ఖు సత్థుసాసనే సిక్ఖాయ అపరిపూరకారీ’తి. అయమ్పి ఖో తే, భద్దాలి, సమయో అప్పటివిద్ధో అహోసి. సమయోపి ఖో తే, భద్దాలి, అప్పటివిద్ధో అహోసి – ‘సమ్బహులా ఖో ఉపాసకా సావత్థియం పటివసన్తి, తేపి మం జానిస్సన్తి – భద్దాలి నామ భిక్ఖు సత్థుసాసనే సిక్ఖాయ అపరిపూరకారీ’తి. అయమ్పి ఖో తే, భద్దాలి, సమయో అప్పటివిద్ధో అహోసి. సమయోపి ఖో తే, భద్దాలి, అప్పటివిద్ధో అహోసి – ‘సమ్బహులా ఖో ఉపాసికా సావత్థియం పటివసన్తి, తాపి మం జానిస్సన్తి – భద్దాలి నామ భిక్ఖు సత్థుసాసనే సిక్ఖాయ అపరిపూరకారీ’తి. అయమ్పి ఖో తే, భద్దాలి , సమయో అప్పటివిద్ధో అహోసి. సమయోపి ఖో తే, భద్దాలి, అప్పటివిద్ధో అహోసి – ‘సమ్బహులా ఖో నానాతిత్థియా సమణబ్రాహ్మణా సావత్థియం వస్సం ఉపగతా, తేపి మం జానిస్సన్తి – భద్దాలి నామ భిక్ఖు సమణస్స గోతమస్స సావకో థేరఞ్ఞతరో భిక్ఖు సాసనే సిక్ఖాయ అపరిపూరకారీ’తి. అయమ్పి ఖో తే, భద్దాలి, సమయో అప్పటివిద్ధో అహోసీ’’తి.
‘‘Taggha tvaṃ, bhaddāli, accayo accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yaṃ tvaṃ mayā sikkhāpade paññāpiyamāne bhikkhusaṅghe sikkhaṃ samādiyamāne anussāhaṃ pavedesi. Samayopi kho te, bhaddāli, appaṭividdho ahosi – ‘bhagavā kho sāvatthiyaṃ viharati, bhagavāpi maṃ jānissati – bhaddāli nāma bhikkhu satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī’ti. Ayampi kho te, bhaddāli, samayo appaṭividdho ahosi. Samayopi kho te, bhaddāli, appaṭividdho ahosi – ‘sambahulā kho bhikkhu sāvatthiyaṃ vassaṃ upagatā, tepi maṃ jānissanti – bhaddāli nāma bhikkhu satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī’ti. Ayampi kho te, bhaddāli, samayo appaṭividdho ahosi. Samayopi kho te, bhaddāli, appaṭividdho ahosi – ‘sambahulā kho bhikkhuniyo sāvatthiyaṃ vassaṃ upagatā, tāpi maṃ jānissanti – bhaddāli nāma bhikkhu satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī’ti. Ayampi kho te, bhaddāli, samayo appaṭividdho ahosi. Samayopi kho te, bhaddāli, appaṭividdho ahosi – ‘sambahulā kho upāsakā sāvatthiyaṃ paṭivasanti, tepi maṃ jānissanti – bhaddāli nāma bhikkhu satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī’ti. Ayampi kho te, bhaddāli, samayo appaṭividdho ahosi. Samayopi kho te, bhaddāli, appaṭividdho ahosi – ‘sambahulā kho upāsikā sāvatthiyaṃ paṭivasanti, tāpi maṃ jānissanti – bhaddāli nāma bhikkhu satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī’ti. Ayampi kho te, bhaddāli , samayo appaṭividdho ahosi. Samayopi kho te, bhaddāli, appaṭividdho ahosi – ‘sambahulā kho nānātitthiyā samaṇabrāhmaṇā sāvatthiyaṃ vassaṃ upagatā, tepi maṃ jānissanti – bhaddāli nāma bhikkhu samaṇassa gotamassa sāvako theraññataro bhikkhu sāsane sikkhāya aparipūrakārī’ti. Ayampi kho te, bhaddāli, samayo appaṭividdho ahosī’’ti.
‘‘అచ్చయో మం, భన్తే, అచ్చగమా యథాబాలం యథామూళ్హం యథాఅకుసలం, యోహం భగవతా సిక్ఖాపదే పఞ్ఞాపియమానే భిక్ఖుసఙ్ఘే సిక్ఖం సమాదియమానే అనుస్సాహం పవేదేసిం. తస్స మే, భన్తే, భగవా అచ్చయం అచ్చయతో పటిగ్గణ్హాతు ఆయతిం సంవరాయా’’తి. ‘‘తగ్ఘ త్వం, భద్దాలి, అచ్చయో అచ్చగమా యథాబాలం యథామూళ్హం యథాఅకుసలం, యం త్వం మయా సిక్ఖాపదే పఞ్ఞాపియమానే భిక్ఖుసఙ్ఘే సిక్ఖం సమాదియమానే అనుస్సాహం పవేదేసి’’.
‘‘Accayo maṃ, bhante, accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yohaṃ bhagavatā sikkhāpade paññāpiyamāne bhikkhusaṅghe sikkhaṃ samādiyamāne anussāhaṃ pavedesiṃ. Tassa me, bhante, bhagavā accayaṃ accayato paṭiggaṇhātu āyatiṃ saṃvarāyā’’ti. ‘‘Taggha tvaṃ, bhaddāli, accayo accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yaṃ tvaṃ mayā sikkhāpade paññāpiyamāne bhikkhusaṅghe sikkhaṃ samādiyamāne anussāhaṃ pavedesi’’.
౧౩౬. ‘‘తం కిం మఞ్ఞసి, భద్దాలి, ఇధస్స భిక్ఖు ఉభతోభాగవిముత్తో, తమహం ఏవం వదేయ్యం – ‘ఏహి మే త్వం, భిక్ఖు, పఙ్కే సఙ్కమో హోహీ’తి, అపి ను ఖో సో సఙ్కమేయ్య వా అఞ్ఞేన వా కాయం సన్నామేయ్య, ‘నో’తి వా వదేయ్యా’’తి?
136. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, bhaddāli, idhassa bhikkhu ubhatobhāgavimutto, tamahaṃ evaṃ vadeyyaṃ – ‘ehi me tvaṃ, bhikkhu, paṅke saṅkamo hohī’ti, api nu kho so saṅkameyya vā aññena vā kāyaṃ sannāmeyya, ‘no’ti vā vadeyyā’’ti?
‘‘నో హేతం, భన్తే’’.
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘తం కిం మఞ్ఞసి, భద్దాలి, ఇధస్స భిక్ఖు పఞ్ఞావిముత్తో… కాయసక్ఖి… దిట్ఠిప్పత్తో… సద్ధావిముత్తో… ధమ్మానుసారీ… సద్ధానుసారీ, తమహం ఏవం వదేయ్యం – ‘ఏహి మే త్వం, భిక్ఖు, పఙ్కే సఙ్కమో హోహీ’తి, అపి ను ఖో సో సఙ్కమేయ్య వా అఞ్ఞేన వా కాయం సన్నామేయ్య, ‘నో’తి వా వదేయ్యా’’తి?
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, bhaddāli, idhassa bhikkhu paññāvimutto… kāyasakkhi… diṭṭhippatto… saddhāvimutto… dhammānusārī… saddhānusārī, tamahaṃ evaṃ vadeyyaṃ – ‘ehi me tvaṃ, bhikkhu, paṅke saṅkamo hohī’ti, api nu kho so saṅkameyya vā aññena vā kāyaṃ sannāmeyya, ‘no’ti vā vadeyyā’’ti?
‘‘నో హేతం, భన్తే’’.
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘తం కిం మఞ్ఞసి, భద్దాలి, అపి ను త్వం, భద్దాలి, తస్మిం సమయే ఉభతోభాగవిముత్తో వా హోసి పఞ్ఞావిముత్తో వా కాయసక్ఖి వా దిట్ఠిప్పత్తో వా సద్ధావిముత్తో వా ధమ్మానుసారీ వా సద్ధానుసారీ వా’’తి?
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, bhaddāli, api nu tvaṃ, bhaddāli, tasmiṃ samaye ubhatobhāgavimutto vā hosi paññāvimutto vā kāyasakkhi vā diṭṭhippatto vā saddhāvimutto vā dhammānusārī vā saddhānusārī vā’’ti?
‘‘నో హేతం, భన్తే’’.
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘నను త్వం, భద్దాలి, తస్మిం సమయే రిత్తో తుచ్ఛో అపరద్ధో’’తి?
‘‘Nanu tvaṃ, bhaddāli, tasmiṃ samaye ritto tuccho aparaddho’’ti?
‘‘ఏవం , భన్తే. అచ్చయో మం, భన్తే, అచ్చగమా యథాబాలం యథామూళ్హం యథాఅకుసలం, యోహం భగవతా సిక్ఖాపదే పఞ్ఞాపియమానే భిక్ఖుసఙ్ఘే సిక్ఖం సమాదియమానే అనుస్సాహం పవేదేసిం. తస్స మే, భన్తే, భగవా అచ్చయం అచ్చయతో పటిగ్గణ్హాతు ఆయతిం సంవరాయా’’తి. ‘‘తగ్ఘ త్వం, భద్దాలి, అచ్చయో అచ్చగమా యథాబాలం యథామూళ్హం యథాఅకుసలం, యం త్వం మయా సిక్ఖాపదే పఞ్ఞాపియమానే భిక్ఖుసఙ్ఘే సిక్ఖం సమాదియమానే అనుస్సాహం పవేదేసి. యతో చ ఖో త్వం, భద్దాలి, అచ్చయం అచ్చయతో దిస్వా యథాధమ్మం పటికరోసి, తం తే మయం పటిగ్గణ్హామ. వుద్ధిహేసా, భద్దాలి, అరియస్స వినయే యో అచ్చయం అచ్చయతో దిస్వా యథాధమ్మం పటికరోతి, ఆయతిం సంవరం ఆపజ్జతి’’.
‘‘Evaṃ , bhante. Accayo maṃ, bhante, accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yohaṃ bhagavatā sikkhāpade paññāpiyamāne bhikkhusaṅghe sikkhaṃ samādiyamāne anussāhaṃ pavedesiṃ. Tassa me, bhante, bhagavā accayaṃ accayato paṭiggaṇhātu āyatiṃ saṃvarāyā’’ti. ‘‘Taggha tvaṃ, bhaddāli, accayo accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yaṃ tvaṃ mayā sikkhāpade paññāpiyamāne bhikkhusaṅghe sikkhaṃ samādiyamāne anussāhaṃ pavedesi. Yato ca kho tvaṃ, bhaddāli, accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikarosi, taṃ te mayaṃ paṭiggaṇhāma. Vuddhihesā, bhaddāli, ariyassa vinaye yo accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaroti, āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjati’’.
౧౩౭. ‘‘ఇధ, భద్దాలి, ఏకచ్చో భిక్ఖు సత్థుసాసనే సిక్ఖాయ అపరిపూరకారీ హోతి. తస్స ఏవం హోతి – ‘యంనూనాహం వివిత్తం సేనాసనం భజేయ్యం అరఞ్ఞం రుక్ఖమూలం పబ్బతం కన్దరం గిరిగుహం సుసానం వనపత్థం అబ్భోకాసం పలాలపుఞ్జం. అప్పేవ నామాహం ఉత్తరి 5 మనుస్సధమ్మా అలమరియఞాణదస్సనవిసేసం సచ్ఛికరేయ్య’న్తి. సో వివిత్తం సేనాసనం భజతి అరఞ్ఞం రుక్ఖమూలం పబ్బతం కన్దరం గిరిగుహం సుసానం వనపత్థం అబ్భోకాసం పలాలపుఞ్జం. తస్స తథావూపకట్ఠస్స విహరతో సత్థాపి ఉపవదతి, అనువిచ్చపి విఞ్ఞూ సబ్రహ్మచారీ ఉపవదన్తి, దేవతాపి ఉపవదన్తి, అత్తాపి అత్తానం ఉపవదతి. సో సత్థారాపి ఉపవదితో, అనువిచ్చపి విఞ్ఞూహి సబ్రహ్మచారీహి ఉపవదితో, దేవతాహిపి ఉపవదితో, అత్తనాపి అత్తానం ఉపవదితో న ఉత్తరి మనుస్సధమ్మా అలమరియఞాణదస్సనవిసేసం సచ్ఛికరోతి. తం కిస్స హేతు? ఏవఞ్హి తం, భద్దాలి, హోతి యథా తం సత్థుసాసనే సిక్ఖాయ అపరిపూరకారిస్స.
137. ‘‘Idha, bhaddāli, ekacco bhikkhu satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī hoti. Tassa evaṃ hoti – ‘yaṃnūnāhaṃ vivittaṃ senāsanaṃ bhajeyyaṃ araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ. Appeva nāmāhaṃ uttari 6 manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ sacchikareyya’nti. So vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ. Tassa tathāvūpakaṭṭhassa viharato satthāpi upavadati, anuviccapi viññū sabrahmacārī upavadanti, devatāpi upavadanti, attāpi attānaṃ upavadati. So satthārāpi upavadito, anuviccapi viññūhi sabrahmacārīhi upavadito, devatāhipi upavadito, attanāpi attānaṃ upavadito na uttari manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ sacchikaroti. Taṃ kissa hetu? Evañhi taṃ, bhaddāli, hoti yathā taṃ satthusāsane sikkhāya aparipūrakārissa.
౧౩౮. ‘‘ఇధ పన, భద్దాలి, ఏకచ్చో భిక్ఖు సత్థుసాసనే సిక్ఖాయ పరిపూరకారీ హోతి. తస్స ఏవం హోతి – ‘యంనూనాహం వివిత్తం సేనాసనం భజేయ్యం అరఞ్ఞం రుక్ఖమూలం పబ్బతం కన్దరం గిరిగుహం సుసానం వనపత్థం అబ్భోకాసం పలాలపుఞ్జం. అప్పేవ నామాహం ఉత్తరి మనుస్సధమ్మా అలమరియఞాణదస్సనవిసేసం సచ్ఛికరేయ్య’న్తి. సో వివిత్తం సేనాసనం భజతి అరఞ్ఞం రుక్ఖమూలం పబ్బతం కన్దరం గిరిగుహం సుసానం వనపత్థం అబ్భోకాసం పలాలపుఞ్జం. తస్స తథావూపకట్ఠస్స విహరతో సత్థాపి న ఉపవదతి, అనువిచ్చపి విఞ్ఞూ సబ్రహ్మచారీ న ఉపవదన్తి, దేవతాపి న ఉపవదన్తి, అత్తాపి అత్తానం న ఉపవదతి. సో సత్థారాపి అనుపవదితో , అనువిచ్చపి విఞ్ఞూహి సబ్రహ్మచారీహి అనుపవదితో, దేవతాహిపి అనుపవదితో, అత్తనాపి అత్తానం అనుపవదితో ఉత్తరి మనుస్సధమ్మా అలమరియఞాణదస్సనవిసేసం సచ్ఛికరోతి. సో వివిచ్చేవ కామేహి వివిచ్చ అకుసలేహి ధమ్మేహి సవితక్కం సవిచారం వివేకజం పీతిసుఖం పఠమం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి. తం కిస్స హేతు? ఏవఞ్హి తం, భద్దాలి, హోతి యథా తం సత్థుసాసనే సిక్ఖాయ పరిపూరకారిస్స.
138. ‘‘Idha pana, bhaddāli, ekacco bhikkhu satthusāsane sikkhāya paripūrakārī hoti. Tassa evaṃ hoti – ‘yaṃnūnāhaṃ vivittaṃ senāsanaṃ bhajeyyaṃ araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ. Appeva nāmāhaṃ uttari manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ sacchikareyya’nti. So vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ. Tassa tathāvūpakaṭṭhassa viharato satthāpi na upavadati, anuviccapi viññū sabrahmacārī na upavadanti, devatāpi na upavadanti, attāpi attānaṃ na upavadati. So satthārāpi anupavadito , anuviccapi viññūhi sabrahmacārīhi anupavadito, devatāhipi anupavadito, attanāpi attānaṃ anupavadito uttari manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ sacchikaroti. So vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Taṃ kissa hetu? Evañhi taṃ, bhaddāli, hoti yathā taṃ satthusāsane sikkhāya paripūrakārissa.
౧౩౯. ‘‘పున చపరం, భద్దాలి, భిక్ఖు వితక్కవిచారానం వూపసమా అజ్ఝత్తం సమ్పసాదనం చేతసో ఏకోదిభావం అవితక్కం అవిచారం సమాధిజం పీతిసుఖం దుతియం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి. తం కిస్స హేతు? ఏవఞ్హి తం, భద్దాలి, హోతి యథా తం సత్థుసాసనే సిక్ఖాయ పరిపూరకారిస్స.
139. ‘‘Puna caparaṃ, bhaddāli, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Taṃ kissa hetu? Evañhi taṃ, bhaddāli, hoti yathā taṃ satthusāsane sikkhāya paripūrakārissa.
‘‘పున చపరం, భద్దాలి, భిక్ఖు పీతియా చ విరాగా ఉపేక్ఖకో చ విహరతి, సతో చ సమ్పజానో సుఖఞ్చ కాయేన పటిసంవేదేతి, యం తం అరియా ఆచిక్ఖన్తి – ‘ఉపేక్ఖకో సతిమా సుఖవిహారీ’తి తతియం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి. తం కిస్స హేతు? ఏవఞ్హి తం, భద్దాలి, హోతి యథా తం సత్థుసాసనే సిక్ఖాయ పరిపూరకారిస్స.
‘‘Puna caparaṃ, bhaddāli, bhikkhu pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati, sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Taṃ kissa hetu? Evañhi taṃ, bhaddāli, hoti yathā taṃ satthusāsane sikkhāya paripūrakārissa.
‘‘పున చపరం, భద్దాలి, భిక్ఖు సుఖస్స చ పహానా దుక్ఖస్స చ పహానా పుబ్బేవ సోమనస్సదోమనస్సానం అత్థఙ్గమా అదుక్ఖమసుఖం ఉపేక్ఖాసతిపారిసుద్ధిం చతుత్థం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి. తం కిస్స హేతు? ఏవఞ్హి తం, భద్దాలి, హోతి యథా తం సత్థుసాసనే సిక్ఖాయ పరిపూరకారిస్స.
‘‘Puna caparaṃ, bhaddāli, bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Taṃ kissa hetu? Evañhi taṃ, bhaddāli, hoti yathā taṃ satthusāsane sikkhāya paripūrakārissa.
‘‘సో ఏవం సమాహితే చిత్తే పరిసుద్ధే పరియోదాతే అనఙ్గణే విగతూపక్కిలేసే ముదుభూతే కమ్మనియే ఠితే ఆనేఞ్జప్పత్తే పుబ్బేనివాసానుస్సతిఞాణాయ చిత్తం అభినిన్నామేతి. సో అనేకవిహితం పుబ్బేనివాసం అనుస్సరతి, సేయ్యథిదం – ఏకమ్పి జాతిం ద్వేపి జాతియో…పే॰… ఇతి సాకారం సఉద్దేసం అనేకవిహితం పుబ్బేనివాసం అనుస్సరతి. తం కిస్స హేతు? ఏవఞ్హి తం, భద్దాలి, హోతి యథా తం సత్థుసాసనే సిక్ఖాయ పరిపూరకారిస్స.
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Taṃ kissa hetu? Evañhi taṃ, bhaddāli, hoti yathā taṃ satthusāsane sikkhāya paripūrakārissa.
‘‘సో ఏవం సమాహితే చిత్తే పరిసుద్ధే పరియోదాతే అనఙ్గణే విగతూపక్కిలేసే ముదుభూతే కమ్మనియే ఠితే ఆనేఞ్జప్పత్తే సత్తానం చుతూపపాతఞాణాయ చిత్తం అభినిన్నామేతి. సో దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన సత్తే పస్సతి చవమానే ఉపపజ్జమానే హీనే పణీతే సువణ్ణే దుబ్బణ్ణే సుగతే దుగ్గతే యథాకమ్మూపగే సత్తే పజానాతి – ‘ఇమే వత భోన్తో సత్తా కాయదుచ్చరితేన సమన్నాగతా…పే॰… వినిపాతం నిరయం ఉపపన్నా; ఇమే వా పన భోన్తో సత్తా కాయసుచరితేన సమన్నాగతా…పే॰… సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపన్నా’తి ఇతి దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన…పే॰… యథాకమ్మూపగే సత్తే పజానాతి. తం కిస్స హేతు? ఏవఞ్హి తం, భద్దాలి, హోతి యథా తం సత్థుసాసనే సిక్ఖాయ పరిపూరకారిస్స.
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti – ‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā…pe… vinipātaṃ nirayaṃ upapannā; ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā…pe… sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena…pe… yathākammūpage satte pajānāti. Taṃ kissa hetu? Evañhi taṃ, bhaddāli, hoti yathā taṃ satthusāsane sikkhāya paripūrakārissa.
‘‘సో ఏవం సమాహితే చిత్తే పరిసుద్ధే పరియోదాతే అనఙ్గణే విగతూపక్కిలేసే ముదుభూతే కమ్మనియే ఠితే ఆనేఞ్జప్పత్తే ఆసవానం ఖయఞాణాయ చిత్తం అభినిన్నామేతి. సో ‘ఇదం దుక్ఖ’న్తి యథాభూతం పజానాతి, ‘అయం దుక్ఖసముదయో’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘అయం దుక్ఖనిరోధో’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’తి యథాభూతం పజానాతి; ‘ఇమే ఆసవా’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘అయం ఆసవసముదయో’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘అయం ఆసవనిరోధో’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘అయం ఆసవనిరోధగామినీ పటిపదా’తి యథాభూతం పజానాతి. తస్స ఏవం జానతో ఏవం పస్సతో కామాసవాపి చిత్తం విముచ్చతి, భవాసవాపి చిత్తం విముచ్చతి, అవిజ్జాసవాపి చిత్తం విముచ్చతి. విముత్తస్మిం విముత్తమితి ఞాణం హోతి. ‘ఖీణా జాతి, వుసితం బ్రహ్మచరియం, కతం కరణీయం, నాపరం ఇత్థత్తాయా’తి పజానాతి. తం కిస్స హేతు? ఏవఞ్హి తం, భద్దాలి, హోతి యథా తం సత్థుసాసనే సిక్ఖాయ పరిపూరకారిస్సా’’తి.
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti; ‘ime āsavā’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti. Taṃ kissa hetu? Evañhi taṃ, bhaddāli, hoti yathā taṃ satthusāsane sikkhāya paripūrakārissā’’ti.
౧౪౦. ఏవం వుత్తే, ఆయస్మా భద్దాలి భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘కో ను ఖో, భన్తే, హేతు, కో పచ్చయో యేన మిధేకచ్చం భిక్ఖుం పసయ్హ పసయ్హ 7 కారణం కరోన్తి? కో పన, భన్తే, హేతు, కో పచ్చయో యేన మిధేకచ్చం భిక్ఖుం నో తథా పసయ్హ పసయ్హ కారణం కరోన్తీ’’తి? ‘‘ఇధ, భద్దాలి, ఏకచ్చో భిక్ఖు అభిణ్హాపత్తికో హోతి ఆపత్తిబహులో. సో భిక్ఖూహి వుచ్చమానో అఞ్ఞేనఞ్ఞం పటిచరతి, బహిద్ధా కథం అపనామేతి, కోపఞ్చ దోసఞ్చ అప్పచ్చయఞ్చ పాతుకరోతి, న సమ్మా వత్తతి, న లోమం పాతేతి, న నేత్థారం వత్తతి, ‘యేన సఙ్ఘో అత్తమనో హోతి తం కరోమీ’తి నాహ. తత్ర, భద్దాలి, భిక్ఖూనం ఏవం హోతి – అయం ఖో, ఆవుసో, భిక్ఖు అభిణ్హాపత్తికో ఆపత్తిబహులో. సో భిక్ఖూహి వుచ్చమానో అఞ్ఞేనఞ్ఞం పటిచరతి, బహిద్ధా కథం అపనామేతి, కోపఞ్చ దోసఞ్చ అప్పచ్చయఞ్చ పాతుకరోతి, న సమ్మా వత్తతి, న లోమం పాతేతి, న నేత్థారం వత్తతి, ‘యేన సఙ్ఘో అత్తమనో హోతి తం కరోమీ’తి నాహ. సాధు వతాయస్మన్తో ఇమస్స భిక్ఖునో తథా తథా ఉపపరిక్ఖథ యథాస్సిదం 8 అధికరణం న ఖిప్పమేవ వూపసమేయ్యాతి. తస్స ఖో ఏవం, భద్దాలి, భిక్ఖునో భిక్ఖూ తథా తథా ఉపపరిక్ఖన్తి యథాస్సిదం అధికరణం న ఖిప్పమేవ వూపసమ్మతి.
140. Evaṃ vutte, āyasmā bhaddāli bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ko nu kho, bhante, hetu, ko paccayo yena midhekaccaṃ bhikkhuṃ pasayha pasayha 9 kāraṇaṃ karonti? Ko pana, bhante, hetu, ko paccayo yena midhekaccaṃ bhikkhuṃ no tathā pasayha pasayha kāraṇaṃ karontī’’ti? ‘‘Idha, bhaddāli, ekacco bhikkhu abhiṇhāpattiko hoti āpattibahulo. So bhikkhūhi vuccamāno aññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ apanāmeti, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, na sammā vattati, na lomaṃ pāteti, na netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti nāha. Tatra, bhaddāli, bhikkhūnaṃ evaṃ hoti – ayaṃ kho, āvuso, bhikkhu abhiṇhāpattiko āpattibahulo. So bhikkhūhi vuccamāno aññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ apanāmeti, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, na sammā vattati, na lomaṃ pāteti, na netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti nāha. Sādhu vatāyasmanto imassa bhikkhuno tathā tathā upaparikkhatha yathāssidaṃ 10 adhikaraṇaṃ na khippameva vūpasameyyāti. Tassa kho evaṃ, bhaddāli, bhikkhuno bhikkhū tathā tathā upaparikkhanti yathāssidaṃ adhikaraṇaṃ na khippameva vūpasammati.
౧౪౧. ‘‘ఇధ పన, భద్దాలి, ఏకచ్చో భిక్ఖు అభిణ్హాపత్తికో హోతి ఆపత్తిబహులో. సో భిక్ఖూహి వుచ్చమానో నాఞ్ఞేనఞ్ఞం పటిచరతి, బహిద్ధా కథం న అపనామేతి, న కోపఞ్చ దోసఞ్చ అప్పచ్చయఞ్చ పాతుకరోతి, సమ్మా వత్తతి, లోమం పాతేతి, నేత్థారం వత్తతి, ‘యేన సఙ్ఘో అత్తమనో హోతి తం కరోమీ’తి ఆహ. తత్ర, భద్దాలి, భిక్ఖూనం ఏవం హోతి – అయం ఖో, ఆవుసో, భిక్ఖు అభిణ్హాపత్తికో ఆపత్తిబహులో. సో భిక్ఖూహి వుచ్చమానో నాఞ్ఞేనఞ్ఞం పటిచరతి, బహిద్ధా కథం న అపనామేతి, న కోపఞ్చ దోసఞ్చ అప్పచ్చయఞ్చ పాతుకరోతి, సమ్మా వత్తతి, లోమం పాతేతి, నేత్థారం వత్తతి, ‘యేన సఙ్ఘో అత్తమనో హోతి తం కరోమీ’తి ఆహ. సాధు వతాయస్మన్తో, ఇమస్స భిక్ఖునో తథా తథా ఉపపరిక్ఖథ యథాస్సిదం అధికరణం ఖిప్పమేవ వూపసమేయ్యాతి. తస్స ఖో ఏవం, భద్దాలి, భిక్ఖునో భిక్ఖూ తథా తథా ఉపపరిక్ఖన్తి యథాస్సిదం అధికరణం ఖిప్పమేవ వూపసమ్మతి.
141. ‘‘Idha pana, bhaddāli, ekacco bhikkhu abhiṇhāpattiko hoti āpattibahulo. So bhikkhūhi vuccamāno nāññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ na apanāmeti, na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, sammā vattati, lomaṃ pāteti, netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti āha. Tatra, bhaddāli, bhikkhūnaṃ evaṃ hoti – ayaṃ kho, āvuso, bhikkhu abhiṇhāpattiko āpattibahulo. So bhikkhūhi vuccamāno nāññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ na apanāmeti, na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, sammā vattati, lomaṃ pāteti, netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti āha. Sādhu vatāyasmanto, imassa bhikkhuno tathā tathā upaparikkhatha yathāssidaṃ adhikaraṇaṃ khippameva vūpasameyyāti. Tassa kho evaṃ, bhaddāli, bhikkhuno bhikkhū tathā tathā upaparikkhanti yathāssidaṃ adhikaraṇaṃ khippameva vūpasammati.
౧౪౨. ‘‘ఇధ, భద్దాలి, ఏకచ్చో భిక్ఖు అధిచ్చాపత్తికో హోతి అనాపత్తిబహులో. సో భిక్ఖూహి వుచ్చమానో అఞ్ఞేనఞ్ఞం పటిచరతి, బహిద్ధా కథం అపనామేతి, కోపఞ్చ దోసఞ్చ అప్పచ్చయఞ్చ పాతుకరోతి, న సమ్మా వత్తతి, న లోమం పాతేతి, న నేత్థారం వత్తతి, ‘యేన సఙ్ఘో అత్తమనో హోతి తం కరోమీ’తి నాహ. తత్ర, భద్దాలి, భిక్ఖూనం ఏవం హోతి – అయం ఖో, ఆవుసో, భిక్ఖు అధిచ్చాపత్తికో అనాపత్తిబహులో . సో భిక్ఖూహి వుచ్చమానో అఞ్ఞేనఞ్ఞం పటిచరతి, బహిద్ధా కథం అపనామేతి, కోపఞ్చ దోసఞ్చ అప్పచ్చయఞ్చ పాతుకరోతి, న సమ్మా వత్తతి, న లోమం పాతేతి, న నేత్థారం వత్తతి, ‘యేన సఙ్ఘో అత్తమనో హోతి తం కరోమీ’తి నాహ. సాధు వతాయస్మన్తో, ఇమస్స భిక్ఖునో తథా తథా ఉపపరిక్ఖథ యథాస్సిదం అధికరణం న ఖిప్పమేవ వూపసమేయ్యాతి. తస్స ఖో ఏవం, భద్దాలి, భిక్ఖునో భిక్ఖూ తథా తథా ఉపపరిక్ఖన్తి యథాస్సిదం అధికరణం న ఖిప్పమేవ వూపసమ్మతి.
142. ‘‘Idha, bhaddāli, ekacco bhikkhu adhiccāpattiko hoti anāpattibahulo. So bhikkhūhi vuccamāno aññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ apanāmeti, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, na sammā vattati, na lomaṃ pāteti, na netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti nāha. Tatra, bhaddāli, bhikkhūnaṃ evaṃ hoti – ayaṃ kho, āvuso, bhikkhu adhiccāpattiko anāpattibahulo . So bhikkhūhi vuccamāno aññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ apanāmeti, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, na sammā vattati, na lomaṃ pāteti, na netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti nāha. Sādhu vatāyasmanto, imassa bhikkhuno tathā tathā upaparikkhatha yathāssidaṃ adhikaraṇaṃ na khippameva vūpasameyyāti. Tassa kho evaṃ, bhaddāli, bhikkhuno bhikkhū tathā tathā upaparikkhanti yathāssidaṃ adhikaraṇaṃ na khippameva vūpasammati.
౧౪౩. ‘‘ఇధ పన, భద్దాలి, ఏకచ్చో భిక్ఖు అధిచ్చాపత్తికో హోతి అనాపత్తిబహులో. సో భిక్ఖూహి వుచ్చమానో నాఞ్ఞేనఞ్ఞం పటిచరతి, న బహిద్ధా కథం అపనామేతి, న కోపఞ్చ దోసఞ్చ అప్పచ్చయఞ్చ పాతుకరోతి, సమ్మా వత్తతి, లోమం పాతేతి, నేత్థారం వత్తతి, ‘యేన సఙ్ఘో అత్తమనో హోతి తం కరోమీ’తి ఆహ. తత్ర, భద్దాలి, భిక్ఖూనం ఏవం హోతి – అయం ఖో, ఆవుసో, భిక్ఖు అధిచ్చాపత్తికో అనాపత్తిబహులో. సో భిక్ఖూహి వుచ్చమానో నాఞ్ఞేనఞ్ఞం పటిచరతి, న బహిద్ధా కథం అపనామేతి, న కోపఞ్చ దోసఞ్చ అప్పచ్చయఞ్చ పాతుకరోతి, సమ్మా వత్తతి, లోమం పాతేతి, నేత్థారం వత్తతి, ‘యేన సఙ్ఘో అత్తమనో హోతి తం కరోమీ’తి ఆహ. సాధు వతాయస్మన్తో, ఇమస్స భిక్ఖునో తథా తథా ఉపపరిక్ఖథ యథాస్సిదం అధికరణం ఖిప్పమేవ వూపసమేయ్యాతి. తస్స ఖో ఏవం, భద్దాలి, భిక్ఖునో భిక్ఖూ తథా తథా ఉపపరిక్ఖన్తి యథాస్సిదం అధికరణం ఖిప్పమేవ వూపసమ్మతి.
143. ‘‘Idha pana, bhaddāli, ekacco bhikkhu adhiccāpattiko hoti anāpattibahulo. So bhikkhūhi vuccamāno nāññenaññaṃ paṭicarati, na bahiddhā kathaṃ apanāmeti, na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, sammā vattati, lomaṃ pāteti, netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti āha. Tatra, bhaddāli, bhikkhūnaṃ evaṃ hoti – ayaṃ kho, āvuso, bhikkhu adhiccāpattiko anāpattibahulo. So bhikkhūhi vuccamāno nāññenaññaṃ paṭicarati, na bahiddhā kathaṃ apanāmeti, na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, sammā vattati, lomaṃ pāteti, netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti āha. Sādhu vatāyasmanto, imassa bhikkhuno tathā tathā upaparikkhatha yathāssidaṃ adhikaraṇaṃ khippameva vūpasameyyāti. Tassa kho evaṃ, bhaddāli, bhikkhuno bhikkhū tathā tathā upaparikkhanti yathāssidaṃ adhikaraṇaṃ khippameva vūpasammati.
౧౪౪. ‘‘ఇధ , భద్దాలి, ఏకచ్చో భిక్ఖు సద్ధామత్తకేన వహతి పేమమత్తకేన. తత్ర, భద్దాలి, భిక్ఖూనం ఏవం హోతి – ‘అయం ఖో, ఆవుసో, భిక్ఖు సద్ధామత్తకేన వహతి పేమమత్తకేన. సచే మయం ఇమం భిక్ఖుం పసయ్హ పసయ్హ కారణం కరిస్సామ – మా యమ్పిస్స తం సద్ధామత్తకం పేమమత్తకం తమ్హాపి పరిహాయీ’తి. సేయ్యథాపి, భద్దాలి, పురిసస్స ఏకం చక్ఖుం, తస్స మిత్తామచ్చా ఞాతిసాలోహితా తం ఏకం చక్ఖుం రక్ఖేయ్యుం – ‘మా యమ్పిస్స తం ఏకం చక్ఖుం తమ్హాపి పరిహాయీ’తి; ఏవమేవ ఖో, భద్దాలి, ఇధేకచ్చో భిక్ఖు సద్ధామత్తకేన వహతి పేమమత్తకేన. తత్ర, భద్దాలి, భిక్ఖూనం ఏవం హోతి – ‘అయం ఖో, ఆవుసో, భిక్ఖు సద్ధామత్తకేన వహతి పేమమత్తకేన. సచే మయం ఇమం భిక్ఖుం పసయ్హ పసయ్హ కారణం కరిస్సామ – మా యమ్పిస్స తం సద్ధామత్తకం పేమమత్తకం తమ్హాపి పరిహాయీ’తి. అయం ఖో, భద్దాలి, హేతు అయం పచ్చయో యేన మిధేకచ్చం భిక్ఖుం పసయ్హ పసయ్హ కారణం కరోన్తి. అయం పన, భద్దాలి, హేతు అయం పచ్చయో, యేన మిధేకచ్చం భిక్ఖుం నో తథా పసయ్హ పసయ్హ కారణం కరోన్తీ’’తి.
144. ‘‘Idha , bhaddāli, ekacco bhikkhu saddhāmattakena vahati pemamattakena. Tatra, bhaddāli, bhikkhūnaṃ evaṃ hoti – ‘ayaṃ kho, āvuso, bhikkhu saddhāmattakena vahati pemamattakena. Sace mayaṃ imaṃ bhikkhuṃ pasayha pasayha kāraṇaṃ karissāma – mā yampissa taṃ saddhāmattakaṃ pemamattakaṃ tamhāpi parihāyī’ti. Seyyathāpi, bhaddāli, purisassa ekaṃ cakkhuṃ, tassa mittāmaccā ñātisālohitā taṃ ekaṃ cakkhuṃ rakkheyyuṃ – ‘mā yampissa taṃ ekaṃ cakkhuṃ tamhāpi parihāyī’ti; evameva kho, bhaddāli, idhekacco bhikkhu saddhāmattakena vahati pemamattakena. Tatra, bhaddāli, bhikkhūnaṃ evaṃ hoti – ‘ayaṃ kho, āvuso, bhikkhu saddhāmattakena vahati pemamattakena. Sace mayaṃ imaṃ bhikkhuṃ pasayha pasayha kāraṇaṃ karissāma – mā yampissa taṃ saddhāmattakaṃ pemamattakaṃ tamhāpi parihāyī’ti. Ayaṃ kho, bhaddāli, hetu ayaṃ paccayo yena midhekaccaṃ bhikkhuṃ pasayha pasayha kāraṇaṃ karonti. Ayaṃ pana, bhaddāli, hetu ayaṃ paccayo, yena midhekaccaṃ bhikkhuṃ no tathā pasayha pasayha kāraṇaṃ karontī’’ti.
౧౪౫. ‘‘‘కో ను ఖో, భన్తే, హేతు, కో పచ్చయో యేన పుబ్బే అప్పతరాని చేవ సిక్ఖాపదాని అహేసుం బహుతరా చ భిక్ఖూ అఞ్ఞాయ సణ్ఠహింసు? కో పన, భన్తే, హేతు, కో పచ్చయో యేన ఏతరహి బహుతరాని చేవ సిక్ఖాపదాని హోన్తి అప్పతరా చ భిక్ఖూ అఞ్ఞాయ సణ్ఠహన్తీ’తి? ‘‘ఏవమేతం, భద్దాలి, హోతి సత్తేసు హాయమానేసు, సద్ధమ్మే అన్తరధాయమానే, బహుతరాని చేవ సిక్ఖాపదాని హోన్తి అప్పతరా చ భిక్ఖూ అఞ్ఞాయ సణ్ఠహన్తీతి. న తావ, భద్దాలి, సత్థా సావకానం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞాపేతి యావ న ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి. యతో చ ఖో, భద్దాలి, ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి, అథ సత్థా సావకానం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞాపేతి తేసంయేవ ఆసవట్ఠానీయానం ధమ్మానం పటిఘాతాయ. న తావ, భద్దాలి, ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి యావ న సఙ్ఘో మహత్తం పత్తో హోతి. యతో చ ఖో, భద్దాలి, సఙ్ఘో మహత్తం పత్తో హోతి, అథ ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి. అథ సత్థా సావకానం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞాపేతి తేసంయేవ ఆసవట్ఠానీయానం ధమ్మానం పటిఘాతాయ. న తావ, భద్దాలి, ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి యావ న సఙ్ఘో లాభగ్గం పత్తో హోతి, యసగ్గం పత్తో హోతి, బాహుసచ్చం పత్తో హోతి, రత్తఞ్ఞుతం పత్తో హోతి. యతో చ ఖో, భద్దాలి, సఙ్ఘో రత్తఞ్ఞుతం పత్తో హోతి, అథ ఇధేకచ్చే ఆసవట్ఠానీయా ధమ్మా సఙ్ఘే పాతుభవన్తి, అథ సత్థా సావకానం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞాపేతి తేసంయేవ ఆసవట్ఠానీయానం ధమ్మానం పటిఘాతాయ.
145. ‘‘‘Ko nu kho, bhante, hetu, ko paccayo yena pubbe appatarāni ceva sikkhāpadāni ahesuṃ bahutarā ca bhikkhū aññāya saṇṭhahiṃsu? Ko pana, bhante, hetu, ko paccayo yena etarahi bahutarāni ceva sikkhāpadāni honti appatarā ca bhikkhū aññāya saṇṭhahantī’ti? ‘‘Evametaṃ, bhaddāli, hoti sattesu hāyamānesu, saddhamme antaradhāyamāne, bahutarāni ceva sikkhāpadāni honti appatarā ca bhikkhū aññāya saṇṭhahantīti. Na tāva, bhaddāli, satthā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññāpeti yāva na idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti. Yato ca kho, bhaddāli, idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti, atha satthā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññāpeti tesaṃyeva āsavaṭṭhānīyānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Na tāva, bhaddāli, idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti yāva na saṅgho mahattaṃ patto hoti. Yato ca kho, bhaddāli, saṅgho mahattaṃ patto hoti, atha idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti. Atha satthā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññāpeti tesaṃyeva āsavaṭṭhānīyānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Na tāva, bhaddāli, idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti yāva na saṅgho lābhaggaṃ patto hoti, yasaggaṃ patto hoti, bāhusaccaṃ patto hoti, rattaññutaṃ patto hoti. Yato ca kho, bhaddāli, saṅgho rattaññutaṃ patto hoti, atha idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti, atha satthā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññāpeti tesaṃyeva āsavaṭṭhānīyānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya.
౧౪౬. ‘‘అప్పకా ఖో తుమ్హే, భద్దాలి, తేన సమయేన అహువత్థ యదా వో అహం ఆజానీయసుసూపమం ధమ్మపరియాయం దేసేసిం. తం సరసి 11 భద్దాలీ’’తి ?
146. ‘‘Appakā kho tumhe, bhaddāli, tena samayena ahuvattha yadā vo ahaṃ ājānīyasusūpamaṃ dhammapariyāyaṃ desesiṃ. Taṃ sarasi 12 bhaddālī’’ti ?
‘‘నో హేతం, భన్తే’’.
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘తత్ర, భద్దాలి, కం హేతుం పచ్చేసీ’’తి?
‘‘Tatra, bhaddāli, kaṃ hetuṃ paccesī’’ti?
‘‘సో హి నూనాహం, భన్తే, దీఘరత్తం సత్థుసాసనే సిక్ఖాయ అపరిపూరకారీ అహోసి’’న్తి.
‘‘So hi nūnāhaṃ, bhante, dīgharattaṃ satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī ahosi’’nti.
‘‘న ఖో, భద్దాలి, ఏసేవ హేతు, ఏస పచ్చయో. అపి చ మే త్వం, భద్దాలి, దీఘరత్తం చేతసా చేతోపరిచ్చ విదితో – ‘న చాయం మోఘపురిసో మయా ధమ్మే దేసియమానే అట్ఠిం కత్వా మనసి కత్వా సబ్బచేతసో 13 సమన్నాహరిత్వా ఓహితసోతో ధమ్మం సుణాతీ’తి. అపి చ తే అహం, భద్దాలి, ఆజానీయసుసూపమం ధమ్మపరియాయం దేసేస్సామి. తం సుణాహి, సాధుకం మనసి కరోహి ; భాసిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా భద్దాలి భగవతో పచ్చస్సోసి. భగవా ఏతదవోచ –
‘‘Na kho, bhaddāli, eseva hetu, esa paccayo. Api ca me tvaṃ, bhaddāli, dīgharattaṃ cetasā cetoparicca vidito – ‘na cāyaṃ moghapuriso mayā dhamme desiyamāne aṭṭhiṃ katvā manasi katvā sabbacetaso 14 samannāharitvā ohitasoto dhammaṃ suṇātī’ti. Api ca te ahaṃ, bhaddāli, ājānīyasusūpamaṃ dhammapariyāyaṃ desessāmi. Taṃ suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi ; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā bhaddāli bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –
౧౪౭. ‘‘సేయ్యథాపి, భద్దాలి, దక్ఖో అస్సదమకో భద్రం అస్సాజానీయం లభిత్వా పఠమేనేవ ముఖాధానే కారణం కారేతి. తస్స ముఖాధానే కారణం కారియమానస్స హోన్తియేవ విసూకాయితాని విసేవితాని విప్ఫన్దితాని కానిచి కానిచి, యథా తం అకారితపుబ్బం కారణం కారియమానస్స. సో అభిణ్హకారణా అనుపుబ్బకారణా తస్మిం ఠానే పరినిబ్బాయతి. యతో ఖో, భద్దాలి, భద్రో అస్సాజానీయో అభిణ్హకారణా అనుపుబ్బకారణా తస్మిం ఠానే పరినిబ్బుతో హోతి, తమేనం అస్సదమకో ఉత్తరి కారణం కారేతి యుగాధానే. తస్స యుగాధానే కారణం కారియమానస్స హోన్తియేవ విసూకాయితాని విసేవితాని విప్ఫన్దితాని కానిచి కానిచి, యథా తం అకారితపుబ్బం కారణం కారియమానస్స. సో అభిణ్హకారణా అనుపుబ్బకారణా తస్మిం ఠానే పరినిబ్బాయతి . యతో ఖో, భద్దాలి, భద్రో అస్సాజానీయో అభిణ్హకారణా అనుపుబ్బకారణా తస్మిం ఠానే పరినిబ్బుతో హోతి, తమేనం అస్సదమకో ఉత్తరి కారణం కారేతి అనుక్కమే మణ్డలే ఖురకాసే 15 ధావే దవత్తే 16 రాజగుణే రాజవంసే ఉత్తమే జవే ఉత్తమే హయే ఉత్తమే సాఖల్యే. తస్స ఉత్తమే జవే ఉత్తమే హయే ఉత్తమే సాఖల్యే కారణం కారియమానస్స హోన్తియేవ విసూకాయితాని విసేవితాని విప్ఫన్దితాని కానిచి కానిచి, యథా తం అకారితపుబ్బం కారణం కారియమానస్స. సో అభిణ్హకారణా అనుపుబ్బకారణా తస్మిం ఠానే పరినిబ్బాయతి. యతో ఖో, భద్దాలి, భద్రో అస్సాజానీయో అభిణ్హకారణా అనుపుబ్బకారణా తస్మిం ఠానే పరినిబ్బుతో హోతి, తమేనం అస్సదమకో ఉత్తరి వణ్ణియఞ్చ పాణియఞ్చ 17 అనుప్పవేచ్ఛతి. ఇమేహి ఖో, భద్దాలి, దసహఙ్గేహి సమన్నాగతో భద్రో అస్సాజానీయో రాజారహో హోతి రాజభోగ్గో రఞ్ఞో అఙ్గన్తేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి.
147. ‘‘Seyyathāpi, bhaddāli, dakkho assadamako bhadraṃ assājānīyaṃ labhitvā paṭhameneva mukhādhāne kāraṇaṃ kāreti. Tassa mukhādhāne kāraṇaṃ kāriyamānassa hontiyeva visūkāyitāni visevitāni vipphanditāni kānici kānici, yathā taṃ akāritapubbaṃ kāraṇaṃ kāriyamānassa. So abhiṇhakāraṇā anupubbakāraṇā tasmiṃ ṭhāne parinibbāyati. Yato kho, bhaddāli, bhadro assājānīyo abhiṇhakāraṇā anupubbakāraṇā tasmiṃ ṭhāne parinibbuto hoti, tamenaṃ assadamako uttari kāraṇaṃ kāreti yugādhāne. Tassa yugādhāne kāraṇaṃ kāriyamānassa hontiyeva visūkāyitāni visevitāni vipphanditāni kānici kānici, yathā taṃ akāritapubbaṃ kāraṇaṃ kāriyamānassa. So abhiṇhakāraṇā anupubbakāraṇā tasmiṃ ṭhāne parinibbāyati . Yato kho, bhaddāli, bhadro assājānīyo abhiṇhakāraṇā anupubbakāraṇā tasmiṃ ṭhāne parinibbuto hoti, tamenaṃ assadamako uttari kāraṇaṃ kāreti anukkame maṇḍale khurakāse 18 dhāve davatte 19 rājaguṇe rājavaṃse uttame jave uttame haye uttame sākhalye. Tassa uttame jave uttame haye uttame sākhalye kāraṇaṃ kāriyamānassa hontiyeva visūkāyitāni visevitāni vipphanditāni kānici kānici, yathā taṃ akāritapubbaṃ kāraṇaṃ kāriyamānassa. So abhiṇhakāraṇā anupubbakāraṇā tasmiṃ ṭhāne parinibbāyati. Yato kho, bhaddāli, bhadro assājānīyo abhiṇhakāraṇā anupubbakāraṇā tasmiṃ ṭhāne parinibbuto hoti, tamenaṃ assadamako uttari vaṇṇiyañca pāṇiyañca 20 anuppavecchati. Imehi kho, bhaddāli, dasahaṅgehi samannāgato bhadro assājānīyo rājāraho hoti rājabhoggo rañño aṅganteva saṅkhyaṃ gacchati.
‘‘ఏవమేవ ఖో, భద్దాలి, దసహి ధమ్మేహి సమన్నాగతో భిక్ఖు ఆహునేయ్యో హోతి పాహునేయ్యో దక్ఖిణేయ్యో అఞ్జలికరణీయో అనుత్తరం పుఞ్ఞక్ఖేత్తం లోకస్స. కతమేహి దసహి? ఇధ, భద్దాలి, భిక్ఖు అసేఖాయ సమ్మాదిట్ఠియా సమన్నాగతో హోతి, అసేఖేన సమ్మాసఙ్కప్పేన సమన్నాగతో హోతి, అసేఖాయ సమ్మావాచాయ సమన్నాగతో హోతి, అసేఖేన సమ్మాకమ్మన్తేన సమన్నాగతో హోతి, అసేఖేన సమ్మాఆజీవేన సమన్నాగతో హోతి, అసేఖేన సమ్మావాయామేన సమన్నాగతో హోతి , అసేఖాయ సమ్మాసతియా సమన్నాగతో హోతి, అసేఖేన సమ్మాసమాధినా సమన్నాగతో హోతి, అసేఖేన సమ్మాఞాణేన సమన్నాగతో హోతి, అసేఖాయ సమ్మావిముత్తియా సమన్నాగతో హోతి – ఇమేహి ఖో, భద్దాలి, దసహి ధమ్మేహి సమన్నాగతో భిక్ఖు ఆహునేయ్యో హోతి పాహునేయ్యో దక్ఖిణేయ్యో అఞ్జలికరణీయో అనుత్తరం పుఞ్ఞక్ఖేత్తం లోకస్సా’’తి.
‘‘Evameva kho, bhaddāli, dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa. Katamehi dasahi? Idha, bhaddāli, bhikkhu asekhāya sammādiṭṭhiyā samannāgato hoti, asekhena sammāsaṅkappena samannāgato hoti, asekhāya sammāvācāya samannāgato hoti, asekhena sammākammantena samannāgato hoti, asekhena sammāājīvena samannāgato hoti, asekhena sammāvāyāmena samannāgato hoti , asekhāya sammāsatiyā samannāgato hoti, asekhena sammāsamādhinā samannāgato hoti, asekhena sammāñāṇena samannāgato hoti, asekhāya sammāvimuttiyā samannāgato hoti – imehi kho, bhaddāli, dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’’ti.
ఇదమవోచ భగవా. అత్తమనో ఆయస్మా భద్దాలి భగవతో భాసితం అభినన్దీతి.
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā bhaddāli bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
భద్దాలిసుత్తం నిట్ఠితం పఞ్చమం.
Bhaddālisuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ౫. భద్దాలిసుత్తవణ్ణనా • 5. Bhaddālisuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ౫. భద్దాలిసుత్తవణ్ణనా • 5. Bhaddālisuttavaṇṇanā