Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदानपाळि • Apadānapāḷi

    ४२. भद्दालिवग्गो

    42. Bhaddālivaggo

    १. भद्दालित्थेरअपदानं

    1. Bhaddālittheraapadānaṃ

    .

    1.

    ‘‘सुमेधो नाम सम्बुद्धो, अग्गो कारुणिको मुनि।

    ‘‘Sumedho nāma sambuddho, aggo kāruṇiko muni;

    विवेककामो लोकग्गो, हिमवन्तमुपागमि॥

    Vivekakāmo lokaggo, himavantamupāgami.

    .

    2.

    ‘‘अज्झोगाहेत्वा हिमवं, सुमेधो लोकनायको।

    ‘‘Ajjhogāhetvā himavaṃ, sumedho lokanāyako;

    पल्‍लङ्कं आभुजित्वान, निसीदि पुरिसुत्तमो॥

    Pallaṅkaṃ ābhujitvāna, nisīdi purisuttamo.

    .

    3.

    ‘‘समाधिं सो समापन्‍नो, सुमेधो लोकनायको।

    ‘‘Samādhiṃ so samāpanno, sumedho lokanāyako;

    सत्तरत्तिन्दिवं बुद्धो, निसीदि पुरिसुत्तमो॥

    Sattarattindivaṃ buddho, nisīdi purisuttamo.

    .

    4.

    ‘‘खारिभारं 1 गहेत्वान, वनमज्झोगहिं अहं।

    ‘‘Khāribhāraṃ 2 gahetvāna, vanamajjhogahiṃ ahaṃ;

    तत्थद्दसासिं सम्बुद्धं, ओघतिण्णमनासवं॥

    Tatthaddasāsiṃ sambuddhaṃ, oghatiṇṇamanāsavaṃ.

    .

    5.

    ‘‘सम्मज्‍जनिं गहेत्वान, सम्मज्‍जित्वान अस्समं।

    ‘‘Sammajjaniṃ gahetvāna, sammajjitvāna assamaṃ;

    चतुदण्डे ठपेत्वान, अकासिं मण्डपं तदा॥

    Catudaṇḍe ṭhapetvāna, akāsiṃ maṇḍapaṃ tadā.

    .

    6.

    ‘‘सालपुप्फं आहरित्वा, मण्डपं छादयिं अहं।

    ‘‘Sālapupphaṃ āharitvā, maṇḍapaṃ chādayiṃ ahaṃ;

    पसन्‍नचित्तो सुमनो, अभिवन्दिं तथागतं॥

    Pasannacitto sumano, abhivandiṃ tathāgataṃ.

    .

    7.

    ‘‘यं वदन्ति सुमेधोति, भूरिपञ्‍ञं सुमेधसं।

    ‘‘Yaṃ vadanti sumedhoti, bhūripaññaṃ sumedhasaṃ;

    भिक्खुसङ्घे निसीदित्वा, इमा गाथा अभासथ॥

    Bhikkhusaṅghe nisīditvā, imā gāthā abhāsatha.

    .

    8.

    ‘‘‘बुद्धस्स गिरमञ्‍ञाय, सब्बे देवा समागमुं।

    ‘‘‘Buddhassa giramaññāya, sabbe devā samāgamuṃ;

    असंसयं बुद्धसेट्ठो, धम्मं देसेति चक्खुमा॥

    Asaṃsayaṃ buddhaseṭṭho, dhammaṃ deseti cakkhumā.

    .

    9.

    ‘‘‘सुमेधो नाम सम्बुद्धो, आहुतीनं पटिग्गहो।

    ‘‘‘Sumedho nāma sambuddho, āhutīnaṃ paṭiggaho;

    देवसङ्घे निसीदित्वा, इमा गाथा अभासथ॥

    Devasaṅghe nisīditvā, imā gāthā abhāsatha.

    १०.

    10.

    ‘‘‘यो मे सत्ताहं मण्डपं, धारयी सालछादितं।

    ‘‘‘Yo me sattāhaṃ maṇḍapaṃ, dhārayī sālachāditaṃ;

    तमहं कित्तयिस्सामि, सुणाथ मम भासतो॥

    Tamahaṃ kittayissāmi, suṇātha mama bhāsato.

    ११.

    11.

    ‘‘‘देवभूतो मनुस्सो वा, हेमवण्णो भविस्सति।

    ‘‘‘Devabhūto manusso vā, hemavaṇṇo bhavissati;

    पहूतभोगो हुत्वान, कामभोगी भविस्सति॥

    Pahūtabhogo hutvāna, kāmabhogī bhavissati.

    १२.

    12.

    ‘‘‘सट्ठि नागसहस्सानि, सब्बालङ्कारभूसिता।

    ‘‘‘Saṭṭhi nāgasahassāni, sabbālaṅkārabhūsitā;

    सुवण्णकच्छा मातङ्गा, हेमकप्पनवाससा॥

    Suvaṇṇakacchā mātaṅgā, hemakappanavāsasā.

    १३.

    13.

    ‘‘‘आरूळ्हा गामणीयेहि, तोमरङ्कुसपाणिभि।

    ‘‘‘Ārūḷhā gāmaṇīyehi, tomaraṅkusapāṇibhi;

    सायं पातो 3 उपट्ठानं, आगमिस्सन्तिमं नरं।

    Sāyaṃ pāto 4 upaṭṭhānaṃ, āgamissantimaṃ naraṃ;

    तेहि नागेहि परिवुतो, रमिस्सति अयं नरो॥

    Tehi nāgehi parivuto, ramissati ayaṃ naro.

    १४.

    14.

    ‘‘‘सट्ठि अस्ससहस्सानि, सब्बालङ्कारभूसिता।

    ‘‘‘Saṭṭhi assasahassāni, sabbālaṅkārabhūsitā;

    आजानीयाव जातिया, सिन्धवा सीघवाहिनो॥

    Ājānīyāva jātiyā, sindhavā sīghavāhino.

    १५.

    15.

    ‘‘‘आरूळ्हा गामणीयेहि, इल्‍लियाचापधारिभि।

    ‘‘‘Ārūḷhā gāmaṇīyehi, illiyācāpadhāribhi;

    परिवारेस्सन्तिमं निच्‍चं, बुद्धपूजायिदं फलं॥

    Parivāressantimaṃ niccaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.

    १६.

    16.

    ‘‘‘सट्ठि रथसहस्सानि, सब्बालङ्कारभूसिता।

    ‘‘‘Saṭṭhi rathasahassāni, sabbālaṅkārabhūsitā;

    दीपा अथोपि वेयग्घा, सन्‍नद्धा उस्सितद्धजा॥

    Dīpā athopi veyagghā, sannaddhā ussitaddhajā.

    १७.

    17.

    ‘‘‘आरूळ्हा गामणीयेहि, चापहत्थेहि वम्मिभि।

    ‘‘‘Ārūḷhā gāmaṇīyehi, cāpahatthehi vammibhi;

    परिवारेस्सन्तिमं निच्‍चं, बुद्धपूजायिदं फलं॥

    Parivāressantimaṃ niccaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.

    १८.

    18.

    ‘‘‘सट्ठि गामसहस्सानि, परिपुण्णानि सब्बसो।

    ‘‘‘Saṭṭhi gāmasahassāni, paripuṇṇāni sabbaso;

    पहूतधनधञ्‍ञानि, सुसमिद्धानि सब्बसो।

    Pahūtadhanadhaññāni, susamiddhāni sabbaso;

    सदा पातुभविस्सन्ति, बुद्धपूजायिदं फलं॥

    Sadā pātubhavissanti, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.

    १९.

    19.

    ‘‘‘हत्थी अस्सा रथा पत्ती, सेना च चतुरङ्गिनी।

    ‘‘‘Hatthī assā rathā pattī, senā ca caturaṅginī;

    परिवारेस्सन्तिमं निच्‍चं, बुद्धपूजायिदं फलं॥

    Parivāressantimaṃ niccaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.

    २०.

    20.

    ‘‘‘अट्ठारसे कप्पसते, देवलोके रमिस्सति।

    ‘‘‘Aṭṭhārase kappasate, devaloke ramissati;

    सहस्सक्खत्तुं राजा च, चक्‍कवत्ती भविस्सति॥

    Sahassakkhattuṃ rājā ca, cakkavattī bhavissati.

    २१.

    21.

    ‘‘‘सतानं तीणिक्खत्तुञ्‍च, देवरज्‍जं करिस्सति।

    ‘‘‘Satānaṃ tīṇikkhattuñca, devarajjaṃ karissati;

    पदेसरज्‍जं विपुलं, गणनातो असङ्खियं॥

    Padesarajjaṃ vipulaṃ, gaṇanāto asaṅkhiyaṃ.

    २२.

    22.

    ‘‘‘तिंसकप्पसहस्सम्हि, ओक्‍काककुलसम्भवो।

    ‘‘‘Tiṃsakappasahassamhi, okkākakulasambhavo;

    गोतमो नाम गोत्तेन, सत्था लोके भविस्सति॥

    Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.

    २३.

    23.

    ‘‘‘तस्स धम्मेसु दायादो, ओरसो धम्मनिम्मितो।

    ‘‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;

    सब्बासवे परिञ्‍ञाय, विहरिस्सतिनासवो’॥

    Sabbāsave pariññāya, viharissatināsavo’.

    २४.

    24.

    ‘‘तिंसकप्पसहस्सम्हि , अद्दसं लोकनायकं।

    ‘‘Tiṃsakappasahassamhi , addasaṃ lokanāyakaṃ;

    एत्थन्तरमुपादाय, गवेसिं अमतं पदं॥

    Etthantaramupādāya, gavesiṃ amataṃ padaṃ.

    २५.

    25.

    ‘‘लाभा मय्हं सुलद्धं मे, यमहञ्‍ञासि सासनं।

    ‘‘Lābhā mayhaṃ suladdhaṃ me, yamahaññāsi sāsanaṃ;

    तिस्सो विज्‍जा अनुप्पत्ता, कतं बुद्धस्स सासनं॥

    Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.

    २६.

    26.

    ‘‘नमो ते पुरिसाजञ्‍ञ, नमो ते पुरिसुत्तम।

    ‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;

    तव ञाणं पकित्तेत्वा, पत्तोम्हि अचलं पदं॥

    Tava ñāṇaṃ pakittetvā, pattomhi acalaṃ padaṃ.

    २७.

    27.

    ‘‘यं यं योनुपपज्‍जामि, देवत्तं अथ मानुसं।

    ‘‘Yaṃ yaṃ yonupapajjāmi, devattaṃ atha mānusaṃ;

    सब्बत्थ सुखितो होमि, फलं मे ञाणकित्तने॥

    Sabbattha sukhito homi, phalaṃ me ñāṇakittane.

    २८.

    28.

    ‘‘इदं पच्छिमकं मय्हं, चरिमो वत्तते भवो।

    ‘‘Idaṃ pacchimakaṃ mayhaṃ, carimo vattate bhavo;

    नागोव बन्धनं छेत्वा, विहरामि अनासवो॥

    Nāgova bandhanaṃ chetvā, viharāmi anāsavo.

    २९.

    29.

    ‘‘किलेसा झापिता मय्हं, भवा सब्बे समूहता।

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ, bhavā sabbe samūhatā;

    नागोव बन्धनं छेत्वा, विहरामि अनासवो॥

    Nāgova bandhanaṃ chetvā, viharāmi anāsavo.

    ३०.

    30.

    ‘‘स्वागतं वत मे आसि, मम बुद्धस्स सन्तिके।

    ‘‘Svāgataṃ vata me āsi, mama buddhassa santike;

    तिस्सो विज्‍जा अनुप्पत्ता, कतं बुद्धस्स सासनं॥

    Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.

    ३१.

    31.

    ‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे।

    ‘‘Paṭisambhidā catasso, vimokkhāpi ca aṭṭhime;

    छळभिञ्‍ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’॥

    Chaḷabhiññā sacchikatā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.

    इत्थं सुदं आयस्मा भद्दालित्थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।

    Itthaṃ sudaṃ āyasmā bhaddālitthero imā gāthāyo abhāsitthāti.

    भद्दालित्थेरस्सापदानं पठमं।

    Bhaddālittherassāpadānaṃ paṭhamaṃ.







    Footnotes:
    1. खारिकाजं (सी॰)
    2. khārikājaṃ (sī.)
    3. सायपातो (पी॰)
    4. sāyapāto (pī.)

    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact