Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဟာဝဂ္ဂပာဠိ • Mahāvaggapāḷi |
၁၁. ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယဝတ္ထု
11. Bhaddavaggiyavatthu
၃၆. အထ ခော ဘဂဝာ ဗာရာဏသိယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတ္ဝာ ယေန ဥရုဝေလာ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အထ ခော ဘဂဝာ မဂ္ဂာ ဩက္ကမ္မ ယေန အညတရော ဝနသဏ္ဍော တေနုပသင္ကမိ, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ တံ ဝနသဏ္ဍံ အဇ္ဈောဂာဟေတ္ဝာ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ နိသီဒိ။ တေန ခော ပန သမယေန တိံသမတ္တာ ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယာ သဟာယကာ သပဇာပတိကာ တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ ပရိစာရေန္တိ။ ဧကသ္သ ပဇာပတိ နာဟောသိ; တသ္သ အတ္ထာယ ဝေသီ အာနီတာ အဟောသိ။ အထ ခော သာ ဝေသီ တေသု ပမတ္တေသု ပရိစာရေန္တေသု ဘဏ္ဍံ အာဒာယ ပလာယိတ္ထ။ အထ ခော တေ သဟာယကာ သဟာယကသ္သ ဝေယ္ယာဝစ္စံ ကရောန္တာ, တံ ဣတ္ထိံ ဂဝေသန္တာ, တံ ဝနသဏ္ဍံ အာဟိဏ္ဍန္တာ အဒ္ဒသံသု ဘဂဝန္တံ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ နိသိန္နံ။ ဒိသ္ဝာန ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိံသု, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘အပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ဧကံ ဣတ္ထိံ ပသ္သေယ္ယာ’’တိ? ‘‘ကိံ ပန ဝော, ကုမာရာ, ဣတ္ထိယာ’’တိ? ‘‘ဣဓ မယံ, ဘန္တေ, တိံသမတ္တာ ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယာ သဟာယကာ သပဇာပတိကာ ဣမသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ ပရိစာရိမ္ဟာ။ ဧကသ္သ ပဇာပတိ နာဟောသိ; တသ္သ အတ္ထာယ ဝေသီ အာနီတာ အဟောသိ။ အထ ခော သာ, ဘန္တေ , ဝေသီ အမ္ဟေသု ပမတ္တေသု ပရိစာရေန္တေသု ဘဏ္ဍံ အာဒာယ ပလာယိတ္ထ။ တေ မယံ, ဘန္တေ, သဟာယကာ သဟာယကသ္သ ဝေယ္ယာဝစ္စံ ကရောန္တာ, တံ ဣတ္ထိံ ဂဝေသန္တာ, ဣမံ ဝနသဏ္ဍံ အာဟိဏ္ဍာမာ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညထ ဝော, ကုမာရာ, ကတမံ နု ခော တုမ္ဟာကံ ဝရံ – ယံ ဝာ တုမ္ဟေ ဣတ္ထိံ ဂဝေသေယ္ယာထ, ယံ ဝာ အတ္တာနံ ဂဝေသေယ္ယာထာ’’တိ? ‘‘ဧတဒေဝ, ဘန္တေ, အမ္ဟာကံ ဝရံ ယံ မယံ အတ္တာနံ ဂဝေသေယ္ယာမာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ဝော, ကုမာရာ, နိသီဒထ, ဓမ္မံ ဝော ဒေသေသ္သာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော တေ ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယာ သဟာယကာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ တေသံ ဘဂဝာ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယ္ယထိဒံ – ဒာနကထံ သီလကထံ သဂ္ဂကထံ ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ, ယဒာ တေ ဘဂဝာ အညာသိ ကလ္လစိတ္တေ မုဒုစိတ္တေ ဝိနီဝရဏစိတ္တေ ဥဒဂ္ဂစိတ္တေ ပသန္နစိတ္တေ, အထ ယာ ဗုဒ္ဓာနံ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာ, တံ ပကာသေသိ ဒုက္ခံ သမုဒယံ နိရောဓံ မဂ္ဂံ, သေယ္ယထာပိ နာမ သုဒ္ဓံ ဝတ္ထံ အပဂတကာဠကံ သမ္မဒေဝ ရဇနံ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟေယ္ယ, ဧဝမေဝ တေသံ တသ္မိံယေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပာဒိ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ။ တေ ဒိဋ္ဌဓမ္မာ ပတ္တဓမ္မာ ဝိဒိတဓမ္မာ ပရိယောဂာဠ္ဟဓမ္မာ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆာ ဝိဂတကထံကထာ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တာ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစုံ – ‘‘လဘေယ္ယာမ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယ္ယာမ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ ‘‘ဧထ ဘိက္ခဝော’’တိ ဘဂဝာ အဝောစ – ‘‘သ္ဝာက္ခာတော ဓမ္မော, စရထ ဗ္ရဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခသ္သ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ သာဝ တေသံ အာယသ္မန္တာနံ ဥပသမ္ပဒာ အဟောသိ။
36. Atha kho bhagavā bārāṇasiyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā yena uruvelā tena cārikaṃ pakkāmi. Atha kho bhagavā maggā okkamma yena aññataro vanasaṇḍo tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā taṃ vanasaṇḍaṃ ajjhogāhetvā aññatarasmiṃ rukkhamūle nisīdi. Tena kho pana samayena tiṃsamattā bhaddavaggiyā sahāyakā sapajāpatikā tasmiṃ vanasaṇḍe paricārenti. Ekassa pajāpati nāhosi; tassa atthāya vesī ānītā ahosi. Atha kho sā vesī tesu pamattesu paricārentesu bhaṇḍaṃ ādāya palāyittha. Atha kho te sahāyakā sahāyakassa veyyāvaccaṃ karontā, taṃ itthiṃ gavesantā, taṃ vanasaṇḍaṃ āhiṇḍantā addasaṃsu bhagavantaṃ aññatarasmiṃ rukkhamūle nisinnaṃ. Disvāna yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘api, bhante, bhagavā ekaṃ itthiṃ passeyyā’’ti? ‘‘Kiṃ pana vo, kumārā, itthiyā’’ti? ‘‘Idha mayaṃ, bhante, tiṃsamattā bhaddavaggiyā sahāyakā sapajāpatikā imasmiṃ vanasaṇḍe paricārimhā. Ekassa pajāpati nāhosi; tassa atthāya vesī ānītā ahosi. Atha kho sā, bhante , vesī amhesu pamattesu paricārentesu bhaṇḍaṃ ādāya palāyittha. Te mayaṃ, bhante, sahāyakā sahāyakassa veyyāvaccaṃ karontā, taṃ itthiṃ gavesantā, imaṃ vanasaṇḍaṃ āhiṇḍāmā’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññatha vo, kumārā, katamaṃ nu kho tumhākaṃ varaṃ – yaṃ vā tumhe itthiṃ gaveseyyātha, yaṃ vā attānaṃ gaveseyyāthā’’ti? ‘‘Etadeva, bhante, amhākaṃ varaṃ yaṃ mayaṃ attānaṃ gaveseyyāmā’’ti. ‘‘Tena hi vo, kumārā, nisīdatha, dhammaṃ vo desessāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhaddavaggiyā sahāyakā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Tesaṃ bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi, yadā te bhagavā aññāsi kallacitte muducitte vinīvaraṇacitte udaggacitte pasannacitte, atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā, taṃ pakāsesi dukkhaṃ samudayaṃ nirodhaṃ maggaṃ, seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya, evameva tesaṃ tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti. Te diṭṭhadhammā pattadhammā viditadhammā pariyogāḷhadhammā tiṇṇavicikicchā vigatakathaṃkathā vesārajjappattā aparappaccayā satthusāsane bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘labheyyāma mayaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyāma upasampada’’nti. ‘‘Etha bhikkhavo’’ti bhagavā avoca – ‘‘svākkhāto dhammo, caratha brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’ti. Sāva tesaṃ āyasmantānaṃ upasampadā ahosi.
ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယသဟာယကာနံ ဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
Bhaddavaggiyasahāyakānaṃ vatthu niṭṭhitaṃ.
ဒုတိယဘာဏဝာရော။
Dutiyabhāṇavāro.
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယကထာ • Bhaddavaggiyakathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယကထာဝဏ္ဏနာ • Bhaddavaggiyakathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယကထာဝဏ္ဏနာ • Bhaddavaggiyakathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၁၁. ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယကထာ • 11. Bhaddavaggiyakathā